Δραστηριότητες στην ενότητα 8 :Χριστούγεννα: η γιορτή της ενανθρώπησης του Θεού

1.Κουίζ : ο σκοπός της ενανθρώπησης του Χριστού



2.  Διαδραστική ερμηνεία σκίτσου και συχετισμός με την ποίηση


 3.Ερμηνεία της παρακάτω εικόνας

Υλικό από το Ψηφιακό σχολείο (Οι σύνδεσμοι οδηγούν στην πηγή)

8. Χριστούγεννα: η γιορτή της ενανθρώπησης του Θεού

 

Πριν απ' όλα ακούστε το μάθημά σας εδω

α) Ο πανηγυρισμός των Χριστουγέννων και της Βάπτισης

Στις 25 Δεκεμβρίου και στις 6 Ιανουαρίου πανηγυρίζουμε δύο κοσμοσωτήρια γεγονότα: τη Γέννηση και τη Βάπτιση του Κυρίου.
 Ως τα μέσα του 4ου αιώνα οι δύο γιορτές γιορτάζονταν μαζί στις 6 Ιανουαρίου με το όνομα Επιφάνια (φανέρωση του Θεού).
Αργότερα, ορίστηκε να γιορτάζονται τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου. Η ημέρα αυτή ήταν αφιερωμένη από τους εθνικούς στο Θεό ήλιο.
 Ταίριαζε λοιπόν για τη γιορτή του Χριστού, του Ήλιου της δικαιοσύνης, που χάρισε το πνευματικό φως του σε κείνους που κατοικούσαν στο σκοτάδι και τους σκίαζε ο θάνατος
 Σε κάθε γιορτή μιας επετείου ή ενός γεγονότος έχουμε τρία στάδια: προπαρασκευή, γιορτή και τα μετά από αυτή, δηλαδή τον απόηχό της. Στη γλώσσα της Εκκλησίας τα στάδια ονομάζονται: προεόρτια, εορτή, μεθεόρτια. Έτσι πριν από τα Χριστούγεννα έχουμε το «Σαρανταήμερο», που είναι περίοδος νηστείας, αφιερωμένη στους προφήτες και στους προπάτορες του Χριστού. Ακολουθεί η γιορτή της Γέννησης και ύστερα από αυτήν έχουμε το «Δωδεκαήμερo» με την Περιτομή του Χριστού και τα Θεοφάνια, για να κλείσει ο κύκλος σαράντα ημέρες μετά, με τη γιορτή της Υπαπαντής*.

 β) Το γεγονός της ενανθρώπησης

 Η σάρκωση του Ιησού είναι ιστορικό γεγονός, το οποίο δεν αμφισβητείται από την ιστορική έρευνα. Ο Ιησούς είναι ιστορικό πρόσωπο που έδρασε στην εποχή του αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου (27 π.Χ.-14 μ.Χ.), όταν βασιλιάς των Ιουδαίων ήταν ο Ηρώδης (37 π.Χ.-4 μ.Χ). Έχουν διασωθεί μαρτυρίες ιστορικών της εποχής που αναφέρονται στην ιστορική του παρουσία και στους οπαδούς του.

Το γεγονός αυτό ομολογείται στο Σύμβολο της Πίστεως: «Τόν δι’ ἡμᾶς τούς ἀνθρώπους καί διά τήν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν ουρανῶν καί
ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί Μαρίας τῆς Παρθένου καί ἐνανθρωπήσαντα».

 γ) Ο σκοπός της ενανθρώπησης

 Το σκοπό της ενανθρώπησης του Κυρίου αναγγέλλει ο άγγελος στον Ιωσήφ, τον προστάτη της Παναγίας, λέγοντας: «Θα γεννήσει (η Μαρία) γιό, και θα του δώσεις το όνομα Ιησούς, γιατί αυτός θα σώσει το λαό του από τις αμαρτίες τους»

 Η ενανθρώπηση του Χριστού υπήρξε γεγονός ύψιστης ταπείνωσης. Γιατί ο Θεός έγινε άνθρωπος, επειδή θέλησε με το όμοιο να θεραπεύσει το όμοιο.

Ο Υιός του Θεού γίνεται άνθρωπος, για να γίνει ο άνθρωπος γιος του Θεού. Φοράει ανθρώπινη σάρκα, για να μιλήσει και συμπεριφερθεί ανθρώπινα. Από την άλλη μεριά ως Θεός διδάσκει και θαυματουργεί.

 Έτσι, μαζί με την επανόρθωση του αδαμικού πταίσματος ήρθε και η ανύψωση του ανθρώπου. Οι άνθρωποι έγιναν ξανά παιδιά του Θεού, κληρονόμοι του και συγκληρονόμοι Χριστού.

Επιμέλεια: Αθανασίου Ελένη

Γιώργος Καπετανάκης:ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΡΑΣΗΣ-Συνοπτική παρουσίαση της εργασίας

Χθες  30 /10 /2012 και ώρα 15:00 -17:30 στη Θεολογική σχολή Αθήνας κρίθηκε η Διδ. Διατριβή του Γ. Καπετανάκη με θέμα «ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ  ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ  ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΡΑΣΗΣ» και αξιολογήθηκε ως «Άριστη».

Την κρίση και αξιολόγηση έκαναν οι:

Καθηγητής Εμ. Περσελής, επιβλέπων

Καθηγητής Γεώργιος Φίλιας, μέλος τριμελούς

Επικ. Καθηγητής Αθ. Γλάρος, μέλος τριμελούς

Καθηγητής Η. Ματσαγκούρας, μέλος επταμελούς

Καθηγητής Γ. Φλουρής, μέλος επταμελούς

Καθηγητή Κ. Δεληκωσταντής, μέλος επταμελούς

Αναπλ. Καθηγητή Β. Γαϊτάνης, μέλος επταμελούς

Συνοπτική παρουσίαση της εργασίας παραθέτουμε στη συνέχεια:

Στο εναρκτήριο κεφάλαιο της παρούσας εργασίας καταδείξαμε την επαναφορά ή αναβίωση των θρησκειών στο παγκόσμιο πολιτισμικό και  πολιτικό γίγνεσθαι τους χρόνους της ύστερης νεωτερικότητας ή πρώιμης μετανεωτερικότητας και  εστιάσουμε κυρίως στο ρόλο της θρησκείας και της εκκλησίας  στη σύγχρονη ελληνική κοινωνική πραγματικότητα. Ο  βαθμός παρεμβατικότητάς της στη διαμόρφωση της νέο - ελληνικής ταυτότητας  καθιστά απαραίτητη τη ΘΑ και το  ΜτΘ μια ευκαιρία ανάπτυξης της θρησκευτικής αναζήτησης αλλά ταυτόχρονα και απαραίτητη διαδικασία γνωριμίας ή/και ένταξης των μαθητών και μαθητριών στην κοινότητα του θρησκεύειν.

Ενώ δεν υπάρχει συμφωνία των κοινωνιολόγων για τα όρια της ύστερης νεωτερικότητας και της μετανεωτερικότητας οι περισσότεροι συμφωνούν στη διαπίστωση της αναβίωσης της θρησκείας στους χρόνους μας. Με κύρια χαρακτηριστικά της εποχής μας την απαξίωση της παράδοσης του δυτικοευρωπαϊκού Διαφωτισμού, τον πλουραλισμό, την   αμφισβήτηση της εξουσίας και των θεσμικών φορέων που συνδέονται με τις μεγάλες αφηγήσεις, την  έκρηξη της  τεχνολογίας και τον καταναλωτισμό αλλά και το φόβο μπροστά σε ένα πυρηνικό ατύχημα και την καταστροφή του περιβάλλοντος,  ο σύγχρονος άνθρωπος αναζητά ασφαλείς χώρους για να αντιπαρέλθει τη διακινδύνευση. Ένας τέτοιος τόπος αποδεικνύεται η θρησκεία, με εκφάνσεις  και αποχρώσεις ανάμεσα σε φονταμενταλισμό και συγκρητισμό.

Η θρησκεία ως ίδιον χαρακτηριστικό του ανθρώπου  γίνεται θέμα αγωγής, τόσο στην παγκόσμια κοινότητα όσο και στη χώρα μας που γίνεται μέτοχη όλων αυτών των μετασχηματισμών. Σημαντικό μέρος της ταυτότητας του  σύγχρονου ανθρώπου επηρεάζεται από αυτήν και η δημόσια παιδεία οφείλει να την καταστήσει παράγοντα ασφάλειας και δημοκρατικής συνύπαρξης. Η σύγχρονη ΘΑ βασισμένη στις κοινωνικές ψυχολογικές και παιδαγωγικές αρχές  πρέπει να βοηθήσει το νέο στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του ως την αυτογνωσία και αυτοοργάνωση. Το ΜτΘ στην ελλαδική πραγματικότητα εστιάζει στην Ορθοδοξία αλλά παράλληλα πρέπει να ασκεί τους μαθητές του Λυκείου στις αρχές της δημοκρατικότητας, της ανεκτικότητας και της συνύπαρξης.

Μια έρευνα για τις λειτουργίες της ΘΑ στην ελληνική εκπαίδευση κρίθηκε απαραίτητη και τα χαρακτηριστικά της καταγράφονται στο   τρίτο κεφάλαιο της εργασίας μας. Διαπιστώνοντας τη μονομέρεια που παρουσιάζει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα στη διαμόρφωση της σύγχρονης ελληνικής ταυτότητας, συμπεράναμε ότι ο σχεδιασμός του βασίζεται σε παρωχημένα συστήματα. Μεταξύ τεχνικού, ερμηνευτικού και χειραφετικού ή κριτικού μοντέλου διαπαιδαγώγησης το ελληνικό κράτος, όπως εκφράζεται στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πολιτικής, έχει επιλέξει το τεχνικό με μικρά βήματα προς το ερμηνευτικό. Τα ΑΠ κυρίως της ΘΑ έχουν αυτό το χαρακτήρα και προάγουν ένα μονοπολιτισμικό πρότυπο.

Η εκπαιδευτική πράξη αυτής της αναπαραγωγής χρειάστηκε μελέτη και καταγραφή. Χρηστικό εργαλείο αποτέλεσε η ΕΔ που εκτός της καταγραφής μιας κατάστασης αναζητά και εφαρμόζει τρόπους αλλαγής της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Η χειραφετικού χαρακτήρα έρευνα που επιλέξαμε να πραγματοποιήσουμε καταδείχθηκε ότι μπορεί να καταστήσει τους μέτοχους της ΘΑ: μαθητές, εκπαιδευτικούς και ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο (γονείς, τοπική κοινωνία) υπεύθυνους για τη ΘΑ, δημιουργούς της γνώσης και να χειραφετηθούν όχι μόνο ως θρησκεύοντα όντα αλλά και ως δημοκρατικοί πολίτες. Επιλέξαμε να την πραγματοποιήσουμε σε σχολικά περιβάλλοντα Λυκείων αφού είναι το τελευταίο στάδιο πριν οι μαθητές γίνουν πολίτες και δεν περιλαμβάνεται στην εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Πολίτες της χώρας μας, της ΕΕ και τελικά του κόσμου όλου.

Στο δεύτερο μέρος της διατριβής μας καταγράψαμε την πρακτική λειτουργία της ΘΑ στο ελληνικό λύκειο και όλα εκείνα τα στοιχεία της έρευνάς μου που καθιστούν το ΜτΘ ένα μάθημα υποχρεωτικό που να απευθύνεται σε όλους τους μαθητές και να μην οδηγεί σε αποκλεισμούς. Η  ανάπτυξη κριτικής σκέψης είναι εκείνο το χρηστικό εργαλείο που καταγράψαμε ως απαραίτητο εφόδιο για τη θρησκευτική ανάπυξη των μαθητών για τον αυτο – προσδιορισμό τους, με σεβασμό τόσο στις δικές τους όσο και στων άλλων τις ψυχοκοινωνικές απαιτήσεις. 

Στο τέταρτο κεφάλαιο, συγκεκριμένα,  ερευνήσαμε και καταγράψαμε τη λειτουργικότητα τόσο των ΑΠ της ΘΑ όσο και των προϊόντων τους, τα εγχειρίδια του ΜτΘ στο Γενικό Λύκειο. Διαπιστώσαμε ότι πραγματικά είναι βασισμένα στα τεχνικού ενδιαφέροντος πρότυπα με αποτέλεσμα την αναπαραγωγή ενός μονοπολιτισμικού και φοβικού πρότυπου θρησκεύειν, αυτό της νόμω κρατούσης Εκκλησίας.

Παρά τις δυνατότητες  που προσφέρονται σε αυτές τις ηλικίες να αυτενεργήσουν και να επιλέξουν οι μαθητές κι οι μαθήτριες πρότυπα, το προσφερόμενο ΜτΘ τους στερεί τον πλουραλισμό κι εμμένει σε έναν εγκυκλοπαιδικό ή πολλές φορές και αρνητικό τρόπο παρουσίασης των διαφορετικών θρησκευτικών εκφάνσεων. Εγκλωβίζεται η ΘΑ σε προϊόντα αναπαραγωγής του ελληνοκεντρισμού με αποτέλεσμα οι μαθητές κι οι μαθήτριες Λυκείου που ήδη, μέσω internet, διαβιούν ως πολίτες του κόσμου, να απαξιώνουν το ΜτΘ.

Τόσο τα ΑΠ όσο και τα εγχειρίδια λειτουργούν ως προϊόντα κεντρικού σχεδιασμού και όχι ως πράξη χειραφέτησης και δημοκρατικής συνύπαρξης. Οι μαθητές και πολλές φορές  και οι εκπαιδευτικοί αισθάνονται αμέτοχοι σε όλη αυτή τη διαδικασία, όπως και σε όλη την  ελληνική δευτεροβάθμια εκπαίδευση που απομακρύνεται σιγά - σιγά από τις ανθρωπιστικές σπουδές και α,ποκτά τεχνοκρατικό χαρακτήρα.

Ο τρόπος αλλαγής αυτού του κλίματος είναι η μετασχηματίζουσα μάθηση που προτείνει η ΕΔ που πραγματοποιήσαμε. Η ΕΔ  έχει το χαρακτηριστικό να μπορεί να επιφέρει αλλαγές  σε πραγματικό χρόνο, στο χρόνο πραγματοποίησής της, στο μικρο-επίπεδο που εξετάζει και παρεμβαίνει. Προσεγγίσαμε το ΑΠ της ΘΑ με τη διάθεση να βελτιώσουμε την εφαρμογή του και καταλήξαμε να αναπτύξουμε ένα σχέδιο, θεωρώντας το ΑΠ - σύμφωνα με τον ορισμό του Stenhouse- ως μια απόπειρα κοινοποίησης των βασικών στοιχείων και αρχών μιας εκπαιδευτικής πρότασης κατά τέτοιον τρόπο ούτως ώστε να επιδέχεται λεπτομερή κριτική εξέταση και να είναι δυνατό να μεταφερθεί με επιτυχία στην πράξη. Προσπαθήσαμε δηλαδή μέσω κριτικού στοχασμού πάνω στις πρακτικές μας να διαμορφώσουμε ένα σύνολο με εύστροφους τρόπους, με έξυπνες προτάσεις δοκιμασμένες στις τάξεις μας και ανεπτυγμένες στα πλαίσια της δικής μας ομάδας ΕΔ. Η δυσκολία λειτουργίας του «κλειστού» ισχύοντος ΑΠ ξεπεράστηκε με επανασχεδιασμό των θεμάτων σε οριζόντιο κι όχι κάθετο επίπεδο, όπως γινόταν ως σήμερα, ώστε να πετύχουμε τη σύγκριση των θρησκειών και τη συνύπαρξη των πιστών τους.

Αυτές οι προτάσεις – πράξεις καταγράφονται στο έκτο κεφάλαιο και αποτελούν τον κεντρικό άξονα αναμόρφωσης των ΑΠ της ΘΑ. Τα ΑΠ της πρότασής μας θέτουν ως κέντρο το μαθητή και τη μαθήτρια και έχουν συγκεκριμένες ποιότητες: ελευθερία, δημοκρατία, ανεκτικότητα. Σέβονται τα ατομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα όλων των συμμετεχόντων στη ΘΑ καθώς και τα αναπτυξιακά στάδια των συγκεκριμένων ηλικιακών ομάδων. Αποτελούν μια σύλληψη υποθετική και επιδέχονται συνεχείς βελτιώσεις από όλους τους εμπλεκομένους. Εξ άλλου όλη η πρότασή μας είχε διερευνητικό χαρακτήρα και αποτελεί μια εναλλακτική διδακτική πρόταση χωρίς να επιζητά καθολική ισχύ και αντικειμενικότητα.

