Το νόημα της εργασίας σήμερα

 

Ανακάλυψα στο ίντερνετ ένα κατηχητικό βοήθημα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών το οποίο έχει επιμεληθεί ο Πρωτ. Θεμιστοκλής Μουρτζανός με θέμα : 

Σύγχρονα τραγούδια: αφορμή συζήτησης με τους νέους μας
(συνέχεια)

Θέμα 16: Το νόημα της εργασίας σήμερα

Στοχοθεσία: Α. Η εργασία σήμερα από μέσο για την επιβίωση του ανθρώπου έχει μετατραπεί σε αυτοσκοπό, προκειμένου ο άνθρωπος να πλουτίσει. Παράλληλα, υπάρχει φοβερή εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο στο χώρο της εργασίας

Β. Η Εκκλησία θεωρεί την εργασία ευλογία του Θεού στον άνθρωπο, μέσο επιβίωσης και αφορμή ευχαριστίας στο Θεό. Ο άνθρωπος που μόνο εργάζεται χωρίς να αφήνει χρόνο για να χαρεί τη ζωή, τους συνανθρώπους του και να δώσει ό,τι αναλογεί στο Θεό, αδικεί τον εαυτό του και δεν μπορεί να ευτυχήσει. Το ίδιο κι αυτός που εκμεταλλεύεται τον άλλο στην εργασία

Για ένα κομμάτι ψωμί

(Μουσική, στίχοι και τραγούδι Χ. & Πάνος Κατσιμίχας, από τον δίσκο Ζεστά Ποτά)

Για ένα κομμάτι ψωμί δε φτάνει μόνο η δουλειά

Για ένα κομμάτι ψωμί πρέπει να δώσεις πολλά

Δε φτάνει μόνο το μυαλό σου, δε φτάνει μόνο το κορμί σου

Το πιο σπουδαίο είν’  η ψυχή σου δικέ μου

Έχει τους νόμους  αυτή η ιστορία, δε φτάνει μόνο η δουλειά!

Θα σου κρεμάσουνε μια μπάλα και θα τραβιέσαι μ’ αυτή μέρα νύχτα

Έχεις κανάλι πολύ να τραβήξεις μέχρι πρέπει να πάψεις να λες «μα τι τρέχει;»

Έχει τους νόμους της αυτή η ιστορία, δε φτάνει μόνο η δουλειά!

Για ένα κομμάτι ψωμί δε φτάνει μόνο η δουλειά

Για ένα κομμάτι ψωμί θα πιεις φαρμάκια πολλά!

Θα σε πετάνε από δω κι από κει, θα λαχανιάζει η ψυχή σου

Θα φτύσεις αίμα απ’ το στόμα δικέ μου

Έχει τους νόμους της αυτή η ιστορία, δε φτάνει μόνο η δουλειά!

Για ένα κομμάτι ψωμί θα ‘χεις ξεχάσει πολλά

Για ένα κομμάτι ψωμί θα  ‘χεις πληρώσει ακριβά!

Και κάποια μέρα θα σε λύσουν, μα θα φοβάσαι να φύγεις θα τρέμεις

Θα σε  κλωτσάνε και θα σ’  αρέσει δικέ μου,

Σα το σκυλί τους θα σε έχουν δικέ μου

Μα δε θα έχεις ψυχή να το νιώσεις, θα είναι για σένα αργά…

Ερμηνευτικά σχόλια

Για ένα κομμάτι ψωμί: Το τραγούδι είναι από τα πιο δυνατά της δεκαετίας του ’80, καθώς μιλάει προφητικά για τον 21^ο αιώνα, τον αιώνα του θριάμβου της εργασίας. Το κομμάτι ψωμί υποδηλώνει την επιβίωση μέσω της εργασίας. Η εποχή μας, με την ανεργία και τα σοβαρά προβλήματα στον εργασιακό χώρο, δίνει την αίσθηση ότι ακόμα κι αυτό το κομμάτι ψωμί είναι δύσκολο να αποκτηθεί.

Δε φτάνει μόνο η δουλειά: Η εργασία είναι δώρο του Θεού στον άνθρωπο. Ο Θεός έβαλε τον άνθρωπο στον Παράδεισο να εργάζεται και να τον φυλάει. Μετά την πτώση η εργασία έγινε ιδρώτας και κόπος για τον άνθρωπο, καθώς έπαψε να βιώνει την αγάπη και την κοινωνία με το Θεό. Η εργασία έγινε μέσο πλουτισμού και όχι χαρά της ζωής.

