Κυριακή 29 Νοεμβρίου 2015

Κατακόμβες Αγίου Καλλίξτου

Άλλο ένα βίντεο , λίγο μεγαλύτερο σε διάρκεια, για τη διδακτική ενότητα 10 της Γ Γυμνασίου

Ξενάγηση σε κατακόμβη

Νομίζω είναι ένα ωραίο βίντεο για τη σχετική ενότητα (10) της Γ΄ Γυμνασίου.
Μπορεί να μην έχει υπότιτλους αλλά, πιστέψτε με, θα σας φανεί πολύ χρήσιμο!
Καλή περιήγηση λοιπόν!!!

Σχολικοί Σύμβουλοι Θεολόγων για τα Θρησκευτικά


Με αφορμή την πρόσφατη συζήτηση για τη διαδικασία χορήγησης απαλλαγής από τα Θρησκευτικά αναθερμάνθηκε ο γενικότερος διάλογος γύρω από τη μορφωτική αποστολή και τον χαρακτήρα της σχολικής θρησκευτικής εκπαίδευσης, τις μαθησιακές ανάγκες που εξυπηρετεί, τη θέση της στο σύγχρονο σχολείο και το νομικό καθεστώς που τη διέπει.
Ο διάλογος αυτός γύρω από το μάθημα των Θρησκευτικών διαρκεί τώρα και μερικές δεκαετίες. Οι φάσεις του αποτυπώνονται σε συνέδρια, δημοσιεύματα, δημόσιες εκδηλώσεις και παρεμβάσεις. Πολύ συχνά, λόγω επίκαιρων αναγκών ή του ευρύτερου ενδιαφέροντος, ο διάλογος ξεπέρασε τα στενά όρια του θεολογικού κόσμου και ανοίχτηκε στον δημόσιο χώρο. Στο πλαίσιο αυτό, πήραν θέση ή κατέθεσαν απόψεις, εκτός από τους επίσημους θεσμούς της Εκπαίδευσης και τους εκπαιδευτικούς, η Εκκλησία και εκπρόσωποί της, οι αρμόδιες Ανεξάρτητες Αρχές της χώρας, οι θεολογικές σχολές, οι επιστημονικές ενώσεις των θεολόγων, σύλλογοι και ενώσεις πολιτών, μεμονωμένα πρόσωπα κ.ά. Στα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερη ώθηση στη διεξαγωγή του διαλόγου έδωσαν η δημοσίευση των Συστάσεων 1720 (2005) και (2008)12 του Συμβουλίου της Ευρώπης, η τροποποίηση του καθεστώτος χορήγησης απαλλαγής το 2008 και οι παλινωδίες της κεντρικής διοίκησης που ακολούθησαν, καθώς και η εκπόνηση νέων Προγραμμάτων Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου και πρόσφατα του Λυκείου.
  
Οι Σχολικοί Σύμβουλοι Θεολόγων που υπογράφουμε αυτό το κείμενο, προσηλωμένοι στο καθήκον της επιστημονικής υποστήριξης των εκπαιδευτικών της ειδικότητάς μας, θεωρούμε χρήσιμο να συμβάλλουμε στον διεξαγόμενο διάλογο, καταθέτοντας την εμπειρία από την πολύχρονη συνεργασία μας με τους εκπαιδευτικούς, επισημαίνοντας προς όλες τις κατευθύνσεις τα παρακάτω:

1. Τα Θρησκευτικά είναι υποχρεωτικό μάθημα της σχολικής εκπαίδευσης, με σαφές πλαίσιο λειτουργίας και καθορισμένη σκοποθεσία, η οποία θεμελιώνεται στο Σύνταγμα της χώρας και τους βασικούς νόμους της Εκπαίδευσης. Στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, το μάθημα είναι ενιαίο και υποχρεωτικό για όλους τους μαθητές. Οι μαθητές δεν χωρίζονται με βάση τη θρησκευτική επιλογή τους, όπως γίνεται στο λεγόμενο «πολυ-ομολογιακό» μοντέλο σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, στο οποίο λειτουργούν παράλληλα μαθήματα με διαφορετικές θρησκευτικές κατευθύνσεις. Αυτός ο τρόπος οργάνωσης της θρησκευτικής εκπαίδευσης στη χώρα μας έχει παιδαγωγικά πλεονεκτήματα, ενώ η τυχόν μεταβολή της εγκυμονεί κινδύνους. Μάλιστα, στην Ευρώπη, σήμερα, γίνεται πολλή συζήτηση για το κατά πόσον ο χωρισμός των παιδιών στο μάθημα των Θρησκευτικών θέτει σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή και δεν υπηρετεί τη δημοκρατικότητα, το δικαίωμα στη διαφορετικότητα, την καλλιέργεια της ανεκτικότητας και άρα την ειρηνική συμβίωση.

2. Ο εκπαιδευτικός σκοπός του μαθήματος των Θρησκευτικών συνδέεται με τον ευρύτερο σκοπό της Εκπαίδευσης, για τη δημιουργία ολοκληρωμένων πολιτών, μέσα από την ανάπτυξη αναγκαίων γνώσεων, στάσεων και δεξιοτήτων, που καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα της μάθησης. Το μάθημα σέβεται τη θρησκευτική ελευθερία και την πολιτισμική ταυτότητα των μαθητών, καθώς επίσης κάθε ετερότητα. Δίνει στους μαθητές τη δυνατότητα να κατανοήσουν τη δική τους θρησκευτική ταυτότητα και των άλλων, προσφέροντας μαθησιακές ευκαιρίες για προσωπική ανάπτυξη και καλλιέργεια της θρησκευτικής συνείδησής τους. Ταυτόχρονα, με έγκυρο και υπεύθυνο τρόπο, τους προετοιμάζει να ζήσουν δημιουργικά στον σύγχρονο κόσμο, ο οποίος χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα, αντινομίες και προκλήσεις.

3. Το ειδικό μορφωτικό ενδιαφέρον του μαθήματος των Θρησκευτικών έχει αφετηρία την επικρατούσα τοπική θρησκευτική παράδοση, δηλαδή την Ορθόδοξη πίστη και παράδοση, με τις ποικίλες πολιτιστικές και κοινωνικές εκφάνσεις της, επεκτείνεται στη διερεύνηση του φαινομένου της θρησκευτικότητας και περιλαμβάνει σε θεμιτό βαθμό τη μελέτη των κύριων θρησκευτικών παραδόσεων της Ευρώπης και του σύγχρονου κόσμου, με βάση τις μαθησιακές προσδοκίες και ανάγκες των προεφήβων και εφήβων μαθητών. Η προσέγγιση αυτή είναι συμβατή με το ισχύον νομικό καθεστώς, καθώς επίσης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και την κουλτούρα της διαπολιτισμικότητας και τεκμηριώνεται από τα πορίσματα της σύγχρονης θρησκειοπαιδαγωγικής επιστήμης. Η εφαρμογή μιας θρησκειολογικής εκπαίδευσης, άποψη η οποία υποστηρίζεται συνήθως από μη θεολόγους, θα περιορίσει το σύνολο του μαθήματος των Θρησκευτικών σε ένα μόνο τομέα της θεολογικής επιστήμης, δεν εξυπηρετεί τις μορφωτικές ανάγκες των μαθητών και δεν έχει παιδαγωγικό έρεισμα.

4. Το μάθημα των Θρησκευτικών, όπως και τα άλλα μαθήματα, αξιοποιεί σύγχρονες θεωρίες μάθησης και διδακτικής, σύμφωνα με τις αρχές της παιδαγωγικής επιστήμης. Η διδακτική μεθοδολογία, οι στρατηγικές μάθησης, οι τεχνικές διδασκαλίας και τα διδακτικά μέσα που χρησιμοποιεί έχουν παιδαγωγικό περιεχόμενο και μορφωτική αποστολή, η οποία διαφέρει από εκείνη της εκκλησιαστικής κατήχησης, η οποία αρμόζει να γίνεται σε άλλο χώρο, για άλλους σκοπούς και με άλλα μέσα. Αυτή η παιδαγωγική προσέγγιση είναι συνεπής και με τη θεολογική διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας ως προς τον σκοπό και το περιεχόμενο της κατήχησης. Αυτή τη θέση εκφράζουν τόσο τα τρέχοντα αναλυτικά προγράμματα όσο και τα νέα Προγράμματα Σπουδών. Τα τελευταία θεωρούμε ότι προάγουν με επιτυχία τη διερευνητική, βιωματική και συνεργατική μάθηση και οδηγούν στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης, που ως παιδαγωγική τάση είναι κοινός τόπος στα σύγχρονα εκπαιδευτικά δρώμενα.

5. Τα Προγράμματα Σπουδών δεν μπορεί να είναι στατικά. Καθώς εξελίσσονται οι κοινωνικές συνθήκες, οι μορφωτικές ανάγκες και τα επιστημονικά δεδομένα, θεωρούμε επιβεβλημένο να αναμορφώνονται. Κατά την ανάπτυξη νέων προγραμμάτων ή την παραγωγή νέων διδακτικών μέσων πρέπει να αξιοποιούνται θετικές εμπειρίες και καλές πρακτικές από το παρελθόν και ταυτόχρονα να προωθούνται καινοτόμες ιδέες και προτάσεις από τους ειδικούς, με στόχο τη δημιουργική ανανέωση της διδακτικής διεργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρούμε θετικό γεγονός την εκπόνηση των νέων Προγραμμάτων Σπουδών στα Θρησκευτικά, καθώς και την πιλοτική εφαρμογή τους στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Η συγκροτημένη δόμησή τους, οι αναλυτικές αναφορές στην ιστορία και την παιδαγωγική θεμελίωση του μαθήματος, η διεξοδική ανάλυση των διδακτικών θεμάτων, η οργάνωσή τους σε μια ενιαία πορεία από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο, η εισαγωγή καινοτόμων διδακτικών και μαθησιακών προσεγγίσεων, η παρουσίαση πλήθους διδακτικών τεχνικών στην κατεύθυνση της διερευνητικής και βιωματικής μάθησης, καθώς και η ταυτόχρονη παραγωγή Οδηγών του Εκπαιδευτικού, με την παράθεση πλήθους δειγματικών σχεδίων-σεναρίων διδασκαλίας και τη μεθοδική καθοδήγηση του εκπαιδευτικού για την αξιοποίησή τους, είναι στοιχεία που αποτιμώνται θετικά. Τα στοιχεία αυτά απουσίαζαν ή ήταν ελλιπή στα μέχρι σήμερα υφιστάμενα αναλυτικά προγράμματα. Τα νέα Προγράμματα Σπουδών δεν είναι απλά διδακτικά εγχειρίδια. Η αξιολογική εκτίμησή τους, που δεν είναι εύκολη υπόθεση, πρέπει να γίνεται με επιστημονικούς όρους και κυρίως ύστερα από την εφαρμογή τους στη σχολική τάξη. Η αποτίμηση της πιλοτικής εφαρμογής τους στην υποχρεωτική Εκπαίδευση -Δημοτικό και Γυμνάσιο- είναι θετική και γι’ αυτό θεωρούμε ότι η καθολική εφαρμογή τους μπορεί να συντελέσει στην ανανέωση της θρησκευτικής εκπαίδευσης και την προαγωγή της σύγχρονης μαρτυρίας της, καθώς επίσης στην προάσπιση του μαθήματος των Θρησκευτικών στο δημόσιο σχολείο.
Για να είναι αποδοτική η εφαρμογή τους, θεωρούμε ότι είναι επιβεβλημένη η παραγωγή κατάλληλου διδακτικού υλικού για τους μαθητές, (εγχειριδίων κλπ.), όπως ακριβώς και για τα άλλα μαθήματα, καθώς επίσης η συνεχής και συστηματική επιμόρφωση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών.