Η πρότασή μας για ανάπτυξη ΑΠ ευέλικτων και μαθητοκεντρικών οδήγησε στον επανακαθορισμό της διδακτικής ύλης κι έτσι διευρύναμε τους ορίζοντες του μαθήματος σε πιο ευρωπαικούς ορίζοντες για την Α΄ λυκείου και προς την παγκοσμιότητα ή/και οικουμενικότητα στη Β΄΄ λυκείου. Η ηθική της Γ΄λυκείου, αφήνοντας τα ηνία του σχεδιασμού στους μαθητές και τις μαθήτριες, εμπλουτίστηκε με την πολιτισμική πληθώρα της τοπικής κοινωνίας, που μέσα στο παγκόσμιο πλουραλισμό χαρακτηρίζεται από την πολυσυλλεκτικότητα και την ετερομορφία.

Ουσιαστικά, η παρούσα εργασία είναι η καταγραφή της εκπαιδευτικής πρακτικής μιας ομάδας θεολόγων  που χρησιμοποίησε συνεργατικά παιδαγωγικά μέσα, ώστε να μετατρέψει τη ΘΑ σε πράξη χειραφέτησης τόσο των μαθητών της όσο και των ίδιων. Χρησιμοποιώντας το ήδη υπάρχον ΑΠ δείξαμε ότι μπορούν οι μαθητές να παράξουν νέα γνώση μέσα σε ευέλικτα σχολικά περιβάλλοντα. Το διδακτικό υλικό μπορεί να μην είναι μόνο το εγχειρίδιο αλλά αυτό που οι ίδιοι μαθητές χρησιμοποιούν κάθε φορά για την επίτευξη των σκοπών της ΔΕ. Μέσα από διαφορετικές τεχνικές ( π.χ. αντιγνωμίες,  επισκέψεις και θεματικές προσεγγίσεις) καταδείξαμε την ευρύτητα της ΘΑ και τις δυνατότητες που έχει για να προσφέρει όχι μόνο θρησκευτικό αλλά και πολιτισμικό και κοινωνικό γραμματισμό στους μαθητές και τις μαθήτριες.

Πιστεύουμε  ότι αποτελεί μόνο την απαρχή παρόμοιων εργασιών για τη βελτίωση της ΘΑ που θα βασίζονται στη μεθοδολογία της  ΕΔ και θα παρέχουν την εργαλειακή ενίσχυση είτε των ψυχοκοινωνικών παραγόντων ανάπυξης στους μαθητές και τις μαθήτριες, είτε θα συμβάλλουν στην ολοκλήρωσή τους από θρησκειο-παιδαγωγικής άποψης. Η συγκεκριμενοποίηση αυτών των παραγόντων και η χρηστικότητά τους στο σχεδιασμό νέων ΑΠ θα μπορέσει να καταστήσει το ΜτΘ ένα μάθημα κοινωνικού ενδιαφέροντος και να το εγκεντρίσει στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Οι ίδιοι οι μαθητές και οι μαθήτριες που συμμετείχαν σε όλη την προσπάθεια μας, διαπίστωσαν ότι μπορούν να γίνουν ερευνητές της εκπαιδευτικής διαδικασίας και με τη συνεργασία του θεολόγου να καθορίσουν τη μορφή της ΘΑ και  τη σχέση τους με αυτή. Σε επίπεδο σχολείου έδρασαν αυτόνομα και καθόρισαν το δικό τους ΑΠ. Χρησιμοποίησαν κάθε δυνατότητα που τους παρέχει το σύγχρονο σχολείο για να διαμορφώσουν το χαρακτήρα του ΜτΘ αλλά και το δικό τους.

Οφείλουμε ως εκπαιδευτικοί  να επιτρέψουμε και να στηρίξουμε την αυτενέργεια των μαθητών και μαθητριών μας και να τους παρέχουμε εκείνες τις ελευθερίες που θα τους καταστήσουν υπάρξεις με δυνατότητες αυτοοργάνωσης, δημοκρατικής συνύπαρξης με τον άλλον και τελικά χειραφετημένους πολίτες με υπεύθυνη στάση απέναντι στη θρησκεία εάν στόχος μας είναι η  ειρηνική διαχείριση αυτού του πλανήτη.

Σεμινάριο Διορθόδοξου Κέντρου για εκπαιδευτικούς

"ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ, ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ"

Το Διορθόδοξο Κέντρο, ως επιμορφωτικός οργανισμός της Εκκλησίας της Ελλάδος, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του για το Σχολικό έτος 2012-13 διοργανώνει σεμινάριο 24 ωρών για καθηγήτριες και καθηγητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης όλων των ειδικοτήτων.

Το σεμινάριο τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού και προσφέρεται χωρίς οικονομική επιβάρυνση.

Χρόνος: Δευτέρες και Τετάρτες, 17.30 έως 21.30 (6 συναντήσεις)
Τόπος: Διορθόδοξο Κέντρο της Εκκλησίας της Ελλάδος, Ι. Μ. Πεντέλης
Έναρξη: Δευτέρα, 12 Νοεμβρίου 2012
Αριθμός: 30 εκπαιδευτικοί
ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
12/11 Διαμόρφωση ομάδας – παιδαγωγικό και διδακτικό συμβόλαιο.
14/11 Οι σχέσεις στην εκπαιδευτική κοινότητα (εκπαιδευτικών – εκπαιδευτικών, εκπαιδευτικών – μαθητών, μαθητών – μαθητών), βασικά στοιχεία αξιολόγησης.
19/11 Ερευνητικές εργασίες (ερευνητικά ερωτήματα πηγές και εργαλεία).
21/11 Μοντέλα και τεχνικές διδασκαλίας.
26/11 Τεχνικές παρουσίασης – Αξιολόγηση.
28/11 Παιδαγωγική: από την πράξη στη θεωρία, αναστοχασμός.
Το σεμινάριο θα γίνει με βιωματικές μεθόδους επιμόρφωσης, ομάδες εργασίας και εργαστήρια. Θα επιμορφώσουν μέλη ΔΕΠ, Σχολικοί Σύμβουλοι και εν ενεργεία εκπαιδευτικοί.

Θα χορηγηθεί βεβαίωση παρακολούθησης

Αιτήσεις συμμετοχής: Οι ενδιαφερόμενοι/ες, παρακαλούμε να στείλουν την επισυναπτόμενη αίτηση συμμετοχής στη Γραμματεία του Διορθόδοξου Κέντρου, στην ηλεκτρονική διεύθυνση mavraga1@otenet.gr ή στο φαξ 210-8104558 (υπεύθυνη κα Καλλιόπη Μαυραγκά). Θα τηρηθεί αυστηρά σειρά προτεραιότητας κατάθεσης της αίτησης.

Για διευκόλυνση συμπληρώστε την ηλεκτρονική φόρμα

https://docs.google.com/spreadsheet/viewform?formkey=dHhvSnAyZEpybEFZdDczbVdaMXVTT1E6MQ

Απόκριση στις Επικρίσεις Σχετικά με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών

Τα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων που εκπόνησε το νέο Πρόγραμμα Σπουδών (ΠΣ) για τα Θρησκευτικά Δημοτικού και Γυμνασίου (2011), παρακολουθούμε ασφαλώς με το οφειλόμενο ενδιαφέρον τον διάλογο που διεξάγεται για τη μορφή, τους σκοπούς και το περιεχόμενο του νέου ΠΣ. Ο διάλογος αυτός είναι αναγκαίος και χρήσιμος, ειδικά στην τρέχουσα περίοδο της πιλοτικής εφαρμογής των νέων ΠΣ, η οποία έχει ως σκοπό την ενημέρωση-επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, την πειραματική διδακτική εφαρμογή και την εξαγωγή συμπερασμάτων για την ανάγκη τροποποιήσεων και βελτιώσεων.

Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι, εκτός από τις αξιολογικές προσεγγίσεις των εκπαιδευτικών στα πιλοτικά σχολεία, οι οποίες είναι από ενθαρρυντικές έως ενθουσιώδεις, η Επιτροπή επισήμως δεν έχει παραλάβει οποιαδήποτε άλλη, επώνυμη και υπεύθυνη, πρόταση ή κριτική. Παρόλα αυτά, μέχρι σήμερα, έχουν δει το φως της δημοσιότητας άφθονες κρίσεις για το νέο ΠΣ, αναρτημένες κυρίως σε διάφορες ιστοσελίδες ποικίλης προελεύσεως και ποιότητας. Σε αυτές τις κριτικές, εκτός από τα θετικά σχόλια, υπάρχουν πολλές αξιόλογες επισημάνσεις, τις οποίες ασφαλώς η Επιτροπή θα λάβει σοβαρά υπόψη της στην πορεία για την ολοκλήρωση του έργου.

Είναι γεγονός, όμως, ότι  σε αρκετές από αυτές τις κριτικές διαπιστώνονται  προβληματικές προσεγγίσεις και αναλύσεις· ιδίως σε εκείνες που προέρχονται από μη εκπαιδευτικούς ή μη θεολόγους ή από εκπαιδευτικούς που δεν έχουν ενημερωθεί και δεν διαθέτουν εξειδικευμένη ή επαρκή γνώση για το θέμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι προφανείς οι συντονισμένες προσπάθειες διάφορων επώνυμων αλλά και ανώνυμων που χωρίς την αίσθηση της δέουσας ευθύνης αγωνίζονται με κάθε μέσο -και κυρίως με επικοινωνιακούς όρους και όχι με θεολογικά και παιδαγωγικά κριτήρια- να δημιουργήσουν κλίμα καχυποψίας ή ακόμη και χαοτικού διχασμού. Δεν είναι λίγες οι φορές που η Επιτροπή δέχθηκε ανάρμοστες λεκτικές επιθέσεις και απρεπείς χαρακτηρισμούς, που αποκαλύπτουν προκατάληψη, φανατισμό και παντελή έλλειψη πνεύματος διαλόγου. Η προφανής αδυναμία παρουσίασης πειστικών αντεπιχειρημάτων και η απροθυμία για έναν ουσιαστικό διάλογο γύρω από το θεολογικό περιεχόμενο του νέου ΠΣ και τις παιδαγωγικές αρχές που το διέπουν, οδήγησε αρκετούς επικριτές να επιδοθούν σε μια συστηματική, άκομψη και ανοίκεια προς το χριστιανικό ήθος επίθεση εναντίον των μελών της συντακτικής Επιτροπής. Η επίθεση αυτή επεδίωκε τη συκοφάντηση των κινήτρων τους, τη σπίλωση της ακαδημαϊκής και επιστημονικής τους υπόληψης και την αμφισβήτηση της ίδιας της εκκλησιαστικής ταυτότητας και του Ορθόδοξου φρονήματός τους. Στο πλαίσιο αυτής της απαράδεκτης και ακατανόητης στάσης εντάσσονται, αφενός, οι -ευτυχώς μεμονωμένες- ενέργειες μερικών επικριτών που απέβλεπαν στην τρομοκράτηση εν ενεργεία Σχολικών Συμβούλων, επιμορφωτών και θεολόγων εκπαιδευτικών και, αφετέρου, η προσπάθειά τους να στρατεύσουν σεβάσμιους ταγούς και εγνωσμένου κύρους εκκλησιαστικά πρόσωπα εναντίον του νέου ΠΣ.

Ως μέλη της Επιτροπής, αποδοκιμάζοντας κάθε ακραία ενέργεια και στάση που δεν συνάδει με την Ορθόδοξη πνευματικότητα αλλά και με την επιστημονική δεοντολογία, θεωρούμε επαρκείς τις επιστημονικές απαντήσεις και διευκρινίσεις που έχουν δοθεί κατά καιρούς σε σχέση με τα διατυπωθέντα μέχρι σήμερα βασικά ερωτήματα. Δεν έχει νόημα η ενασχόληση με σκόπιμες παρανοήσεις και επαναλαμβανόμενες ανακρίβειες, ανεξάρτητα από την πηγή προελεύσεώς τους· ούτε, βέβαια, η οποιαδήποτε απάντηση σε υποτιμητικά, υβριστικά και κακόβουλα σχόλια. Η συνεννόηση είναι επίτευγμα του καλοπροαίρετου διαλόγου και ουδέποτε της αδιαλλαξίας· πολύ δε περισσότερο, της μισαλλοδοξίας και της απροκάλυπτης εμπάθειας.

Με σεβασμό σε κάθε άποψη που κατατίθεται, επισημαίνουμε ότι ο διάλογος πάνω σε ένα τόσο σοβαρό ζήτημα είναι αδιέξοδος χωρίς την ουσιαστική προϋπόθεση της αμοιβαίας αναγωγής σε κοινούς τόπους αναγνωρισμένων επιστημονικών κριτηρίων. Δεν είναι έργο της Επιτροπής να εξηγήσει θεμελιώδεις παιδαγωγικές παραδοχές και τρέχοντες επιστημονικούς όρους, όταν αυτοί τόσο κραυγαλέα παρερμηνεύονται, δεν έχουν γίνει κατανοητοί ή αποσιωπούνται είτε από πρόθεση είτε από άγνοια. Η εργασία αυτή αρμόζει περισσότερο στα επιμορφωτικά σεμινάρια των μάχιμων εκπαιδευτικών. Είναι προφανώς ανώφελη η όποια δημόσια συζήτηση, όταν αγνοείται ή χαλκεύεται -ακόμη και από γραφίδα πανεπιστημιακού δασκάλου- το επιστημονικό και θεολογικό αλφαβητάρι της παιδαγωγικής επιστήμης, και κατ’ εξοχήν της θρησκευτικής αγωγής ως προς τους όρους: «πρόγραμμα σπουδών διαδικασίας», «γραμματισμός», «διερευνητική μάθηση», «βιωματικές και συνεργατικές διδακτικές δραστηριότητες», «διαπολιτισμική εκπαίδευση», «σεβασμός στην ετερότητα», «ανθρωποκεντρική διάσταση στην εκπαίδευση» κ.ά.

Αντί να στρέψουν την προσοχή τους στα ουσιώδη του ΠΣ, ορισμένοι επιμένουν να διαστρεβλώνουν στοιχειώδεις έννοιες, συγχέοντας τα αυτονόητα και τα ζητούμενα, παρά τις διεξοδικές και επανειλημμένες εισαγωγικές διευκρινίσεις από την Επιτροπή. Για μια φορά ακόμη, επισημαίνουμε ότι: το ΠΣ δεν είναι διδακτέα ύλη, δεν είναι κατάλογος μαθημάτων, δεν είναι διδακτικό εγχειρίδιο, δεν είναι βιβλίο του μαθητή. Το ΠΣ μπορεί να οδηγήσει στον σχεδιασμό πολλαπλά διαφοροποιημένης διδασκαλίας, ανάλογα με την τάξη και τον μαθητικό πληθυσμό που απευθύνεται ο εκπαιδευτικός. Στον Οδηγό του Εκπαιδευτικού έχουν καταχωριστεί ολοκληρωμένα διδακτικά σενάρια και άφθονες διδακτικές προτάσεις που τεκμηριώνουν αυτή τη θέση αλλά και δείχνουν καθαρά ότι η κατηγορία για την απεμπόληση της πίστης είναι παντελώς έωλη. 

Χαρακτηριστικό δείγμα της σύγχυσης είναι ότι το ΠΣ έχει χαρακτηριστεί -από τους ίδιους πάντα επικριτές- άλλοτε ως κοινωνιολογία της θρησκείας, άλλοτε ως κοινωνική ηθική, άλλοτε ως συγκριτική θρησκειολογία και άλλοτε ως πολιτιστικό μάθημα... Κατανοούν, άραγε, τα σημαινόμενα των εκάστοτε διατυπώσεων και, τελικά, γνωρίζουν τι ακριβώς είναι το ΠΣ διαδικασίας; Μοιάζει παράδοξο, όμως, είναι τα ίδια πρόσωπα που διατύπωσαν στο παρελθόν παρόμοιες κατηγορίες για τα βιβλία Θρησκευτικών, τα οποία είχαν βασιστεί στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ 2003), κατηγορώντας τα για σοβαρά θεολογικά λάθη και θρησκειολογική εκτροπή. Τα ίδια αυτά πρόσωπα τάσσονται τώρα αναφανδόν υπέρ της διατήρησης του Ορθόδοξου και μάλιστα «ομολογιακού» μαθήματος, όπως είναι μέχρι σήμερα, ξιφουλκώντας κατά του νέου ΠΣ!

