Ο ύμνος της δημιουργίας - Nasadiya Sukta

(Nasadiya Sukta, Rigveda X. 129)

 Μετάφραση και Σχόλια: Δημήτριος Βασιλειάδης

Τότε δεν υπήρχε ούτε μη-ύπαρξη ούτε ύπαρξη,

     δεν υπήρχε αέρας, ούτε ο ουρανός που βρίσκεται πέρα από αυτόν.

Τι τον σκέπαζε και πώς;  Και τι τον προστάτευε;

     Υπήρχε εκεί η απύθμενος άβυσσος των υδάτων;

1.

 Τότε δεν υπήρχε θάνατος ούτε αθανασία,

     δεν υπήρχε κανένα σημάδι διαχωρισμού της μέρας και της νύχτας.

Εκείνο το Ένα, ανέπνεε γαλήνια, χωρίς αέρα από την ίδια του την φύση,

     τίποτα άλλο δεν υπήρχε πέρα από αυτό.

2.

Το σκότος στην αρχή σκεπαζόταν από σκοτάδι,

     το όλο ήταν αδιαχώριστο και ρευστό.

Ότι υπήρχε ήταν καινό και χωρίς μορφή,

     τότε με την μεγάλη δύναμη της θερμότητας γεννήθηκε εκείνο το Μοναδικό.

3.

Η επιθυμία ανάβλυσε στην αρχή μέσα του,

     η επιθυμία, ο αρχικός σπόρος του νου.

Οι άγιοι που έψαξαν μέσα στις καρδιές τους,

     σκέφθηκαν ότι  ανακάλυψαν την σχέση της ύπαρξης με την μη-ύπαρξη.

4.

Η ακτινοβολία τους εξάπλωσε φως κατά μήκος του σκότους,

     αλλά ήταν το Ένα επάνω ή ήταν κάτω;

Υπήρχε δημιουργική ισχύς εκεί και δύναμη γονιμότητας,

     κάτω υπήρχε ενέργεια και επάνω ώθηση.

5.

Ποιος ξέρει αληθινά και ποιος μπορεί εδώ να μιλήσει γι’ αυτό;

    Πότε γεννήθηκε αυτό και από που προέρχεται αυτή η δημιουργία;

Οι θεοί ήρθαν μετά από την δημιουργία του κόσμου.

     Ποιος επομένως μπορεί να ξέρει από που προήρθε αρχικά στην ύπαρξη;

6.

Αυτός, η πρώτη αρχή της δημιουργίας, άραγε

     σχημάτισε όλο αυτό ή δεν το σχημάτισε;

Αυτός, που το βλέμμα του ελέγχει όλο τον κόσμο στον ύψιστο ουρανό,

     σίγουρα θα ξέρει, ή ίσως να μην ξέρει.

7.

 Σχόλια

Η Nasadiya Sukta ή ο Ύμνος της Δημιουργίας αποτελεί την πιο εκλεπτυσμένη  έκφραση της μεταφυσικής ανησυχίας των βεδικών οραματιστών (Rishis). Η παράδοση θεωρεί συντάκτη της τον Rishi Paramesthi Prajapati, που αποτελεί  μια συμβολική προσωποποίηση της συλλογικής διάνοιας μάλλον παρά κάποια ιστορική προσωπικότητα. Ο Prajapati στην υπερβατική του μορφή αντιπροσωπεύει την απόλυτη αλήθεια που στέκεται πέρα από τον δυϊσμό των αντιθέτων όπως αυτή περιγράφεται στους δυο πρώτους στίχους (mantras) του ύμνου. Ο ίδιος είναι ο πατέρας και η μητέρα του κόσμου, η ιδεατή και η υλική αιτία της δημιουργίας, και ως τέτοιος έχει δικαιολογημένα χαρακτηρισθεί ως στιχουργός αυτού του εξαίσιου  κοσμογονικού ύμνου.

Ο Ύμνος της Δημιουργίας περιλαμβάνει πλήθος φιλοσοφικών εννοιών και τεχνικών όρων που υιοθετήθηκαν και επεξεργάσθηκαν περαιτέρω στις μεταγενέστερες  σχολές της συστηματοποιημένης ινδικής φιλοσοφίας. Η αποκορύφωση της βεδικής κοσμολογίας βρίσκεται στην υπέρβαση της υπάρξεως και της μη-υπάρξεως. Η ύπαρξη (sat) αντιπροσωπεύει τον κόσμο των φαινομένων και αντικειμένων, τα ονόματα και τις μορφές που εναλλάσσονται στον  χρόνο και τον χώρο. Η μη-ύπαρξη (asat) αποτελεί την καθαρή συνειδητότητα που  υπερβαίνει τον νου και μαζί μ’ αυτόν την ίδια την έννοια της υπάρξεως, που στον σχετικό χώρο ο νους αυθαίρετα αυτοπροσδιορίζει και την συνειδητοποιεί στα αντικείμενά του. Ο πρώτος στίχος του Ύμνου της Δημιουργίας δηλώνει ότι στην αρχή η ύπαρξη και η μη-ύπαρξη δεν υπήρχαν, αλλά σε άλλο ύμνο της  Rigveda (Χ. 5.7.) ακούμε ότι η ύπαρξη και η μη-ύπαρξη υπήρχαν μαζί ταυτόχρονα στον ύψιστο ουρανό από όπου η κοσμική μητέρα, Aditi, και  ο γιος της, Daksha, γεννήθηκαν. Η αντίφαση μεταξύ της μη-ύπαρξης της ύπαρξης και της ύπαρξης της μη-ύπαρξης είναι μόνο λεκτική καθώς μεταφέρει το ίδιο υπερβατικό μήνυμα που μπορεί να κατανοήσει μόνο ο σοφός άγιος στο βάθος της καρδιάς του.

Τελικά, το υπερβατικό Ένα θα πρέπει να πάρει μορφή για χάρη της δημιουργίας. Η σύλληψη λαμβάνει μέρος στο βαθύ σκοτάδι των απύθμενων υδάτων με την θερμότητα (tapas) που παράγει η ασκητική δύναμη του πνεύματος και  αποκαλύπτεται η δημιουργία. Ένα τμήμα του ασύλληπτου άπειρου περιορίζεται και λαμβάνει μορφή. Πρώτη αναδύεται η επιθυμία (kama), που αποτελεί τον σπόρο και τη βάση του νου. Με τον νου οι οραματιστές συνειδητοποιούν την διασύνδεση του κόσμου (ύπαρξης) και του πνεύματος (μη-ύπαρξης). Ο πατέρας ουρανός, που αντιπροσωπεύει την πνευματική ώθηση, και η μητέρα γη, που αντιπροσωπεύει την κοσμική ενέργεια, διαχωρίζονται. Το πρώτο στοιχείο λαμβάνει την πάνω θέση, το δεύτερο την κάτω. Ο βεδικός ποιητής δηλώνει την αδυναμία του λόγου να μεταβιβάσει την αλήθεια. Η κατανόηση της δημιουργίας παραμένει ένα μυστήριο που κανείς, συμπεριλαμβανομένων και των θεών, δεν μπορεί να το γνωρίσει ή να το κηρύξει. Μόνο ο υπέρτατος θεός θα μπορούσε να το ξέρει, αλλά και αυτός μπορεί να μην ξέρει.

Πηγή