6. Ο δημόσιος διάλογος είναι πάντοτε ευπρόσδεκτος με όποια θεμιτή μορφή και εάν γίνεται, επειδή συμβάλλει στη δημόσια ενημέρωση, παρέχει τη δυνατότητα να αποτυπώνονται και να κρίνονται όλες οι απόψεις, να κατατίθενται προτάσεις, να υπερβαίνονται παρανοήσεις. Πέρα από την αυτονόητη αυτή διαπίστωση, ο διάλογος είναι αποτελεσματικός όταν διακρίνεται από νηφαλιότητα και σεβασμό στη διαφορετική άποψη, λειτουργεί χωρίς αποκλεισμούς, ευνοεί τη σύνθεση διαφορετικών προσεγγίσεων και στοχεύει στην εξαγωγή έγκυρων συμπερασμάτων. Αναμφίβολα, πάντοτε εμφιλοχωρούν κίνδυνοι όπως είναι η «ιδεολογικοποίηση» ζητημάτων με επιστημονικό χαρακτήρα, οι παροδικές εντυπώσεις, η υπερίσχυση προβληματικών προσεγγίσεων, ο εγκλωβισμός σε συγκρουσιακές καταστάσεις κ.ά.
Εκφράζουμε τη διαφωνία και την ανησυχία μας για ορισμένες παρεκτροπές που έχουν σημειωθεί στο πλαίσιο του διεξαγόμενου διαλόγου για τη φύση και το περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών. Οι απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί, οι μειωτικές εκφράσεις, οι επιθετικές συμπεριφορές, η παραπληροφόρηση, ο αποκλεισμός της διαφορετικής άποψης, η άρνηση συμμετοχής στον διάλογο και οι διχαστικές τάσεις δεν συνάδουν με το θεολογικό και εκπαιδευτικό ήθος, ούτε ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καιρών.

7. Αναμένουμε από τις επιστημονικές ενώσεις των θεολόγων να ηγηθούν στην προσπάθεια για συνεννόηση. Να επιδιώξουν ένα πλαίσιο διαλόγου το οποίο θα οδηγήσει στην εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Να λειτουργήσουν συνεργατικά και συνθετικά, απομονώνοντας ακραίες φωνές. Στους θρησκευόμενους πιστούς οι οποίοι εκφράζουν το ενδιαφέρον τους, τους πολίτες που δεν είναι εκπαιδευτικοί και όλους όσοι διατυπώνουν καλοπροαίρετα την άποψή τους προτείνουμε το αυτονόητο, δηλαδή να αναγνωρίσουν ότι η διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών είναι παιδαγωγική υπόθεση και είναι αρμοδιότητα καταρχήν των ειδικευμένων εκπαιδευτικών. Παρόμοια είναι η ευθύνη της διοικούσας Εκκλησίας η οποία μπορεί να συμβάλλει στην υπέρβαση τυχόν δυσκολιών κατά τη διεξαγωγή του διαλόγου, «εν τω συνδέσμω της ειρήνης», με απώτερο στόχο τη μορφωτική και πνευματική καλλιέργεια των παιδιών μας με τους καλύτερους δυνατούς όρους.


ΟΙ ΣΧΟΛΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΘΕΟΛΟΓΩΝ


Αργυρόπουλος Ανδρέας
Βαλλιανάτος Άγγελος
Δημακόπουλος Δημήτριος
Καλογεράκης Ευτύχιος
Μιχαλοπούλου Ελένη
Μπαλή Αικατερίνη-Μαρία
Μπιτσάκης Αντώνιος
Σταλίκα Φωτεινή
Στράντζαλης Πολύβιος
Στριλιγκάς Γεώργιος
Συργιάννη Μαρία
Τσάγκας Ιωάννης
Φύκας Δημήτριος
Χριστόπουλος Νικόλαος
 

10 . Kατακόμβες

Σάββατο 21 Νοεμβρίου 2015

Είναι πιο εύκολο να διασπάσεις το άτομο παρά κάποια προκατάληψη!

 

Το λαϊκό παραμύθι «Οι τέσσερις εποχές» αφηγείται την ιστορία ενός ανθρώπου που είχε τέσσερις γιους και ήθελε να τους μάθει να μην κρίνουν τα πράγματα επιπόλαια. Με αυτόν τον σκοπό, και έναν έναν, τους έστειλε να επισκεφτούν μια αχλαδιά που βρισκόταν σε μεγάλη απόσταση.

Ο πρώτος γιός έφυγε τον χειμώνα, ο δεύτερος την άνοιξη, ο τρίτος το καλοκαίρι και ο μικρότερος γιος το φθινόπωρο.

Όταν επέστρεψε ο τελευταίος από τους γιούς του, ο άντρας τους κάλεσε όλους μαζί και τους ζήτησε να περιγράψουν τι είχαν δει.

Ο πρώτος γιος ανέφερε ότι το δέντρο ήταν φρικτό, γερμένο και στραβό.


Ο δεύτερος είπε πως όχι, ήταν πηγμένο στα πράσινα μπουμπούκια και γεμάτο υποσχέσεις.

Ο τρίτος γιος δε συμφώνησε και δήλωσε ότι ήταν φορτωμένο λουλούδια, ότι είχε ένα πολύ γλυκό άρωμα και ότι φαινόταν πολύ όμορφο, πράγματι, ήταν κατά τη γνώμη του ότι πιο χαριτωμένο είχε δει ποτέ.

Ο τελευταίος από τους γιούς διαφοροποιήθηκε από τους προηγούμενους και διαβεβαίωσε ότι η αχλαδιά ήταν ώριμη και μαραινόταν από τόσον καρπό, γεμάτη ζωή και ικανοποίηση.

Τότε ο άντρας εξήγησε στους γιους του ότι όλοι είχαν δίκιο, γιατί είχαν δει μόνο μια φάση της ζωής του δέντρου ο καθένας.

Είπε και στους τέσσερις ότι δεν πρέπει να κρίνουν ένα δέντρο ή έναν άνθρωπο μόνο βλέποντας τον σε κάποια περίοδο της ζωής του, και ότι η ουσία αυτού που ήταν, δηλαδή η ευχαρίστηση, η αγαλλίαση και η αγάπη που έρχεται με τη ζωή, μπορεί να μετρηθεί μόνο στο τέλος, όταν όλες οι εποχές έχουν ήδη περάσει.
aienaristeyein/αντιγραφή

Περιγραφή και σχολιασμός της εικόνας των Εισοδίων.


Απόσπασμα από την εργασία:
Η ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ
(των εκπαιδευτικών :πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου-πρεσβυτέρας Χαρούλας Τσουλιάη )



H είσοδος της Θεοτόκου στο Ναό είναι το προοίμιο της εύνοιας του Θεού στους ανθρώπους, η προκήρυξη της σωτηρίας των ανθρώπων, η προαγγελία του Χριστού και η πραγματοποίηση του σχεδίου της θείας Οικονομίας για την σωτηρία του Κόσμου. Αυτά διακηρύσσει το Απολυτίκιο της εορτής:

«Σήμερον της ευδοκίας Θεού το προοίμιον και της των ανθρώπων σωτηρίας ηπροκήρυξις. Εν Ναώ του Θεού τρανώς η Παρθένος δείκνυται και τον Χριστόν τοις πάσι προκαταγγέλλεται. Αυτή και ημείς μεγαλοφώνως βοήσωμεν· Χαίρε της οικονομίας του Κτίστου η εκπλήρωσις»

Ο ορθόδοξος αγιογράφος με βάση την διήγηση του πρωτευαγγελίου του Ιακώβου και την δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας περί της Θεοτόκου συνθέτει την εικόνα των Εισοδίων.

Η παράσταση των Εισοδίων είναι ένα εικονογραφικό θέμα ,που αφορά την παιδική ηλικία της Παναγίας .Το συναντάμε από τον 9ο αιώνα στις τοιχογραφίες στο Goreme και στο Kizil Cukur της Καππαδοκίας ενταγμένο στον ευρύτερο εικονογραφικό κύκλο του βίου της Θεοτόκου. Κατά τον 11ο αιώνα αποκτά επίσης χαρακτήρα περισσότερο θεολογικό-συμβολικό ,με σκοπό τον τονισμό του σωτηριώδους έργου του Θεανθρώπου Χριστού.Έτσι συναντάμε την παράσταση των Εισοδίων και σαν μεμονωμένη σκηνή ,ενταγμένη και στο λειτουργικό κύκλο του Δωδεκάορτου ,με αποτέλεσμα την ευρύτερη διάδοσή της.Από τον 12οαιώνα το εικονογραφικό αυτό θέμα παγιώθηκε σε γενικές γραμμές και περιλαμβάνει:

Α.Τα κύρια πρόσωπα που είναι η Θεοτόκος, οι Θεοπάτορες Ιωακείμ και Άννα, η ομάδα των λαμπαδηφόρων παρθένων, ο Αρχιερέας Ζαχαρίας .

Β.Τα επιμέρους στοιχεία που είναι ο ναός , τα αρχιτεκτονήματα και η σκηνή της διατροφής της μικρής Μαρίας από τον Άγγελο.

Α.Η Θεοτόκος.




Το κεντρικό πρόσωπο της παράστασης είναι η μικρή Παναγία, στην ηλικία των τριών χρονών. Τίποτα, εκτός από το μικρό μέγεθος του σώματός της, δε θυμίζει την ηλικία της. Όπως αναφέρει ο Χατζηδάκης, περιγράφοντας μια εικόνα των Εισοδίων, η Παναγία αποδίδεται «με χαρακτηριστικά άχρονης και πανάχραντης κόρης». Αυτό οφείλεται όχι μόνο στα χαρακτηριστικά του προσώπου της που αποδίδουν σοβαρότητα και ωριμότητα, αλλά και στην αποφασιστικότητα της κίνησής της.

Επίσης ίδια εντύπωση προκαλείται και από την ενδυμασία της.

Εικονίζεται να φορά ρούχα ενήλικων γυναικών, δηλαδή το μαφόριο και μακρύ χιτώνα, σε αντίθεση με άλλες σκηνές της παιδικής ηλικίας της Παναγίας. Τα ρούχα είναι απλά και λιτά και σπανίως διακοσμημένα με λιγοστά στολίδια. Μάλιστα η ανάγκη κάποιων ζωγράφων να φανερώσουν, μέσα από όλη αυτή τη σοβαρότητα και το μικρό της ηλικίας της, τους οδήγησε ώστε να την απεικονίσουν αισθητά πιο μικρή σε σχέση με τα υπόλοιπα πρόσωπα της παράστασης ( με εξαίρεση σε ορισμένες περιπτώσεις την ομάδα των λαμπαδηφόρων παρθένων).