Δεν είναι οξύμωρο ότι στην Επιτροπή του ΠΣ μετέχουν και θεολόγοι που συμμετείχαν στις συγγραφικές ομάδες αρκετών διδακτικών εγχειριδίων Θρησκευτικών στα τελευταία είκοσι χρόνια; Πώς γίνεται εκείνοι που έγραψαν στο παρελθόν Ορθόδοξα Θρησκευτικά να απεμπολούν τάχα την Ορθόδοξη πίστη τώρα; Πώς ανατρέπει το ΠΣ τη μέχρι σήμερα Ορθόδοξη γραμμή του μαθήματος, όταν το εκπαιδευτικό υλικό στο οποίο παραπέμπει, αποτελείται αποκλειστικά από τα διδακτικά εγχειρίδια και τα μέσα που έχουν παραχθεί στα τελευταία χρόνια και ισχύουν μέχρι σήμερα; Το υλικό αυτό περιλαμβάνεται στην Δ΄ στήλη του νέου ΠΣ και είναι το μοναδικό τμήμα του με το οποίο  έμμεσα έρχεται σε επαφή ο μαθητής.

Σε όλες σχεδόν τις ακραίες αρνητικές κριτικές είναι εμφανής η λογική μιας αντιθετικής πόλωσης, που προβάλλεται με απόλυτο δογματισμό. Σύμφωνα με αυτή, οι μοναδικές προτάσεις για την ύπαρξη και λειτουργία των Θρησκευτικών κινούνται διαζευκτικά μεταξύ του ομολογιακού-κατηχητικού και του θρησκειολογικού μαθήματος. Ή το ένα ή το άλλο. Μάλιστα, επειδή ακριβώς το νέο ΠΣ δεν ακολουθεί αυτή την υπεραπλουστευτική λογική, κατηγορείται αυθαίρετα και αδικαιολόγητα ως «θρησκειολογικό». Με την ίδια ευκολία και παρόμοιο τρόπο χαρακτηρίζεται το θρησκευτικό μάθημα και στις ευρωπαϊκές χώρες. Προκαλεί δέος η τόσο μεγάλη άγνοια. Πώς μπορούν να παραβλέπουν την τόσο πλούσια βιβλιογραφία για το θέμα; Πώς διαγράφουν τη διαδρομή και τα επιτεύγματα του μαθήματος στη χώρα μας κατά τις τελευταίες δεκαετίες; Με ποια επιστημονικά επιχειρήματα κατηγοριοποιούν το μάθημα και το νέο ΠΣ, όταν η πραγματικότητα απέχει παρασάγγας από την αναφερθείσα μονολιθική προσέγγιση; Τέλος πάντων, γνωρίζουν ή δεν γνωρίζουν άλλη πρόταση για τον σκοπό, τον χαρακτήρα, τη δομή και τις αρχές διδασκαλίας του σύγχρονου θρησκευτικού μαθήματος εκτός από το ιδεοληπτικό και στερεοτυπικό δίπολο «ομολογιακό ή θρησκειολογικό μάθημα»; Υπάρχει, άραγε, κάποια ουσιαστική μελέτη επί της ουσίας των Συστάσεων (Recommendations) του Συμβουλίου της Ευρώπης για το θρησκευτικό φαινόμενο στην Ευρώπη;

Το νέο ΠΣ, που συγκροτήθηκε με συλλογικό κόπο, υπερβαίνει την προ πολλού παρωχημένη κλειστή ομολογιακή προσέγγιση χωρίς, όμως, να μετατρέπει το μάθημα σε θρησκειολογικό. Χαρακτηρίζεται από ένα στιβαρό μορφωτικό πλαίσιο που αφορά στην οικεία θρησκευτική παράδοση και το οποίο δημιουργεί τις προϋποθέσεις και το κατάλληλο εκπαιδευτικό περιβάλλον για ένα άνοιγμα στην ετερότητα σε θεμιτό βαθμό και, κυρίως, με βάση τα παιδαγωγικά χαρακτηριστικά, τις ουσιαστικές μορφωτικές ανάγκες και τα συνεχώς ανανεούμενα ερωτήματα των σημερινών παιδιών και εφήβων σε έναν ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο. Αξίζει να τονισθεί, ότι οι συγκεκριμένες αυτές επιλογές του νέου ΠΣ δεν είναι θύραθεν επιδράσεις αλλά βασίζονται συνειδητά σε θεμελιώδεις και τεκμηριωμένες επιλογές που απορρέουν από την Ορθόδοξη θεολογία και ζωή.

Επιπρόσθετα πρέπει να θυμίσουμε, ότι το μάθημα των Θρησκευτικών έχει διανύσει μια γνωστή σε όλους διαδρομή, μία διαδρομή η οποία ακολουθεί τις αλλαγές στην ελληνική κοινωνία, καθώς επίσης ότι υπάρχει και λειτουργεί εδώ και τώρα. Έχει συγκεκριμένη σκοποθεσία, παιδαγωγικά χαρακτηριστικά και αρχές, διδακτικά μέσα και εργαλεία, νομικό πλαίσιο με βάση το οποίο πορεύεται και, βεβαίως, τις ελλείψεις του. Δεν συζητούμε για μια εκ του μηδενός επανίδρυσή του  ούτε φυσικά  νέα ανακάλυψη του χαρακτήρα και του προσανατολισμού του.

Το ΠΣ και ο Οδηγός του Εκπαιδευτικού αναφέρονται διεξοδικά στο παιδαγωγικό και επιστημονικό πλαίσιο στο οποίο στηρίζουν την ανάπτυξή τους. Τόσο στο ΠΣ όσο και στον Οδηγό, σε κάθε κεφάλαιο ξεχωριστά, παρατίθεται βασική βιβλιογραφική τεκμηρίωση για όλα τα θέματα. Επιτέλους, οι επικριτές οφείλουν να πράξουν το ίδιο, επιδεικνύοντας στοιχειώδη επιστημονική συνέπεια, ορίζοντας δηλαδή τις δικές τους παιδαγωγικές θέσεις, εάν υπάρχουν, βάσει των οποίων διατυπώνουν τόσο σοβαρές κατηγορίες και ενστάσεις. Πιο συγκεκριμένα, εγκαταλείποντας τον αντιδραστικό -και κατά κανόνα ατεκμηρίωτο- αρνητισμό τους, οφείλουν να διατυπώσουν σαφείς απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα:

α) Ποια άλλη θεωρία μάθησης προτείνουν αντί της αυτονόητης για τα σύγχρονα παιδαγωγικά δεδομένα, θεμελιώδους και συνάμα κριτικής προσέγγισης των συντακτών του ΠΣ, η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, είναι η δέσμη θεωρήσεων του κονστρουκτιβισμού;

β) Ποια άλλη επιστημονική θεωρία αποδέχονται για τη σύνταξη ενός ΠΣ και ποιο τύπο/μοντέλο θεωρούν κατάλληλο για τα Θρησκευτικά και για ποιους λόγους, αντί του ΠΣ διαδικασίας;

γ) Με βάση ποιους ερευνητές και, ειδικότερα, ποιους παράγοντες, αρχές και παραδοχές προσδιορίζουν το γνωστικό επίπεδο των μαθητών και τα παιδαγωγικά χαρακτηριστικά τους σε κάθε βαθμίδα; Επιπλέον, πού παραπέμπουν ως προς τις σύγχρονες θρησκειοπαιδαγωγικές ανάγκες των μαθητών; Το ΠΣ αφιερώνει μεγάλο αριθμό σελίδων στα ζητήματα αυτά και οι θέσεις του είναι δημοσιευμένες.

δ) Ποια στοιχεία προσκομίζουν για την ανθρωπογεωγραφία και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του σύγχρονου ελληνικού μαθητικού πληθυσμού;

ε) Σε ποιες αναγνωρισμένες μελέτες παραπέμπουν ως προς τα ζητήματα που χρειάζονται βελτίωση στην ήδη παρεχόμενη θρησκευτική εκπαίδευση;

στ) Ποια διδακτική μεθοδολογία προκρίνουν αντί της διερευνητικής, συνεργατικής και κριτικής διδασκαλίας-μάθησης, η οποία συνιστά μια από τις μεγαλύτερες καινοτομίες που εισάγει το νέο ΠΣ;

ζ) Ποιος είναι –κατ’ αυτούς– ο ρόλος του εκπαιδευτικού μέσα στη τάξη, αφού επιδεικτικά αγνοούν τη συμβολή του, μιλώντας μόνο για το ΠΣ και τους μαθητές;

 Χωρίς απαντήσεις στα παραπάνω αφετηριακά ερωτήματα, κάθε άλλη συζήτηση είναι μάταιη γιατί εκτρέπεται και αποπροσανατολίζει από το κυρίως ζητούμενο.

Κραυγαλέα δείγματα αυτής της παραπληροφορούσας και ψευδόμενης επιχείρησης διαστρέβλωσης του νέου ΠΣ, είναι οι ανυπόστατες και χονδροειδείς –πλην όμως τόσο αποτελεσματικές για την παραπληροφόρηση– κατηγορίες ότι: «στο νέο ΠΣ ο Ιησούς Χριστός εξισώνεται με τους ιδρυτές άλλων θρησκειών» (και οι λίθοι κεκράξονται!), ότι «τα παιδιά καλούνται να επιλέξουν» (άκουσον, άκουσον!) «από έξι θρησκείες που παρουσιάζονται ισότιμα» (sic), ότι «το μάθημα γίνεται θρησκειολογικό» ή ακόμη και «πανθρησκειακό». Τα μέλη της Επιτροπής έχουν απαντήσει σε αυτές τις ευφάνταστες αιτιάσεις, παραθέτοντας αναλυτικά στοιχεία και συγκεκριμένες παραπομπές στο ΠΣ, με το  Υπόμνημα της 30^ης Μαρτίου 2012 που υποβλήθηκε στη Διαρκή Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος ύστερα από αίτημα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου,  και το οποίο έτυχε θετικής εισήγησης.

Ας σημειωθεί ότι μετά τη δημοσίευση του πολυσέλιδου Υπομνήματος, ορισμένοι από τους λιβελλογράφους επανήλθαν λέγοντας ότι: ναι μεν το περιεχόμενο του ΠΣ βασίζεται σε συντριπτικό ποσοστό στην Ορθόδοξη πίστη, λατρεία και ζωή και εν γένει παράδοση, ναι μεν υπάρχουν άφθονα βιβλικά, πατερικά και εκκλησιαστικά θέματα, αλλά οι κατηγορίες εξακολουθούν να ισχύουν γιατί γίνεται «σιωπηρή» κατάργηση της μοναδικότητας του προσώπου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού! Μέχρι και έντυπη ανθολόγηση των αρνητικών κριτικών έγινε πρόσφατα, αποκλειστικά και μόνον αυτών, χάριν όσων δεν έχουν πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες, όπου περιελήφθησαν ακόμη και ανεύθυνα και αντιεπιστημονικά σχόλια γνωστών για το ήθος τους ιστολογίων. Είναι αυτή υπεύθυνη επιστημονική και θεολογική στάση; Είναι έγκυρος και αντικειμενικός διάλογος, όταν συστηματικά προβάλλεται κάθε διαστρεβλωτική προσέγγιση, αποκλειομένης a priori κάθε άλλης άποψης και ιδιαιτέρως των θιγόμενων;

Το φαινόμενο είναι λυπηρό και ανησυχητικό ακόμη κι αν οφείλεται σε ελάχιστους πρωταγωνιστές. Η ανησυχία, όμως, οξύνεται, όταν η παραπληροφόρηση εκπορεύεται από ορισμένους σεβαστούς, πλην όμως επί πολλά χρόνια απέχοντες από τα διδακτικά δρώμενα, και προφανώς άμοιρους πρόσφατης διδακτικής εμπειρίας στα Θρησκευτικά συναδέλφους. Οι συνάδελφοι αυτοί, καθώς φαίνεται, δεν μπορούν να αντιληφθούν τι ήταν στο παρελθόν τα Θρησκευτικά, τι είναι σήμερα και τι επιπλέον χρειάζονται, ώστε να γίνουν ένα σύγχρονο, επίκαιρο και δημιουργικό μάθημα. Ένα μάθημα που να ανταποκρίνεται σε ουσιώδεις ανάγκες της μαθητιώσας νεολαίας και όχι στις φαντασιώσεις ή τις μεσσιανικές νευρώσεις όλων εκείνων που το θέλουν καθηλωμένο σε ένα πλέγμα παρωχημένων παιδαγωγικών αρχών, στοχοθεσίας και μεθόδου. Με αυτές τις προϋποθέσεις, ακόμη και η πρόταση ενός «ομολογιακού-κατηχητικού» μαθήματος, ίσως αποτελεσματικού σε άλλες συνθήκες, δεν μπορεί να ευοδωθεί. Το σχόλιο κατατίθεται ως ανοικτή καταγγελία και διατυπώνεται με ανάμικτα συναισθήματα λύπης, ανησυχίας και δικαιολογημένης αγανάκτησης.

Διατρέχοντας κανείς τις απαξιωτικές κρίσεις, τις λοιδορίες και τις ύβρεις των επικριτών, σχηματίζει την εντύπωση για τα μέλη αυτής της Επιτροπής ότι πρόκειται για «εξωνημένους και αδίστακτους παραχαράκτες της χριστιανικής πίστης, οι οποίοι έδρασαν σε διατεταγμένη υπηρεσία αποδόμησης της Ορθοδοξίας και εγκαθίδρυσης της πανθρησκείας»! Ωσάν να μην πρόκειται για ανθρώπους, οι οποίοι -πέραν της όποιας επιστημονικής επάρκειας και εκπαιδευτικής διαδρομής- γαλουχήθηκαν, πορεύθηκαν και διακόνησαν επί μακρόν -πράγμα που συνεχίζουν να πράττουν μέχρι σήμερα- την Εκκλησία και τη Θεολογία. Αναμφισβήτητα, το ζήτημα έχει και νομικές και πολιτικές και, κυρίως, πνευματικές παραμέτρους, με την εκκλησιαστική σημασία του όρου. Όμως, πάνω απ’ όλα, πιο πέρα κι από τα πρόσωπα που υβρίζονται, το διακύβευμα αφορά στο παρόν και στο μέλλον της θρησκευτικής παιδείας στο Ελληνικό σχολείο. Ασφαλώς, τα μηνύματα από τη συντριπτική πλειοψηφία του θεολογικού κόσμου είναι ελπιδοφόρα και αισιόδοξα, όμως, πνίγονται μέσα στον θόρυβο ενός αήθους υβρεολογίου, το οποίο αντικαθιστά ή υποδύεται την κριτική.

