Ο μεγάλος αδελφός της παραβολής του Ασώτου

Καταρχήν να διευκρινιστεί πως συνειδητά χρησιμοποιείται εδώ στον τίτλο της ανάρτησης  η λέξη "άσωτος", και δε γίνεται λόγος για  "παραβολή του σπλαχνικού πατέρα" κοκ, αν και ο μικρότερος γιος δεν είναι καν ο πρωταγωνιστής της αφήγησης του Λουκά. Επίσης μακριά από εμάς η οποιαδήποτε ηθικιστική ερμηνεία της. Η περιπέτεια του "ασώτου" ήταν η αφορμή για να αναδειχτούν ιδιότητες του Θεού, όπως η αγάπη για ανθρώπους που η κοινωνία δεν τους θεωρεί "καθώς πρέπει".  Άλλωστε μαζί με τις παραβολές του χαμένου προβάτου και του χαμένου νομίσματος ( και οι τρεις περιέχονται στο 15 κεφάλαιο του κατά Λουκάν Ευαγγελίου) έχουν κοινό κεντρικό στόχο να αναδείξουν την ανθρώπινη αξία. Όποιος και να είναι ο συνάνθρωπος είναι πάντα μοναδικός,  και ο Θεός ενδιαφέρεται για τον καθένα ξεχωριστά. Η έκπληξη  των Φαρισαίων και των Γραμματέων που παρουσιάζονται να διαμαρτύρονται για τη συντροφιά που έκανε ο Ιησούς -ένας δάσκαλος που ερμήνευε το Νόμο- μαζί τους θα ήταν σίγουρα μεγάλη γι' αυτή τη διαφορετική αντίληψη ερμηνείας ιδιοτήτων του ανθρώπου που   αγαπάει ο Θεός. Αυτό τονίζεται με τον εναργέστερο τρόπο στο σημείο που παρουσιάζονται τα επιχειρήματα του μεγαλύτερου γιου: "Εγώ τόσα χρόνια σου δουλεύω και ποτέ δεν παράκουσα διαταγή σου, κι' όμως σ' εμένα δεν έδωσες ποτέ ένα κατσίκι για να γλεντήσω με τους φίλους μου. Όταν όμως ήρθε αυτός ο γιος σου, που κατασπατάλησε την περιουσία σου με πόρνες, έσφαξες για χάρη του το σιτευτό μοσχάρι" (Λκ 15, 29-30).
Η απορία έχει να κάνει με το γεγονός πως ο μεγαλύτερος γιος δε ζήτησε ποτέ το κατσίκι που προφανώς το δικαιούνταν. Αξίζει ο προβληματισμός για το κίνητρό του. Γιατί δίσταζε να διεκδικήσει κάτι ευτελές και να κάνει το"παράπτωμα" της έστω και κατ' επίφασιν ασωτείας; Μάλλον από φόβο. Δείχνει να ξεχνάει τη βασική ιδιότητα του πατέρα του, την αγάπη, και έβλεπε άλλες δευτερεύουσες. Αναδεικνύει έτσι έναν διαχρονικό χαρακτήρα που αγνοεί τι είναι αγάπη, ή την μπερδεύει με άλλες καταστάσεις. Και τελικά αναπληρώνει την έλλειψη αισθήματος με ιδιότητες που προκαλούν πόνο στους άλλους (στην παραβολή δε συμμετέχει στη χαρά! προτιμάει να χάσει το γλέντι παρά να ρίξει το εγώ του), αλλά και στον ίδιο. Πλάθει εικόνες με κέντρο το φόβο και ζει με αυτές. Το κακό είναι πως αυτή την εικόνα του Θεού θέλει να τη μεταδώσει σε άλλους (στην παραβολή θεωρεί δεδομένο πως δε ζήτησε το κατσίκι γιατί ήταν αφοσιωμένος στη δουλειά του, φοβούμενος προφανώς τον πατέρα του, που θα τον επιτιμούσε αν αυτή πήγαινε πίσω).
Ο μεγαλύτερος αδελφός είναι λοιπόν αρκετά χρήσιμος, και ίσως να είναι και ο μεγάλος πρωταγωνιστής της παραβολής: βοηθάει να γίνουν κατανοητές οι νοοτροπίες αυτών που ήταν απέναντι από τον Ιησού και δε δίσταζαν να επιτιμήσουν ανθρώπους χωρίς να βλέπουν το δικό τους φορτίο!

Νίκος Παύλου

Πηγή/Αναδημοσίευση:http://theologoi-school.blogspot.gr/2013/03/blog-post.html