” Η μουτζούρα μου, η ομορφιά σου…” δράσεις για την αποδοχή

by pappanna

Άννα Παππά
δασκάλα – συγγραφέας

Κόμποι

Δεν γνωρίζω κάτι
που θα’ πρεπε να γνωρίζω.
Δεν γνωρίζω τι είναι αυτό που δεν γνωρίζω
και όμως θα’ πρεπε να το γνωρίζω,
νιώθω πως φαίνομαι κουτός,
γιατί δεν το γνωρίζω αυτό το κάτι
και δεν γνωρίζω τι είναι αυτό που δεν γνωρίζω.

Έτσι προσποιούμαι ότι το γνωρίζω.
Αυτό με βασανίζει,
αφού δεν γνωρίζω τι πρέπει να προσποιηθώ ότι γνωρίζω.
Έτσι προσποιούμαι ότι τα γνωρίζω όλα.

Νομίζω ότι γνωρίζεις αυτό που θα’ πρεπε να γνωρίζω,
αλλά δεν μπορείς να μου πεις τι είναι
γιατί δεν γνωρίζεις ότι δεν γνωρίζω τι είναι.

Μπορεί να γνωρίζεις τι δεν γνωρίζω,
αλλά όχι ότι δεν το γνωρίζω
και δεν μπορώ να σου το πω. Έτσι, πρέπει να μου τα πεις όλα.
R.D. Laing

Πρέπει να μου τα πεις όλα… Για να λυθούν οι κόμποι… Να λυθούν οι κόμποι μέσα στην ομάδα-τάξη. Να είναι το λύσιμο μια πράξη απελευθερωτική για όλους μας…
Ομάδα τάξης;  Η ομάδα τάξης είναι κάτι διαφορετικό από την ομάδα συνάθροισης μαθητών.Έχει ξεχωριστή οντότητα, είναι από μόνη της ένα όλο με κοινή ταυτότητα και αλληλεπίδραση μεταξύ των παιδιών και του δασκάλου.
Ο δάσκαλος που όπως γράφει ο  Rogers,θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να είναι «σε συμφωνία». Θα πρέπει να είναι αυτός που θα αποδεχθεί το συναίσθημά του ως δικό του. Που δε νιώθει την ανάγκη να το επιβάλει στους μαθητές του ή να επιμείνει να νιώσουν και εκείνοι το ίδιο. Είναι ένα πρόσωπο και όχι μια απρόσωπη υλοποίησης ενός υποχρεωτικού προγράμματος μαθημάτων. Και όλοι μαζί μαθητές και δάσκαλος  θα γίνουν  περισσότερο αποτελεσματικοί, όταν θα μπορέσουν  να αποδεχθούν  τον εαυτό τους, και να είμαι ο εαυτός τους.
Το ζήτημα στην ομάδα – τάξη  είναι η αποδοχή και των ατελειών μας. Να αναζητήσουμε τα καλά κρυμμένα οφέλη τους, να ανακαλύψουμε πώς η αποδοχή των αδυναμιών μας και η συμφιλίωση μαζί τους  γεννούν  το σεβασμό του εαυτού μας και των άλλων. Γιατί αν δε με αποδέχομαι ολόκληρο, με τα δυνατά και τα τρωτά μου σημεία και αν  απορρίπτω  χαρακτηριστικά μου βαφτίζοντάς τα  ελαττώματα , τότε στα αλήθεια Με σέβομαι; Με σέβονται;  Σέβομαι τους άλλους γύρω μου;
Οι παρακάτω δράσεις έχουν ως στόχο να ανακαλύψουμε όλοι τις προσωπικές απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα. Στη διάρκεια όλων αυτών των δράσεων (χρόνος:3 διδακτικές ώρες), μέσα από προσωπικές και ομαδικές διαδρομές, δουλεύοντας ατομικά, σε ζευγάρια ή στην ομάδα, άλλοτε χωρίς να σκεφτόμαστε  και άλλοτε έχοντας όλη μας την προσοχή στραμμένη  στους άλλους, μας παρατηρούμε και τους παρατηρούμε, μιλάμε και ακούμε. Μας ζητείται να μη μας κρίνουμε και να μη τους κρίνουμε, να μας σεβαστούμε και να τους σεβαστούμε, να ακούσουμε και να μοιραστούμε μυστικά, τα μυστικά των ατελειών μας. Και γιατί όχι, να αναζητήσουμε μόνοι και με παρέα την καλά κρυμμένη θετική τους πλευρά….
Βασίζονται στο παραμύθι  – κινέζικο μύθο «Το Ραγισμένο Δοχείο».  Σε αυτή την ιστορία ξεχωρίζει κυρίως η στάση της γυναίκας απέναντι στην ατέλεια….θα μπορούσε να πετάξει το δοχείο, αφού ως σπασμένο της ήταν πια …άχρηστο!!! Δεν το έκανε. Βρήκε τον τρόπο, γιατί είχε τη θέληση, να μετατρέψει την ατέλεια του δοχείου σε κάτι δημιουργικό. Αποφάσισε να χρησιμοποιήσει αυτήν την “ατέλειά ” του για κάποιον σκοπό, και τα κατάφερε.
Τα παραμύθια έχουν μηνύματα για τη ζωή μας και μας διδάσκουν ευχάριστα. Μας διευκολύνουν να επεξεργαστούμε δύσκολα ψυχικά βιώματα, μέσα από ταυτίσεις, προβολές και συμβολοποίηση της πραγματικότητας με απόσταση ασφαλείας. Το παιδί πρέπει να πάει πέρα από τον εαυτό του και να δημιουργήσει δεσμό με τον άλλον, τον ήρωα, να ταυτιστεί μαζί του και με την ιστορία του και να προβάλλει δικές του πλευρές. Να φτιάξει την προσωπική του ιστορία. Αυτό θα του ζητηθεί. Να σκεφθεί πώς να μετατρέψει τις ατέλειες τις δικές του και του διπλανού του σε κάτι χρήσιμο και όμορφο…