Θεωρούμε, μάλιστα, ότι μέρος της μέχρι τούδε ασκηθείσας δημόσιας τοποθέτησης για το νέο ΠΣ, όπως περιγράφηκε πιο πάνω, πέρα από την επιστημονική ανεπάρκεια σε ζητήματα παιδαγωγικά -αν και επικαλείται ή δήθεν υπερασπίζεται την Ορθοδοξία- επιχειρεί να αλλοιώσει τα χαρακτηριστικά της ταυτότητάς της («Οὐ πᾶς ὁ λέγων Κύριε, Κύριε…»). Το ζήτημα είναι φανερό πως αγγίζει την καρδιά της ίδιας της Εκκλησίας και της Θεολογίας της.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία και η Θεολογία της θα αδιαφορήσει για τον σημερινό μαθητή, τον συχνά μετέωρο και μπερδεμένο από την έκθεση σε ένα πλήθος αλλόκοτων πληροφοριών και όχι σπάνια αλλοπρόσαλλων θρησκευτικών ερεθισμάτων -παρότι τυπικά πολιτογραφείται ως «Ορθόδοξος»;

Η Ορθόδοξη Εκκλησία και η Θεολογία της πώς θα απαντήσει σε αυτό το οξύ πρόβλημα, κραυγάζοντας και απειλώντας; Ή μήπως υπάρχει κανείς που να θεωρεί ότι, αποκλείοντας οποιαδήποτε αναφορά στο πρόβλημα, αυτό λύεται ως διά μαγείας; Και αν αυτή η δυνατότητα της παιδαγωγικά έγκυρης πραγμάτευσης δεν δοθεί στον θεολόγο-καθηγητή και σε ένα μάθημα Θρησκευτικών που θα δομείται πάνω σε ένα ΠΣ διαδικασίας, ευέλικτο και ανοικτό στη συνδιαμόρφωση με τους μαθητές, όπως αυτό που προτείνεται από την Επιτροπή μας, τότε σε ποιον, με ποια εχέγγυα και σε ποιο πλαίσιο; Μπορεί το μάθημα να συμβάλει στην κοινωνική συνοχή της ελληνικής και ευρωπαϊκής κοινωνίας μας;

Είναι άραγε Ορθόδοξη και εκκλησιαστική ποιμαντική προς μαθητές η στενόκαρδη περιχαράκωση, η καταγγελτική ρητορεία και ο προπηλακισμός (λεκτικός ή μη) σε κάθε άνοιγμα διαλόγου ή συνύπαρξης με το διαφορετικό; Ταπεινά φρονούμε πως όχι.

Σε αυτή την κρίσιμη καμπή για τον τόπο και την πατρίδα ο καθένας έχει χρέος να αναλάβει τις ευθύνες που του αναλογούν. Έναντι, πρωτίστως, της Αλήθειας.

Τα Μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων

για την εκπόνηση νέου Προγράμματος Σπουδών

στα Θρησκευτικά Δημοτικού και Γυμνάσιου

Γιαγκάζογλου Σταύρος, Σύμβουλος Α΄ Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, υπεύθυνος επιστημονικού πεδίου

Βαλλιανάτος Άγγελος, Δρ. Θεολογίας, Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων

Γριζοπούλου Όλγα, Δρ. Θεολογίας

Διαμαντής Φώτιος, Δάσκαλος, MEd & Θεολόγος, MTh

Ζορμπάς Κωνσταντίνος, Δρ. Θεολογίας, Κοινωνιολόγος, καθηγητής Θεολόγος

Καλαϊτζίδης Παντελεήμων, Δρ. Θεολογίας, τ. Πάρεδρος ε.θ. του Π.Ι., καθηγητής Θεολόγος

Μόσχος Δημήτρης, Επίκουρος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΕΚΠΑ

Νευροκοπλής Αθανάσιος, MTh, καθηγητής Θεολόγος

Παναγάκης Αντώνης, Δάσκαλος και Θεολόγος

Παπαδόπουλος Γιώργος, καθηγητής Θεολόγος

Περσελής Εμμανουήλ, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΕΚΠΑ

Πλιάκου Ζωή, Θεολόγος

Στάθης Γιώργος, τ. Πάρεδρος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Στριλιγκάς Γιώργος, Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων

Ταμβάκης Παναγιώτης, Δρ. Θεολογίας, Σχολικός Σύμβουλος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης

Υφαντής Παναγιώτης, Επίκουρος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ

Συνάντηση του Δ.Σ.το ΚΑΙΡΟΥ με τον Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής Αθηνών Καθηγητή κ. Μάριο Μπέγζο

                                
Χολαργός 29-10-2012

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

 Έπειτα από σχετικό αίτημα του Δ. Σ του Συλλόγου μας, ο Πρόεδρος κ. Ανδρέας Αργυρόπουλος και το μέλος του Δ.Σ.  κ. Δημήτριος Μόσχος επισκέφθηκαν την Δευτέρα [29-10-2012] και ώρα 11.00π.μ. τον Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Καθηγητή κ. Μάριο Μπέγζο. Στη συνάντηση παρέστη και ο κ. Κων/νος Δεληκωνσταντής, αρχαιότερος Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας που διδάσκει το αντικείμενο της «Διδακτικής των Θρησκευτικών», ενώ από το Σύλλογο ήταν, επίσης, παρούσες και συμμετείχαν στη συζήτηση  τα  αναπληρωματικά  μέλη του Δ.Σ κ.κ. Κατερίνα Τσιλιλή και Έλενα Αθανασίου.

Κατά την διάρκεια της διεξοδικής και εποικοδομητικής από κάθε άποψη συζήτησης, αναδείχθηκαν όλα τα ζητήματα που ο ΚΑΙΡΟΣ θεωρεί πρώτης γραμμής και ενδιαφέρουν τον θεολογικό κόσμο. Κατά κύριο λόγο συζητήθηκε το φλέγον θέμα της αδιοριστίας των θεολόγων και της άνισης μεταχείρισης του κλάδου τόσο στους τελευταίους διορισμούς μονίμων καθηγητών όσο και στις προσλήψεις αναπληρωτών, ενώ παρουσιάσθηκε και η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στα σχολεία με το ζήτημα των απαλλαγών και οι προτάσεις του Συλλόγου μας επ’ αυτού. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης υπογραμμίστηκε ότι ο θεολογικός κόσμος δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να δεχθεί την μείωση των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος στο Λύκειο. Τέλος, έγινε και ενημέρωση για τις εξελίξεις και τον προβληματισμό σχετικά με τον χαρακτήρα του μαθήματος στο σύγχρονο σχολείο. Από την πλευρά του ο κ. Κοσμήτορας εξέφρασε την κατανόηση της Σχολής για τα προβλήματα του κλάδου που, άλλωστε, αφορούν στους αποφοίτους και τελικά στο ίδιο το παρεχόμενο εκπαιδευτικό έργο της. Στο πλαίσιο αυτό πρότεινε να διοργανωθεί εκδήλωση της Κοσμητείας σε χώρο της Σχολής το προσεχές διάστημα με θέμα: «Οι θεολόγοι στο σύγχρονο σχολείο» στην οποία οι ειδικοί Καθηγητές Διδακτικής των Θρησκευτικών αλλά και εκπαιδευτικοί  της τάξης θα παρουσιάσουν την προβληματική πάνω στο θέμα, ώστε και οι φοιτητές Θεολογίας να έρθουν σε επαφή με την κατάσταση στην Εκπαίδευση. Επίσης, ο κ. Κοσμήτορας προθυμοποιήθηκε να αναλάβει πρωτοβουλίες για τα ζητήματα της αδιοριστίας στους αρμόδιους υπηρεσιακούς φορείς, ώστε να ασκηθεί η σχετική πίεση από την πλευρά της Σχολής.

Οι εκπρόσωποι του Συλλόγου μας ευχαρίστησαν τον κ. Κοσμήτορα για τη συνάντηση, και δήλωσαν τη διάθεσή τους για συχνή και ουσιαστική επικοινωνία  του Συλλόγου με την  Θεολογική Σχολή για τα θέματα που αφορούν στον θεολογικό κόσμο.

Από το ΔΣ

1940-2011 φιλικά, Αλέξανδρος

" 1940-2011 φιλικά, Αλέξανδρος " Προβλήθηκε στο 4 Λύκειο Βύρωνα κατά τη διάρκεια της γιορτής της 28ης Οκτωβρίου

6. Ποιήσωμεν άνθρωπον....

Αναδημοσίευση:http://sympathitikimelani.blogspot.gr/2012/10/6.html

Όταν ο άγιος Δημήτριος διαφώνησε με το Χριστό!

Στην ιστορία του αγίου μεγαλομάρτυρα Δημητρίου του Μυροβλύτη (για τη μυροβλυσία του - δηλ. το άρωμα που ρέει από τον τάφο του - δες εδώ), όπως καταγράφεται στο Μέγα Συναξαριστή του Ματθαίου Λάγγη (τόμος Οκτωβρίου), αναφέρεται το παρακάτω αξιοπρόσεκτο επεισόδιο:

Άβαροι (από εδώ)

Στα βυζαντινά χρόνια, δηλ. κάμποσους αιώνες μετά το μαρτύριο του αγίου, η Θεσσαλονίκη πολιορκήθηκε από τους Άβαρους. Τότε φύλακας του ναού και του τάφου του αγίου ήταν ένας ενάρετος μοναχός. Μια νύχτα εμφανίστηκαν δυο νέοι στο μοναχό και του ζήτησαν να μπει στο ναό και να ειδοποιήσει "τον αφέντη του" ότι του φέρνουν ένα μήνυμα από το Βασιλιά.
Ο αδελφός μπήκε μέσα, πήγε στον τάφο του αγίου και του μετέφερε την ειδοποίηση. Τότε ο άγιος, σαν όραμα, βγήκε από τον τάφο του, προχώρησε & συνάντησε τους δύο νέους. Εκείνοι του είπαν: "Ο Βασιλιάς των όλων σε διατάζει να φύγεις από αυτή την πόλη τώρα, γιατί θα πέσει στα χέρια των βαρβάρων".
Τότε ο άγιος έσκυψε το κεφάλι του, τα μάτια του δάκρυσαν και παρέμεινε πολλή ώρα σ' αυτή τη στάση. Ο μοναχός λυπήθηκε πολύ και είπε στους νέους, που προφανώς ήταν άγγελοι: "Αν ήξερα πόσο θα λυπηθεί ο αφέντης μου από το μήνυμά σας, δε θα τον ειδοποιούσα".
Τελικά, ο άγιος σήκωσε το κεφάλι και τους είπε: "Ώστε ο Βασιλιάς και Κύριος των όλων έκρινε το λαό αυτής της πόλης άξιο να σφαχτεί από τους βάρβαρους; Τότε, πείτε Του πως Εκείνος με έβαλε φύλακα σ' αυτή την πόλη. Δε θα φύγω λοιπόν, αλλά θα κάνω αυτό που έκανε κι Εκείνος: θα δώσω τη ζωή μου για τους ανθρώπους. Αν χαθούν αυτοί, ας χαθώ κι εγώ μαζί τους". "Αυτό να Του πούμε;" ρώτησαν οι άγγελοι. "Δε φοβάσαι μήπως οργιστεί εναντίον σου;". "Αυτό να Του πείτε" απάντησε ο άγιος και επέστρεψε, πάντα σαν όραμα, στον τάφο του.
Οι δυο νέοι έφυγαν. Την άλλη μέρα ο μοναχός διηγήθηκε τη συγκλονιστική εμπειρία του και ο λαός της Θεσσαλονίκης κατάλαβε πως θα έχει τη βοήθεια του αγίου στον αγώνα του.

Ο άγιος φυλακίζεται στο βόθρο του δημόσιου λουτρού (από εδώ). Πίσω, με φωτοστέφανο, κρυφοκοιτάζει ο άγιος Λούπος, δούλος του αγίου, αλλά στην πραγματικότητα φίλος και αδελφός του, που, όταν τον θανάτωσαν, βούτηξε ένα μαντήλι στο αίμα του και μ' αυτό έκανε πολλά θαύματα και δίδασκε τους ανθρώπους για το Χριστό. Έτσι, αν και δούλος, έγινε δάσκαλος όλης της κοινωνίας και θαυματουργός. Φυσικά συνελήφθη και θανατώθηκε. Γιορτάζεται μια μέρα μετά τον άγιο Δημήτριο (27 Οκτ.), μαζί με τον άγιο Νέστορα, το φίλο τους. Έτσι, "δούλος" και "αφέντης" αδελφώνονται όταν είναι αληθινοί χριστιανοί (περί δουλείας εδώ).
 
Η ιστορία αυτή, με τους αγγέλους και το μήνυμα του Χριστού, ακόμα κι αν κάποιος τη θεωρήσει μύθο (ή επινόηση του μοναχού για να δώσει κουράγιο στους συμπολίτες του), έχει μια κρυφή σημασία, που με συγκίνησε και θά 'θελα να τη μοιραστώ μαζί σου:
Αυτός λοιπόν, αδελφέ μου, είναι ο Θεός μου: όχι ο σκοτεινός θεός της αιρετικής Ιεράς Εξέτασης ή ο εξίσου σκοτεινός θεός που έχουν στην καρδιά τους πολλοί σκληρόκαρδοι "ορθόδοξοι", αλλά ο Θεός της Εκκλησίας, των μαρτύρων και των αγίων διδασκάλων του χριστιανισμού. Ένας Βασιλιάς, που δέχεται να παρακούνε την εντολή Του οι άγιοί του και να κάνουν αυτό που τους λέει η καρδιά τους κι όχι αυτό που τους διατάζει Εκείνος! 
Άραγε, ο Χριστός οργίστηκε με τον άγιό Του; Δεν υπονοείται κάτι τέτοιο στην ιστορία. Ο Θεός μου, ο Ιησούς Χριστός, προτιμάει να αγαπάς τους ανθρώπους παρά να υπακούς στις εντολές Του. Άλλωστε, η μόνη εντολή Του, στην Καινή Διαθήκη, είναι το "αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου... και τον πλησίον σου ως σεαυτόν". Όποιος τηρεί αυτές τις δύο εντολές, λέει, τις έχει τηρήσει όλες.
Μπορεί στο μυαλό σου ή στην καρδιά σου να έχεις πολλή πίκρα για το θεό των χριστιανών, όπως τον έχεις στη φαντασία σου. Μπορεί να είσαι οργισμένος ενάντια στην Εκκλησία, στο ράσο, στους παπάδες ή και στον ίδιο το Θεό. Αλλά να τι Θεό έχουμε - γι' αυτό χαίρομαι που είμαι χριστιανός.

Σ' ευχαριστώ, αδελφέ μου/αδελφή μου, που διάβασες αυτό το άρθρο.
Αν θέλεις, δες και:
Είναι μυροβλύτης ο άγιος Δημήτριος;
Θαύματα του αγίου Δημητρίου στους μουσουλμάνους (& εδώ).

Θαύματα του Αγίου Δημητρίου στά 1906, στον τότε Πασά της Θεσαλονίκης

Άντε και πίστεψα - τώρα τι κάνουμε;

Πηγή: http://o-nekros.blogspot.gr/2012/10/blog-post_4576.html

Ο Μητροπολίτης Σιατίστης απαντά στην Χρυσή Αυγή

Γράφει ο Μητροπολίτης Σιατίστης Παύλος

Διάβασα μέ πολλή προσοχή τό Δελτίο Τύπου τῆς Χρυσῆς Αὐγῆς τό ὁποῖο ἀφορᾶ στό πρόσφατο κείμενο μου καί θέλω νά παρατηρήσω τά κάτωθι.

Εἶναι  ἕνα κείμενο ἤρεμο, πολύ μελετημένο, ἀλλά καί πολύ ἀποκαλυπτικό. Τώρα μπορῶ νά εἶμαι ἀπολύτως βέβαιος γιά τήν ὀρθότητα καί τήν ἀναγκαιότητα τῆς παρεμβάσεως μου.

Τονίζεται στό κείμενο καί μάλιστα δύο φορές ὅτι «ἡ Χρυσή Αὐγή στηρίζει τήν Ὀρθοδοξία σάν ἀπαραίτητο συστατικό τῆς ἐθνικῆς μας ταυτότητας».

Τό πρῶτο ὅμως ἐρώτημα πού γεννιέται εἶναι γιά τό ποιά «Ὀρθοδοξία» μιλάει ἡ Χρυσή Αὐγή; Γιά τήν Ὀρθοδοξία τῆς Ἐκκλησίας ἤ γιά τήν «Ὀρθοδοξία» τή δική Της;

Βασικό περιεχόμενο τῆς Ἐκκλησίας εἶναι Ἀγάπη. Εἶναι πολύ χαρακτηριστικές μερικές ἐπισημάνσεις ἀπό τό Εὐαγγελικό κείμενο:
Ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη!

Ἐφόσον ἐποιήσατε ἑνί τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων ΕΜΟΙ ἐποιήσατε! Ἤμουν ΞΕΝΟΣ καί συνηγάγετέ με!
Εἶδες τόν Ἀδελφό σου, εἶδες Κύριον τόν Θεόν σου!

