Η Ιερά Εξέταση

Από το ιστολόγιο της Ξανθής

Η Ιερά Εξέταση ανεπτύχθηκε ευκολότερα εν μέσω εκείνων των οποίων οι θρησκευτικές των δοξασίες υπέστησαν την μικρότερη επιρροή από την μόρφωση και τα 

ταξίδια και των οποίων η λογική υποτασσόταν περισσότερο εις τα έθιμα και την φαντασία. Όλοι σχεδόν οι μεσαιωνικοί χριστιανοί ένεκα της διδασκαλίας των από της παιδικής ηλικίας και του περιβάλλοντος, πίστευαν ότι η Βίβλος είχε υπαγορευθεί λέξη προς λέξη υπό του Θεού και ότι ο Υιός του Θεού είχε απ” ευθείας Ιδρύσει την Εκκλησία. Εκ της ανωτέρω βάσεως, φαίνετε ως συνέπεια, ότι ο Θεός επιθυμεί να γίνουν όλοι οι εθνικοί χριστιανοί και ότι η ύπαρξη μη χριστιανικών – πολύ περισσότερο αντιχριστιανικών – θρησκειών, πρέπει να είναι βαρεία ύβρις προς τον Θεό. Επί πλέον, επειδή οιαδήποτε ουσιώδης αίρεση πρέπει να τύχη αιώνιας τιμωρίας, οι διώκτες της μπορούσαν να πιστεύουν (και πολλοί φαίνεται ότι ειλικρινά το πίστευαν), ότι εξολοθρεύοντας ένα αιρετικό, έσωζαν τους πιθανούς προσήλυτους του, ίσως δε και τον ίδιον από την αιώνια κόλαση.

Οι μέθοδοι της Ιεράς Εξέτασης

Ο κατηγορούμενος κρατείτο σε απομόνωση. Ουδείς άλλος, έκτος των οργάνων της Ιεράς Εξετάσεως, επιτρεπόταν να του μιλήσει· κανείς συγγενής του επιτρεπόταν να τον επισκεφθεί. Συνήθως κρατείτο σιδηροδέσμιος. Υποχρεωνόταν να φέρει κλίνη και στρώμα και να πληρώσει όλα τα έξοδα της φυλακίσεως και της διατροφής του. Εάν δεν διέθετε επαρκή χρήματα γι” αυτόν το σκοπό, πωλούσε μέρος της περιουσίας του σε δημοπρασία προς λήψη των εξόδων. Το υπόλοιπο των υπαρχόντων του υφίστατο κατάσχεση εκ μέρους της Ιεράς Εξετάσεως δια να μην αποκρυφτεί η διαφύγει την δήμευση. Σε πολλές περιπτώσεις μέρος τούτων πωλείτο για να συντηρηθούν τα μέλη εκείνα της οικογενείας του θύματος, τα οποία δεν μπορούσαν να εργασθούν.
Όταν το συλλαμβανόμενο πρόσωπο προσήγετο ενώπιον του δικαστηρίου δια να δικαστεί, το δικαστήριο, επειδή το είχε ήδη κρίνει ένοχο, του ανέθετε να αποδείξει την αθωότητα του. Η δίκη ήταν μυστική και ο κατηγορούμενος υποχρεωνόταν να ορκισθεί ότι ουδέποτε θα απεκάλυπτε ό,τιδήποτε σχετικό με αυτήν εις περίπτωση, κατά την οποίαν θα αθωωνόταν. Κανείς μάρτυς δεν παρουσιαζόταν να καταθέσει εναντίον του. Οι ιεροεξεταστές δικαιολογούσαν την μέθοδο αυτήν ως αναγκαία δια την προστασία των πληροφοριοδοτών των.