Η θέση της μέσα στη σκηνή είναι στο μέσο της παράστασης, αφού ηγείται της πομπής. Εικονίζεται να προχωρά μόνη της και να κατευθύνεται προς τον αρχιερέα που στέκεται μπροστά στην πύλη του ιερού ή στέκεται ήδη μπροστά του. Σε κάποιες περιπτώσεις εικονίζεται να βρίσκεται ήδη πάνω στο τελευταίο σκαλοπάτι, χωρίς όμως να λείπουν και ορισμένες εξαιρέσεις, όπου παριστάνεται πριν ακόμη ανεβεί τα σκαλοπάτια, ενώ σε άλλες, στην προσπάθεια να δοθεί περισσότερη κίνηση στη σκηνή, παριστάνεται η Θεοτόκος να ανεβαίνει τα δύο σκαλοπάτια που οδηγούν στο ιερό του ναού.

H στάση της Θεοτόκου, όπως την παρατηρούμε στις παραστάσεις των Εισοδίων εκφράζει τη συναίσθηση της ιερότητας της στιγμής. Εικονίζεται να προχωρά προς τον αρχιερέα χωρίς κανένα δισταγμό, και στις περισσότερες περιπτώσεις απλώνοντας τα δυο της χέρια προς αυτόν. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα χέρια της είναι σκεπασμένα με το μαφόριό της. Σε άλλες σκύβει ευλαβικά το κεφάλι, καθώς δέχεται την ευλογία του ιερέα και σε άλλες τρέχει ορμητικά προς την αγκαλιά του.

Β.Οι Θεοπάτορες Ιωακείμ και Άννα.

Από τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν την απεικόνιση της σκηνής των Εισοδίων είναι οι μορφές των γονέων της μικρής Παναγίας, ο Ιωακείμ και η Άννα. Είναι αυτοί που αποφάσισαν να την αφιερώσουν στον ναό, και τώρα έφτασε η στιγμή να εκπληρώσουν το τάμα τους.

Η σοβαρότητα και η σχετική αυστηρότητα της στάσης και των κινήσεών τους, φανερώνουν ότι γνωρίζουν την ιδιαιτερότητα, τη σπουδαιότητα αλλά και την ιερότητα του γεγονότος στο οποίο συμμετέχουν.

Γεγονός σημαντικό και μεγάλο όχι μόνο γι’ αυτούς, που αποχωρίζονται την κόρη τους, αλλά και για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Έτσι ο συνήθης τρόπος απεικόνισής τους είναι να παραδίδουν τη μικρή Μαρία με κινήσεις ήρεμες και συγκρατημένες, απλώνοντας ελαφρά τα χέρια τους προς το μέρος της, προτρέποντάς την να προχωρήσει, ακριβώς όπως αναφέρεται στα απόκρυφα κείμενα και την υμνογραφία. Η ελαφρά αυτή κίνηση των χεριών υποδηλώνει ίσως και μια στάση δέησης. Συνήθως απεικονίζονται ο ένας δίπλα στον άλλο.


Γ.Η ομάδα των λαμπαδηφόρων Παρθένων.
Άλλο ένα από τα βασικά στοιχεία του εικονογραφικού θέματος των Εισοδίων είναι και η ομάδα των λαμπαδηφόρων παρθένων που συνόδεψαν την Παναγία στο ιερό, όχι τόσο για το ρόλο τους στην πραγματοποίηση του γεγονότος, όσο από εικονογραφική άποψη, για τη διαμόρφωση της διάταξης της συγκεκριμένης σκηνής. Στις περισσότερες περιπτώσεις η ομάδα των λαμπαδηφόρων παρθένων ακολουθεί τους γονείς της Θεοτόκου. Σε άλλες η πομπή μεταφέρεται στο κέντρο της παράστασης καθώς οι κοπέλες είναι αυτές που οδηγούν την Παναγία στον ναό.

Σύμφωνα με το συριακό, το γεωργιανό, το αιθιοπικό και το αρμενικό κείμενο, οι κόρες των Ιουδαίων που συνόδευαν τη μικρή Παναγία κρατούσαν αναμμένες λαμπάδες ή φανάρια, με σκοπό να αποσπάσουν την προσοχή της μικρής και να μη θελήσει να γυρίσει προς τα πίσω –προς τους γονείς-.

Τον εορταστικό χαρακτήρα του γεγονότος στο οποίο συμμετέχουν οι κοπέλες τονίζουν και τα ενδύματά τους, που είναι εορταστικά και σε αρκετές περιπτώσεις ιδιαίτερα στολισμένα. Μάλιστα, η κίνηση των ενδυμάτων σε συνδυασμό με τις έντονες κινήσεις των παρθένων και των άλλων προσώπων της σκηνής, δίνει κινητικότητα στο σύνολο της παράστασης.

Στις περισσότερες περιπτώσεις , οι κοπέλες είναι ζωγραφισμένες με ακάλυπτο κεφάλι με περιποιημένα χτενίσματα και συχνά στολισμένα με πέρλες και κορδέλες-ταινίες Οι μορφές τους ζωγραφίζονται ιδιαίτερα ραδινές για να τονιστεί ο χαρακτήρας πομπής του γεγονότος. Κατά κανόνα η ομάδα αυτή της συνοδείας της Παναγίας απεικονίζεται με ανάστημα όμοιο με αυτό των γονέων της, τονίζοντας έτσι την παιδική ηλικία της, καθώς βρίσκεται μεταξύ ενήλικων.

Ο αριθμός των παρθένων κυμαίνεται από έξι ως πάνω από εννιά και πολλές φορές σχετίζεται και με τον διαθέσιμο χώρο που υπάρχει.

Ανάλογη με τον αριθμό των παρθένων και τον διαθέσιμο χώρο είναι και η παράταξή τους μέσα στη σκηνή. Συνήθως παρατάσσονται σε δύο ή τρεις σειρές, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για επτά κοπέλες, ενώ σε άλλες περιπτώσεις – και ειδικά όταν εικονίζονται πάνω από δέκα – τοποθετούνται σε ομάδες και σε άτακτη σειρά.

Δ.Ο Αρχιερέας-Ο Ναός.
Ο αρχιερέας, που υποδέχεται τη μικρή Μαρία απεικονίζεται ντυμένος με την επίσημη αρχιερατική ενδυμασία, άλλοτε ιδιαίτερα πολυτελή ή με διακοσμημένο μανδύα με κουφικά σχέδια και φορά στο κεφάλι του μίτρα. Σε ορισμένες περιπτώσεις εικονίζεται να κρατά θυμιατό.

Ο Ναός αποδίδεται συμβολικά με την απεικόνιση του ιερού βήματος, το οποίο προσδιορίζεται από χαμηλό φράγμα, το κιβώριο και την Αγία Τράπεζα. Το Άγιο βήμα εικονίζεται πιο πίσω και το κιβώριο βρίσκεται στο κέντρο της σύνθεσης, πάνω από τους πρωταγωνιστές της. Βέβαια δεν λείπουν και οι περιπτώσεις στις οποίες δεν έχουμε τη συμβολική απεικόνιση του ναού, αλλά την απεικόνιση του εσωτερικού ή του εξωτερικού του, χωρίς το κιβώριο του ιερού βήματος.

Υπάρχουν και περιπτώσεις στις οποίες ο ναός αποδίδεται προοπτικά σχηματίζοντας στη μέση κόγχη, όπου βρίσκεται και το ιερό. Σε άλλες πάλι το ιερό με το κιβώριο και την Αγία Τράπεζα εικονίζονται στο βάθος, πίσω από δύο ανοιγμένα βήλα. Σε ορισμένες δε περιπτώσεις από τον ουρανό του κιβωρίου κρέμονται μία ή δύο καντήλες.

Ο αρχιερέας λοιπόν εικονίζεται στην πύλη του Ιερού Βήματος, έτοιμος να υποδεχτεί ή υποδέχεται κιόλας την Παναγία. Συνήθως παριστάνεται πίσω ή μπροστά από τα βημόθυρα, που είναι κλειστά.

Η πιο συνηθισμένη στάση στην οποία απεικονίζεται ο αρχιερέας είναι η στάση υποδοχής, δηλαδή να στέκεται μπροστά στην πύλη με ανοιχτά τα χέρια, έτοιμος να υποδεχτεί την μικρή Μαρία. Σε ορισμένες περιπτώσεις παρουσιάζεται με λυγισμένα τα γόνατα ή να σκύβει, προκειμένου να έρθει πιο κοντά στο ανάστημα της τρίχρονης κόρης.

Ο αρχιερέας παριστάνεται στραμμένος προς την Παναγία, ενώ σε λίγες παραστάσεις έχει το χέρι του σε θέση ευλογίας. Η ευλογία του αρχιερέα ανταποκρίνεται προς το περιεχόμενο του σχετικού χωρίου του Πρωτευαγγελίου «και εδέξατο αυτήν ο ιερεύς και φιλήσας ευλόγησεν αυτήν».

Ε.Τα Αρχιτεκτονήματα.


Σημαντικό, αν και συμπληρωματικό, ρόλο στη διαμόρφωση του εικονογραφικού θέματος των Εισοδίων και στην εξέλιξη αυτού, παίζουν και τα κτίρια και τα διάφορα οικοδομήματα που πλαισιώνουν τα βασικά πρόσωπα της παράστασης, καθώς και τα υφάσματα, συνήθως ερυθρά, που στολίζουν το βάθος τη σύνθεσης.

Συνήθως πρόκειται για κτίρια στα άκρα της σύνθεσης, τα οποία συνδέει χαμηλότερος τοίχος ή για ένα κτίριο στα αριστερά και χτιστή σκάλα με πολλά σκαλοπάτια, στην κορυφή της οποίας κάθεται η Παναγία, στο επεισόδιο της διατροφής της από τον άγγελο.

Τα κατακόκκινα υφάσματα συνδέουν τα κτίρια με το κιβώριο με όμορφα δεσίματα και με τα παραπετάσματα που κρέμονται από το κιβώριο, εντείνουν τη χρωματική λαμπρότητα και τονίζουν τον τελετουργικό και εορταστικό χαρακτήρα των Εισοδίων.


ΣΤ.Η σκηνή της διατροφής της Θεοτόκου από τον Άγγελο.



Ένα συμπληρωματικό γεγονός που αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της σύνθεσης

του εικονογραφικού θέματος των εισοδίων, είναι η διατροφή της Παναγίας κατά τη διάρκεια της παραμονής της στα Άγια των Αγίων, από το χέρι ενός αγγέλου. Αναφέρεται στο Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου ότι : «ην δε Μαρία εν τω ναώ κυρίου, ως περιστερά νεμομένη, και ελάμβανεν τροφήν εκ χειρός αγγέλου».


Σύμφωνα λοιπόν με το κείμενο, η Παναγία εικονίζεται συνήθως πίσω από τον αρχιερέα, μέσα στο χώρο του ιερού βήματος, καθισμένη σε θρόνο που βρίσκεται στην κορυφή χτιστής σκάλας. Παριστάνεται να απλώνει τα χέρια της για να πάρει τον στρογγυλό άρτο που της προσφέρει ένας ιπτάμενος άγγελος. Αξίζει να σημειώσουμε ότι εικονίζεται και ο αρχιερέας, που έκθαμβος παρακολουθεί τον θαυμαστό τρόπο της διατροφής της από τον άγγελο, ενώ την έχει ήδη οδηγήσει στα άδυτα του ναού.

