"Fortress Europe"

«H πριγκίπισσα Ευρώπη λησμόνησε την καταγωγή της. Ξέχασε ότι είναι και η ίδια πρόσφυγας. ΄Υψωσε φράχτες και συρματοπλέγματα. Να κλείσει απέξω το θεριό…».

 Ευρώπη-Φρούριο (Γερμανικά : Festung Europa) ήταν στρατιωτικός όρος προπαγάνδα που χρησιμοποιείται και από τις δύο πλευρές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Mία ταινία μικρού μήκους με τίτλο «Fortress Europe» για τo προσφυγικό, την αλληλεγγύη στην Κω από την Κινηματογραφική Ομάδα του Εσπερινού Γυμνασίου-Λυκείου Κω.

Πηγή: https://www.minedu.gov.gr/eidiseis/17974-15-02-16-fortress-europe-h-tainia-mikroy-mikous-apo-mathites-tis-ko-2

Αναδημοσίευση:http://albanaki.blogspot.gr/2016/02/fortress-europe.html

Η προσευχή των παιδιών

Μιλάω στο Θεό Πατέρα μου.
Και του ζητώ, και του ζητώ...
Κάποτε, που σταματώ,
Τον ακούω να μου λέει:
- Τι άλλο; Τι άλλο; Πες μου!...
(Διονύσης Ν. Πόθος)

Όταν ρωτώ ως πνευματικός «προσεύχεσαι;», συνήθως η απάντηση είναι καταφατική. Στην πορεία όμως ανακαλύπτω ότι αυτή η «προσευχή» είναι βασικά ένας κατάλογος αιτημάτων. Ο δυνατός Θεός, ως παντοδύναμος, που τα έχει και τα μπορεί όλα, δίνει στα αδύνατα πλάσματά Του...

Η αντίληψη μιας τέτοιας σχέσης με το Θεό δεν είναι απλά παιδική αλλά θρησκευτική. Είναι η βάση των θρησκειών που αναζητούν στήριγμα και βοήθεια, για να δώσουν στους ανθρώπους το δυνατό Θεό, ώστε να νικήσουν τους πειρασμούς και τις δοκιμασίες της ζωής.

Ο Θεός της Ορθοδοξίας είναι ο «παθών», ο Εσταυρωμένος, ο ζητιάνος της αγάπης μας, ο αδύνατος μπροστά στην ανθρώπινη ελευθερία. Γι’ αυτό και ο όντως δυνατός! Μια δύναμη που δεν συντρίβει αλλά ανορθώνει. Γιατί είναι η δύναμη της αγάπης.

Γίνεται ο Πατέρας μας και εμείς τα παιδιά Του. Η σχέση μας είναι στενή, ουσιαστική, δυνατή. Γι’ αυτό και υπάρχει η άνεση να ζητήσεις πάλι και πολλάκις ό,τι θέλεις, όπως το θέλεις κι όταν το θέλεις. Όπως ακριβώς το μικρό παιδί. Μέσα στην ανωριμότητά του, που θεωρεί όλο τον κόσμο δικό του και τον πατέρα του ικανό για όλα, ζητά και ζητά και ζητά...

Από την άλλη στέκεται ο Πατέρας, που δίνει και δίνει και δίνει... Κάποτε παραπάνω και από τις προσδοκίες μας! Όμως, επειδή είναι όντως Πατέρας, θέλει και να παιδαγωγήσει το παιδί του, να το μάθει πως η συνεχής αίτηση και η συνεχής ανταπόκριση δημιουργεί άνθρωπο εγωκεντρικό, ανώριμο και ανίκανο να ζήσει και να χαρεί τον εαυτό του, το δόσιμο, τη δημιουργία, τον όμορφο κόσμο μας.

