Αβραάμ και Σάρα, Άγαρ και Ισμαήλ

  Η κλήση του Αβραάμ: έξοδος από την πατροπαράδοτη εστία. Γιατί; (Γέν. 12, 1-3)

  «Ο Κύριος είπε τον Άβραμ: “Φύγε από τη χώρα σου, από τους συγγενείς σου κι από το σπίτι του πατέρα σου, και πήγαινε σε μια χώρα που εγώ θα σου δείξω. Θα κάνω από σένα ένα μεγάλο έθνος και θα σε ευλογήσω. Θα κάνω το όνομά σου ξακουστό και θα είσαι ευλογία για τους άλλους. […] Μ’ εσένα θα ευλογηθούν όλα τα έθνη της γης”». Ο Άβραμ, το τρίτο παιδί του Θάρα, γίνεται ο «πρώτος» της βιβλικής ιστορίας. Πιστεύει – εμπιστεύεται απόλυτα τον Θεό Πατέρα και τον υπακούει. Μέσω αυτού όλα τα διασκορπισμένα έθνη θα γευθούν την ευλογία, τη ζωή και τη χαρά, που πάντα ήθελε να τους προσφέρει ο Δημιουργός τους. 75 χρονών, ξεκινά μαζί με τη στείρα γυναίκα του και τον ορφανό ανιψιό Λωτ του το ταξίδι στο Άγνωστο. Ο Κύριος του υπόσχεται γη και πολλούς απογόνους. Συνάπτει μαζί του «διαθήκη» – συμφωνία. Αλλάζει το όνομα του πατριάρχη (Άβραμ = ο πατέρας μου είναι ένδοξος σε Αβραάμ = πατέρας πλήθους. Γέν. 17, 1-8). Ως σημάδι αυτής της σχέσης τού δίνει την περιτομή. Εκείνος περνά πολλά τεστ ζώντας ως ξένος και αποκτώντας τελικά ο ίδιος έναν τάφο.

 Ο Θεός αποκαλύπτεται σε μία ξένη: η κλήση της Άγαρ και η γέννηση του Ισμαήλ (Γέν. 16, 1-13)

 «Η Σάρα, η γυναίκα του Άβραμ, δεν του γεννούσε παιδιά. Στην υπηρεσία της είχε μια δούλη Αιγύπτια, που ονομαζόταν Άγαρ. Είπε λοιπόν η Σάρα στον Άβραμ: “Ο Κύριος μου στέρησε την ικανότητα να γεννώ. Πήγαινε, λοιπόν, στη δούλη μου, και ίσως αποκτήσω μέσω αυτής ένα γιο”. Ο Άβραμ άκουσε τα λόγια της Σάρας. Έτσι, δέκα χρόνια μετά την εγκατάστασή του στη Χαναάν, η γυναίκα του η Σάρα του έδωσε την Άγαρ, την Αιγύπτια δούλη της, για γυναίκα. Ο Άβραμ, λοιπόν, συνευρέθηκε με την Άγαρ κι εκείνη έμεινε έγκυος. Όταν η Άγαρ είδε ότι ήταν έγκυος, άρχισε να φέρεται στην κυρά της με περιφρόνηση. Τότε είπε η Σάρα στον Άβραμ: “Εσύ είσαι η αιτία για την προσβολή που μου γίνεται. […]”. Ο Άβραμ απάντησε στη Σάρα: “Ορίστε η δούλη σου, στη διάθεσή σου. Κάνε της ό,τι σου αρέσει”. Τότε η Σάρα άρχισε να κακομεταχειρίζεται την Άγαρ, κι εκείνη έφυγε από κοντά της. Κοντά σε μια νεροπηγή στην έρημο, […]τη συνάντησε ένας άγγελος του Κυρίου και της είπε: […]  “Γύρνα πίσω στην κυρά σου και υποτάξου σ’ αυτήν”. Της είπε ακόμα: “Θα σου δώσω τόσους πολλούς απογόνους, που κα νείς δε θα μπορεί να τους μετρήσει. Τώρα είσαι έγκυος· θα γεννήσεις γιο και θα τον ονομάσεις Ισμαήλ, γιατί ο Κύριος άκουσε τον πόνο σου […]”. Η Άγαρ απέδωσε στον Κύριο που της μιλούσε το όνομα: “Εσύ είσαι ο Ελ-Ροΐ” (ο Θεός που με βλέπει), επειδή σκέφτηκε: “Είδα άραγε εδώ εκείνον που με βλέπει;”». Δύο φορές η Άγαρ (= Ξένη - η Άλλη) εξορίζεται από τη Σάρα (= Κυρά – Αφέντισσα) στη σκληρή έρημο και κινδυνεύει θανάσιμα.

Ο «άγγελος του Κυρίου» την καλεί με το όνομά της. Την προστατεύει και της δίνει υποσχέσεις, όπως έκανε και με τον Πατριάρχη! Τελικά γεννήθηκε ο Ισμαήλ (= ο Θεός με άκουσε) και εκείνη γίνεται μητέρα εκατομμυρίων Αράβων. Μετά από φιλοξενία σε τρεις «άντρες», που περιπλανιόνταν στην έρημο, ο Κύριος υπόσχεται στον Αβραάμ παιδί και η Σάρρα γελά. Κι όμως 20 χρόνια μετά, ο Πατριάρχης περνά το πιο σκληρό τεστ. Κι εκείνος που είχε αφήσει τα πάντα γι’ αυτόν τον Θεό, Τον υπακούει. Εμπιστεύεται ότι ακόμη και νεκρό Εκείνος θα αναστήσει το παιδί του, που όντως στο τέλος αποτρέπει τη θυσία.