Κατ' αρχάς δεν ανακοινωνόταν στον εναγόμενο οι κατηγορίες οι οποίες στρέφονταν εναντίον του· απλώς εκαλείτο να ομολογήσει τις εκτροπές του από την ορθή πίστη και λατρεία και να αποκαλύψει όλους εκείνους τους οποίους υποπτευόταν ως αιρετικούς.Εάν η ομολογία του ικανοποιούσε το δικαστήριο, ήταν δυνατόν να υποστεί οιανδήποτε ποινή εκτός του θανάτου. Εάν αρνιόταν να ομολογήσει, του επιτρεπόταν να εκλέξει συνηγόρους δια να τον υπερασπίσουν. Εν τω μεταξύ κρατιόταν σε απομόνωση. Σε πολλές περιπτώσεις υποβαλλόταν σε βασανιστήρια δια να του αποσπαστεί μία ομολογία. Συνήθως άφηναν μίαν υπόθεση να αναβάλλεται επί μήνες και η απομόνωση ήταν συχνά αρκετή δια να εξασφαλίσει οιανδήποτε επιθυμητή ομολογία
Βασανιστήρια εφαρμόζονταν μόνον όταν η πλειοψηφία του δικαστηρίου ψήφιζε υπέρ αυτών με την δικαιολογία ότι η ενοχή φαινόταν ως πιθανή, όχι όμως και βεβαία, δια των μαρτυρικών καταθέσεων. Συχνά τα κατ” αυτόν τον τρόπον ψηφιζόμενα βασανιστήρια αναβάλλονταν με την ελπίδα ότι ο φόβος των θα οδηγήσει σε ομολογία. Φαίνεται ότι οι ιεροεξεταστές πίστευαν ειλικρινά ότι τα βασανιστήρια ήταν μία εύνοια προς τον κατηγορούμενο ο οποίος ήδη θεωρήθηκε ένοχος, διότι ηδύναντο να επιτύχουν χάριν αυτού, δια της ομολογίας, ελαφρότερη ποινή παρά με άλλον τρόπον. Και όταν ακόμη θα καταδικαζόταν εις θάνατο μετά την ομολογία, θα είχε το πλεονέκτημα της συγχωρήσεως υπό του ιερέως και θα σωζόταν από την κόλαση.Η εσχάτη των ποινών ήταν η καύση επί της πυρράς. Αυτή επιβαλλόταν σε πρόσωπα, τα οποία κριθέντα ένοχα ουσιώδους αιρέσεως, δεν ομολογούσαν προ της εκδόσεως της αποφάσεως, καθώς και εις εκείνους οι οποίοι αφού ομολόγησαν εγκαίρως και είχαν «συμφιλιωθεί» ή συγχωρηθεί, είχαν εκ νέου περιπέσει σε αίρεση. Η Ιερά Εξέταση ισχυριζόταν ότι αυτή η ίδια ουδέποτε θανάτωνε, άλλ” απλώς παρέδιδε τον καταδικασθέντα στις κοσμικές αρχές- εν τούτοις γνώριζε ότι ο ποινικός νόμος όριζε υποχρεωτική την ποινή της καύσεως εις την πυρά για μεγάλη ή αμετανόητο αίρεση. Η επίσημη παρουσία εκκλησιαστικών εις τις «auto – da – fe» κατεδείκνυε σαφώς την ευθύνη της Εκκλησίας. Η «πράξη πίστεως» δεν ήταν απλώς η καύση, ήταν ολόκληρη η εντυπωσιακή και τρομερή τελετή της καταδίκης και της εκτελέσεως. Σκοπός της ήταν όχι μόνον να τρομοκράτηση τους πιθανούς παραβάτες άλλα και να στηρίξει τον λαό με ένα είδος προβολής της Έσχατης Κρίσεως.
Κατ'  αρχάς η διαδικασία ήταν απλή : οι κατάδικοι εις θάνατον οδηγούνται εις την δημοσία πλατεία, προσδένονταν επί ενός πασσάλου στην πυρά, οι Ιεροεξεταστές κάθονταν επισήμως σε μία εξέδρα απέναντι αυτής, γινόταν μία τελευταία έκκληση προς ομολογία, ανεγιγνώσκετο η καταδικαστική απόφαση, άναβαν το πυρ και η αγωνία συμπληρωνόταν. Άλλα εφ” όσον οι καύσεις έγιναν συχνότεροι και υπέστησαν κάποια μείωση της ψυχολογικής των επιδράσεως, η τελετή έγινε πλέον πολύπλοκος και φρικαλέα και σκηνοθετημένη με όλη την επιμέλεια και την δαπάνη μιας μεγάλης θεατρικής παραστάσεως. Κατά το δυνατόν συγχρονιζόταν με τον εορτασμό της αναρρήσεως, του γάμου ή της επισκέψεως ενός Ισπανού βασιλέως ή βασιλίσσας ή πρίγκιπος. Δημοτικοί και κρατικοί αξιωματούχοι, το προσωπικό της Ιεράς Εξετάσεως, εντόπιοι Ιερείς και μοναχοί, καλούνταν – στην πραγματικότητα διατάσσονταν – να παραστούν.

ΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΣ -ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ: THE STORY OF CIVILIZATION, WILL DURANT –NEW YORK 1959- Η ΙΕΡΑ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ (www.egolpion.com)

Το 1633 εξαναγκάστηκε ο Γαλιλαίος να παραδεχτεί δημόσια τις «πλάνες» του για το ηλιοκεντρικό σύστημα: κατά λάθος παρουσιαζόταν στο «Διάλογο» το ηλιοκεντρικό σύστημα ως σωστό και επίσης κατά λάθος αναφερόταν εκεί ότι η Γη περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της.To έτος 1982, 350 χρόνια μετά τη δίκη του Γαλιλαίου, αποδέχθηκε η Εκκλησία το σφάλμα της για την καταδίκη του Γαλιλαίου και ο πάπας ζήτησε δημοσίως «συγγνώμη» για την αδικία που έγινε. Ο θρύλος αναφέρει ότι, εξερχόμενος ο Γαλιλαίος από την αίθουσα όπου συνεδρίαζε η «Ιερά Εξέταση», αναφώνησε «και όμως γυρίζει», εννοώντας την περιστροφή της Γης και ανακάλεσε έτσι την αναγνώριση της δήθεν πλάνης του. αυτό το επεισόδιο δεν τεκμηριώνεται όμως από κανένα ιστορικό στοιχείο και μάλλον δημιουργήθηκε την εποχή του Διαφωτισμού με στόχο την ηρωποίηση του ερευνητή.Ο Γαλιλαίος έγινε στην παγκόσμια συνείδηση σύμβολο του τολμηρού, ελεύθερα σκεπτόμενου επιστήμονα, ο οποίος περιγράφει τη φύση σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του και όχι με βάση ιδεολογικο- φιλοσοφικές αντιλήψεις.Χαρακτηρίστε την προσωπικότητα του Γαλιλαίο και τις αλλαγές που νομίζετε ότιεπέφερε στην τότε αξίωση του εκκλησιαστικού μηχανισμού να ελέγχει και καθοδηγεί τις επιστημονικές ανακαλύψεις, σύμφωνα με ιδεολογικές ή προσωπικές αντιλήψεις του πάπα ή μεμονωμένων ιεραρχών;
Αναδημοσίευση από: http://blogs.sch.gr/speaker/