Δεν είναι έκφραση της ανωριμότητάς μας το να μην δεχόμαστε και την άρνηση ή τη σιωπή του Πατέρα μας; Δεν ενεργεί σωστά, όταν σιωπά ή λέει όχι, μπροστά σε τέτοιο παιδί;

Ένας χαρτοπαίκτης έλεγε με σιγουριά: «εμένα ο Θεός με αγαπά. Όταν χάνω, τον παρακαλώ να με βοηθήσει και με βοηθά!». Θα έλεγε κάποιος πως είναι η φαντασία του, ο Θεός δεν ασχολείται μ’ αυτά. Νομίζω πως ο χαρτοπαίκτης έχει δίκαιο! Γιατί να μην κατανοήσω τη συγκατάθεση του ουράνιου Πατέρα ως τον τρόπο που θα του δείξει την αγάπη Του; Δεν θα πρέπει να μιλήσει στη γλώσσα που κατανοεί αυτή την αγάπη; Κι όταν βεβαιωθεί γι’ αυτή, δεν θα μπορεί να πει τ’ αντίθετο στην ερχόμενη παιδαγωγία που θα τον βοηθήσει να προχωρήσει πιο πέρα «από τα πρόσκαιρα στα αιώνια».

Έχουμε ένα Θεό που θέλει να λέγεται ΠΑΤΕΡΑΣ, δηλαδή τρέφει τα παιδιά με την αγάπη Του. Να μπορούσαμε να νιώσουμε δυναμικά την αγάπη Του! Τότε θα υπομέναμε, θα ελπίζαμε, θα εμπιστευόμαστε. Τότε θα πήγαζε από μέσα μας η χαρά, η ασφάλεια, η ειρήνη και η ευχαριστία που έχουμε τέτοιο Πατέρα, ακόμα και τις στιγμές που «η αγάπη Του σπάζει κόκκαλα».

π. Ανδρέας Αγαθοκλέους
Πηγή

Το PIN του Παραδείσου

«Προσεύχεσθε ὑπέρ τῶν ἐπηρειαζόντων καί διωκόντων ὑμᾶς» (Ματθ.5.43).

Και τι είναι ο Παράδεισος;

ΑΤΜ για να έχει και PIN;


Και πλουσιότερος από τα ΑΤΜ. Αφού παρέχει την αιωνία ζωή και όχι κάτι παλιοχάρτινα εφήμερα νομίσματα.


Αλλά και στον Παράδεισο ακόμη πρέπει να δώσεις τον κατάλληλο κωδικό (PIN)για να εισέλθεις.

Να έχεις και το ανάλογο εισιτήριο.

Και ποιο είναι αυτό;

Πολύ απλά!

Κάτσε μόνος για λίγο σε ένα δωμάτιο.

Πάρε χαρτί και στυλό και άφησε τον νού σου να ταξιδέψει από την παιδική ηλικία σου μέχρι σήμερα. Όπου και αν πέρασες, ό,τι και αν έκανες.

Ποιοί σε μίσησαν, σε δυσκόλεψαν σε αδίκησαν σε στεναχώρησαν. Ποιοί σε έχουν πικράνει, ταλαιπωρήσει, συκοφαντήσει κατακρίνει και καταδικάσει,… και γράψε ευθύς τα μικρά ονόματά τους.

Να! Με το χαρτάκι αυτό που θα το έχεις πάντα μαζί σου, με αυτό (δε θα κάνεις βουντού), με τα ονόματα αυτά θα ξεκινάς πρώτα την προσευχή σου.

Όσο σκληρό, αποκρουστικό, γρουσούζικο και άδικο και αν σου φαίνεται, μόνο έτσι θα μπορείς να ανοίγεις την πόρτα της προσευχής και της αγκαλιάς του Χριστού για να σε δεχτεί στον Παράδεισο της Αγάπης και της Χαράς του.

Μην ξεχνάς ότι η δικαιοσύνη του Θεού είναι πολύ διαφορετική από την δική μας.