Ὁ Ἅγιος Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος δέν μᾶς ἀφήνει περιθώρια ψευδαισθήσεων: «Αὐτός πού λέει  ὅτι ἀγαπᾶ τόν Θεό καί μισεῖ τόν ἀδελφό του εἶναι ψεύτης! Πῶς μπορεῖς νά ἀγαπᾶς τόν Θεό πού δέν τόν εἶδες καί νά κακοποιεῖς τόν ἀδελφό σου πού τόν βλέπεις καθημερινά;» (Α Καθολ. Ιωάννου δ, 20)

Αὐτά καί πολλά ἄλλα συνιστοῦν τήν Ὀρθοδοξία τοῦ Εὐαγγελίου. Ἡ πιο χαρακτηριστική διαφοροποίηση τοῦ παλαιοῦ ἀπό τό νέο κόσμο ἐκφράζεται μέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ: «ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις: ἀγαπήσεις τόν πλησίον σου καί μισήσεις τόν ἐχθρόν σου.

Ἐγώ δέ λέγω  ὑμῖν, ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ὑμῶν, εὐλογεῖτε τούς καταρωμένους ὑμᾶς, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς καί προσεύχεσθε ὑπέρ τῶν ἐπηρεαζόντων ὑμᾶς καί διωκόντων ὑμᾶς» (Ματθ. Ε 43-44)

Τό ἐρώτημα λοιπόν τό ἁπλό καί καίριο πρός κάθε κατεύθυνση εἶναι ποιά σχέση ἔχουν ὅλα αὐτά μέ τίς πρακτικές καί τίς συμπεριφορές τῆς Χ.Α;

Ἔχει καμμία σχέση ἡ «Ὀρθοδοξία» τῆς Χ.Α μέ τήν πίστη, τό βίωμα  καί τήν Ὀρθοδοξία τοῦ Εὐαγγελίου; Εἶναι εὐθέως ἀντίστροφες καί ἀλληλοαποκλειόμενες.

Ἡ παρέμβαση μου λοιπόν ἦτο ἄκρως ἀπαραίτητη διότι ὁριοθετοῦσε τήν ἀληθινή εὐαγγελική ἀλήθεια ἀπό τήν πλάνη καί ἀποκάλυπτε τό γιατί δέν συμβιβάζεται ἡ ὀρθόδοξη πίστη μέ τίς ἀπόψεις καί τίς πρακτικές τῆς Χ.Α.

Δέν πολιτικολογῶ λοιπόν ἀπέναντι ἑνός ὁρισμένου κόμματος, ὅπως μέ κατηγορεῖτε, ἀλλά θεολογῶ ὑπερασπιζόμενος τήν ἀληθινή Ὀρθοδοξία. Τά ἐπιχειρήματά μου δέν τά ἀντλῶ ἀπό τήν τοποθέτηση καί τίς ἀρχές ἑνός ἄλλου κόμματος, ἀλλά ἀπό τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ.

Τό παραμύθι περί πολιτικολογίας καιρός νά σταματήσει ἀπό ὅλους. Δέν πρόσεξαν ἄραγε οἱ συντάκτες τοῦ Δελτίου Τύπου ὅτι στό ἴδιο τό κείμενο ἀσκῶ δριμύτατη κριτική καί σέ ἄλλους πολιτικούς σχηματισμούς;

Ἄς διαβάσουν τουλάχιστον παλαιότερα κείμενα μου καί θά τό διαπιστώσουν.

Μία ἀκόμη παρατήρηση: Ἡ Ἐκκλησία εἶναι τοῦ Χριστοῦ καί ὄχι τοῦ Ἔθνους. Μιά Ἐθνική Ἐκκλησία πού μπορεῖ νά μάχεται τά μέλη μιᾶς ἄλλης Ἐκκλησίας λόγῳ τοῦ χρώματος τῶν μελῶν της εἶναι μιά αἱρετική Ἐκκλησία.

Ὁ λόγος τοῦ Εὐαγγελίου εἶναι σαφής «οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδέ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδέ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θῆλυ, πάντες γάρ ἡμεῖς  εἷς ἐστέ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ».(Γαλάτ. 2, 28).

Εἶναι προτιμότερο νά εἶσαι ἄθεος ἀπό τό νά μπερδεύεις ἤ νά χρησιμοποιεῖς τήν πίστη καί τήν Ἐκκλησία γιά νά παγιδεύσεις τούς ἀνθρώπους.

Χαίρομαι πού ἀποδοκιμάζετε τίς ἀπειλές καί τίς χυδαιολογίες οἱ ὁποῖες ἄλλωστε δέν μέ φοβίζουν, ἀλλά ἐκθέτουν ὅσους τίς ἐξακοντίζουν.

Βέβαια προσφέρετε καί μία σημαντική εἴδηση. Ὅτι στίς ἐκδηλώσεις συμμετείχατε προσκεκλημένοι ἀπό τούς διοργανωτές. Εἶναι πλέον εὐθύνη δική τους νά ἀπαντήσουν, ἄν τό ἐπιχείρημά σας εἶναι ἀληθές ἤ ψευδές.

Ἀσφαλῶς ἔχετε κάθε δικαίωμα νά ἔχετε τίς ἀπόψεις σας καί ἀσφαλῶς ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἔχει ὑποχρέωση νά ὁριοθετεῖ τήν ἀλήθεια Της.

Αναδημοσίευση: http://www.romfea.gr/foni-ierarxon/14214-siatistis-apanta-sti-xrisi-augi

Πυρά Σιατίστης Παύλου για ''Corpus Christi'' και ''Χρυσή Αυγή''

Δύο λόγια νοιώθω την ανάγκη να πω ξέροντας πως θα ενοχλήσουν πολλούς. Αφορμή τα όσα διαδρατίστηκαν με ένα άθλιο κινηματογραφικό έργο.

Μέχρι τα πρόσφατα γεγονότα η αντικειμενική κριτική είχε αποφανθεί ότι πρόκειται για ένα έργο αμφιβόλου καλλιτεχνικής αξίας, για μια μετριότητα.

Η δεύτερη πληροφορία που είχαμε είναι ότι οι συντελεστές του, θα επεδίωκαν την σύγκρουση με την Εκκλησία για καθαρά διαφημιστικούς και εισπρακτικούς λόγους.

Ήδη κάποιοι γνωστοί, αγανακτισμένοι πάντα με τους άλλους και ποτέ με τον εαυτό τους, ρωτούσαν τι κάνει η Ιερά Σύνοδος.

Η Σύνοδος όντως απασχολήθηκε με το θέμα, το συζήτησε, είχε τις πληροφορίες για την επιδιωκόμενη σύγκρουση εκ μέρους των συντελεστών της ταινίας και αποφάσισε να αντιδράσει με σύνεση, χωρίς όμως να τους προσφέρει την επιδιωκόμενη ευκαιρία.

Πάντα όμως υπάρχουν εκείνοι που θεωρούν μόνο τη γνώμη τους σωστή. Εκείνοι που πιστεύουν ότι κάθε άποψη διαφορετική από τη δική τους είναι προδοτική.

Λησμόνησαν ότι το καλό πρέπει να γίνεται καλά για να είναι καλό.

Τελικά οι θλιβεροί συντελεστές του έργου πέτυχαν στο στόχο τους.

Διαφημίστηκαν, παρουσιάστηκαν σαν θύματα οι πραγματικοί θύτες, παρουσίασαν σαν τέχνη, την χυδαιότητα του εσωτερικού τους κόσμου, τέθηκαν υπό την προστασία του γνωστού λόμπυ Τατσόπουλος-Ρεπούση και σία και έτσι πέτυχαν οι δήθεν υπερασπισταί του Χριστού να γίνουν οι καλύτεροι διαφημιστές μιας χυδαίας μετριότητας.

Να παρουσιαστεί σαν τέχνη το άτεχνο, σαν σημαντικό το ασήμαντο, να φανούν σαν σπουδαίοι οι μετριότητες, να παριστάνουν τους ηθο-ποιους οι φθορείς και διαφθορείς του ήθους και της αξιοπρέπειας, ανήγαγαν σε μεγέθη ασήμαντα τα θλιβερά ανθρωπάκια.

Ναι είμαι θυμωμένος με αυτούς τους ψευτο-ομολογητές και ψευτο-ήρωες.

Να τα πάρω όμως τα πράγματα με την σειρά.

Θά με ερωτήσετε: Δεν σε ενόχλησε αυτό το άθλιο έργο; Ασφαλώς και πολύ.

Όταν ξέρεις ποιός είναι ο Χριστός που αγαπάς και πιστεύεις και Τον διακονείς σε όλη σου τη ζωή ενοχλείσαι. Ενοχλείσαι από το κατάντημα των ανθρώπων, από την απίστευη διαστροφή της ψυχής τους, από τα θλιβερά απωθημένα και τις μειονεξίες τους.

Λυπάσαι για τη φτήνεια τους, που προσπαθούν να την πουλήσουν για τέχνη. Όμως ξέρεις: Ο Χριστός σου δεν έχει καμμία σχέση με το περιεχόμενο αυτού του έργου. Ότι ο Χριστός σου ΔΕΝ κινδυνεύει από τα θλιβερά αυτά ανθρωπάρια, από τα γυναικάρια και τα ανδρεικελα που ισχυρίζονται ότι κάνουν τέχνη.

Ο καθένας ο,τι έχει δίνει και όλοι αυτοί δείχνουν τι έχουν και ποιοί είναι. Δείχνουν μόνοι τους την ποιότητα τους και ρεζιλεύονται.

Αν οι θερμόαιμοι δεν τους είχαν διαφημίσει, θα είχαν περάσει απαρατήρητοι. Το μόνο που κατάφεραν η θλιβερή θιασάρχης και η παρέα της είναι να επιβεβαιώσουν την γνωστή προφητεία του Γέροντος Συμεώνος για τον Χριστό. «Ούτος κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών και εις σημείον αντιλεγόμενον». Δυστυχώς γι’αυτούς κείται εις πτώσιν.

Το δεύτερο που περιμένω να με ρωτήσετε είναι: Μα δεν πρέπει να υπερασπίσουμε την πίστη μας, τον υβριζόμενο Χριστό μας; Ναι, αλλά πως;

Την μέθοδο που χρησιμοποίησαν οι «αγωνιστές» την έχει αποδοκιμάσει ο ίδιος ο Κύριος μας.

Είναι η μέθοδος του Πέτρου που πήγε να υπερασπισθεί το Χριστό με ένα μαχαίρι. Το ίδιο λοιπόν κάνουν και οι σημερινοί που είναι ικανοί να καταστρέψουν, να κτυπήσουν και πιθανώς να λυντσάρουν τους υβριστές στο όνομα της πίστης.

Τι θλιβερό. Αλλά και πόσο επίκαιρο. Ο Χριστός αποδοκιμάζει τη μέθοδο τους. Θα μπορούσε ο Χριστός να υπερασπισθεί τον εαυτό Του μόνος Του.

Με τις λεγεώνες των Αγγέλων Του. Θα μπορούσε να ρίξει φωτιά και να τους κάψει. Αμφιβάλλετε; Δεν είναι όμως αυτό το πνεύμα Του.

Ο Χριστός δεν κινδυνεύει από τα θλιβερά αυτά ανθρωπάρια. Δεν κινδυνεύει από την αναισχυντία των άθεων και των διεφθαρμένων.

Η Πίστη κινδυνεύει από την αμετανοησία των χριστιανών, από την απουσία αγιασμού και αρώματος χάριτος σ’ αυτούς που θέλουν να λέγονται πιστοί.

Κινδυνεύει από την εκκοσμίκευση της πνευματικής ζωής των χριστιανών που αντικατέστησαν τον αγιασμό και το μαρτύριο για την πίστη, αυτή είναι η πνευματική αντίσταση, με το λυντσάρισμα των απίστων.

Δεν θυμίζει αυτό κάτι από Ιερά Εξέταση και μουσουλμανισμό η κάνω λάθος; Αφήσαμε τα βαρύτερα του νόμου και κυνηγάμε τα εντυπωσιακά και τα εύκολα.

Η απάντηση στη βλασφημία και τον χλευασμό της πίστης είναι η αναπλήρωση της πτώσεως των ταλαίπωρων χλευαστών με το περίσσευμα της δικής αγάπης και του δικού μας αγιασμού.

Θέλω όμως να πω και δυό λόγια και στους «επαγγελματίες» υπερασπιστές κάθε χυδαιότητας στο όνομα της τέχνης.

Με τέτοιους υπερασπιστές δεν μεταποιείται η χυδαιότητα, αδικείται η τέχνη, αλλά και αποκαλύπτεται η πνευματική πτωχεία των δήθεν προοδευτικών.

Η ταύτιση της χυδαιότητας με την τέχνη δεν τιμά αυτούς που το επιχειρούν. Ελευθερία του λόγου είναι και η βλασφημία και η αισχρολογία και η ρυπαρότητα.

Είτε όμως μας αρέσει είτε όχι η γλώσσα πάντα λαλεί από το περίσσευμα της καρδιάς και έτσι οι άνθρωποι δεν δείχνουν την ανύπαρκτη ελευθερία τους, αλλά την θλιβερή ποιότητα και το περιεχόμενο της καρδιάς τους και αυτορεζιλεύονται πέρα από τους τίτλους και τους τύπους τους.

Κανένα επιχείρημα δεν αποκτά ουσία και αλήθεια κρυπτόμενο πίσω από το βαρύγδουπο τίτλο του Πανεπιστημιακού Καθηγητή σε μια εποχή που μια τέτοια εκλογή επιτυγχάνεται με την υποστήριξη συντεχνιών ποικίλης μορφής, πολύ περισσότερο όταν κάποιοι αληθινά ικανοί απερρίφθησαν γιατί δεν ανήκαν στην «ομάδα», γιατί τους απέρριψε ο ιδεολογικός Προκρούστης.

Η χυδαιότητα και η αισχρότητα ούτε τέχνη είναι, ούτε πολιτισμός.

Άφησα τελευταία τη «Χρυσή Αυγή» που στην πραγματικότητα είναι «μαύρη νύκτα».

Είναι θλιβερό ότι κάποιοι «χριστιανοί αγωνιστές» ταυτίστηκαν με τη χρυσή αυγή για να υπερασπιστούν τον Χριστό.

Τον Χριστό που η «χρυσή αυγή» τον διώκει, τον προσβάλλει και τον εξευτελίζει καθημερινά και το πράττει στα πρόσωπα, των προσφύγων, των μεταναστών ακόμα και των παιδιών.

Ξεχάσατε αγαπητοί μου χριστιανοί το λόγο του Χριστού «εφόσον εποιήσατε, ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε;»

Δεν είναι ο άνθρωπος εικόνα του Χριστού όποιος και εάν είναι; Δεν είναι ένας μετανάστης, ένας πρόσφυγας, ελάχιστος αδελφός του Χριστού;

Δεν είναι ο «πλησίον» της Παραβολής του Καλού Σαμαρείτη; Σύμφωνα λοιπόν με την χρυσαυγίτικη αντίληψη θα έπρεπε ο Σαμαρείτης βλέποντας τον πληγωμένο Ιουδαίο να τον πετάξει στα σκουπίδια, τότε θα ήταν «καλός».

Κάθε εναγκαλισμός και χάϊδεμα χριστιανού η πολύ περισσότερο ιερωμένου προς την Χρυσή Αυγή δείχνει μπέρδεμα φρικτό και ακύρωση της πίστης.

Κανείς δεν μπορεί να παίζει «εν ου παικτοίς». Ο λόγος του Θεού έχει απόλυτο και αιώνιο κύρος.

Είναι άλλο το θέμα των προσφύγων και των προβλημάτων που μια ανίκανη πολιτική ηγεσία άφησε να δημιουργηθούν και άλλο η απόλυτη αξία του ανθρώπινου προσώπου.

Δεν θα ακυρώσουμε την αλήθεια του Θεού για να λύσουμε τα προβλήματα μας. Αντιθέτως τα προβλήματα δημιουργήθηκαν γιατί την αλήθεια του Θεού την αντικαταστήσαμε με την αλαζονεία μας και την επιπολαιότητα μας.

Στώμεν λοιπόν καλώς! Στώμεν μετά φόβου! Η άκρη του κουβαριού είναι του Χριστού το θέλημα και όχι οι αυθαιρεσίες και οι εξυπνάδες των ανθρώπων!

