Το νόημα της Λειτουργίας και του εκκλησιασμού

Ανακάλυψα στο ίντερνετ ένα κατηχητικό βοήθημα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών το οποίο έχει επιμεληθεί ο Πρωτ. Θεμιστοκλής Μουρτζανός με θέμα : 

Σύγχρονα τραγούδια: αφορμή συζήτησης με τους νέους μας
(συνέχεια)
 

Στοχοθεσία: Α. Η Θεία Λειτουργία πρόταση ζωής της Εκκλησίας για τον κόσμο και τον άνθρωπο

Β. Να καταλάβουν τα παιδιά ότι ο εκκλησιασμός δεν είναι καθήκον του χριστιανού, αλλά κίνηση συνάντησης με το Χριστό και τον συνάνθρωπο που δίνει ζωή

Ύμνοι Χερουβικοί

(Θείες Λειτουργίες Ιωάννου του Χρυσοστόμου και Μεγάλου Βασιλείου)

«Οι τα Χερουβείμ μυστικώς εικονίζοντες και τη ζωοποιώ Τριάδι τον Τρισάγιον Ύμνον προσάδοντες ^. πάσαν την βιωτικήν αποθώμεθα μέριμναν, ως τον Βασιλέα των όλων υποδεξόμενοι, ταις αγγελικαίς αοράτως δορυφορούμενον τάξεσιν. Αλληλούια».

Μετάφραση

«Να εμείς όλοι εδώ, μυστικά μοιάζουμε με τα Χερουβείμ, τα οποία φέρνουν στην ζωοποιό Αγία Τριάδα τον Τρισάγιο Ύμνο. Ας εγκαταλείψουμε κάθε σκέψη της ζωής αυτής για να υποδεχθούμε τον Βασιλέα των όλων, ο οποίος συνοδεύεται από τις Αγγελικές τάξεις μυστικά και αόρατα. Δοξολογείστε το Θεό».

«Σιγησάτω πάσα σαρξ βροτεία και στήτω μετά φόβου και τρόμου και μηδέν γήινον εν εαυτή λογιζέσθω^. Ο γαρ Βασιλεύς των βασιλευόντων και Κύριος των κυριευόντων προσέρχεται σφαγιασθήναι και δοθήναι εις βρώσιν τοις πιστοίς. Προηγούνται δε τούτου οι χοροί των αγγέλων μετά πάσης αρχής και εξουσίας, τα πολυόμματα Χερουβείμ και τα εξαπτέρυγα Σεραφείμ, τας όψεις καλύπτοντα και βοώντα τον ύμνον. Αλληλούια, αλληλούια, αλληλούια».

Μετάφραση

Ας σιγήσει κάθε θνητή ύπαρξη και ας σταθεί με φόβο και τρόμο και τίποτε από τη γήινη ζωή μας να μην σκέφτεται. Γιατί ο Βασιλεύς των Βασιλέων και Κύριος των κυριάρχων της γης έρχεται για να σφαγιασθεί και να δοθεί ως τροφή στους πιστούς. Προηγούνται Αυτού οι χοροί των αγγέλων μαζί με όλες τις Αρχές και τις Εξουσίες, τα Χερουβείμ με τα πολλά μάτια και τα Σεραφείμ με τις έξι φτερούγες, που καλύπτουν τα πρόσωπά τους και ψάλλουν δυνατά τον ύμνο: Δοξολογείστε το Θεό, δοξολογείστε το Θεό, δοξολογείστε το Θεό!

Ερμηνευτικά σχόλια

Οι τα Χερουβείμ: είναι ο γνωστός Χερουβικός ύμνος, που ψάλλεται στη Θεία Λειτουργία μετά το Ευαγγέλιο της ημέρας. Κατά τη διάρκειά του ο ιερέας θυμιάζει και στη συνέχεια γίνεται η Μεγάλη Είσοδος, δηλαδή μεταφέρει ο ιερέας τα Τίμια Δώρα από την Προσκομιδή στην Αγία Τράπεζα, για να γίνει η Θεία Ευχαριστία (το μυστήριο της Αναφοράς της ζωής μας στο Θεό

Μυστικώς: Όλη η Θεία Λειτουργία τελείται σ’  ένα κλίμα κατάνυξης και ηρεμίας, σχεδόν μυστικά. Αυτά που βλέπουμε εικονίζουν αυτά που τελούνται εκείνη την ώρα στον ουρανό.

