Σπουδή στην μετάνοια

 

Ανακάλυψα στο ίντερνετ ένα κατηχητικό βοήθημα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών το οποίο έχει επιμεληθεί ο Πρωτ. Θεμιστοκλής Μουρτζανός με θέμα : 

Σύγχρονα τραγούδια: αφορμή συζήτησης με τους νέους μας
(συνέχεια)

Θέμα 8: Σπουδή στην μετάνοια

 

Στοχοθεσία: Α. Να καταλάβουν τα παιδιά ότι το αληθινό νόημα της αμαρτίας είναι η αποτυχία του ανθρώπου να αγαπήσει το Θεό και η επιλογή άλλων ειδών «αγάπης»  που τον παραδίδουν στα πάθη

Β.  Ο Θεός περιμένει πάντοτε τον άνθρωπο να επιστρέψει, γιατί ουδέποτε μειώνεται η αγάπη Του προς τον πεπτωκότα  

Τύψεις

(Μουσική και τραγούδι Μάνος Χατζιδάκις, ποίηση Ντ. Χριστιανόπουλος, από τον δίσκο Μ. Χατζιδάκις 2000 μ.χ.)

Όσες περνούν οι μέρες και μακραίνει

η ηλικία της σεμνότητας, αισθάνομαι

τις ανεπαίσθητες ραγισματιές εντός μου

από νύχτα σε νύχτα να πληθαίνουν:

δρόμοι που πήρα με χαμηλωμένα μάτια,

φώτα που πέσαν πάνω μου ανελέητα,

λόγια πιο πρόστυχα κι απ’  τις χειρονομίες-

μα πιο πολύ, η όψη της μητέρας μου,

όταν γυρνώ αργά το βράδυ και τη βρίσκω

μ’  ένα βιβλίο στο χέρι να προσμένει

βουβή, ξαγρυπνισμένη και χλομή.

Ερμηνευτικά σχόλια

Μακραίνει η ηλικία της σεμνότητας: Είναι ένα τραγούδι που μιλάει για την αποτυχία του ανθρώπου να ζήσει, για την αμαρτία και τις τύψεις που προκαλεί αυτή στον άνθρωπο, κυρίως μέσα από τα πρόσωπα που αγαπούμε. Η ηλικία της σεμνότητας αποτελεί την νεανική ηλικία του ανθρώπου, την ηλικία της αγνότητας και της αθωότητας που δυστυχώς στη ζωή μας μακραίνει, ξεφεύγουμε απ’  αυτήν…

Αισθάνομαι τις ανεπαίσθητες ραγισματιές: Η αμαρτία αφήνει ραγισματιές στην ψυχή του ανθρώπου, δεν του επιτρέπει να είναι όπως ήταν. Μάλιστα, αυτές οι ραγισματιές είναι ανεπαίσθητες, ο άνθρωπος δεν τις συνειδητοποιεί εύκολα, αλλά λειτουργούν στο υποσυνείδητό του, με αποτέλεσμα να τον αρρωσταίνουν, να περνούν ως λογισμοί, να μην ξέρει τι του συμβαίνει και δεν είναι ευτυχισμένος…

Δρόμοι-φώτα-λόγια: Είναι εικόνες από τη ζωή του ανθρώπου, οι δρόμοι που παίρνει, για τους οποίους δεν είναι σίγουρος ή δεν αποφασίζει ο ίδιος γι’ αυτούς, αλλά άλλοι του τους επιβάλλουν, τα φώτα που πέφτουν επάνω του, το γλέντι, η διασκέδαση ή ό,τι κάνει για να φανεί ο εγωισμός του, αλλά, κυρίως τα λόγια, που πληγώνουν τους άλλους, που είναι ψεύτικα, όπως και το ήθος του ανθρώπου. Λόγια, εγωισμός και πράξεις, οι τρόποι με τους οποίους δουλεύει η αμαρτία στη ζωή μας…

Η όψη της μητέρας μου: Η αμαρτία συνειδητοποιείται από τον άνθρωπο όταν ενοχλεί αυτούς που αγαπάει και κυρίως, αυτούς που τον αγαπάνε! Η αμαρτία ενοχλεί και το Θεό, ωστόσο ο Θεός περιμένει , όπως η μητέρα του τραγουδιού, με αγωνία την επιστροφή του πλανημένου, αγωνία γιατί αγαπά τον καθέναν μας προσωπικά!