Αναδημοσίευση: http://www.romfea.gr/epikairotita/14101-corpus-christi

Καλώς ήρθες παράξενε στον τόπο μου

Βάζω λίγο σκοτάδι και λιγάκι βροχή για να σου φτιάξω μια παράξενη αρχή
 και να σε ξεμακρύνω λίγο από τη σκέψη σου που έτσι κι αλλιώς ξεσυνερίζεται το κέφι σου.
 Σε πάω σε δρόμο μικρό, σε σοκάκι παλιό σ' ένα αιώνια ποτισμένο απ' το κρασί καπηλειό,
μέρος κακόφημο,
ακόμα και για το στοχασμό μου που ούτε κι ο φόβος δε με φέρνει στ' όνειρό μου.
 Εδώ λοιπόν, θα μοιραστώ μια ιστορία μαζί σου που 'ναι σα να συνέβη χθες
και ορκίσου αν σε πειράξει τόσο που ντραπείς πουθενά να μη τη πεις.

 Καλώς ήρθες, ξένε στο τόπο μου
άραξε δίπλα να σου βάλω ένα κρασί να πιεις
συγχώρεσέ με λιγάκι για τον τρόπο μου,
 μα με βρήκες στην αγκαλιά της ντροπής.
Ξέμεινα μόνος μου,
 πάρε και κάτσε όπου θες κουρασμένο σε βλέπω,
πρέπει καιρό να γυρίζεις,
όμως μέσα στη ζαλάδα μου και πίσω απ' τις σκιές
σα να μου φαίνεται πως κάτι μου θυμίζεις.
 Γεια σου και σένα,
έλειπα χρόνια ήμουνα κάπου μακριά
 με φέραν πίσω δυνατές φωνές
και κάποιες τύψεις που μου είπαν πως εδώ κοντά έχω γεννηθεί κι έχω πεθάνει δυο χιλιάδες φορές.

 Ω, να τα μας, καλά είπα όταν σε είδα
πως σίγουρα παράξενα θα πρέπει να μιλάς
από άλλο κόσμο έχεις απάνω σου σφραγίδα
 αυτά τα αγκάθια στο κεφάλι και τα ρούχα που φοράς.

  Κάποτε κάποιοι μου το φόρεσαν για στέμμα
και με χλευάζανε μεγάλο βασιλιά
 ακόμα τρέχει από τότε φρέσκο αίμα
σ' αυτά που ανέβηκαν του χρόνου τα σκαλιά.
Γι' αυτό με βλέπεις μέσα στις σκιές σαν να φοβάμαι
 και να θέλω να γλιτώσω
 μια προσευχή σ' ένα περβόλι με ελιές δε με αφήσανε ποτέ να την τελειώσω.

 Κι όμως μυρίζεις ουρανό και χώματα κι αυτή την όμορφη δροσιά της σιωπής

Είναι που μ' έφεραν εδώ αλλόκοτα μαλώματα άκου, λοιπόν, τι θα τους πεις:

 Αφού φωνάζουν όλοι αυτοί κι αφού σκοτώνουν στ' όνομα μου 
πες αναβάλλεται η γιορτή πάω να ξαπλώσω στα καρφιά μου.
 Πες τους ο χρόνος πως τρελάθηκε
 δε κάνει στάση Γολγοθά
 πες ο παράξενος πως χάθηκε
 κι έφυγε οριστικά

Μπερδεμένα μου τα λες, αλλά γουστάρω
πρέπει να σπούδασες τη τέχνη του μυαλού
ή σαν κι μένα όταν με πιάνει και σαλτάρω
και πίνω εδώ, με πιάνει αλλού.

Γι' αυτό και εγώ ήρθα εδώ
και σε διάλεξα πιωμένο
 για να μπορέσεις την αλήθεια να τους πεις
κάτω από το φως το μέτωπο έχεις ιδρωμένο,
 μα το προσέχεις καθαρό, δε θα ντραπείς.
Οι άλλοι παίξανε μαζί μου στους αιώνες
 αυτοκράτορα με χρίσανε, 
με κάναν στρατηγό, 
τα απλά μου λόγια τα σκορπίσαν σαν κανόνες 
και δεν ήξερα τίποτα εγώ. 

Που με βρήκες εδώ κάτω τι με θες;
Το μυαλό μου δε σαλεύει από κούνια
σα να γεννήθηκα μου φαίνεται χτες
ενώ έξω υπάρχουν έξυπνοι μιλιούνια.

Αυτούς τους είδα, τους άκουσα,
τους νιώθει το πετσί μου
προτιμώ τα καρφιά που με κρατάνε στο σταυρό
 αυτοί πουλήσαν ακριβά τη γέννησή μου
, αυτοί φυλάνε το σκοτάδι θησαυρό.
 Πες στους εχθρούς μου ότι είχαν λόγο καλό
 και θα τους σέβομαι γιατί πιο τίμια σταθήκαν
 όταν με σκοτώναν, κοιτούσαν ουρανό
 κι έτσι πρόλαβαν από εκεί συγχωρεθήκαν.

 Ωραίος, παράξενε φίλε μου,
απόψε για την ανημποριά μου βρήκες σκοπό
πάρε μια κούπα πάρε ψωμί
και κόψε να τελειώσω το κρασί μου
 και θα πάω να τους πω:
Αφού φωνάζουν όλοι αυτοί
κι αφού σκοτώνουν στ' όνομα σου
 θα πω αναβάλλεται η γιορτή
πας να ξαπλώσεις στα καρφιά σου.
Θα πω ο χρόνος πως τρελάθηκε
 δε κάνει στάση Γολγοθά θα πω ο παράξενος πως χάθηκε
 κι έφυγε οριστικά.

Στίχοι: Active Member Μουσική: Active Member

5. Η ελευθερία του ανθρώπου στις επιλογές και στις πράξεις του.

Ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι στο αριστούργημα του "Αδελφοί Καραμαζώφ" μας μεταφέρει στη Σεβίλλη της Ισπανίας του 15ου αιώνα. Η Ιερά Εξέταση έχει φέρει στην πυρά ανθρώπους που καταδίκασε ως αιρετικούς. Ο Μεγάλος Ιεροεξεταστής είναι παρών, μαζί με την αριστοκρατία της πόλης. Ξαφνικά ο κόσμος αναταράζεται, φωνάζει, δοξολογεί. Ο Χριστός έχει εμφανιστεί ξανά και βαδίζει μέσα στο πλήθος. Ο Μεγάλος Ιεροεξεταστής έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο μαζί του και διατάζει τη σύλληψή του. Με "εκκλησιαστική", λοιπόν, διαταγή, ο Χριστός κλείνεται στη φυλακή. Αργότερα, ο Μεγάλος Ιεροεξεταστής τον επισκέπτεται και του μιλάει. Τον κατηγορεί και του αναγγέλλει την εκτέλεσή του. Ο Χριστός μένει σιωπηλός. Ό,τι ακούγεται μέσα στο κελί, είναι ο μονόλογος του Μεγάλου Ιεροεξεταστή: υπενθυμίζει στον κρατούμενο τον πρώτο από τους τρεις πειρασμούς-ερωτήσεις που είχε υποβάλει κάποτε ο διάβολος στον Χριστό στην έρημο, λίγο πριν αυτός ξεκινήσει το δημόσιο έργο του. Ο διάβολος είχε ζητήσει από τον Χριστό να αποδείξει ότι είναι Υιός του Θεού μετατρέποντας τις πέτρες σε ψωμιά. Ο Χριστός αρνήθηκε να κάνει ένα τέτοιο, "καθ' υπαγόρευσιν" θαύμα (Ματθ. 4: 1-4). Ο Μεγάλος Ιεροεξεταστής, λοιπόν, λέει:

"Θυμήσου την πρώτη ερώτηση, την έννοιά της, αν όχι ακριβώς τα λόγια: Θέλεις να πας στον κόσμο με αδειανά χέρια κηρύσσοντας στους ανθρώπους μια ελευθερία που η φυσική τους βλακεία και η φυσική τους προστυχιά δεν τους αφήνουν να την καταλάβουν, μια ελευθερία που τους φοβίζει, γιατί δεν υπάρχει και δε θα υπάρξει τίποτε πιο ανυπόφορο απ' αυτή για τον άνθρωπο και την κοινωνία; Βλέπεις αυτές τις πέτρες της άγονης ερήμου; Κάνε τες ψωμιά και οι άνθρωποι θα τρέξουν πίσω σου μ' ευγνωμοσύνη, σαν υπάκουο κοπάδι, τρέμοντας μήπως πάρεις το χέρι σου και δεν έχουν πια ψωμί. Εσύ όμως δε θέλησες να στερήσεις απ' τον άνθρωπο την ελευθερία και αρνήθηκες, κρίνοντας πως είναι ασυμβίβαστη με την υπακοή που εξαγοράζεται με ψωμιά... Επαύξησες την ανθρώπινη ελευθερία, αντί να την περιορίσεις και επέβαλες έτσι για πάντα στον ηθικό άνθρωπο τα μαρτύρια αυτής της ελευθερίας. Ήθελες να σ' αγαπούν ελεύθερα, να σε ακολουθούν οι άνθρωποι με τη θέλησή τους, καταγοητευμένοι... Δεν κατέβηκες απ' τον σταυρό όταν σε κορόιδευαν και σου φώναζαν ειρωνικά: 'Κατέβα απ' το σταυρό για να σε πιστέψουμε'. Λεν το 'κάνες, γιατί δεν ήθελες πάλι να υποδουλώσεις τον άνθρωπο μ' ένα θαύμα. Ήθελες μια πίστη ελεύθερη και όχι υπαγορευμένη από το θαύμα. Χρειαζόσουνα την ελεύθερη αγάπη και όχι τη δουλική έξαρση ενός τρομοκρατημένου σκλάβου... Δε σε φοβάμαι καθόλου. Κι εγώ πήγα στην έρημο, κι εγώ έζησα με ρίζες και ακρίδες, κι εγώ μακάρισα την ελευθερία που χάρισες στους ανθρώπους... Αλλά συνήλθα και δε θέλησα να υπηρετήσω μια υπόθεση παράλογη. Γύρισα πίσω κι ενώθηκα με εκείνους που διόρθωσαν το έργο σου... Σ' το ξαναλέω, αύριο, μ' ένα νόημά μου, θα ιδείς αυτό το πειθήνιο κοπάδι να φέρνει αναμμένα κάρβουνα στη φωτιά όπου θα σε ρίξω, γιατί ήρθες να εμποδίσεις το έργο μας. Γιατί αν υπάρχει κάποιος που του αξίζει πιο πολύ απ' όλους να καεί, αυτός είσαι εσύ. Αύριο θα σε κάψω. Τελείωσα".

Φ. Ντοστογιέφσκι. Αδελφοί Καραμαζώφ (μτφρ. Σ. Π.), Σύγχρονες Εκδόσεις, σελ. 220-229.

Θέματα Χριστιανικής Ηθικής , Γ Γενικού Λυκείου.

Θεολογικές Καταθέσεις...: Γιατί ο Χριστός ήταν και είναι "σημείον αντιλεγόμε...

Θεολογικές Καταθέσεις...: Γιατί ο Χριστός ήταν και είναι "σημείον αντιλεγόμε...: Γιατί ο Χριστός ήταν και είναι "σημείον αντιλεγόμενον;" (Δ.Ε.6) on Prezi Και φυσικά μπορείτε πάντα να συμβουλευτείτε και να ελέγξετε ...

'' Είναι ο κόσμος ωσάν το αυγό '' - Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός

'' Είναι δε ο κόσμος ετούτος ωσάν το αυγό. Και καθώς είναι ο κρόκος εις την μέσην του αυγού , έτσι είναι και η γη προσταγμένη από τον Θεόν και στέκει χωρίς να εγγίζη σε κανένα μέρος. Και καθώς είναι το ασπράδι ολοτρόγυρα από τον κρόκον , έτσι είναι και ο αέρας ολοτρόγυρα από την γην. Και καθώς είναι το τσόφλιο ολοτρόγυρα , έτσι είναι και ο ουρανός ολοτρόγυρα από την γην. Ο ήλιος , το φεγγάρι και τα άστρα είναι κολλημένα εις τον ουρανόν και ο ουρανός γυρίζει μαζί με τον ήλιον. Η γη είναι στρογγυλή και , όπου πηγαίνει ο ήλιος , εκεί γίνεται ημέρα. Η νύκτα δεν είναι κανένα πράγμα παρά ο ίσκιος της γης. Τώρα εδώ έχομεν βράδυ , μα δεν έχει όλος ο κόσμος βράδυ '' .

Πατροκοσμάς , Ιερουργός του λόγου & της πράξης




Αναδημοσίευση: http://kl-klekk.blogspot.gr/2012/10/blog-post_5116.html

Φώτης Κόντογλου - Ἡ χαρμολύπη, ἢ τὸ χαροποιὸν πένθος

                                                                                                                   Ταῦτα λελάληκα ὑμῖν ἵνα ἡ χαρὰ ἡ ἐμὴ ἐν ὑμῖν μείνη καὶ

ἡ χαρὰ ὑμῶν πληρωθῆ» (Ἰω. ιε´ 11). «Ἡ γυνὴ ὅταν τίκτῃ,
λύπην ἔχει, ὅτι ἦλθεν ἡ ὥρα αὐτῆς· ὅταν θὰ γεννήση τὸ παιδίον,
οὐκέτι μνημονεύει τῆς θλίψεως, διὰ τὴν χαρὰν ὅτι ἐγεννήθη
ἄνθρωπος εἰς τὸν κόσμον. Καὶ ὑμεῖς οὖν λύπην μὲν νῦν ἔχετε·
πάλιν δὲ ὄψομαι ὑμᾶς καὶ χαρήσεται ὑμῶν ἡ καρδία, καὶ τὴν
χαρὰν ὑμῶν οὐδεὶς αἴρει ἀφ᾿ ὑμῶν.» (Ἰω. ιστ´ 20).

