Πέντε π και ένα γ (5W1H) - Στρατηγική διδασκαλίας

Πρόκειται για μια τεχνική διατύπωσης ερωτήσεων η οποία χρησιμοποιείται για να αναδειχθεί η σχέση αιτίας - ή αιτιών- και αποτελέσματος , σχέση που αποτελεί βάση διερεύνησης και κατανόησης ενός προβλήματος.
Η συγκεκριμένη τεχνική επιδιώκει να αποσπάσει μία πραγματικά επεξεργασμένη απάντηση στο υπό εξέταση ερώτημα και όχι απλώς ένα "ναι" ή ένα "όχι". Χρησιμοποιεί τις ερωτήσεις με σκοπό την εξέταση ενός προβλήματος στα μικρότερα επιμέρους τμήματα του, τον εντοπισμό και την κατανόηση των σημαντικότερων διαστάσεών του.

Η τεχνική "Πέντε π και ένα γ - 5W1H" αποτελείται από 6 ερωτήσεις οι οποίες - στην πιο διαδεδομένη εκδοχή - είναι :

• Ποιο ή Τι;(What) : Ποιο είναι το πρόβλημα;
• Που; (Where) : Πού συμβαίνει;
• Πότε; (When) : Πότε συνέβη;
• Γιατί; (Why) : Γιατί συμβαίνει;
• Ποιος; (Who) : Ποιος εμπλέκεται στο πρόβλημα;
• Πως; (How) : Πώς μπορεί να ξεπεραστεί;

Στόχος της είναι να εκπαιδευτούν οι μαθητές, ώστε να καθορίζουν τα βασικά αίτια αλλά και να εντοπίζουν τις διαφορετικές όψεις ενός προβλήματος, γεγονότος ή κατάστασης. Επιπλέον προκαλείται το ενδιαφέρον τους σε περιπτώσεις όπου υπάρχει έλλειψη ιδεών. Η τεχνική μπορεί να λειτουργήσει στο πλαίσιο της ατομικής έρευνας και εργασίας , στη διαμόρφωση ερωτηματολογίων κατά τη συλλογή δεδομένων, στη μελέτη και τον εντοπισμό των πληροφοριών, στην ερμηνευτική προσέγγιση ενός κειμένου κ.λ.π. Η τεχνική μπορεί να εφαρμοστεί με διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με την περίσταση. Για παράδειγμα:

1. Μία ερώτηση ο καθένας: Σε ομάδες εργασίας των 6 ατόμων ανατίθεται σε κάθε μέλος της ομάδας μία εκ των έξι ερωτήσεων. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα σε κάθε μαθητή να ασχοληθεί με ένα στοιχείο - πλευρά του υπό διερεύνηση θέματος.

2. Τυχαία επιλογή ερώτησης: Μια απλή στην εφαρμογή της προσέγγιση είναι η τυχαία η επιλογή μίας ή και περισσοτέρων εκ των 6 ερωτήσεων σχετικά με κάποιο θέμα που απασχολεί τον μαθητή. Αυτό μπορεί να γίνεται αυθόρμητα είτε να ορίζεται από τον εκπαιδευτικό. Αν η τεχνική εφαρμόζεται με συνέπεια και συχνά από τον εκπαιδευτικό οι μαθητές συνηθίζουν να τη χρησιμοποιούν οποτεδήποτε συναντούν μια άγνωστη έννοια ή ένα πρόβλημα.

3. Συγκεκριμένη σειρά ερωτήσεων : Σε αυτήν την περίπτωση, ο εκπαιδευτικός επιλέγει προσεκτικά τις ερωτήσεις αλλά και τη σειρά που θα ακολουθηθεί , με σκοπό να καθοδηγήσει τους μαθητές στη λύση ενός προβλήματος ή την ανάλυση ενός θέματος. Όλες οι ερωτήσεις έχουν ξεχωριστό νόημα και σημασία και στοχεύουν στο να διευρύνουν τη σκέψη και την αντίληψη των μαθητών σε όλες τις διαστάσεις και τις πτυχές του προβλήματος.