 Η ευλογία του Θεού μόνο για τους οικείους και τους «εκλεκτούς»; Το μήνυμα της Βίβλου πέρα και πάνω από κάθε εθνότητα 

Στο κείμενο που διαβάσαμε στην προηγούμενη ενότητα μπορούμε να εστιάσουμε την προσοχή μας σε κάτι που ίσως μας προκαλεί ορισμένα ερωτηματικά. Είδαμε ότι ο Θεός αποκαλύπτεται στον Αβραάμ. Κάποια στιγμή φανερώνεται ένα πρόβλημα που υπάρχει στη γυναίκα του, τη Σάρα. Δεν τεκνοποιεί, δηλ. δεν μπορεί να φέρει ένα παιδί στον κόσμο. Και τότε συμβαίνει το εξής: η ίδια η Σάρα προτείνει στον Αβραάμ να προσπαθήσει εκείνος να τεκνοποιήσει με τη δούλη της, την Άγαρ, η οποία είναι Αιγύπτια. Στη συνέχεια, και αφού η Άγαρ μένει έγκυος, η Σάρα την αντιμετωπίζει με τρόπο αρνητικό. Αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφοράς είναι η Άγαρ να φύγει στην έρημο. Εκεί στην έρημο, ο Θεός αποκαλύπτεται στην Άγαρ και συνάπτει διαθήκη μαζί της. Τι σημαίνει αυτό; Όταν ο Θεός συνάπτει Διαθήκη, τότε αυτός ο άνθρωπος καθίσταται εκλεκτός, δηλ. εκλέγεται από τον ίδιο τον Θεό, για να επιτελέσει μία σπουδαία απο στολή για χάρη όλου του κόσμου. Στη συγκεκριμένη αυτή βιβλική διήγηση το πρόσωπο που εκλέγεται, όμως, είναι μία ξένη, καταγόμενη από την Αίγυπτο. Τι σκέψεις και συναισθήματα μάς προκαλεί η απόφαση αυτή του Θεού, να συνάψει Διαθήκη μ’ έναν που δεν είναι Ιουδαίος; 

 Η εκλογή στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη (Ρωμ. 9, 10-16) (α) Ο Θεός της Βίβλου, όταν ενεργεί σε τούτον τον κόσμο το πράττει μαζί με τον άνθρωπο και όχι χωρίς τη συνεργασία του. (β) Ο άνθρωπος, που επιλέγει ο Θεός, δεν είναι τέλειος – υπερήρωας. Ο Αβραάμ από φόβο δύο φορές δηλώνει στον βασιλιά (12, 10-20 και 20, 1-18) ότι η Σάρρα είναι αδελφή και όχι γυναίκα του. Πονηρός θα αποδειχθεί και ο Ιακώβ, όπως και ο Πέτρος προδότης. Δεν είναι η τελειότητα κριτήριο επιλογής αλλά η πνευματική ευαισθησία εκείνου που προσκαλείται και το αντίστοιχο αισθητήριο, το πόσο ανοικτός είναι για να «βάλει» τον Θεό στη ζωή - δράση του. (γ) Η εκλογή ενός λαού δεν οφείλεται σύμφωνα με το Δτ. 7, 6 κε. στο γεγονός ότι αυτός είναι καλύτερος από τα άλλα έθνη, αλλά αποκλειστικά και μόνον στην αγάπη του Θεού. Το ότι οι εκλεκτοί κάποτε αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το περιβάλλον τους, αυτό δεν γίνεται επειδή κάποιοι θεωρούνται ακάθαρτοι, αλλά επειδή ο «εκλεκτός» δεν είναι ακόμη τόσο δυνατός ώστε να μην παρασυρθεί από το «ρεύμα». (δ) Η εκλογή γίνε ται από τη «μάζα» και τον κόσμο αλλά για χάρη του κόσμου. Η ευλογία μας παρέχεται για να γίνουμε ευλογία για τους «άλλους». Καθείς έχει λάβει ικανότητες και χαρίσματα για να τα προσφέρει στο κοινό καλό. Η ευλογία στη Βίβλο δεν λειτουργεί αυτόματα - μαγικά ούτε αποτελεί μόνιμη κατάσταση. Παντού και πάντα διαφυλάσσεται η ελευθερία του Θεού και των ανθρώπων. Σε πολλές περιπτώσεις ο λαός δεν ανταποκρίθηκε στην εκλογή και υπέστη την κρίση του Θεού. Πάντα όμως το έλεός Του έδινε εγγυήσεις για τη μονιμότητα της κλήσης του ενώ πάντα διατηρείται ένα μικρό υπόλοιπο (= λείμμα). Η εκλογή αφορά και σε πρόσωπα, όπως του Σαούλ, του Δαυίδ, άλλων βασιλέων (εκπροσωπούν όλη την Κοινότητα) αλλά και των προφητών (και ιδίως του Ησαΐα και Ιερεμία), του πάσχοντος Δούλου αλλά και αλλοεθνείς: τους Ασσυρίους και το βασιλέα των Περσών Κύρο. 

 

Πηγή: Σωτήριος Δεσπότης, Νικόλαος Παύλου, Αθανάσιος Στογιαννίδης,Α´ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ  ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ,Θέματα από την Αγία Γραφή ,            σελ :40-48