Ἀληθινὴ κι᾿ ὄχι ψεύτικη χαρὰ νοιώθει μονάχα ὅποιος ἔχει τὸν Χριστὸ μέσα του, κ᾿ εἶναι ταπεινός, πρᾶος, γεμάτος ἀγάπη. Ἀληθινὴ χαρὰ ἔχει μονάχα ἐκεῖνος ποὺ ξαναγεννήθηκε στὴν ἀληθινὴ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ. Κι᾿ αὐτὴ ἡ ἀληθινὴ χαρὰ βγαίνει ἀπὸ καρδιὰ ποὺ πονᾶ καὶ θλίβεται γιὰ τὸν Χριστό, καὶ βρέχεται ἀπὸ τὸ παρηγορητικὸ δάκρυο τὸ ὁποῖο δὲν τὸ γνωρίζουνε οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι, κατὰ τὸν ἅγιο λόγο ποὺ εἶπε τὸ στόμα τοῦ Κυρίου: «Μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παρακληθήσονται» (Ματθ. ε´ 4), «Καλότυχοι ὅσοι εἶναι λυπημένοι, γιατὶ αὐτοὶ θὰ παρηγορηθοῦνε.» Κι᾿ ἀλλοῦ λέγει: «Καλότυχοι ὅσοι κλαῖτε τώρα, γιατὶ θὰ γελάσετε.» (Λουκ. στ´ 21). Ὅποιος λυπᾶται καὶ ὑποφέρνει γιὰ τὸν Χριστό, πέρνει παρηγοριὰ οὐράνια καὶ εἰρήνη ἀθόλωτη. Παράκληση δὲν θὰ πεῖ παρακάλεσμα, ἀλλὰ παρηγοριά. Γι᾿ αὐτὸ καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα λέγεται Παράκλητος, δηλαδὴ Παρηγορητής, ἐπειδὴ ὅποιος τὸ πάρει, παρηγοριέται σὲ κάθε θλίψη του καὶ βεβαιώνεται καὶ δὲν φοβᾶται τίποτα. Κι᾿ αὐτὴ ἡ βεβαιότητα ποὺ δέχεται μυστικά, τὸν κάνει νὰ χαίρεται πνευματικά. Καὶ πάλι λέγει ὁ Κύριος παρακάτω στὴν ἐπὶ τοῦ Ὄρους ὁμιλία: «Μακάριοι ἐστὲ ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καὶ διώξωσι καὶ εἴπωσι πᾶν πονηρὸν ρῆμα ψευδόμενοι ἕνεκεν ἐμοῦ,» (Ματθ. ε´ 11). Καὶ κατὰ τὸν μυστικὸ Δεῖπνο εἶπε στοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους: «Ἀμήν, Ἀμήν λέγω ὑμῖν ὅτι κλαύσετε καὶ θρηνήσετε ὑμεῖς, ὁ δὲ κόσμος χαρήσεται· ὑμεῖς δὲ λυπηθήσεσθε, ἀλλ᾿ ἡ λύπη ὑμῶν εἰς χαρὰν γενήσεται.» (Ἰω.ιστ´ 20). Ὅλα τὰ ἄλλα ποὺ τὰ λένε χαρὲς οἱ ἄνθρωποι, δὲν εἶναι ἀληθινὲς χαρές· μιὰ εἶναι ἡ ἀληθινὴ χαρά, τούτη ἢ ἡ πονεμένη χαρὰ τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ξαγοράζεται μὲ τὴ θλίψη, γιὰ τοῦτο κι᾿ ὁ Κύριος τη λέγει «πεπληρωμένη», δηλ. τέλεια, ἀληθινή, σίγουρη. (Ἰω. ιστ´ 25). Κι᾿ ὁ ἅγιος Παῦλος στὶς Ἐπιστολές του λέγει πολλὰ γι᾿ αὐτὴ τὴ βλογημένη θλίψη ποὺ εἶναι συμπλεγμένη μὲ τὴ χαρά: «Ἡ λύπη γιὰ τὸν Θεό, λέγει, φέρνει ἀμετάνοιωτη μετάνοια γιὰ τὴ σωτηρία (δηλ. ἡ λύπη ποὺ νοιώθει ὅποιος πιστεύει στὸν Θεό, κάνει ὥστε ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος νὰ μετανοιώσει καὶ νὰ σωθεῖ, χωρὶς νὰ ἀλλάξει γνώμη καὶ νὰ γυρίσει πίσω στὴν ἁμαρτία), ἐνῶ ἡ λύπη τοῦ κόσμου φέρνει τὸν θάνατο.» (Κορινθ. Β´, ζ´ 10). Κι᾿ ἀλλοῦ λέγει πὼς οἱ χριστιανοὶ φαίνουνται στοὺς ἀσεβεῖς πὼς εἶναι λυπημένοι, μὰ στ᾿ ἀληθινὰ χαίρουνται: «ὡς λυπούμενοι ἀεὶ δὲ χαίροντες, ὡς πτωχοὶ πολλοὺς δὲ πλουτίζοντες, ὡς μηδὲν ἔχοντες καὶ πάντα κατέχοντες,» (Κορινθ. Β´, στ´ 10). Ἀπ᾿ αὐτὴ τὴν παντοτινὴ χαρὰ φτερωμένος ὁ ἅγιος Παῦλος, γράφει ὁλοένα στοὺς μαθητάδες του: «Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε!» (Φιλιπ. δ´ 4). «Πάλιν χαρῆτε.» (Φιλιπ. β´ 28). «Πάντοτε χαίρετε.» (Θεσσαλ. ε´ 16). «Λοιπόν, ἀδελφοί, χαίρετε.» (Κορινθ. Β´ ζ´ 16).

Μέσα στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ποὺ εἶναι ὁ ἴσκιος τῆς Καινῆς Διαθήκης, εἶναι παραστημένα ὅλα σὰν σκεπασμένα, συμβολικά, ὅπως εἶναι ἡ θυσία τοῦ Ἀβραάμ, τύπος τῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ, οἱ δώδεκα γυιοὶ τοῦ Ἰακὼβ τύπος τῶν δώδεκα ἀποστόλων, κλπ. Ἔτσι καὶ τὸ πικρὸ νερὸ τῆς Μερρᾶς ποὺ τὸ ἔκανε γλυκὸ ὁ Μωυσῆς μὲ τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ, παριστάνει τὴ λύπη τῆς ἁμαρτίας ποὺ τὴν ἄλλαξε ὁ Χριστὸς σὲ χαρά, «εἰς ὕδωρ ἀλλόμενον εἰς ζωὴν αἰώνιον». Τούτη τὴν πνευματικὴ Χαρὰ ποὺ γεννιέται ἀπὸ τὰ δάκρυα, ἔνοιωσε μέσα του κι᾿ ὁ Δαυῒδ κ᾿ ἔλεγε: «Κύριε, ἐν θλίψει ἐπλάτυνάς με», «Κύριε, μὲ τὴ λύπη ἄνοιξες τὴν καρδιά μου.» Κι᾿ ἀλλοῦ λέγει: «Τὸ ἑσπέρας αὐλισθήσεται κλαυθμὸς καὶ εἰς τὸ πρωΐ ἀγαλλίασις.» (Ψαλμ. κθ´) καὶ πάλι λέγει: «Κύριος ἐγεννήθη βοηθός μου. Ἔτρεψας τὸν κοπετόν μου εἰς χαρὰν ἐμοί» (Ψαλμ. κθ´). Κι᾿ ἀλλοῦ λέγει: «Γεύσασθε καὶ ἴδατε ὅτι χρηστὸς ὁ Κύριος. Μακάριος ἀνὴρ ὁ ἐλπίζων ἐπ᾿ αὐτόν.» (Ψαλμ. λγ´). Κι᾿ ἀλλοῦ λέγει: «Πολλαὶ αἱ θλίψεις τῶν δικαίων, καὶ ἐκ πασῶν αὐτῶν ρύσεται αὐτοὺς ὁ Κύριος.» (Ψαλμ. λγ´).

Γι᾿ αὐτὴ τὴν πνευματικὴ χαρὰ ποὺ δίνει ὁ Χριστὸς σὲ ὅσους τὸν ἀγαποῦνε καὶ ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὴ θλίψη, γράψανε πολλὰ καὶ θαυμαστὰ οἱ ἅγιοι Πατέρες. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος τὴ λέγει Χαροποιὸν πένθος καὶ Χαρμολύπη. «Πένθος γιὰ τὸν Θεό, λέγει, εἶναι τὸ νἆναι σκυθρωπὴ ἡ ψυχή σου, κ᾿ ἡ καρδιά σου νὰ ποθεῖ νὰ πικραίνεται, καὶ ν᾿ ἀποζητᾶ ὁλοένα αὐτὸ ποὺ διψᾶ, κ᾿ ἐπειδὴ δὲν τὸ βρίσκει, νὰ τὸ κυνηγᾶ μὲ πόνο καὶ νὰ τρέχει ξοπίσω τοῦ κλαίγοντας ἀπαρηγόρετα». «Βάστα γερὰ τὴ μακάρια τούτη χαρμολύπη καὶ τὴν ἁγιασμένη κατάνυξη, καὶ μὴν πάψεις νὰ τὴν ἐργάζεσαι μέσα σου, ὡς ποὺ νὰ σὲ κάνει νὰ ὑψωθεῖς ἀπὸ τοῦτον τὸν κόσμο, καὶ νὰ σὲ παραστήσει καθαρὸν στὸν Χριστό». «Ὅποιος πορεύεται ἀδιάκοπα μὲ θλίψη, αὐτὸς γιορτάζει ἀκατάπαυστα· κι᾿ ὅποιος ὁλοένα διασκεδάζει, αὐτὸς μέλλεται νὰ ἀπολάψει θλίψη αἰώνια». «Ἐγὼ λογιάζοντας τὶ λογῆς εἶναι τούτη ἡ θλιμένη κατάνυξη, ἀπορῶ· πῶς γίνεται, κάποιο πράγμα ποὺ λέγεται κλάψιμο καὶ λύπη, νὰ ἔχει μέσα του τὴ χαρὰ καὶ τὴν εὐφροσύνη περιμπλεγμένα συναμεταξύ τους σὰν τὸ μέλι μὲ τὸ κερὶ .» Αὐτὴ ἡ οὐράνια παρηγοριὰ εἶναι κάποια ἀνακούφιση καὶ θεϊκὴ ξαλάφρωση ποὺ παρηγορὰ τὴν πονεμένη καὶ λυπημένη ψυχή, ὁποὺ θλίβεται γιατὶ χωρίσθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ γιὰ τὶς ἁμαρτίες της. Αὐτὴ ἡ βοήθεια εἶναι μία θεϊκὴ ἐνέργεια ποὺ ξανανηώνει καὶ καινουργιεύει τὶς δυνάμεις τῆς ψυχῆς ὁποὺ κατάπεσε στὴν πίκρα καὶ στὴ σκληρὴ λύπη, καὶ στέκεται καταφαρμακωμένη ἀπὸ τὴν ἀμέτρητη πίκρα της, ἀπελπισμένη ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες της. Καὶ τούτη ἡ χαριτωμένη βοήθεια ἀλλάζει τὰ πονεμένα δάκρυά της σὲ κάποια παρηγοριὰ θαυμαστὴ κι᾿ ἀνακουφιστική». «Κανένα πράγμα δὲν ταιριάζει μὲ τὴν ταπεινοφροσύνη, ὅσο αὐτὸ τὸ χριστιανικὸ πένθος». «Ὅποια ἐνάρετη ζωὴ κι ἂν κάνουμε, ἂν δὲν ἔχουμε καρδιὰ θλιμένη καὶ πονεμένη, γιὰ μάταιη κι᾿ ἀδιαφόρετη λογαριάζεται. Τοῦτο τὸ βλογημένο καὶ θεάρεστο κλάψιμο εἶναι μία λύπη ἀλησμόνητη τῆς ψυχῆς, μιὰ ὄρεξη πονεμένη τῆς καρδιᾶς, ποὺ ζητᾶ μὲ δάκρυα καὶ μὲ μεγάλον πόθο τὸν Θεό».

Κι᾿ ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος λέγει: «Σὰν λυτρωθεῖ ἡ ψυχὴ ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς της, καὶ σὰν περάσει μὲ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ τὴν πονηρὴ θάλασσα, καὶ βλέπει μπροστά της τοὺς ἐχθρούς της νὰ χάνουνται, στοὺς ὁποίους ἤτανε πρωτήτερα δούλα, ἀναγαλλιάζει μὲ μία χαρὰ ἀνεκλάλητη καὶ δοξασμένη, γιατὶ παρηγοριέται ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ξεκουράζεται στὸν Κύριο. Τότε τὸ πνεῦμα ποὺ ἔλαβε, τραγουδᾶ κάποιο καινούριο τραγούδι μὲ τὸ τύμπανο, ἤγουν μὲ τὸ σῶμα, καὶ μὲ τῆς κιθάρας, ἤγουν τῆς ψυχῆς, τὶς λογικὲς κόρδες καὶ τοὺς λεπτότατους λογισμούς, καὶ μὲ τὸ δοξάρι τῆς θείας χάρης, καὶ ψέλνει ὕμνους στὸν ζωοδότη Χριστό.» «Σὲ τοῦτο οἱ χριστιανοὶ εἶναι διαφορετικοὶ ἀπὸ ὅλο τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων, καὶ μεγάλη ἀπόσταση ὑπάρχει ἀνάμεσά τους, γιατὶ ἔχουνε τὸν νοῦ τους καὶ τὴ διάνοιά τους στὸ οὐράνιο φρόνημα, καὶ καθρεφτίζουνε μέσα τους τὰ αἰώνια ἀγαθά, ἐπειδὴς ἔχουνε τὸ ἅγιον Πνεῦμα· γιατὶ γεννηθήκανε ἄνωθεν κι᾿ ἀξιωθήκανε νὰ γίνουνε τέκνα τοῦ Θεοῦ μὲ ἀλήθεια καὶ μὲ δύναμη, καὶ κατασταθήκανε σταθεροὶ καὶ στέρεοι κι᾿ ἀσάλευτοι κι᾿ ἀναπαυμένοι ὕστερα ἀπὸ πολλοὺς ἀγῶνες καὶ κόπους, χωρὶς νὰ ταράζονται πιὰ ἀπὸ ἄστατους καὶ μάταιους λογισμούς. Σ᾿ αὐτὸ εἶναι πιὸ μεγάλοι καὶ πιὸ καλοὶ ἀπὸ τὸν κόσμο, ἐπειδὴς ἔχουνε τὸ νοῦ τους καὶ τὸ φρόνημα τῆς ψυχῆς τους στὴν εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ καὶ στὴν ἀγάπη τοῦ ἁγίου Πνεύματος».

Ὁ ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος γράφει γι᾿ αὐτὰ τὰ βλογημένα δάκρυα: «Ἂν δὲν φτάξεις στὰ δάκρυα, μὴν νομίσεις πὼς ἔφταξες κάπου στὴ διαγωγή σου καὶ στὴν πολιτεία σου, γιατὶ ὡς τὰ τότε, τὸν κόσμο ὑπηρετοῦνε οἱ κρυφοὶ διαλογισμοί σου, δηλαδὴ μὲ τὸν ἔξω ἄνθρωπο κάνεις τὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ ὁ μέσα ἄνθρωπος εἶναι ἀκόμα ἄκαρπος· ἐπειδὴ ὁ καρπός του ἔρχεται ἀπὸ τὰ δάκρυα. Γιατὶ σὰν φτάξςεις στὴ χώρα τους, τότε νὰ ξέρεις πὼς βγῆκε ἡ διάνοιά σου ἀπὸ τὴ φυλακὴ τούτου τοῦ κόσμου κι᾿ ἔβαλε τὸ πόδι της στὴ στράτα τοῦ καινούριου κόσμου, κι᾿ ἄρχισε νὰ μυρίζει ἐκεῖνον τὸν καινούριον ἀέρα τὸν θαυμαστόν. Καὶ τότε ἀρχίζουνε νὰ τρέχουνε τὰ δάκρυα, ἐπειδὴ κοντεύει νὰ γεννηθεῖ τὸ πνευματικὸ νήπιο. Γιατὶ ἡ χάρη, ποὺ εἶναι ἡ μητέρα ὅλων, βιάζεται νὰ γεννήσει στὴν ψυχὴ κάποιον θεϊκὸ τύπο μυστικὰ στὸ φῶς τῆς μέλλουσας ζωῆς. Καὶ σὰν φτάξει ἡ ὥρα νὰ γεννηθεῖ, τότες ὁ νοῦς ἀρχίζει νὰ κινιέται σὲ κάποια πράγματα τοῦ κόσμου, ὅπως ἡ ἀναπνοὴ ποὺ παίρνει τὸ ἀγέννητο μωρὸ μέσα στὴν κοιλιὰ καὶ θρέφεται· κ᾿ ἐπειδὴ δὲ μπορεῖ νὰ βαστάξει σὲ κάποιο πράγμα ποὺ δὲν εἶναι συνηθισμένο, συνειθισμένο, ἄξαφνα ἀρχίζει νὰ σαλεύει τὸ κορμί του σὰν νὰ θέλει νὰ κλάψει μ᾿ ἕνα κλάψιμο ἀνακατεμένο μὲ τὴ γλυκύτητα τοῦ μελιοῦ. Κι᾿ ὅσο θρέφεται τὸ μέσα βρέφος, τόσο περισσότερα δάκρυα ἔρχουνται.» Κι᾿ ἀλλοῦ γράφει ὁ ἴδιος ὁ ἅγιος: «Πρῶτα δοκιμάζει μὲ πειρασμοὺς ὁ Θεός, ὕστερα δείχνει τὸ χάρισμα. Δόξα στὸν δεσπότη ποὺ μᾶς δίνει τὴν ὑγεία μας μὲ γιατρικὰ στυφά.» Κι᾿ ἀλλοῦ λέγει: «Ὅλοι οἱ ἅγιοι θλιμένοι μισέψανε ἀπὸ τούτη τὴ ζωή· κι᾿ ἂν οἱ ἅγιοι πενθούσανε καὶ τὰ μάτια τοὺς γεμίζανε πάντα δάκρυα, ὥσπου φύγανε ἀπὸ τούτη τὴ ζωή, ποιὸς δὲν θὰ κλάψει; Ἡ παρηγοριὰ τοῦ χριστιανοῦ γεννιέται ἀπὸ τὸ κλάψιμο· κι᾿ ἂν οἱ τέλειοι κ᾿ οἱ νικηφόροι κλάψανε ἐδῶ κάτω, πῶς θὰ παραδεχτεῖ νὰ ἡσυχάσει ἀπὸ τὸ κλάψιμο αὐτὸς ποὺ εἶναι γεμάτος πληγές; αὐτὸς ποὺ ἔχει μπροστὰ τοῦ κειτάμενο τὸ κουφάρι του, καὶ ποὺ βλέπει ὁ ἴδιος τὸν ἑαυτὸ τοῦ νεκρωμένον ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες, χρειάζεται καὶ διδασκαλία μὲ ποιὸν λογισμὸ θὰ μεταχειρισθεῖ τὰ δάκρυα;» Κι᾿ ἀλλοῦ γράφει: «Καλότυχοι ὅσοι εἶναι καθαροὶ στὴν καρδιά, γιατὶ δὲν περνᾶ ὥρα ποὺ δὲν νοιώθουνε τούτη τὴ χαρὰ τῶν δακρύων, καὶ μέσα σ᾿ αὐτὴ βλέπουνε τὸν Κύριο. Κ᾿ ἐνῶ ἀκόμα τὰ δάκρυα εἶναι στὰ μάτια τους, ἀξιώνουνται νὰ θωροῦνε τὰ μυστήριά του μὲ τὸ ὕψος τῆς προσευχῆς τους, καὶ δὲν κάνουνε ποτὲ προσευχὴ ποὺ νὰ μὴν εἶναι βρεγμένη μὲ δάκρυα. Κι᾿ αὐτὸ εἶναι ποὺ λέγει ὁ Κύριος «Μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παρακληθήσονται.» Γιατὶ ἀπὸ τὸ πένθος ἔρχεται κανένας στὴν καθαρότητα τῆς ψυχῆς, γιὰ τοῦτο εἶπε μὲν ὁ Κύριος πὼς αὐτοὶ θὰ παρηγορηθοῦνε, μὰ δὲν ἐξήγησε ποιὰ παρηγοριὰ θὰ πάρουνε· γιατὶ σὰν ἀξιωθεῖ ὁ χριστιανὸς μὲ τὰ δάκρυα νὰ περάσει τὴ χώρα τῶν παθῶν καὶ νὰ φτάξει στὸν κάμπο τῆς καθαρότητας τῆς ψυχῆς, τότε τὸν βρίσκει αὐτὴ ἡ παρηγοριὰ ποὺ δὲν βρίσκεται σὲ τοῦτον τὸν κόσμο, τότε καταλαβαίνει ποιὰ παρηγοριὰ βρίσκει στὸ τέλος τῆς λύπης, ποὺ τὴν δίνει ὁ Θεὸς μὲ τὴν καθαρότητα σ᾿ ὅσους θλίβουνται· γιατὶ δὲν γίνεται νὰ θλίβεται κανένας ἀδιάκοπα καὶ νὰ πειράζεται κι᾿ ἀπὸ τὰ πάθη, ἐπειδὴ αὐτὸ τὸ χάρισμα δίνεται σὲ κείνους ποὺ δὲν ἔχουνε πάθη, τὸ νὰ κλαῖνε καὶ νὰ θλίβουνται. Τὴ βοήθεια ποὺ γίνεται ἀπὸ τὸ κλάψιμο, κανένας δὲν τὴ γνωρίζει, παρὰ μονάχα ἐκεῖνοι ποὺ παραδώσανε τὶς ψυχές τους σ᾿ αὐτὸ τὸ ἔργο.» Κι᾿ ἀλλοῦ λέγει: «Ὁ πλοῦτος τοῦ χριστιανοῦ εἶναι παρηγοριὰ ποὺ γίνεται ἀπὸ τὸ πένθος, καὶ ἡ χαρὰ ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὴν πίστη καὶ ποὺ λάμπει στὰ κατάβαθα τῆς διανοίας.» Καὶ σὲ ἄλλο μέρος γράφει: «Οἱ καλὲς πράξεις ποὺ γίνουνται χωρὶς τὴ λύπη τῆς διάνοιας, εἶναι σὰν ἕνα σῶμα ἄψυχο».