           Κάθε μία από τις έξι (5π και 1γ) θεμελιώδεις ερωτήσεις μπορεί να εξειδικεύεται σε μια ποικιλία σχετικών ερωτήσεων οι οποίες ενδεικτικά μπορεί να είναι:

α. Ποιο ή Τι; What? : "Ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα;", "Ποια είναι τα επιμέρους συστατικά του;", "Τι συνέβη;", "Ποιος ευθύνεται για την αποτυχία ή την επιτυχία;", "Ποια μπορεί να είναι η λύση του προβλήματος;", "Τι αποτελεί προτεραιότητα;"

[ Οι ερωτήσεις αυτού του τύπου προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις σε θέματα όπως : "Ποια είναι τα γεγονότα;" , "Τι ενέργειες πρέπει να γίνουν ή έπρεπε να είχαν γίνει;", "Ποια είναι η πιθανή λύση του προβλήματος;", "Ποια είναι τα πιθανά αίτια;"]

β. Ποιος; - Who? :" Ποιος είναι υπεύθυνος για το συμβάν;", "Ποιοι συμμετείχαν σε αυτό;", "Ποιοι θα μπορούσαν να λύσουν αυτό το πρόβλημα;"

[Με αυτές και άλλες παρεμφερείς ερωτήσεις διευκρινίζονται και ξεκαθαρίζονται θέματα όπως: "Ποιοι είναι εμπλεκόμενοι σε κάποιο γεγονός, πώς σχετίζονται μεταξύ τους αλλά και με τα γεγονότα;", "Ποια είναι τα στοιχεία, πρόσωπα-κλειδιά στα οποία πρέπει να εστιάσει η μελέτη;"]

γ. Που; Where? : "Που συνέβη ή θα συμβεί;". "Πού θα τοποθετηθεί;"

[ Οι ερωτήσεις αυτής της κατηγορίας αναφέρονται στα χωρικά πλαίσια ενός ζητήματος ή προβλήματος.]

δ. Πότε; When? : "Πότε συνέβη ή θα συμβεί;" "Πότε ο συγκεκριμένος χαρακτήρας λαμβάνει μέρος στην ιστορία;" κλπ.

[ Σκοπός αυτού του συνόλου ερωτήσεων είναι να διευκρινιστούν τα χρονικά (ή διαχρονικά) όρια του προς διερεύνηση προβλήματος ή θέματος]

ε. Γιατί; Why?: "Γιατί συνέβη;" "Γιατί τα αποτελέσματα αυτής της πράξης , της ενέργειας ή της κατάστασης είχαν τα συγκεκριμένα αποτελέσματα;" , "Γιατί τα αποτελέσματα μιας δουλειάς ήταν απογοητευτικά ή όχι;"

[ Οι απαντήσεις σε τέτοιες ερωτήσεις στοχεύουν κυρίως στα εξής: Διευκρινίζονται οι αιτίες και οι αφορμές. Ανακαλύπτονται οι πραγματικοί λόγοι που ευθύνονται για συγκεκριμένες καταστάσεις.]

στ. Πώς ή Πόσο - How? : "Πώς συνέβη;", "Πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτό το σχέδιο;", "πώς αντιμετωπίζεται ένα τέτοιο πρόβλημα;", "Πώς θα αντιδρούσατε εσείς;", "Πόσο συχνά συμβαίνει κάτι;", "Πόσο χρόνο χρειάζεται για να πραγματοποιηθεί;"

[Οι απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις στοχεύουν να επιλύσουν τα παρακάτω θέματα: Να διευκρινιστεί μια συγκεκριμένη διαδικασία. Να διευκρινιστεί συγκεκριμένη διάρκεια αντιμετώπισης ενός προβλήματος ή εμφάνισης ενός φαινομένου.]

Πηγή: Οδηγός Εκπαιδευτικού Θρησκευτικά Δημοτικού Γυμνασίου, σελ:121-123