Ο άγγελος που φέρνει την τροφή παριστάνεται ιπτάμενος και στο ένα χέρι να κρατά ένα στρογγυλό άρτο –που τον προτείνει προς την Παναγία- ενώ στο άλλο, ένα μακρύ σταυρό. Σε κάποιες ελάχιστες περιπτώσεις, ο άγγελος προσφέρει στην Παναγία εκτός από τον άρτο και ένα μικρό πήλινο δοχείο νερού, το οποίο είναι διακοσμημένο με γεωμετρικά σχήματα και η Παναγία δεν κάθεται σε θρόνο, αλλά στο τελευταίο σκαλοπάτι ή μπροστά σε μικρό τραπέζι.

Κατά κανόνα ο άγγελος απεικονίζεται ολόσωμος, σε οριζόντια θέση. Σε μερικές παραστάσεις φαίνεται σα να κρύβεται από τη μέση και κάτω, πίσω από το κιβώριο του ιερού βήματος.


Το θέμα της διατροφής από τον άγγελο είναι αναπόσπαστο τμήμα της παράστασης των Εισοδίων. Γι’ αυτό και είναι σπάνιες οι περιπτώσεις από τις οποίες απουσιάζει, κυρίως λόγω έλλειψης χώρου.


Πηγή/Αναδημοσίευση:http://naosagiasbarbaras.blogspot.gr/2015/11/blog-post_20.html?spref=fb

Τὰ Εισόδια της Θεοτόκου - Ερμηνεία Εικόνας.

Η ιερή ακολουθία της εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου και η σχετική εικόνα υπηρετούν ένα βαθύτερο σκοπό: χειραγωγούν τον πιστό στο μυστήριο της σάρκωσης του Υιού και Λόγου του Θεού. Η είσοδος της Θεοτόκου στο ναό είναι το προοίμιο της εύνοιας του Θεού στους ανθρώπους, η προκήρυξη της σωτηρίας των ανθρώπων, η αναγγελία του Χριστού και η πραγματοποίηση του σχεδίου της θείας, οικονομίας. Αυτά διακηρύσσει το απολυτίκιο της εορτής. 
«Σήμερον της ευδοκίας Θεού το προοίμιον και της των ανθρώπων σωτηρίας η προκήρυξις. Εν Ναω του Θεού τρανώς η Παρθένος δείκνυται και τον Χριστόν τοις πάσι προκαταγγέλλεται. Αυτή και ημείς μεγαλοφώνως βοήσωμεν Χαίρε της οικονομίας του Κτιστού η εκπλήρωσις.» 
Ο ορθόδοξος αγιογράφος με βάση τις παραπάνω πληροφορίες της απόκρυφης διήγησης και τη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας για τη Θεοτόκου συνθέτει την εικόνα των Εισοδίων.
Το κύριο πρόσωπο της εικόνας είναι η τριετής Παναγία. Εικονίζεται τη στιγμή που την υποδέχεται στο ναό ο ιερέας Ζαχαρίας, ο μετέπειτα πατέρας του Προδρόμου, καθώς την παραδίδουν ευλαβικά οι θεοσεβείς γονείς της. Πίσω τους ακολουθούν οι παρθένες, «οι αμίαντες θυγατέρες των Εβραίων», που κρατούν αναμμένες λαμπάδες. 
Η Παναγία δε ζωγραφίζεται φυσιοκρατικά. Δεν εμφανίζει δηλαδή τίποτε το παιδικό, εκτός από το μικρό μέγεθος του σώματός της. Αυτό γίνεται σκόπιμα. Ο ορθόδοξος αγιογράφος θέλει να μάς απομακρύνει από το γράμμα της διήγησης («τριετής η παις»), για να συλλάβουμε το πνεύμα της, την εκκλησιολογική της διάσταση. Η Παναγία είναι η Θεοτόκος, η Μητέρα του Θεού. Γι’; αυτό ο υμνωδός μάς καλεί «την νηπιάζουσαν φύσει και υπέρ φύσιν Μητέρα αναδειχθείσαν του Θεού ευφημήσωμεν ύμνοις» (Τροπάριο του όρθρου). 
Η Παναγία εικονίζεται ως ώριμη γυναίκα με το γνωστό μαφόριό της, όπως τη βλέπουμε στις εικόνες της. 
Το ίδιο κάνει και ο υμνωδός της Εκκλησίας και για τις λαμπάδες των παρθένων. Οι αναμμένες λαμπάδες δεν είχαν σκοπό να εμποδίσουν την τριετή παιδίσκη να γυρίσει πίσω, στο σπίτι της, καθώς ήταν στο δρόμο προς το ναό -αυτό λέει η απόκρυφη διήγηση- αλλά τούτο: να υποδείξουν τη νοητή λαμπάδα, την Παναγία, και προδηλώσουν έτσι την ανείπωτη μελλοντική αίγλη. Αυτή η αίγλη θα ήταν ο Χριστός, γιατί από την Παναγία θα ανέλαμπε (θα γεννιόταν) φωτίζοντας τους καθισμένους στο σκοτάδι της αμαρτίας ανθρώπους. Αυτόν το συμβολισμό παρουσιάζει το δ’; στιχηρό προσόμοιο του εσπερινού, ήχος δ’; «Αι νεανίδες χαίρουσαι και λαμπάδας κατέχουσαι, της λαμπάδος σήμερον προπορεύονται της νοητής και εισάγουσιν αυτήν εις τα Άγια των Αγίων ιερώς προσηλούσαι την μέλλουσαν αίγλην άρρητον εξ αυτής αναλάμψειν και φωτίσειν τους εν σκότει καθημένους, της αγνωσίας εν Πνεύματι». 
Σε πολλές εικόνες πίσω από το Ζαχαρία, αριστερά, παριστάνεται η Παναγία να κάθεται σε καθέδρα με τρία σκαλιά (είναι η αναβαθμοί του θυσιαστηρίου του απόκρυφου κειμένου) και να περιμένει την τροφή που της φέρνει ο άγγελος Γαβριήλ. Η Παναγία να παραμείνει στο Άγιο των Αγίων ως νέα Κιβωτός της Διαθήκης, ως η «έμψυχος κιβωτός» και στα δώδεκα χρόνια της παραμονής της εκεί θα τρέφεται θαυματουργικά με ουράνια τροφή. 
Από το βιβλίο: 
Ο Μυστικός κόσμος των Βυζαντινών Εικόνων (τόμος δεύτερος) 
Χρήστου Γ. Γκότση, Εκδ. Αποστολική Διακονία

Στα Εισόδια της Παναγίας μας !



 
Ξημερώνει η γιορτή των Εισοδίων της Παναγίας,
μου θυμίζει την ομορφιά κι αξία του σώματός μου.
Ο καθαρώτατος ναός του Σωτήρος!
Το σώμα της Παναγίας μας.

Μα και το δικό μου σώμα μπορεί να γίνει ναός του Σωτήρος.
Και το δικό σου, κι όλων μας. Αυτή είναι η κλίση του κορμιού μας.
Το σώμα αυτό, που το γεμίζω τοξίνες, θλίψεις, πίκρες, ενοχές.
Ξέρω, θα βιαστείς να πεις «και αμαρτίες».
Πιστεύω όμως τελικά ότι πιο πολλές είναι οι ενοχές μας, 
παρά οι αμαρτίες μας.

Απ' τα χρόνια που εξομολογώ , γύρω στα 15,
συναντώ περισσότερο ενοχικά άτομα, παρά αμαρτωλά.
Πιο βαθύς ο πνιγμός, το κουβάρι, ο μπερδεμένος ψυχισμός, 
ο ενοχικός εθισμός, παρά το αμάρτημα το ίδιο.

Αυτό λέει η πείρα μου, ζώντας μέσα στο ράσο. Μέσα.
Άτομα που κοινωνούν, εξομολογούνται, λαμβάνουν άφεση απ' το Θεό,
κι όμως, δεν βλέπω ακόμα τη χαρά ν' ανθίζει
ούτε στο κορμί τους, ούτε στην ψυχή τους.

Η Παναγία μας, είχε χαρά! Πάλι θα βιαστείς να πεις, 
«μα αυτή ήταν αλλιώς»!!Ε, αυτό ρωτώ κι εγώ:
εμείς, πότε θα γίνουμε αλλιώς;.. Μετά
θάνατον;;;;
Και να φανταστείς, και πέρυσι γιορτάσαμε
Εισόδια,
και πάλι λέγαμε τα ίδια.
Και πάλι μείναμε στην κλάψα των αμαρτιών μας.
Και φέτος, το ίδιο. Και του χρόνου το ίδιο.

Κάτι σαν τους πολιτικούς καταντήσαμε.
Είμαστε όλο με το «να» και με το «θα».
«Να»γίνουμε κάποτε σαν την
Παναγία.
«Θα» γίνουμε κάποτε αλλιώς. Κάτι δεν πάει καλά...

Τελικά, πιστεύουμε σ' αυτά που λέμε;...
Ισχύουν αυτά που λέμε; Ζούμε αυτά που λέμε;
Εννοώ, με αποδείξεις.


                                                                                         π.Ανδρέας Κονάνος
 
                                                                                 ( Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου )


Πηγή : http://sophia-siglitiki.blogspot.gr/2013/11/Eisodos-Exodos-konanos-Eisodia.html
Αναδημοσίευση: http://odevontas.blogspot.gr/2015/11/blog-post_79.html

Εισόδια.. η Παναγία εγκαινιάζει την ιερά ησυχία

ΕΙΣ ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (1988)