Δράση 1η
Παιδιά και δάσκαλος σχηματίζουν όρθιοι κύκλο και  συστήνονται μ’ έναν τρόπο διαφορετικό. Καθένας θα πει  το όνομά του με έναν τρόπο περίεργο, παράξενο. Η υπόλοιπη ομάδα, αφού έχει προσέξει τον τρόπο με τον οποίο λέει το όνομά του και κάνει την κίνηση, επαναλαμβάνει με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια. Συνεχίζεται η διαδικασία μέχρι να συστηθούν όλοι . Ο δάσκαλος – εμψυχωτής ξεκινάει πρώτος, κάνοντας κάτι υπερβολικό ώστε τα παιδιά να αντιληφθούν ότι μπορούν να εκφραστούν όπως πραγματικά αισθάνονται. (χρόνος 10 λεπτά)

Δράση 2η
«το δακτυλίδι της ενέργειας»
Στον κύκλο και με ένα πήδημα ανοίγουν τα πόδια σε μικρή διάσταση. Βάζουν τα χέρια στη μέση έτσι ώστε να ακουμπούνε οι αγκώνες μεταξύ τους. Θα ξεκινήσουν από αριστερά λέγοντας: «είμαι η Άννα, παίρνω ενέργεια από τον Γιώργο»(ο Γιώργος στέκεται αριστερά και δίνει ενέργεια στο παιδί στα δεξιά), συνεχίζει ο Γιώργος και έτσι σιγά-σιγά όλοι θα πάρουν  ενέργεια και όλοι θα δώσουν. (χρόνος: 5 λεπτά)

Δράση 3η
«Διπλές κάρτες»
Υλικό: διπλές  φωτογραφίες ή κάρτες που να δείχνουν πτυχές των ανθρώπινων χαρακτηριστικών και συναισθημάτων ή που περιγράφουν καταστάσεις.
Αρχικά όλοι στον κύκλο περπατούν ανάμεσα στις φωτογραφίες. Επιλέγουν αυτή που τους εκφράζει. Αναζητούν στη συνέχεια ο καθένας μια ήσυχη γωνιά και γράφουνε τα σχόλιά τους για το θέμα της κάρτας. (χρόνος: 10 λεπτά). Στη συνέχεια αναζητά ο καθένας  το άτομο που έχει την ίδια κάρτα και συνθέτουν σα ζευγάρι ένα κοινό κείμενο από τα σχόλια που έχουν ήδη κάνει. (χρόνος: 10 λεπτά)
Στον κύκλο και πάλι παρουσίαση των κειμένων και συζήτηση των συναισθημάτων. (χρόνος: 10 λεπτά)