Συμπεράσματα – Ερωτήσεις

1.     Ο άνθρωπος αποτυγχάνει στη ζωή του να αγαπήσει το Θεό και τον συνάνθρωπο. Αντιθέτως, βλέπει τον εαυτό του να παραδίδεται στα πάθη, τις εξαρτήσεις, τον εγωισμό, με αποτέλεσμα η εσωτερική του κατάσταση να μην του επιτρέπει να αισθάνεται ευτυχισμένος. Ικανοποιεί τις επιθυμίες του ή έχει απωθημένα όταν δεν μπορεί να το κάνει, αλλά διαπιστώνει πως όσο κι αν χρησιμοποιεί την ελευθερία του όπως θέλει, δεν μπορεί να γευθεί την αληθινή χαρά. Μόνο εκτονώνεται, χωρίς να έχει η χαρά του μόνιμη ισχύ στην καρδιά του.

2.    Έρχονται στιγμές που ο άνθρωπος διαπιστώνει τα λάθη του, όπως επίσης και ότι δεν είναι πραγματικά ελεύθερος. Τότε νιώθει τύψεις κι ενοχές, ιδίως όταν διαπιστώνει ότι έχει στενοχωρέσει αυτούς που αληθινά τον αγαπούν. Εκείνες τις στγιμές είναι σπουδαίο ο άνθρωπος να βρει το δρόμο της μετάνοιας, της αλλαγής νου και τρόπου ζωής, της επιστροφής

3.    Η Εκκκλησία έχει ορίσει το μυστήριο της μετάνοιας και εξομολόγησης, όχι απλώς για να τακτοποιήσει ο άνθρωπος τις ενοχές και τις τύψεις του, λαμβάνοντας άφεση αμαρτιών, αλλά για να γευτεί την αγάπη του Θεού και να επιστρέψει στην οικία του Πατέρα Του που είναι η Εκκλησία. Γι’ αυτό ο άνθρωπος εξομολογείται, από την άποψη ότι αναφέρει τα λάθη του, τους προβληματισμούς του, ό,τι τον κάνει να ντρέπεται στον πνευματικό πατέρα, που είναι ο εντεταλμένος από τον Θεό και την Εκκλησία ιατρός της ψυχής, για να αναγνωρίσει ενώπιόν του τα λάθη του και να ταπεινωθεί γλυκά, επιστρέφοντας στην αγάπη του Θεού

4.    Ο πνευματικός δεν απορρίπτει κανέναν. Συζητά με ολους και δεν αλλάζει γνώμη για τον άνθρωπο ό,τι κι αν έχει κάνει. Τον αγαπά ακόμη περισσότερο μετά την εξομολόγηση και του δίνει να κατανοήσει την σημασία της πατρότητας. Δεν είναι ψυχολόγος και ψυχαναλυτής, παρότι συζητά και γνωρίζει τι λένει οι δύο αυτές επιστήμες για την ανθρώπινη ψυχή. Είναι πρωτίστως πατέρας και συμπάσχει με τον αμαρτωλό, καθότι και ο ίδιος εξομολογείται και ο ίδιος έχει αμαρτίες

5.    Πρακτικά σημεία της εξομολόγησης: ποια είναι η αξία της, ποια η σημασία του ρόλου του πνευματικού στη ζωή μας, πώς μπορεί κανείς να εξομολογηθεί;

6.    Τι θέλει ο Θεός από μας; Υπάρχουν αμαρτίες που δεν συγχωρούνται; Αισθανόμαστε τύψεις για τον τρόπο ζωής μας;

Βοηθητικό κείμενο

«Ασχολήθηκες σήμερα με ένα σωρό λεπτομέρειες, ενώ παρέλειψες το κυριότερο πράγμα, δηλαδή δεν ανέφερες τις πιο βαρειές απ’ όλες τις αμαρτίες, γιατί δεν παραδέχθηκες, ούτε έγραψες εις το χαρτί, ότι δεν αγαπάς τον Θεό, ότι μισείς τον πλησίον σου, ότι δεν πιστεύεις εις τον Λόγον του Θεού, και ότι είσαι γεμάτος από υπερηφάνεια και φιλοδοξία, γεγονότα που αποτελούν την τετραπλή μάζα του κακού και τα οποία είναι η αιτία όλων των άλλων αμαρτημάτων μας. Αυτά είναι οι τέσσαρες κυριώτερες ρίζες, από τις οποίες φυτρώνουν όλα τα άλλα αμαρτήματα ειςτα οποία πέφτουμε όλοι»

(Οι Περιπέτειες ενός προσκυνητού, Εκδ. Αστέρος, Αθήνα 1999, σ. 166)

Πηγή