Ζούμε σ' έναν κόσμο καχύποπτων (Λεο Μπουσκάλια)

Πρόσφατα έλαβα μια επιστολή από έναν αναγνώστη, που μου έγραφε:

«Είσαστε πάντα τόσο σίγουρος για τη ζωή, τόσο αισιόδοξος για την αγάπη και τη συμπεριφορά των ανθρώπων, ώστε με παρακινήσατε να γίνω περισσότερο εκδηλωτικός. Ήθελα να εξερευνήσω την τέχνη της προσφοράς, που τόσο συχνά εκθειάζετε. Είμαι πολύ νέος και δεν έχω πολλά να προσφέρω. Έτσι σκέφτηκα να αγοράσω ένα μπουκετάκι μενεξέδες, να σταθώ στο κεντρικό σταυροδρόμι της πόλης μας και να το προσφέρω λέγοντας, «Όμορφη μέρα σήμερα, ε;». Σκέφτηκα ότι θα 'ταν πολύ διασκεδαστικό και μπορεί να βοηθούσε να γίνουν οι άλλοι λίγο πιο ευτυχισμένοι. Το εγχείρημα κατέληξε σε μια πολύ διαφωτιστική εμπειρία. Δεν έγινε αυτό που περίμενα, αλλά έμαθα αρκετά, σχετικά με την ανθρώπινη φύση.

«Μ' άφησε κατάπληκτο το γεγονός ότι ελάχιστοι άνθρωποι δέχτηκαν το δώρο μου. Οι πιο πολλοί με προσπερνούσαν, αποφεύγοντας το χαμόγελό μου. Άλλοι ουσιαστικά έσπρωχναν το χέρι μου πέρα. Μερικοί μουρμούριζαν ένα κοφτό, «Όχι, ευχαριστώ» κι έφευγαν. Άλλοι έπαιρναν απρόθυμα τα λουλούδια και κοντοστέκονταν, σκεφτόμενοι τι έπρεπε να πληρώσουν. Με μεγάλη θλίψη,διαπίστωσα ότι οι άνθρωποι είναι καχύποπτοι με την προσφορά,σαν να φοβούνται πως, αν πάρουν, θ' αναλάβουν κάποια υποχρέωση. Δεν κατάφερα να ξεφορτωθώ όλους του μενεξέδες μου.Γύρισα σπίτι, με μερικούς απ' αυτούς να μαραίνονται στα χέρια μου. Τι παράξενος κόσμος!».

Είναι να λυπόμαστε, αλλά είν' αλήθεια ότι ζούμε σ' έναν κόσμο καχύποπτων. Μερικοί ζουν συνέχεια σε επιφυλακή, αρνούμενοι να δεχτούν την πιθανότητα, ότι υπάρχουν έντιμοι άνθρωποι γύρω τους ή ότι πράξεις καλοσύνης κι ευγένειας γίνονται συνέχεια.Στην πραγματικότητα, είμαστε όλοι υπεύθυνοι γι' αυτή τη στάση και, κατά κάποιον τρόπο, τη διαιωνίζουμε. Είμαστε θύματα των εμπειριών μας. Αν κάποτε μας πρόσφεραν ένα τριαντάφυλλο κι αμέσως μετά μας ζήτησαν τη συνεισφορά μας σε κάποιον έρανο,έχουμε, φυσιολογικά, γίνει επιφυλακτικοί απέναντι σε παρόμοια περιστατικά. Από κείνη τη στιγμή, κάθε προσφορά τριαντάφυλλου θεωρείται ύποπτη.

Οι περισσότεροι έχουμε ζήσει εμπειρίες, που μας έκαναν να νιώσουμε απογοητευμένοι ή εξαπατημένοι. Στα αεροδρόμια και τα σούπερ-μάρκετ, μας στριμώχνουν και μας προσφέρουν όλων των ειδών τα πράγματα (ευγενής προσφορά, τάχα), για να ζητήσουν,αμέσως μετά, τη συνεισφορά ή την υποστήριξή μας για κάποιο σημαντικό σκοπό. Μας στέλνουν δωρεάν δείγματα προϊόντων,υποτίθεται μέσα στο πνεύμα των καλών δημοσίων σχέσεων και για λόγους σφυγμομέτρησης. Αργότερα ανακαλύπτουμε, ότι εξαναγκαστήκαμε ν' αγοράσουμε κάτι, νιώθοντας υποχρεωμένοι να το κάνουμε.

Τέτοιου είδους συμπεριφορά, μπορούμε να δούμε κι ανάμεσα σε εραστές. Έχουν πειστεί ο ένας για την αγάπη του άλλου κι αργότερα ανακαλύπτουν, ότι η αγάπη δεν δόθηκε χωρίς προσδοκίες και όρους. Είναι φυσικό, λοιπόν, να νιώθουμε περισσότερο δύσπιστοι και λιγότερο δεχτικοί. Σε μια κοινωνία, στην οποία σπανίζουν η ανιδιοτέλεια και η πραγματική γενναιοδωρία, δεν είναι αξιοπερίεργο να παίρνουμε αμυντική στάση απέναντί τους.

Έχω έναν καλό φίλο, που του αρέσει να παίρνει μέρος σε ανταλλαγές ειδών. Κάποτε έστησε ένα μικρό περίπτερο στην αυλή του,όπου έβαλε αντικείμενα με την πινακίδα «δωρεάν». Πράγματα που, απλούστατα, ήθελε να ξεφορτωθεί. Έμεινε κατάπληκτος,ανακαλύπτοντας ότι κανείς δεν τα έπαιρνε. Τελικά, έβαλε στα αντικείμενα χαμηλές τιμές και πολύ γρήγορα εξαφανίστηκαν,αφήνοντάς τον πλουσιότερο κατά λίγα δολάρια, αλλά πολύ περισσότερο μπερδεμένο με την ανθρώπινη συμπεριφορά. Αυτόήταν ένα ακόμα παράδειγμα, της αντίληψης που έχουν διαμορφώσει οι άνθρωποι, ότι «κάθε πράγμα έχει την τιμή του» και «τίποτα δεν είναι τσάμπα σ' αυτόν τον κόσμο».

Νομίζω ότι μπορούμε να πάρουμε ένα ενδιαφέρον μάθημα απ'όλα αυτά. Αν μας αρέσει να δίνουμε και δούμε πόσο απελπιστική ανάγκη έχει ο κόσμος για κάτι τέτοιο, αν θέλουμε να διαψεύσουμε τους καχύποπτους, πρέπει να δεχτούμε ότι κάποιοι θα μας απορρίψουν και να είμαστε προετοιμασμένοι για εκκεντρικές εκδηλώσεις. Η προσφορά χωρίς προσδοκίες, είναι μια πολύ θετική πράξη, που δεν πρέπει να σβήσει εξαιτίας κάποιων περιστασιακών αρνητικών κι αχάριστων αντιδράσεων.

Η πρότασή μου, στο νεαρό φίλο που μου 'στειλε εκείνο το γράμμα, είναι να εξακολουθήσει να προσφέρει λουλούδια, αν αυτός είναι ο τρόπος του να εκφράζεται και τον ευχαριστεί. Ίσως κατα-λάβουν και οι άλλοι, τελικά, ότι είναι πραγματικά ειλικρινής. Θα είναι τότε πλουσιότεροι, αν όχι με μια ολοκληρωτική αλλαγή στάσης, οπωσδήποτε κατά ένα λουλούδι, που προσφέρεται δωρεάν με αγάπη.

Από το βιβλίο του Λ. Μπουσκάλια :" Λεωφορείο 9 για τον Παράδεισο"