Κι᾿ ὁ ἅγιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος λέγει: «Καλότυχος ἐκεῖνος ποὺ μὲ γνώση θὰ ἐπιθυμήσει νὰ κλαίγει, καὶ ποὺ θὰ χύσει δάκρυα μὲ κατάνυξη ἀπάνω στὴ γῆ σὰν καλὰ μαργαριτάρια μπροστὰ στὸν Κύριο».

Πολλὰ γράφει γιὰ τὸ χαροποιὸ πένθος κι᾿ ὁ ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος: «Ἂς ποθήσουμε, λέγει, μὲ ὅλη τὴν ψυχή μας ἐκεῖνα ποὺ μᾶς προστάζει ὁ Θεός, φτώχια πνευματική, ἤγουν ταπείνωση, παντοτινὴ θλίψη, νύχτα καὶ μέρα, ἀπ᾿ ὅπου ἀναβρύζει κάθε ὥρα ἡ χαρὰ τῆς ψυχῆς κ᾿ ἡ παρηγοριὰ σὲ κείνους ποὺ ἀγαπᾶνε τὸν Θεό. Γιατὶ ἀπ᾿ αὐτὴ τὴ θλίψη ἀποχτιέται κ᾿ ἡ πραότητα σὲ ὅλους ἐκείνους ποὺ ἀγωνίζονται ἀληθινά. Ἀπὸ τὸ πένθος «πεινοῦνε καὶ διψοῦνε τὴν δικαιοσύνη», ἤγουν ὅλες τες ἀρετές, καὶ ζητᾶνε πάντα τὴν βασιλεία τοῦ Θεοῦ ποὺ ξεπερνᾶ κάθε νοῦ ἀνθρώπινον. Ἀπὸ τὴν παντοτινὴ θλίψη γίνουνται κ᾿ ἐλεήμονες καὶ καθαροὶ στὴν καρδιὰ καὶ γεμάτοι ἀπὸ εἰρήνη κ᾿ εἰρηνοποιοὶ κι᾿ ἀνδρεῖοι στοὺς πειρασμούς. Ἀπὸ τὸ πένθος μισεῖ κανένας τὰ κακά. Ἀπὸ τὸ πένθος ἀνάβει στὴν ψυχὴ ὁ θεϊκὸς ζῆλος ποὺ δὲν τὴν ἀφήνει πιὰ νὰ ἡσυχάσει ὁλότελα, εἴτε νὰ γυρίσει στὸ κακὸ μαζὶ μὲ τοὺς κακούς. Ἀλλὰ τὴν γεμίζει ἀπὸ ἀνδρεία καὶ δύναμη στὸ νὰ κάνει ὑπομονὴ μέχρι τέλος στοὺς πειρασμούς.» Καὶ σ᾿ ἄλλο μέρος λέγει: «Πρωτήτερα ἀπὸ τὸ πένθος γιὰ τὸν Θεό, εἶναι ἡ ταπείνωση, κ᾿ ὕστερα ἀπ᾿ αὐτὸ ἀκολουθεῖ χαρὰ καὶ εὐφροσύνη ἀνέκφραστη. Κι᾿ ὁλόγυρα στὴν ταπείνωση ποὺ γίνεται γιὰ τὸν Θεὸ φυτρώνει ἡ ἐλπίδα τῆς σωτηρίας· γιατὶ ὅσο νομίζει κανένας μὲ ὅλη τὴν ψυχή του τὸν ἑαυτό του πιὸ ἁμαρτωλὸν ἀπ᾿ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, τόσο πληθαίνει μαζὶ μὲ τὴν ταπείνωση ἡ ἐλπίδα, κι᾿ ἀνθίζει μέσα στὴν καρδιά του, καὶ τὴν πληροφορεῖ πὼς μέλλει νὰ σωθεῖ μὲ τὴν ταπείνωση. Ὅσο κατεβαίνει κανένας σὲ βάθος ταπείνωσης καὶ καταδικάζει καὶ κατακρίνει τὸν ἑαυτό του γιὰ ἀνάξιο νὰ σωθεῖ, τόσο πικραίνεται καὶ βγάζει πηγὲς ἀπὸ δάκρυα, καὶ κατ᾿ ἀναλογία μὲ τὰ δάκρυα καὶ μὲ τὴ θλίψη του ἀναβρύζει στὴν καρδιά του ἡ πνευματικὴ χαρά, καὶ μαζὶ μ᾿ αὐτὴ ἀναβρύζει ἡ ἐλπίδα καὶ μεγαλώνει μαζί της καὶ δίνει τὴν πληροφορία βεβαιότερη.» Κι᾿ ἀλλοῦ γράφει: «Πρέπει κάθε ἕνας νὰ στοχάζεται τὸν ἑαυτό του καὶ νὰ προσέχει μὲ φρονιμάδα, ὥστε νὰ ἔχει τὸ θάρρος σὲ μονάχη τὴν ἐλπίδα, χωρὶς τὴ λύπη γιὰ τὸν Θεὸ καὶ τὴν ταπείνωση, οὔτε πάλι νὰ θαρεύεται στὴν ταπεινοφροσύνη καὶ στὰ δάκρυα, χωρὶς τὴν πνευματικὴ ἐλπίδα καὶ χαρὰ ποὺ ἔρχονται μαζὶ μὲ τ᾿ ἄλλα.» Κι᾿ ἀλλοῦ πάλι γράφει: «Γίνεται καὶ λύπη χωρὶς πνευματικὴ ταπείνωση, κι᾿ ἐκεῖνοι ποὺ θλίβονται ἔτσι, νομίζουνε πὼς αὐτὸ τὸ πένθος καθαρίζει τὶς ἁμαρτίες, ἀλλὰ μάταια πλανιοῦνται, ἐπειδὴς εἶναι στερημένοι ἀπὸ τὴ γλυκύτητα τοῦ πνεύματος ποὺ γίνεται μυστικὰ μέσα στὸ νοερὸ θησαυροφυλάκιο τῆς ψυχῆς καὶ δὲν γεύουνται ἀπὸ τὴ χρηστότητα τοῦ Κυρίου. Γιὰ τοῦτο οἱ τέτοιοι ἄνθρωποι ἀνάβουνε γλήγορα καὶ θυμώνουνε καὶ δὲν μποροῦνε νὰ καταφρονήσουνε ὁλότελα τὸν κόσμο καὶ τὰ τοῦ κόσμου. Μὰ ὅποιος δὲν τὰ καταφρονέσει ὁλότελα τοῦτα, καὶ δὲν ἀποχτήσει μίσος μ᾿ ὅλη τὴν ψυχή του γι᾿ αὐτά, δὲν εἶναι δυνατὸ ν᾿ ἀποχτήσει ποτὲ βέβαιη κι᾿ ἀδίσταχτη ἐλπίδα πὼς θὰ σωθεῖ, ἀλλὰ τριγυρίζει παντοτινὰ μὲ ἀμφιβολία ἐδῶ κ᾿ ἐκεῖ, ἐπειδὴ δὲν ἔβαλε θεμέλιο ἀπάνω σὲ πέτρα.» Κι᾿ ἀλλοῦ λέγει αὐτὸς ὁ ἅγιος: «Τὸ πένθος εἶναι διπλὸ κατὰ τὶς ἐνέργειες: σὰν νερὸ σβύνει μὲ τὰ δάκρυα ὅλη τη φλόγα τῶν παθῶν, καὶ ξεπλύνει τὴν ψυχὴ ἀπὸ τὸν μολυσμὸ ποὺ προξενοῦσε στὴν ψυχή· καὶ πάλι σὰν φωτιὰ ζωοποιεῖ μὲ τὴν παρουσία τοῦ ἁγίου Πνεύματος κι᾿ ἀνάβει καὶ πυρώνει καὶ ζεσταίνει τὴν καρδιὰ καὶ τὴν ἀνάβει στὸν ἔρωτα καὶ στὸν πόθο τοῦ Θεοῦ.» Καὶ σὲ ἄλλο μέρος πάλι γράφει: Ὅποιος συλλογίζεται μὲ αἴσθηση τῆς ψυχῆς πὼς εἶναι ἀνάξιος νὰ δεχτεῖ τὸν Θεὸ καὶ πὼς ἡ πολιτεία του, ὅσο καλὴ κι᾿ ἂν εἶναι, εἶναι τιποτένια μπροστὰ στὴν πολιτεία τῶν ἁγίων, χωρὶς ἄλλο θὰ πενθήσει μὲ κεῖνο τὸ πένθος ποὺ εἶναι ἀληθινὰ μακαριώτατο, ἀπὸ τὸ ὁποῖο ἔρχεται κι᾿ ἡ παρηγοριά, καὶ κάνει τὴν ψυχὴ πραεία· γιατὶ ἡ χαρὰ ποὺ ἔρχεται ἀπὸ τὴ θλίψη εἶναι ὁ ἀρραβώνας τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν.» Κι᾿ ἀλλοῦ λέγει: «Ὅπου εἶναι ταπεινοφροσύνη, ἐκεῖ εἶναι κι᾿ ἡ φώτιση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Κι᾿ ὅπου εἶναι φώτιση τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ἐκεῖ εἶναι καὶ φωτοχυσία τοῦ Θεοῦ καὶ Θεὸς μὲ σοφία καὶ γνώση τῶν μυστηρίων του. Κι᾿ ὅπου εἶναι αὐτά, ἐκεῖ εἶναι κ᾿ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, κ᾿ ἡ γνώση τῆς βασιλείας, κ᾿ οἱ κρυφοὶ θησαυροὶ τῆς γνώσης τοῦ Θεοῦ, ποὺ μέσα τους εἶναι καὶ τὸ φανέρωμα τῆς πνευματικῆς φτώχιας. Κι᾿ ὅπου εἶναι αἴσθηση πνευματικῆς φτώχιας, ἐκεῖ εἶναι καὶ τὸ χαρούμενο πένθος, ἐκεῖ εἶναι καὶ τὰ παντοτινὰ δάκρυα, ποὺ καθαρίζουνε ἐκείνη τὴν ψυχὴ ποὺ τὰ ἀγαπᾶ καὶ τὴν κάνουνε ὁλόκληρη φωτεινή. Ὤ, δάκρυα ποὺ ἀναβλύζετε ἀπὸ θεϊκὸν φωτισμὸ κι᾿ ἀνοίγετε τὸν οὐρανὸ καὶ μοῦ προξενᾶτε θεϊκὴ παρηγοριά! Γιατὶ ἀπὸ τὴ χαρὰ κι᾿ ἀπὸ τὸν πόθο ποὺ ἔχω, λέγω πάλι καὶ πολλὲς φορὲς τὰ ἴδια; Γιατὶ ὅπου εἶναι πλῆθος δάκρυα μὲ γνώση ἀληθινή, ἐκεῖ εἶναι καὶ λάμψη θείου φωτός, κι᾿ ὅπου εἶναι λάμψη θείου φωτός, ἐκεῖ εἶναι κι᾿ ὅλα τὰ καλά, κ᾿ ἐκεῖ εἶναι τυπωμένη μέσα στὴ καρδιὰ κ᾿ ἡ σφραγίδα τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ἀπ᾿ ὅπου προέρχονται ὅλοι οἱ καρποὶ τῆς ζωῆς. Ἀπὸ τὰ δάκρυα γιὰ τὸν Χριστὸ βγαίνουνε τοῦτοι οἱ καρποί, ἡ πραότητα, ἡ εἰρήνη, ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ εὐσπλαχνία, ἡ χρηστότητα, ἡ ἀγαθωσύνη, ἡ πίστη, ἡ ἐγκράτεια. Ἀπὸ τὰ δάκρυα βγαίνει τὸ νὰ ἀγαπᾶ κανένας τοὺς ἐχθρούς του καὶ νὰ παρακαλεῖ τὸν Θεὸ γι᾿ αὐτούς, τὸ νὰ χαίρεται στοὺς πειρασμούς, τὸ νὰ καυχιέται στὶς θλίψεις, τὸ νὰ στοχάζεται σὰν δικές του τὶς ἁμαρτίες τῶν ἀλλουνῶν καὶ νὰ κλαίγει γι᾿ αὐτές, τὸ νὰ βάζει τὴ ζωή του σὲ θάνατο γιὰ τοὺς ἀδελφούς του μὲ προθυμία».

Πηγή: http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/fwths_kontogloy/h_xarmolyph_h_to_xaropoion_pen8os.htm