Το πιο σπουδαίο είν’  η ψυχή σου: η εργασία δεν απαιτεί μόνο μυαλό και κορμί, απαιτεί και ψυχή. Δεν εννοεί τη χαρά της δημιουργίας, όπου συμμετέχει και η ψυχή του ανθρώπου, αλλά προχωρά στην απώλεια της ψυχής, που σημαίνει την αλλοτρίωσή της. Ο άνθρωπος, μέσα από το άγχος της δουλειάς χάνει τον εαυτό του, την ισορροπία του, την ψυχή του…

Έχει τους νόμους της αυτή η ιστορία: Νόμοι κανονισμένοι από άλλους, αυτούς που εκμεταλλεύονται τον τρόπο ζωής. Άλλωστε, όσο και να κερδίζουμε από τη δουλειά που κάνουμε, κάποιοι πάντοτε θα κερδίζουν περισσότερα. Υπάρχει η εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο, ιδίως στην εργασία.

Μέχρι να πάψεις να λες «μα τι τρέχει;»: Το σταμάτημα της δεύτερης άποψης είναι ο σκοπός ενός συστήματος το οποίο αντιμετωπίζει τον άνθρωπο ως μάζα και αριθμό, ως στοιχείο παραγωγικότητας και όχι ως προσωπικότητα με τη δική του ιδιαιτερότητα.

Θα φτύσεις αίμα απ’ το στόμα δικέ μου: Το άγχος, η αγωνία, η έλλειψη σεβασμού από το σύστημα, όλα αυτά οδηγούν στο «ξεζούμισμα» του ανθρώπου και την ρομποτοποίησή του. Ο άνθρωπος δεν έχει χρόνο για τον εαυτό του, και ό,τι ελεύθερο του απομένει το ξοδεύει κατά τις επιταγές του συστήματος (στημένη διασκέδαση, το άγχος της Κυριακής, η φυγή, η τηλεόραση κτλ.)

Μα δε θα έχεις ψυχή να το νιώσεις: Ο άνθρωπος ταυτίζεται με το σύστημα. Ακόμα κι αν τον αφήνουν ελεύθερο, δεν μπορεί να το δεχτεί. Επιζητεί την ασφάλεια της δουλείας του. Η ελευθερία είναι δύσκολο να γίνει αντικείμενο διαχείρισης σωστής από τον άνθρωπο, ο οποίος επιστρέφει εκεί που νιώθει την ασφάλεια. Είναι δύσκολο κανείς να είναι ελεύθερος και υπεύθυνος…

Συμπεράσματα- Ερωτήσεις

Η Εκκλησία θέλει την εργασία και όχι την τεμπελιά. Δεν συμφωνεί με την εκμετάλλευση.  Αν η εργασία γίνει αυτοσκοπός, μέσο πλουτισμού και ο άνθρωπος καταπνίγεται, τότε γινόμαστε δούλοι της.

Το σχολείο είναι σχολείο αποστήθισης, άγχους και ωφελιμισμού (είσοδος στο Πανεπιστήμιο). Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε ότι αληθινή σχολική εργασία είναι η γνώση , αλλά και η άσκηση της κριτικής.

Καλό θα είναι να διαμορφώνουμε ελεύθερες συνειδήσεις και να επιλέγουμε δημιουργικούς τρόπους  αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου μας.

Σπουδαία βοήθεια στη δουλειά μας είναι η εμπιστοσύνη στο Θεό και η προσευχή μας σ’  Αυτόν.

Ποια σχέση έχει το σύστημα εργασίας με το εκπαιδευτικό σύστημα, με τον τρόπο που εμείς σπουδάζουμε;

Είναι εύκολο να είναι κανείς ελεύθερος στον τρόπο εργασίας του, σπουδής, μάθησης; Είναι εύκολο να διαχειρισθεί σωστά αυτή την ελευθερία;

Η εργασία είναι απαραίτητη στη ζωή μας; Ποιο πιστεύετε ότι είναι τελικά το πραγματικό νόημά της;

Πώς αντιλαμβάνεστε την έννοια της κοινωνικής δικαιοσύνης (σωστή κατανομή πλούτου, πρόνοια για τους αδύναμους);

Θα θέλατε να υπάρχει ελευθερία στο σχολείο, στο διάβασμα σε όλα, να μην υπήρχε πρόγραμμα συγκεκριμένο, αλλά το σχολείο να ενθάρρυνε τους μαθητές σε κριτική γνώση και ελεύθερη μάθηση;

Πηγή