Τον Τρισάγιον Ύμνον προσάδοντες: Είναι ο γνωστός μας Ύμνος, το Άγιος ο Θεός που ψάλλουν διαρκώς οι Άγγελοι στον Ουρανό, υμνώντας την Αγία Τριάδα …

Πάσαν την βιωτικήν αποθώμεθα μέριμναν: Στη ζωή μας διαρκώς σκεπτόμαστε, κυρίως μάταια πράγματα, όπως είναι οι βιωτικές μέριμνες. Την ώρα που έρχεται ο Θεός, μας προτρέπει ο ψαλμωδός να σταματήσουμε εντελώς να σκεπτόμαστε τα γήινα.

Ως τον Βασιλέα των όλων υποδεξόμενοι: Την ώρα της Μεγάλης Εισόδου υποδεχόμαστε τον Χριστό που έρχεται να προσφέρει τον εαυτό Του θυσία για να τον φάμε και να τον πιούμε, παίρνοντας ζωή και σωτηρία!

Ταις Αγγελικαίς αοράτως δορυφορούμενον τάξεσι: Ο Κύριος μας συνοδεύεται ως Βασιλιάς του σύμπαντος κόσμου, του νοητού (Άγγελοι) και του αισθητού (ο κόσμος και ο άνθρωπος) από τους Αγγέλους. Η Θεία λειτουργία είναι η μυστική φανέρωση του κόσμου του ουρανού στη γη.

Αλληλούια: Δοξολογείστε το Θεό, μια προτροπή των Αγγέλων στους ανθρώπους, για την αγάπη Του και την ανέκφραστη μεγαλοπρέπεια της φιλανθρωπίας Του, που θυσιάστηκε για μας!

Μετά φόβου και τρόμου: αν κανείς συνειδητοποιήσει το μέγεθος του Θεού και την μικρότητα του ανθρώπου τον πιάνει φόβος και τρόμος. Το ίδιο κι αν σκεφθεί το πλήθος των αμαρτιών του σε αντίθεση με την τελειότητα του Θεού και των Αγγέλων. Υποδηλώνει και τον σεβασμό που πρέπει να έχουμε κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας…

Τα πολυόμματα Χερουβείμ και τα εξαπτέρυγα Σεραφείμ:  η εικόνα είναι παρμένη από τον προφήτη Ησαία και είναι ανθρωπομορφική παράσταση των Αγγελικών ταγμάτων.

Τας όψεις καλύπτοντα: Από σεβασμό στο μεγαλείο του Θεού.

Συμπεράσματα – Ερωτήσεις

1.     Η κορυφαία στιγμή της ζωής της Εκκλησίας μας είναι η Θεία λειτουργία. Σ’ αυτήν Άγγελοι, άνθρωποι ύλη και κόσμος (τα τίμια δώρα, το λιβάνι, το λάδι, το κάρβουνο, το κερί) ενώνονται σε μια δοξολογία προς το Θεό, αναφέρονται στο Θεό και ο άνθρωπος ενώνεται με το Θεό και το συνάνθρωπο, κοινωνώντας το Σώμα και το Αίμα του Χριστού!

2.    Η Θεία Λειτουργία ονομάζεται και ευχαριστιακή σύναξη. Σύναξη, διότι είμαστε συγκεντρωμένοι Άγγελοι και άνθρωποι και όλος ο κόσμος, ο ένας βλέπει τον άλλο ως αδελφό (γίνεται;) και ευχαριστιακή, διότι ευχαριστούμε και δοξολογούμε το Θεό, ιδίως κατά την κορυφαία στιγμή της Θείας Λειτουργίας που είναι ο καθαγιασμός των Τιμίων Δώρων, όταν ο ιερέας λέει «Τα Σα εκ των Σων».

3.    Στη Θεία Λειτουργία συμμετέχουν όχι μόνο οι κληρικοί-ιερείς, αλλά και οι λαϊκοί. Παλαιότερα δεν έψαλλαν ψάλτες , αλλά όλος ο λαός. Αν πηγαίνουμε πολλές φορές στην Εκκλησία, τότε  θα μάθουμε τη Λειτουργία και θα μπορούμε κι εμείς να ψάλουμε!