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο οποίος εκτός των άλλων είναι και θεομητορικός θεολόγος, στην γνωστή ομιλία του εις τα Εισόδια της Θεοτόκου αναφέρει, ότι η Παναγία μας εισελθούσα εις τα Άγια των Αγίων πρώτη αυτή στον κόσμο εγκαινίασε την οδό της νήψεως, της αναβάσεως του νου εις τον Θεόν και της ενώσεως του νου του ανθρώπου με τον Θεόν, την ησυχαστική δηλαδή οδό θεώσεως του ανθρώπου. Έτσι, για όσους εφίενται της μυστικής και ησυχαστικής ανόδου προς τον Θεόν και της μυστικής θεωρίας και γνώσεως του Θεού, η Παναγία μας είναι το πρότυπο και η oδός. Δεν είναι μόνον οδός και πρότυπο για τους εν τω κόσμο βιούντας, για τους εν παρθενία και σεμνό γάμο, για τις μητέρες, αλλά είναι πρότυπο και για τους ιερώς ησυχάζοντας.Επειδή λοιπόν Εκείνη εγκαινίασε τον τρόπο αυτό της θεώσεως, την ιερά ησυχία, γι’ αυτό και εμείς ιδιαιτέρως ενατενίζομε προς την παναγία μορφή της και το πανάγιο πρόσωπό της και θερμώς την παρακαλούμε και την ικετεύομε να μας βοηθήσει και μας, πρώτα να ποθήσωμε αυτό που για κάθε Μοναχό είναι το ακρότατο εφετό. Τί περισσότερο να ποθήσει ένας Μοναχός από την εν ησυχία θεωρία του Θεού; Από την συγκέντρωση του νου και την συνεχή ενατένισι του νου προς τον Θεόν, την μνήμη του Θεού; Τι περισσότερο να ποθήσει ένας Μοναχός από την νίψη, την συνεχή ανάταση προς τον Θεό και την πνευματική εγρήγορση και αγρυπνία;
Ευλογημένοι οι Μοναχοί και οι Χριστιανοί, οι οποίοι ποθούν την νήψι και έχουν συνειδητοποιήσει τι μεγάλη σημασία και αξία έχει η νήψις για τον άνθρωπο. Ευλογημένοι οι Μοναχοί και οι λαϊκοί Χριστιανοί, οι οποίοι αγωνιζόμενοι για την νίψη έχουν κάνει αυτό που λέει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος· έχουν βρει τον πολύτιμο μαργαρίτη και γι’ αυτό προσέχουν την αργολογία, την κατάκριση, τον σκοτισμό του νου, και είναι αυτοί περί των οποίων λέγει ο θείος Απόστολος, ότι όντως «εξαγοράζονται τον καιρόν αυτών, ότι αι ημέραι πονηραί είσιν»[1].
Ο Μοναχός, ο οποίος έχει τον νου του στον Θεό, έχει την ευλογημένη νήψι, έχει την προσοχή να μη φεύγει ο νους του από τον Θεό – ει δυνατόν κάθε δευτερόλεπτο — αυτός ο Μοναχός έχει βρει τον πολύτιμο μαργαρίτη και έχει καταλάβει πόσο μεγάλη ευλογία είναι αυτή η κατάστασις της μοναχικής ζωής και αυτός, όπως είπα, εξαγοράζεται τον καιρόν. Διότι άμα δεν γίνεται αυτό, άμα δεν υπάρχει αυτός ο πόθος και αυτός ο αγώνας, δεν εξαγοραζόμεθα τον καιρόν. Και περνούν οι ημέρες και οι ώρες και οι μήνες και τα χρόνια και οι εορτές και οι νηστείες, και μας διαφεύγει αυτό που είναι το πολυτιμότερο και αυτό για το οποίο εξήλθαμε στην ευλογημένη έρημο.
Γι’ αυτό, πατέρες, σας παρακαλώ θερμώς -το καλεί η ημέρα· το καλεί η Κυρία Θεοτόκος, η Διδάσκαλός μας και Προστάτις μας και Έφορός μας και Ηγούμενη μας και πνευματική μας Μητέρα- να αγωνισθούμε όλοι στο αγώνισμα της νήψεως. Για να μετανοήσωμε πρώτον, διότι πολύς χρόνος της ζωής μας πέρασε, χωρίς να έχωμε τον νου μας στον Θεό, χωρίς να έχωμε την μνήμη του Θεού, αλλά με λογισμούς άσκοπους και ανωφελείς, με περιηγήσεις του νου εδώ και εκεί, με αργολογίες και άλλα πράγματα μη πρέποντα στον θεοειδή νου του ανθρώπου, και να συνειδητοποιήσουμε πόσα χρόνια χάσαμε στην ζωή μας, που θα έπρεπε να τα είχαμε κερδίσει και θα έπρεπε να τα είχαμε αξιοποιήσει έχοντες την μνήμη του Θεού. Ας τα πούμε τώρα στον εαυτό μας, για να μη τα πούμε στο τέλος της ζωής μας, τότε που δεν θα μπορεί να γίνει απανόρθωσις. Τώρα μπορεί να γίνει επανόρθωσις· υπάρχει καιρός μετανοίας για όλους μας, και για μένα που σας τα λέγω αυτά και για σας που με ακούτε. Ο Θεός το ζητάει και η Παναγία το ζητάει, και από σας και από εμένα. Μας το ζητάει τώρα· θα μας το ζητήσει και την ώρα της κρίσεως.
Λοιπόν, πατέρες, ζητούμε την βοήθεια της Παναγίας, την χάρη της και την ευλογία της, από σήμερα πάλι βάζοντες αρχήν μετανοίας, για να επιποθήσωμε και αγωνισθούμε περισσότερο για την ευλογημένη νήψι. Και μακάρι όλος ο αγώνας που έχετε κάνει όλοι μέχρι σήμερα για την υπακοή, για την κάθαρση της καρδιάς από τα πάθη, για την αγάπη προς τον Θεό και προς τον άνθρωπο και προς τους αδελφούς, μακάρι όλος αυτός ο αγώνας που έχετε κάνει να είναι προετοιμασία, για να προχωρήσωμε στο δεύτερο και πιο ουσιαστικό στάδιο της μοναχικής μας ζωής, που είναι το στάδιο της νήψεως, της ιεράς ησυχίας, στην οποία η Κυρία Θεοτόκος είναι οδηγός μας.

Πρβλ. Εφεσ. ε΄ 16.

Πηγή: http://www.pemptousia.gr/

Παρασκευή 20 Νοεμβρίου 2015

Σαν σήμερα υπογράφεται η σύμβαση και καθιερώνεται η Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που αποτελεί το πλέον αποδεκτό κείμενο για τα ανθρώπινα δικαιώματα παγκοσμίως, υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 20 Νοεμβρίου του 1989. 
Την έχουν επικυρώσει όλα τα κράτη του κόσμου, εκτός των ΗΠΑ και της Σομαλίας (η χώρα μας την επικύρωσε στις 2 Δεκεμβρίου 1992 με τον νόμο 2101), και τα 54 άρθρα της καλύπτουν όλα τα δικαιώματα των παιδιών που χωρίζονται σε 4 τομείς: Δικαιώματα Επιβίωσης, Ανάπτυξης, Προστασίας και Δικαιώματα Συμμετοχής.
Παρά τα διεθνή κείμενα προστασίας των παιδιών, που σε πολλές χώρες αποτελούν κενό γράμμα, εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να υποφέρουν από τη φτώχεια και να στερούνται της στοιχειώδους σχολικής εκπαίδευσης, εκατοντάδες χιλιάδες υφίστανται τις τραγικές συνέπειες συρράξεων και οικονομικού χάους, δεκάδες χιλιάδες ακρωτηριάζονται στους πολέμους και πολλά ακόμη ορφανεύουν ή και σκοτώνονται από τον ιό του AIDS και από άλλες ασθένειες. Τα στοιχεία και οι αριθμοί είναι καταπέλτης στο εφησυχασμό της συνείδησης.

Πηγή: sansimera.gr


Read more: http://www.newsbomb.gr/kosmos/news/story/644354/san-simera-ypografetai-i-symvasi-kai-kathieronetai-i-pagkosmia-hmera-gia-ta-dikaiomata-toy-paidioy#ixzz3s3tchiUW

Υλικό για την Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού (20 Νοεμβρίου)

                        

Σύμφωνα με τη σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού η στοιχειώδης εκπαίδευση είναι υποχρεωτική και δωρεάν για όλα τα παιδιά, ενώ το κράτος πρέπει να λαμβάνει όλα τα μέτρα, ώστε να ενθαρρύνεται η τακτική σχολική φοίτηση και η μείωση του ποσοστού εγκατάλειψης των σχολικών σπουδών.
Σε παγκόσμιο επίπεδο τα δικαιώματα του παιδιού εξακολουθούν να απέχουν πολύ από το να γίνουν σεβαστά ενώ θεμελιώδεις ανάγκες του παιδιού εξακολουθούν να μην ικανοποιούνται, όπως το δικαίωμα να έχει κατάλληλη τροφή, βασική ιατρική περίθαλψη ή εκπαίδευση. Εξάλλου, πολλά παιδιά υποχρεώνονται σε καταναγκαστική εργασία, είναι θύματα της εμπορίας ανθρώπων ή στρατεύονται ως παιδιά-στρατιώτες σε ένοπλες συγκρούσεις. Συνεχίζεται η εμπορία παιδιών, η παιδική πορνογραφία στο Διαδίκτυο, καθώς και η χορήγηση σε παιδιά φαρμάκων που δεν υπέστησαν προηγούμενες ειδικές δοκιμές.
Η Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού (20 Νοεμβρίου), επέτειος της υιοθέτησης της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού γιορτάζεται σε όλο τον κόσμο όπου διοργανώνονται εκδηλώσεις και καμπάνιες με στόχο την ευαισθητοποίηση απέναντι σε κάθε μορφή βίας κατά των παιδιών - ορατή και αόρατη - και την ανάληψη δράσεων ώστε να μπει ένα τέλος στο απαράδεκτο αυτό φαινόμενο.
Στους παρακάτω συνδέσμους μπορείτε να δείτε προτεινόμενα βίντεο για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Δικαιωμάτων του Παιδιού που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού- Καμπάνια Νοεμβρίου 2014 - "Υπερασπίζοντας τα δικαιώματά μου, διεκδικώ την παιδική μου ηλικία.

Η ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ένα εκπαιδευτικό φιλμ που παρουσιάζει με συντομία τους σημαντικούς σταθμούς στην ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.Ιδιαίτερα κατάλληλο για μαθητές και φοιτητές.
UNICEFCartoons για τα δικαιώματα των παιδιών

UNICEF - Τα Δικαιώματα του Παιδιού

UNICEF: H Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Βίντεο - Το δικαίωμα του παιδιού στο παιχνίδι https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=5tjRPWPhIfA

Βαγγέλης Ηλιόπουλος - Η φιλαναγνωσία και τα δικαιώματα του μικρού αναγνώστη

https://www.youtube.com/watch?v=4TGnJFVKePs

Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα δικαιώματα και η προστασία των επιβατών Όλοι λατρεύουμε τις διακοπές, ειδικά τις διακοπές διαρκείας! Όμως η άφιξη στον προορισμό μας και η επιστροφή μας μπορεί να αποδειχτούν εφιάλτης.
Ο Blink μαθαίνει τι μπορούμε να κάνουμε όταν όλα πάνε στραβά.
Ευρωπαϊκή Ένωση. Ετικέτες τροφίμων. Λένε ότι είμαστε αυτό που τρώμε, αλλά πώς μπορούμε να ξέρουμε τι βάζουμε στο σώμα μας όταν επιλέγουμε την τροφή μας;

Τηλεοπτικό σποτ Συνηγόρου του Παιδιού

Παιχνίδι – Μάθε τα δικαιώματα σου
Παραμύθι: Ευγένιος Τριβιζάς – Όλοι Γεννιόμαστε Ελεύθεροι
Τα Γυαλιά της Διαφορετικότητας – Πρόγραμμα «Είμαστε όλοι Πολίτες»

Γιώργος Μόσχος (Συνήγορος του Παιδιού): «Πώς υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα των παιδιών»

Πηγή: Ηλεκτρονική σελίδα του 53ου Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου

Κυριακή 8 Νοεμβρίου 2015

Οι μαθητές πιο πολύ παιδεύονται παρά εκπαιδεύονται

  
Η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών νιώθει από καθόλου μέχρι ελάχιστη χαρά κατά τη διάρκεια των μαθημάτων και αυτή συνήθως προέρχεται από έναν καλό βαθμό σε ένα διαγώνισμα ή από έναν έπαινο ενός καθηγητή.
Οι μαθητές μας
παιδεύονται αλλά δεν εκπαιδεύονται
δεν νιώθουν, ούτε βιώνουν τη μάθηση
ελέγχονται αλλά δεν αυτοελέγχονται
εκτελούν οδηγίες αλλά δεν αυτενεργούν
πειθαρχούν αλλά δεν αυτοπειθαρχούν
πληροφορούνται αλλά δεν μαθαίνουν
αναπαράγουν αλλά δεν δημιουργούν
γεμίζουν το μυαλό αλλά όχι τη ψυχή
μετρώνται από όλους
και αναμετρώνται μεταξύ τους ,χωρίς λόγο
ιδρυματοποιούνται και ομογενοποιούνται
Είναι αυτό παιδεία ή παιδεμός;
Δεν χαίρονται στο μάθημα
Όσοι από εσάς είστε εκπαιδευτικοί δοκιμάστε να κάνετε την εξής έρευνα μέσα στην τάξη σας: Ρωτήστε τους μαθητές σας α) να βαθμολογήσουν τη χαρά που παίρνουν κατά τη διάρκεια του μαθήματος και β) τι τους κάνει να χαίρονται στο μάθημα.
Θα διαπιστώσετε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών θα απαντήσει ότι νιώθει από καθόλου μέχρι ελάχιστη χαρά κατά τη διάρκεια των μαθημάτων (πολλά από αυτά θα σας πουν ότι μόνο στα διαλείμματα χαίρονται) και ότι αυτή η ελάχιστη χαρά συνήθως προέρχεται από έναν καλό βαθμό σε ένα διαγώνισμα ή από έναν έπαινο ενός καθηγητή.
Και όταν οι σύγχρονες θεωρίες μάθησης έχουν καταλήξει ότι «μαθαίνουμε ότι μας προκαλεί συγκίνηση και ευχαρίστηση» τι άλλο μπορεί να σημαίνει αυτό πέρα από το ότι οι Έλληνες μαθητές, στο σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα, στην πραγματικότητα μαθαίνουν ελάχιστα πράγματα; Φυσικά όταν λέμε μάθηση δεν εννοούμε την παπαγαλία και την αυτοματοποιημένη αντίδραση σε εξετάσεις, αλλά κάτι πολύ πιο ουσιαστικό και βαθύ.
 
Μετρώνται και αναμετρώνται
Ας μην κρυβόμαστε, δεν ξέρουμε τι θα απέμενε στο ελληνικό σχολείο σαν κίνητρο μάθησης αν αφαιρούσαμε την σχολική απόδοση. Βαθμοί, βραβεία, αριστεία, έπαινοι, επιτυχία στις εξετάσεις, επιβράβευση από τους γονείς και κοινωνική αναγνώριση. Τα παιδιά διαρκώς μετρώνται από γονείς και εκπαιδευτικούς (αξιολόγηση) και ταυτόχρονα αναμετρώνται μεταξύ τους για την επίτευξη της καλύτερης βαθμολογίας. Έτσι μπολιάζονται στο κυνήγι του ατομικού κέρδους. Τέτοιου είδους κίνητρα βάλλουν εναντίον της πραγματικής μάθησης και ωρίμανσης και ας νομίζουμε το αντίθετο. Το ζητούμενο είναι τα εσωτερικά κίνητρα της μάθησης: η χαρά του να μαθαίνεις, η συγκίνηση, η ανακάλυψη της γνώσης όπου το μάθημα μοιάζει με περιπέτεια και όχι με βαρετή και προκάτ διαδικασία. Ποια είναι αλήθεια η αγαπημένη ερώτηση του έλληνα γονέα κάθε μεσημέρι στο παιδί του όταν γυρίζει από το σχολείο; Είναι «πως τα πήγες σήμερα, γράψατε κανένα τεστ;» ενώ θα έπρεπε να είναι «έμαθες κάτι ενδιαφέρον σήμερα στο σχολείο;» Δυστυχώς τα ελληνόπουλα κουβαλάνε δυσθεώρητο βάρος στους μικρούς τους ώμους: το άγχος και τα όνειρα ολόκληρης της οικογένειάς τους. Και πώς να πείσεις τους γονείς να το αλλάξουν αυτό όταν το έχουν τακτοποιήσει μέσα τους ως νοιάξιμο και θυσία για το παιδί τους.
 
Φορτώνονται
Στα γυμνάσια και λύκεια της χώρας οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές αναλώνονται σε ένα απίστευτο κυνηγητό προσπαθώντας να τα κάνουν όλα ταυτόχρονα. Ας πάρουμε για παράδειγμα την περίοδο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου. Πρέπει να μπουν καμία δεκαπενταριά διαγωνίσματα σε κάθε τμήμα, χώρια τα τεστ. Χώρια η προφορική εξέταση μαθητών. Χώρια η υποχρεωτική επανάληψη πριν από κάθε διαγώνισμα. Πρέπει να γίνουν πρόβες για τις σχολικές εορτές της 28ης Οκτωβρίου και της 17ης Νοέμβρη. Πρέπει να γίνουν πρόβες βήματος για την παρέλαση. Καταλαβαίνει κανείς τι συμβαίνει όταν οι ώρες των προβών συμπέσουν με τις ώρες των διαγωνισμάτων. Πρέπει να πάμε περιπάτους και εκπαιδευτικές εκδρομές. ‘Έχουμε και τις μέρες του σχολικού αθλητισμού και της διαφορετικότητας. Επίσης πρέπει να εκλεγούν τα πενταμελή συμβούλια των τμημάτων και το δεκαπενταμελές συμβούλιο του σχολείου. Και μέσα σε όλα αυτά πρέπει να τρέξει και η ύλη η οποία δεν βγαίνει με τίποτα. Και πρέπει φυσικά το σχολείο να ανταγωνιστεί και το φροντιστήριο. «Λίθοι, πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένα». Ενώ συμβαίνουν αυτά τα απίθανα σε ποσότητα πράγματα στο ελληνικό σχολείο η ποιότητα όπως είναι φυσικό χάνεται. Επιμένουμε σε ένα άκρως εξεταστικό-κεντρικό σύστημα όταν στις πιο εκπαιδευτικά προηγμένες χώρες τα διαγωνίσματα απαγορεύονται γιατί υπονομεύουν την ομαλή ένταξη του παιδιού στην ομάδα και την κοινή προσπάθεια (Σουηδία, Φινλανδία). Είναι επιτακτική ανάγκη να αφαιρεθούν κάποιες δραστηριότητες που βασανίζουν τους μαθητές χωρίς να τους προσφέρουν κανέναν παιδαγωγικό κέρδος (ειδικά η ελάττωση της ύλης και των διαγωνισμάτων είναι απαραίτητο να γίνουν άμεσα) και να αντικατασταθούν από άλλες δραστηριότητες που τους προσφέρουν ουσία. Ας ταράξουμε καλύτερα τα παιδιά με μαθήματα που έχουν να κάνουν με τις τέχνες, με τον πολιτισμό, με τον ανθρωπισμό που προάγουν τις αξίες, που ομορφαίνουν την ψυχή και γαληνεύουν το νου και που τα βοηθούν να εκφραστούν. Είναι άραγε τυχαίο ότι στα καλλιτεχνικά και μουσικά σχολεία δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου σχολική βία και σχολικός εκφοβισμός; 
 
Δεν μαθαίνουν, πληροφορούνται
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα πάσχει από γνωσιοκεντρισμό. Όσο περισσότερο προσπαθούμε να στοιβάξουμε το μυαλό των μαθητών με γνώσεις τόσο μένουν οι καρδιές τους άδειες. Ο όρος «κοινωνία της πληροφορίας» που τόσο έχει χρησιμοποιηθεί τα τελευταία χρόνια αποδείχθηκε κενός περιεχομένου. Οι καθηγητές οφείλουν να βάζουν τις ειδικότητές τους σε δεύτερη μοίρα και σε πρώτη μοίρα να νιώθουν δάσκαλοι. Ο στόχος δεν πρέπει να είναι η μεταφορά γνώσης του αντικειμένου τους στα παιδιά αλλά με πρόφαση το αντικείμενο, να τα βοηθήσουν να εμπλακούν συναισθηματικά ώστε να βιώσουν τη γνώση και να την υποδεχτούν θετικά. Αυτό που αρνούμαστε να καταλάβουμε είναι ότι η μάθηση δεν είναι παθητική διαδικασία αλλά ότι είναι μια συνειδητή επιλογή των μαθητών βασισμένη στην επιθυμία τους.                              
Εδώ ισχύει η εξίσωση (Μάθηση = συναίσθημα + βίωμα). Τελικά τα παιδιά μαθαίνουν ότι εκείνα θέλουν και γι’ αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία να θέλουν. Το όχημα της μάθησης είναι η προσωπική σχέση του εκπαιδευτικού με τον μαθητή και του μαθητή με τους συμμαθητές του. Εκεί αξίζει να εστιάσουμε, στις προσωπικές σχέσεις
.
Δεν αυτοπειθαρχούν, πειθαρχούν από φόβο
Όλες σχεδόν οι παιδαγωγικές επιστήμες θεωρούν ότι τα όρια είναι απαραίτητα για την ωρίμανση των μαθητών. Όμως καθώς η ωρίμανση αυτή εξελίσσεται τα όρια πρέπει να αναπροσαρμόζονται. Στις πολύ μικρές ηλικίες τα όρια μπαίνουν από τους γονείς και τους δασκάλους αλλά όσο μεγαλώνουν τα παιδιά τα όρια πρέπει να έχουν την τάση να μπαίνουν από τα ίδια τα παιδιά και όχι να ορίζονται από τρίτους. Αυτό δυστυχώς δεν συμβαίνει στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Το αποτέλεσμα είναι τα μεγάλα παιδιά να πιέζονται από τα ασφυκτικά όρια που προορίζονται κανονικά για μικρότερα παιδιά. Έχουμε αλήθεια αναρωτηθεί ποτέ αν πολλές από τις αρνητικές συμπεριφοράς των παιδιών οφείλονται στα πολύ ασφυκτικά όρια που τους έχουμε θέσει; Είναι πολύ σημαντικό την ώρα που εμείς οι εκπαιδευτικοί απαιτούμε από τα παιδιά να μην παραβαίνουν τα όρια να σκεφτούμε μήπως εμείς πρώτοι έχουμε παραβιάσει τα όρια των παιδιών.
Οι περισσότεροι έλληνες εκπαιδευτικοί έχουν την τάση να επιβάλλουν την απόλυτη πειθαρχία και ησυχία στην τάξη τους. Οι τάξεις «νεκροταφεία» είναι αποτέλεσμα του φόβου που νιώθουν οι μαθητές για την παραβίαση των ορίων που έχει θέσει ο εκπαιδευτικός ο οποίος με τη σειρά του τρέμει όσο τίποτα άλλο το μη χάσει τον έλεγχο της τάξης του. Δηλαδή ο εκπαιδευτικός φοβάται τα παιδιά και τα παιδιά τον εκπαιδευτικό .Εδώ ισχύει το «Φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη». Το πρόβλημα είναι ότι οι μαθητές δεν έχουν μάθει την αυτοπειθαρχία αλλά την επιβαλλόμενη πειθαρχία. Και η επιβαλλόμενη πειθαρχία σίγουρα δεν είναι η ιδανική συνθήκη για το απαραίτητο «παιδαγωγικό πλησίασμα» και αναπτύσσει στα παιδιά αντιδραστικές τάσεις απέναντι στις σχολικές νόρμες.
 