Δράση 4η
«Χρήσιμη μουτζούρα»
υλικά
κόλλες χαρτί Α4, μαρκαδόροι μαύροι, όσοι και τα παιδιά, μαρκαδόροι χρωματιστοί
Παίρνουν  μία κόλλα χαρτί κι ένα μαύρο μαρκαδόρο.
Κάθονται αναπαυτικά στον κύκλο και κρατούν το μαρκαδόρο με το αριστερό χέρι.
Κλείνουν τα μάτια και ζωγραφίζουν μια μουτζούρα πάνω στο χαρτί.
Ανοίγουν τα μάτια  και κάνουν, με το μαύρο μαρκαδόρο, το περίγραμμα της μουτζούρας Παρατηρούν τι σχηματίζεται.
Διαλέγουν χρωματιστούς μαρκαδόρους και ζωγραφίζουν μια εικόνα όπου εντάσσεται η μουτζούρα.
Δίνουμε έναν τίτλο στο έργο τους.
(χρόνος: 15 λεπτά)
Τελειώνοντας συγκεντρώνονται στον κύκλο για να παρουσιάσουν τα σχέδιά τους και να συζητήσουν πώς μια «μουτζούρα» μετατράπηκε σε μια όμορφη ζωγραφιά .
(χρόνος 20 λεπτά)

Δράση 5η
Ακολουθεί η προβολή του παραμυθιού «Το Ραγισμένο Δοχείο» σε βίντεο. Αμέσως μετά την προβολή τα παιδιά καλούνται να  γράψουν ένα κείμενο αυτόματης γραφής, με αφορμή την ιστορία που παρακολούθησαν. Αυτό σημαίνει πως παροτρύνονται να γράψουν αυθόρμητα και αυτόματα, όσο πιο γρήγορα μπορούν χωρίς  να σκεφτούν και χωρίς να κρίνουν, τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις ιδέες που τους έρχονται στο νου, είτε αυτές συνδέονται με την ιστορία, είτε όχι. Μέσω της αυτόματης γραφής, παρέχεται στα παιδιά  η ευκαιρία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους, αλλά και να αποκτήσουν  επίγνωση και αυτογνωσία. Στη συνέχεια τα παιδιά  χωρίζονται σε ζευγάρια και ο καθένας παρουσιάζει  στον άλλον το κείμενό του. Διευκρινίζεται σε όλους ότι η σημασία της μη κριτικής, της προσεκτικής ακρόασης και του σεβασμού στο προσωπικό βίωμα. Αφού ολοκληρώσουν όλα τα ζευγάρια τη διαδικασία τους, επιστρέφουν στον κύκλο και το κάθε παιδί παρουσιάζει στην ομάδα -τάξη τα όσα του έχει πει το ζευγάρι του. Δουλεύοντας σε ζευγάρια κατά αυτόν τον τρόπο, η έκθεση είναι σταδιακή και μικρότερη, τα μέλη έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν: α)τον εαυτό και τη στάση τους ως ομιλητές και ακροατές β) να έρθουν σε επαφή με τις δυσκολίες και τα δυνατά τους σημεία.
Η όλη διαδικασία αποτελεί πηγή ανάδυσης πολλών και σημαντικών θεμάτων σχετικά με την αποδοχή, τη διαφορετικότητα, το σεβασμό και τη σημασία των ατελειών μας.

Δράση 6η
«Ο ήλιος»
Ξαπλωμένοι όλοι με τα κεφάλια στο κέντρο του κύκλου να ακουμπούν μεταξύ τους, έτσι που τα σώματά τους να είναι σαν τις ακτίνες ενός μεγάλου ήλιου. Με κλειστά τα μάτια χαλαρώνουν ακούγοντας απαλή μουσική και παίρνοντας βαθιές ανάσες. Ο δάσκαλος μιλά για τη ζέστη του ήλιου που ζεσταίνει τις καρδιές όλων μας και ήλιος είναι όλοι…

Πηγή:http://pappanna.wordpress.com/