4.    Γιατί δυσκολευόμαστε  να πηγαίνουμε στη Θεία Λειτουργία; Τι μας εμποδίζει;  Είναι αληθινοί οι λόγοι που πολλές φορές επικαλούμαστε για να μην πάμε στην Εκκλησία; (κούραση, δεν καταλαβαίνουμε τη γλώσσα, δεν μας ξυπνάνε, μας σχολιάζουν)

5.    Γιατί δεν μπορούμε εύκολα να προσευχηθούμε κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας; Πρέπει να πηγαίνουμε κι ας βρίσκεται το μυαλό μας αλλού;

6.    Τι γίνεται την ώρα που μεταλαμβάνουμε;

7.    Τι χρειάζεται για να κοινωνήσουμε (νηστεία και εξομολόγηση) και κάθε πότε πρέπει να κοινωνούμε;

Βοηθητικό Κείμενο:

Γιατί να εκκλησιαζόμαστε;

ð Γιατί η Εκκλησία είναι τόπος προσευχής, εκεί όπου αισθανόμαστε πιο κοντά στο Θεό, εκεί που καταφεύγουμε σε κάποια δύσκολη στιγμή για να καταθέσουμε την ελπίδα μας, να ανάψουμε ένα κερί, να αφήσουμε την καρδιά μας να μιλήσει, να αφήσουμε ένα δάκρυ να κυλήσει.

ð Γιατί το θέλουμε και το νιώθουμε, όταν περνάμε έξω από μια εκκλησία  να μπούμε και να προσκυνήσουμε, οποιαδήποτε ώρα, ήσυχα και ταπεινά, μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα των «καθώς πρέπει»…

ð Γιατί γνωρίζουμε ότι υπάρχει και μας ακούει, σε κάθε θλίψη και σε κάθε χαρά, σε κάθε αίτημα της καρδιάς μας, γιατί ο Θεός βρίσκεται παντού και πάντα,  γιατί είναι η υπέρτατη Αγάπη που θυσιάζεται για μας!

ð Γιατί μέσα στην εκκλησία τελούνται τα Μυστήρια, τα μεγάλα δηλαδή θαύματα της πίστης, που ενώνουν τον άνθρωπο με το Θεό, που μας μεταφέρουν σε μια άλλη διάσταση όπου πέρα από το χώρο, το χρόνο και την ύλη υπάρχει η ψυχή, ο Θεός και η αιωνιότητα.

ð Γιατί μόνο στην Εκκλησία μπορούμε να ζήσουμε το θαύμα της Συγγνώμης, την πνευματική αναγέννηση που δίνει φτερά στην ψυχή και γεμίζει την καθημερινότητα με νέες αισιόδοξες προοπτικές.

ð  Γιατί γνωρίζουμε πολύ καλά, ότι Εκκλησία σημαίνει κοινωνία πιστών, δεν είμαι μόνος μου απέναντι στο Θεό, αλλά ενωμένος με όλους, σε ένα σώμα, με κεφαλή το Χριστό, συμμετέχω στο μεγάλο πανηγύρι της Βασιλείας του Θεού!

ð Γιατί εκκλησιασμός είναι η συμμετοχή όλων στο Κοινό Ποτήριο, το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, τη μέγιστη δωρεά του Θεού προς εμάς τους ταπεινούς και αμαρτωλούς, «εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον».

ð Γιατί εκκλησιασμός σημαίνει όχι μόνο να βλέπω τους φίλους μου, αλλά και να τους αυξάνω, σε μια σχέση που χτίζεται σε υγιείς και αληθινές βάσεις, χωρίς την κακομοιριά της υποκρισίας και της επιφυλακτικότητας.

ð Γιατί εκκλησιασμός ίσον χαρά, και η χαρά δεν μπορεί να σταθεί από μόνη της, αλλά έχει την ανάγκη να κοινοποιείται και να εξαπλώνεται, για να αποτελέσει ουσιαστικό βίωμα του ανθρώπου.

ð Γιατί τελικά Εκκλησία σημαίνει για μένα χαρά εσωτερική, αληθινή και αστείρευτη –μήπως τι άλλο ζητά ο άνθρωπος παρά λίγη χαρά στη ζωή του, λίγη ικανοποίηση, λίγη ευτυχία;

(Από την νεανική έκδοση ΒΗΜΑΤΑ της Ι. Μητροπόλεως Κερκύρας)

Πηγή