Επιπεδα αναγνωσης ιστορικης πηγης - «Κλιμαξ του αγιου Ιωαννου του Σιναΐτου»

Διερευνητική δραστηριότητα ανάγνωσης ιστορικών πηγών, με υλικό από την ιστορία της βυζαντινής αγιογραφίας, με σκοπό την κατανόηση των επιμέρους επιπέδων επεξεργασίας και ανάγνωσης των ιχνών του ιστορικού παρελθόντος. Στόχοι του μαθησιακού αντικειμένου είναι η καλλιέργεια δεξιοτήτων ιστορικής διερεύνησης και η οικοδόμηση της ιστορικής γνώσης. Το μαθησιακό αντικείμενο δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να διερευνήσουν ένα οπτικό ντοκουμέντο και συγκεκριμένα μια βυζαντινή εικόνα του 12ου αιώνα από τη Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, με θέμα την κλίμακα του Ιωάννη του Σιναΐτη προς τον δρόμο της αρετής, προκειμένου να διατυπώσουν ιστορικά ερωτήματα, να κάνουν υποθέσεις και να εξαγάγουν συμπεράσματα. Το μαθησιακό αντικείμενο συμβάλλει, επίσης, στο να διακρίνουν οι μαθητές τις δυνατότητες κάθε ιστορικής πηγής ως ιστορικού τεκμηρίου, να εμπλακούν με όψεις ενσυναίσθησης με τη παρελθοντική πραγματικότητα και να κατανοήσουν όψεις του ευρύτερου ιστορικού πλαισίου της εποχής.

Η ανάγνωση ιστορικών πηγών με στόχο την κατανόηση των πολλαπλών επιπέδων της διαδικασίας ανάγνωσης, με την αξιοποίηση ενός αυθεντικού ιστορικού ντοκουμέντου για την ιστορία της βυζαντινής περιόδου, αποτελεί αυτόνομο μαθησιακό αντικείμενο, το οποίο προσομοιώνει τον τρόπο εργασίας των ιστορικών στο πλαίσιο της γνωστικής μαθητείας. Η χρήση και η αξιοποίηση των ιστορικών πηγών αποτελούν προτεραιότητα των ιστορικών στην προσπάθειά τους να προσεγγίσουν το παρελθόν και να το καταστήσουν ιστορικό. Στην ίδια κατεύθυνση, η χρήση των ιστορικών πηγών στη σχολική τάξη, με την ανάδειξη της παιδαγωγικής και ιστορικής διάστασης του ιστορικού ερωτήματος και την αξιοποίηση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων μελέτης, επιτρέπει την άμεση συμμετοχή των μαθητών σε διαδικασίες διερευνητικής μάθησης και οικοδόμησης της ιστορικής γνώσης. Οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα, με την αξιοποίηση μιας βυζαντινής αγιογραφίας του 12ου αιώνα, να διαμορφώσουν ιστορικά ερωτήματα, να γνωρίσουν στοιχεία για την κοινωνική και θρησκευτική της βυζαντινής περιόδου, να κάνουν υποθέσεις και να εξαγάγουν συμπεράσματα. Μέσα από τη δραστηριότητα διερεύνησης, μπορούν, επίσης, να διακρίνουν επιμέρους στοιχεία της εμπρόθετης λειτουργίας του δημιουργού της πηγής, να καταδείξουν πιθανές μορφές μονομέρειας και προκατάληψης, να κατανοήσουν αιτιώδεις σχέσεις στο πλαίσιο της περιόδου και να εμπλακούν με την πολυπλοκότητα του ιστορικού παρελθόντος. Το μαθησιακό αντικείμενο προσφέρεται, ακόμη, προκειμένου οι μαθητές να κατανοήσουν τις δυνατότητες κάθε πηγής ως ιστορικού τεκμηρίου, να διατυπώσουν νέα ερωτήματα, να προχωρήσουν στην απάντηση του αρχικού ιστορικού ερωτήματος και να επανέλθουν για διορθώσεις.