Δεν αυτοελέγχονται και δεν αυτενεργούν
Οι έλληνες μαθητές παρουσιάζουν, στην πλειοψηφία, τους έλλειμμα αυτοελέγχου. Ας αναφέρουμε παραδείγματα καταστάσεων που απαιτούν αυτοέλεγχο: 1) είναι κακοί ακροατές και θεατές. Δεν μπορούν να επιβληθούν εύκολα στον εαυτό τους για να παρακολουθήσουν π.χ μια ομιλία ή μια θεατρική παράσταση. 2) Τους είναι πολύ δύσκολο να διαχειριστούν την ίδια τους την χαρά. Η χαρά τους μεταφράζεται αμέσως σε μια μη δημιουργική υπερένταση και μια κατάσταση εκτός ελέγχου. 3) Εκεί που δυσκολεύονται περισσότερο είναι στη διαχείριση της ελευθερίας τους. Τότε αρχικά σαστίζουν, βραχυκυκλώνουν και τελικά φτάνουν στο σημείο να ζητήσουν από τον εκπαιδευτικό να τους πει τι να κάνουν, στην ουσία προσκαλώντας τον να τους απαλλάξει από την βασανιστική ελευθερία που τους είχε παραχωρήσει. Τα παιδιά έχουν μάθει να λειτουργούν μέσα στο πλαίσιο της τάξης τους και να ακολουθούν τις εντολές. Όταν καλούνται εκείνα να αυτενεργήσουν και να αναλάβουν την ευθύνη του εαυτού τους ,αποσυντονίζονται και νιώθουν «ψάρια έξω από τα νερά τους». Ένα είδος ιδρυματισμού δηλαδή.
 
Ομογενοποιούνται
Το σχολείο θα όφειλε να ανιχνεύει και να αναδεικνύει τη μοναδικότητα του κάθε παιδιού. Τις ιδιαίτερες κλίσεις του, τα ταλέντα του, τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητές του. Όμως στη χώρα μας συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Σκοπός είναι η ομογενοποίηση και η εξάλειψη οποιασδήποτε μορφής διαφορετικότητας. Το σχολείο λειτουργεί σαν μια μηχανή του κιμά που όλα τα μετατρέπει σε ένα εύπλαστο και ομογενές υλικό. Αν ρωτήσουμε τους ίδιους τους μαθητές ποιος είναι ο σκοπός που πάνε σχολείο σχεδόν όλοι θα μας απαντήσουν το ίδιο: «για να γίνω καλός μαθητής και καλός και χρήσιμος άνθρωπος στην κοινωνία». Κανένας τους δεν θα μας πει «για να ανακαλύψω ποιος είμαι και να βελτιώσω αυτό που είμαι». Οφείλουμε όμως να γνωρίζουμε ότι ένα σχολείο που δεν επιδιώκει την ανθρώπινη ποικιλομορφία μετατρέπεται μοιραία σε εξουσιαστικό και γραφειοκρατικό μηχανισμό.
  
Δημήτρης Τσιριγώτης. Φυσικός

Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2015

Παιδί και επιθετικότητα

Η επιθετικότητα του παιδιού είναι ένα θέμα που προβληματίζει τους γονείς. Μερικές φορές δεν ξέρουν τι να κάνουν, πώς να χειριστούν την επιθετική του στάση προς τους ίδιους ή ακόμη απέναντι σε άτομα που δεν ανήκουν στο οικογενειακό περιβάλλον.
 

Όπως υποστηρίζει η κ. Αλεξάνδρα Καππάτου, ψυχολόγος, παιδοψυχολόγος και συγγραφέας, η επιθετικότητα του παιδιού εκδηλώνεται με τους εξής τρόπους: Κλαίει γοερά, πετάει ή σπάει αντικείμενα, αρνείται να κάνει αυτό που θα του πουν ή χτυπιέται στο πάτωμα, κρατά την αναπνοή του, δαγκώνει ή βρίζει. Μπροστά σε αυτές τις καταστάσεις, οι γονείς αναρωτιούνται τι φταίει και άλλοτε αντιδρούν με ψυχραιμία, ενώ άλλες φορές το τιμωρούν, ελπίζοντας ότι θα συμμορφωθεί. Ωστόσο, την αμέσως επόμενη φορά, το παιδί παρουσιάζει την ίδια συμπεριφορά.

Η δυσφορία και η αντίδραση εμφανίζονται από τους πρώτους κιόλας μήνες της γέννησης του παιδιού, όταν κάτι δεν του πάει καλά ή δεν ικανοποιούνται άμεσα οι ανάγκες του, όπως π.χ. η ανάγκη για φαγητό. Είναι ενδιαφέρον να γνωρίζουμε ότι τα ξεσπάσματα αυτά του παιδιού κορυφώνονται μέχρι τα 2 του χρόνια και από τα 3 σταδιακά ελαττώνονται. Σε αυτή την ηλικία το παιδί υιοθετεί συχνά μια αντιθετική συμπεριφορά. Χτυπά, χαστουκίζει, τραβά τα μαλλιά και δαγκώνει τα παιδιά της ηλικίας του στο πάρκο ή και μέσα στην οικογένεια. Προς τα 4 χρόνια το παιδί εκφράζει την επιθετικότητα του λεκτικά, χωρίς όμως χειρονομίες. Οι φαντασιώσεις του είναι συχνά πλούσιες και πολυάριθμες, όπως μαρτυρούν τα παιχνίδια του. Ταυτόχρονα εμφανίζονται τα αγχώδη όνειρα.

ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΑΝΤΙΔΡΑ ΜΕ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΟΤΑΝ...
  • Θέλει να διεκδικήσει κάτι.
  • Κάποιος ή κάτι το ενοχλεί.
  • Καταλάβει ότι με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνει να αποκτήσει αυτό που επιθυμεί.

ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝ Ή ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΟΤΑΝ...
  • Του κάνουν διαρκώς παρατηρήσεις του τύπου: «μην το κάνεις αυτό».
  • Το τιμωρούν με το παραμικρό.
  • Δεν έχουν σταθερή συμπεριφορά (π.χ. τη μια είναι ανεκτικοί με κάτι που έκανε και την άλλη το τιμωρούν για το ίδιο πράγμα).
  • Είναι πολύ αυταρχικοί και δεν του επιτρέπουν να αναπτύξει πρωτοβουλίες.
  • Το συγκρίνουν με άλλα παιδιά και το υποτιμούν.
  • Δεν καλύπτουν τις συναισθηματικές του ανάγκες.
  • Οι ίδιοι είναι πολύ περισσότερο επιθετικοί κι απορριπτικοί από όσο νομίζουν, με αναμενόμενο αποτέλεσμα το παιδί να μιμείται τη δική τους συμπεριφορά.
  • Δείχνουν μεγάλη ανοχή και δεν αντιδρούν στα επιθετικά ξεσπάσματα του παιδιού προς τους ίδιους ή προς τους γύρω του κ.ά.

Ο κατάλογος με τις αιτίες είναι πολύ μεγάλος. Έχουν διατυπωθεί αρκετές απόψεις σχετικά με τους παράγοντες που δημιουργούν την επιθετικότητα. Είναι γεγονός ότι, όλοι αντιδρούμε επιθετικά κάποιες φορές. Άλλοτε, πάλι, άθελά μας, μερικές φορές ενισχύουμε με τη στάση μας αυτή τη συμπεριφορά στο παιδί μας. Έτσι, αντί να του μάθουμε τον τρόπο που θα τιθασεύσει αυτές τις πρωτόγνωρες ορμές του, συντελούμε στην ενίσχυσή του, με αποτέλεσμα, η αρνητική συμπεριφορά να γίνει τρόπος αντίδρασης του παιδιού σε κάθε δυσκολία που αντιμετωπίζει.
ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ 
  • Να δεχθούν ότι η επιθετικότητα είναι μια φυσιολογική αντίδραση του παιδιού. Αυτό που έχει, όμως, σημασία, είναι να μπορούν να τη χειρίζονται.
  • Να παρατηρήσουν σε ποιες περιπτώσεις το παιδί αντιδρά επιθετικά.
  • Να το βοηθήσουν, ώστε σταδιακά να αποκτήσει όρια και αυτοέλεγχο.
  • Να αποφεύγουν τη σωματική τιμωρία. Αντίθετα, να συζητούν μαζί του και να δείχνουν κατανόηση. 
  • Να γνωρίζουν πως όταν είναι θυμωμένο, είναι μάταιο εκείνη την στιγμή να προσπαθήσουν να του μιλήσουν. Πρέπει πρώτα να ηρεμήσει και ύστερα να συζητήσουν μαζί του.
  • Να έχουν υπόψη ότι, κάποιες φορές αποδεικνύεται καλή λύση η απομάκρυνση του αδιάλλακτου παιδιού από τη συντροφιά για λίγο.
  • Να του αναθέτουν πρωτοβουλίες.
  • Να επαινούν και να ενισχύουν τη συνεργατική συμπεριφορά, ενώ αντίθετα να αγνοούν τις αρνητικές πράξεις.
  • Να ζητούν τη βοήθεια ειδικού, όταν το παιδί παρουσιάζει γενικευμένη άρνηση, προκλητικότητα και επιθετικότητα και η επικοινωνία του με τους γύρω είναι δύσκολη.

ΠΗΓΗ: AKAPPATOU.GR

Θυμός και παιδί

 
«Ο καθένας μπορεί να θυμώσει, αυτό είναι εύκολο. 
Αλλά το να θυμώνει κανείς με το σωστό άτομο, 
στο σωστό βαθμό και τη σωστή στιγμή, για τη σωστή αιτία
και με το σωστό τρόπο, αυτό δεν είναι εύκολο!»
 
                                                                                                                                   ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
 

Όπως όλοι οι άνθρωποι θυμώνουν, το ίδιο συμβαίνει και στα παιδιά. Όλα τα συναισθήματα είναι ανθρώπινα, αλλά και χρήσιμα. Ο θυμός είναι η άμυνα ενάντια σε βαθύτερα συναισθήματα, όπως ο φόβος, η απογοήτευση, η ζήλια και ο πόνος. Όταν αυτά τα συναισθήματα γίνονται πολύ έντονα και συσσωρεύονται μέσα μας, τότε αυτόματα θυμώνουμε για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από τον υπερβολικό πόνο. Με αυτό τον τρόπο, τα συναισθήματα αυτά βρίσκουν και μια διέξοδο. Έτσι, όταν κάτι μας απειλήσει συναισθηματικά προχωρούμε στην επίθεση, δηλαδή τον θυμό. 

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ, ΣΥΝΗΘΩΣ, ΘΥΜΩΝΟΥΝ:
  • με τον μικρό τους αδερφό που έκανε ζημιά σε κάποιο σημαντικό παιχνίδι.
  • με τους γονείς τους, οι οποίοι τους συμπεριφέρθηκαν «άδικα».
  • με τη δασκάλα τους που τους ντρόπιασε.
  • με κάποιο άλλο παιδί που τους εκφόβισε.

Όταν τα παιδιά μεγαλώσουν σε ένα σπίτι, όπου ο θυμός αντιμετωπίζεται με υγιή τρόπο, τότε μαθαίνουν να χειρίζονται και το δικό τους θυμό πιο εποικοδομητικά. Άλλωστε, αυτό δεν είναι κάτι καινούριο: στα μάτια των παιδιών οι γονείς είναι το καλύτερο παράδειγμα! Ο θυμός, λοιπόν, παρόλο που φοβίζει μικρούς και μεγάλους, είναι μια καλή ευκαιρία για σωστή διαπαιδαγώγηση των παιδιών, εάν οι γονείς τον αξιοποιήσουν σωστά.

ΥΓΙΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΘΥΜΟΥ ΣΗΜΑΙΝΕΙ
  • Έλεγχος επιθετικών συμπεριφορών. Μέχρι το Νηπιαγωγείο, τα παιδιά πρέπει να μπορούν να ελέγχουν την αύξηση της αδρεναλίνης και άλλων χημικών στο σώμα τους όταν θυμώνουν, έτσι ώστε να ηρεμούν από μόνα τους και να μην ενοχλούν κανέναν όταν αναστατώνονται για οποιονδήποτε λόγο. Για να φτάσει το παιδί σας, όμως, σε αυτό το σημείο, πρέπει να το βοηθήσετε και σεις. Η ρύθμιση των διαφόρων χημικών διαμορφώνεται τα πρώτα χρόνια του παιδιού ανάλογα με τα βιώματα και τις συμπεριφορές που βλέπει γύρω του. Αποδεχτείτε το θυμό του παιδιού σας και παραμείνετε ήρεμοι. Αυτό βελτιώνει τις συναισθηματικές δεξιότητες του παιδιού, μαθαίνοντας το να ηρεμεί και να μην κάνει κακό σε κανέναν.
  • Αναγνώριση των πιο απειλητικών συναισθημάτων που βρίσκονται κάτω από το θυμό. Μόλις το παιδί βιώσει τη θλίψη για το σπασμένο παιχνίδι, τον πόνο για την «άδικη» μητέρα του, την ντροπή όταν δεν ήξερε την απάντηση στην τάξη ή το φόβο όταν ο συμμαθητής του τον απείλησε, τότε μπορεί να προχωρήσει μπροστά. Δεν χρειάζεται, πλέον, το θυμό για να υπερασπιστεί αυτά τα συναισθήματα, κι έτσι ο θυμός εξατμίζεται. Σε αντίθεση, εάν δεν βοηθήσετε τα παιδιά σας να βρουν την πραγματική πηγή του θυμού τους, τότε θα συνεχίσουν να χάνουν τη ψυχραιμία τους, χωρίς να λύνουν το βαθύτερο πρόβλημα.
  • Εποικοδομητική επίλυση προβλημάτων. Στόχος είναι το παιδί σας να χρησιμοποιήσει το θυμό, έτσι ώστε κάνει τις αλλαγές που χρειάζεται για να μην επαναληφθεί ξανά αυτό που τον θυμώνει. Αυτό μπορεί να σημαίνει μετακίνηση των παιχνιδιών μακριά από τον μικρό του αδερφό ή γονική υποστήριξη για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού από το συμμαθητή του. Ακόμη, μπορεί να αναγνωρίσει τη δική του συμβολή στο πρόβλημα, ακολουθώντας καλύτερα τις συμβουλές των γονιών του ή να κάνει καλύτερη προετοιμασία για το σχολείο.

Χρειάζονται χρόνια γονικής υποστήριξης για να μάθουν τα παιδιά αυτές τις δεξιότητες. Εάν οι γονείς βοηθήσουν το παιδί τους, έτσι ώστε να αισθάνεται την ασφάλεια για να εκφράσει ελεύθερα το θυμό του και να διερευνήσει τα συναισθήματα που βρίσκονται από κάτω, τότε θα μάθει πιο γρήγορα να ξεπερνά το θυμό του κατά τη διάρκεια του Δημοτικού.


ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΤΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΑΣ ΝΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΝΤΑΙ ΤΟ ΘΥΜΟ ΤΟΥΣ;
  1. Nα θυμάστε ότι όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά. Μόνο οι πράξεις πρέπει να περιορίζονται.
  2. Βάλτε όρια. Επιτρέποντας το συναίσθημα δεν σημαίνει πως επιτρέπονται και οι καταστροφικές πράξεις. Τα παιδιά δεν πρέπει ποτέ να χτυπούν άλλους ανθρώπους, ούτε καν τους γονείς τους. Όταν χτυπούν, όμως, τους γονείς τους, τότε τα παιδιά ζητούν ουσιαστικά από αυτούς να θέσουν τα όρια, έτσι ώστε να τα βοηθήσουν να συγκρατήσουν το θυμό τους. Μπορείτε να πείτε στο παιδί σας: «Μπορείς να είσαι όσο θυμωμένος θέλεις, όμως δεν μπορείς να xτυπάς». Μην αφήσετε το παιδί σας να σπάσει πράγματα πάνω στο θυμό του. Αυτό θα το κάνει να αισθάνεται τύψεις. Η δουλειά σας είναι να προσφέρετε ασφάλεια και να ακούσετε τι έχει να σας πει.
  3. Ποτέ μη στέλνετε ένα παιδί μακριά για να ηρεμήσει μόνο του. Να θυμάστε πως τα παιδιά χρειάζονται περισσότερο την αγάπη σας, εκείνες τις στιγμές που θεωρείτε πως την αξίζουν λιγότερο. Αντί να αφήσετε το παιδί σας μόνο του με αυτά τα μεγάλα και τρομακτικά συναισθήματα, παραμείνετε δίπλα του και βοηθήστε το. Μένοντας κοντά, το παιδί σας αισθάνεται λιγότερο μόνο και αβοήθητο. Θα εκπλαγείτε με τον αυτοέλεγχο που αποκτούν τα παιδιά, όταν υιοθετήσετε αυτή την πρακτική.
  4. Μείνετε κοντά στο παιδί σας, όταν είναι αναστατωμένο. Αναγνωρίστε αυτό που συνέβη εάν γνωρίζετε, και επιτρέψτε λεκτικά και συγκεκριμένα το κλάμα, τη λύπη, λέγοντάς του: «Είναι εντάξει. Όλοι θέλουν μερικές φορές να κλαίνε». Μπορείτε να το ακουμπήσετε στην πλάτη για να παραμείνετε συνδεδεμένοι μαζί του. Εάν πάλι σας διώχνει μακριά, απομακρυνθείτε λίγο, όμως παραμείνετε στον ίδιο χώρο λέγοντάς του πως δεν θα τον αφήσετε μόνο του με αυτά τα έντονα συναισθήματα. 
  5. Παραμείνετε ήρεμοι. Φωνάζοντας σε ένα θυμωμένο παιδί, ενισχύεται αυτό που ήδη νιώθει και κάνετε τα πράγματα χειρότερα. Η δουλειά σας είναι να επαναφέρετε την ηρεμία, γιατί μόνο έτσι τα παιδιά μπορούν να μάθουν και να καταλάβουν πώς να γίνουν καλύτερα. Εάν έχετε τη συνήθεια να φωνάζετε στα παιδιά σας, τότε και αυτά θα υιοθετήσουν τη συμπεριφορά σας όταν θα είναι έφηβοι, εάν όχι και πιο νωρίς. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν από εσάς ότι, ο θυμός και τα άλλα συναισθήματα που αναστατώνουν δεν είναι τελικά τόσο τρομακτικά, μιας και ούτε η μαμά κι ο μπαμπάς τα φοβούνται. Η παρουσία σας τα κάνει να αισθάνονται ασφαλή, επιτρέποντας την ανάπτυξη του αυτοέλεγχου και της λογικής ψύχραιμης σκέψης. Έτσι μαθαίνουν τα παιδιά πώς να καταπραΰνουν τον εαυτό τους.
  6. Δώστε τρόπους στο παιδί σας για να διαχειριστεί το θυμό του εκείνη τη στιγμή. Μπορείτε να προτείνετε στο παιδί σας, όταν είναι θυμωμένο, να χτυπήσει για λίγο κάποιο μαξιλάρι. Εάν είναι λίγο μεγαλύτερο το παιδί σας, μπορείτε να του προτείνετε να ζωγραφίσει ή να γράψει πάνω στο χαρτί γιατί είναι θυμωμένο και μετά να το σκίσει σε μικρά κομματάκια. Μπορείτε να προτείνετε, επίσης, να πάρει μια ανάσα μετρώντας μέχρι το 4 και μετά να εκπνεύσει μετρώντας μέχρι το 8. Όταν το παιδί σας είναι ήρεμο, μπορείτε να κάνετε μια λίστα μαζί με εποικοδομητικούς τρόπους εκτόνωσης συναισθημάτων και φωτογραφίες και να τη βάλετε στο ψυγείο. Αυτό μπορείτε και σεις οι γονείς να το χρησιμοποιήσετε ως παράδειγμα, όταν θα είστε θυμωμένοι. 
  7. Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει συναισθηματική νοημοσύνη. Τα παιδιά που αισθάνονται άνετα με τα συναισθήματά τους, χειρίζονται το θυμό τους πιο εποικοδομητικά. Μάθετε και δείξτε στα παιδιά σας να μη φοβούνται τα συναισθήματά τους, όποια και αν είναι αυτά. Κάντε τα παιδιά σας να αισθάνονται ασφάλεια και ενθαρρύνετέ τα να εκφράζουν οποιαδήποτε άβολα συναισθήματα.

10 ΣΗΜΑΔΙΑ ΠΟΥ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΠΩΣ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΕΙΔΙΚΟ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΘΥΜΟΥ 
  1. Δεν μπορεί να ελέγξει την επιθετικότητά του και χτυπά ανθρώπους μετά την ηλικία των 5.
  2. Παθαίνει συχνές κρίσεις θυμού, δείχνοντας πως κουβαλά ένα μεγάλο δοχείο θυμού που έχει ξεχειλίσει.
  3. Είναι εύκολα αρνητικό και αντίθετο με ό,τι του λέτε.
  4. Δεν μπορεί να ακολουθήσει την εποικοδομητική λύση ενός προβλήματος και δεν αναγνωρίζει την ευθύνη που έχει το ίδιο στη δημιουργία του προβλήματος. Αισθάνεται συνεχώς πως είναι το θύμα.
  5. Χάνει συνεχώς φίλους, απομακρύνει τους μεγάλους ή εμπλέκεται σε διαπροσωπικές συγκρούσεις.
  6. Σκέφτεται συνεχώς την εκδίκηση.
  7. Απειλεί να κάνει ή κάνει κακό στον εαυτό του.
  8. Προκαλεί ζημιά σε ιδιοκτησία.
  9. Εκφράζει επανειλημμένα μίσος για τον εαυτό του ή για κάποιον άλλον.
  10. Κάνει κακό σε μικρότερα παιδιά ή σε ζώα.
 
Για τα παιδιά που έχουν δυσκολίες στη διαχείριση θυμού, η θεραπευτική παρέμβαση μπορεί να τα βοηθήσει να επεξεργαστούν τα βαθύτερα συναισθήματα που κρύβονται κάτω από το θυμό και να αναπτύξουν την ικανότητα να διαχειρίζονται όλα τους τα συναισθήματα. Προλαμβάνοντας και αντιμετωπίζοντας το συσσωρευμένο θυμό του παιδιού σας, μέσω μιας θεραπευτικής παρέμβασης, το βοηθάτε να γίνει ένας πιο ισορροπημένος ενήλικας.

ΠΗΓΗ: PAIDIATROS.COM 
(ΑΝΤΩΝΙΑ ΧΑΤΖΗΕΥΤΥΧΙΟΥ-Μουσικοθεραπεύτρια)
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...