Πήγε κάποτε μία γυναίκα στον Γέροντα Ιωάννη Καλαΐδη στις Σέρρες και του έδωσε στην Θεία λειτουργία τα σχετικά ονόματα υπέρ Υγείας.

Είχε μάλιστα την μεγαλοψυχία να γράψει τελευταίο και το όνομα κάποιου εχθρού της. Όπου σε λίγο, παρότι δεν την γνώριζε ο π. Ιωάννης βγαίνει στην Ωραία Πύλη και φωνάζει:

Τους εχθρούς μας τους βάζουμε πρώτους στα ονόματα και όχι τελευταίους!



Εσένα λοιπόν ποιο είναι το PIN σου;



π.Διονύσιος Ταμπάκης - Ι.Ν.Παναγίας Ναυπλίου
Πηγή

Ιστορία Β' Γυμνασίου : Σχέσεις Βυζαντίου – Δύσης. Αγώνες για τη διατήρηση των ιταλικών κτήσεων

Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ

 

ΣΙΚΕΛΙΑ

• Το ελληνικό στοιχείο, που κατά την αρχαιότητα κατοικούσε στη Σικελία ενισχύθηκε κατά τον 7^ο και 8^ο αιώνα με την μετακίνηση εκεί πληθυσμών από την Ελλάδα εξαιτίας των σλαβικών επιδρομών.
• Η Σικελία χάθηκε για το Βυζάντιο στις αρχές του 10^ου αιώνα, αφού οι Άραβες ολοκλήρωσαν την κατάληψή της. Πολλοί Έλληνες της περιοχής έφυγαν και εγκαταστάθηκαν στη νότια Ιταλία.

ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ

• Το ελληνικό στοιχείο, που κατά την αρχαιότητα κατοικούσε στη Νότια Ιταλία ενισχύθηκε κατά τον 7^ο και 8^ο αιώνα με την μετακίνηση εκεί πληθυσμών από την Ελλάδα εξαιτίας των σλαβικών επιδρομών.
• Μετά την κατάληψη της Σικελίας από τους Άραβες τον 10^ο αιώνα, ο ελληνικός πληθυσμός της Νότιας Ιταλίας ενισχύθηκε με την άφιξη πολλών Σικελιωτών (Ελλήνων της Σικελίας)
• Η βυζαντινή Νότια Ιταλία περιελάμβανε τα θέματα   
•  α) Λογγοβαρδίας                                                                                                                         β) Καλαβρίας                                                                                                                                  γ) Λουκανίας                                                                                                                              και συνόρευε στο βορρά με κρατίδια που προσπαθούσαν να παραμείνουν αυτόνομα ανάμεσα στο Βυζάντιο και το Γερμανικό Κράτος

Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ – ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

Η δυτική ή ιταλική πολιτική των Μακεδόνων αποσκοπούσε στη :

1. διατήρηση και επέκταση των βυζαντινών κτήσεων

2. απόκρουση των αραβικών επιθέσεων και της γερμανικής απειλής

Ο Κωνσταντίνος Ζ’ (908-920)

• Προσπάθησε να εξασφαλίσει συμμάχους στη Δύση κι έτσι αντάλλαξε πρεσβείες με τους ηγέτες της.
• Νικήθηκε στρατιωτικά από τους Άραβες (μέσα 10^ου αιώνα) 

  
Ο Νικηφόρος Φωκάς (963-969)

• Ακολούθησε αμυντική τακτική απέναντι στους Άραβες της Σικελίας και στους Γερμανούς.
• Στηρίχθηκε σε συμμαχίες με ιταλούς ηγεμόνες (βόρεια της Βυζαντινής Ιταλίας) και στη βοήθεια του τοπικού πληθυσμού.
• Τα προβλήματα αυξήθηκαν, όταν ο γερμανός ηγεμόνας Όθων Α’ ανακηρύχθηκε «βασιλεύς Ιταλίας» (951) και στέφθηκε από τον πάπα στη Ρώμη «αυτοκράτωρ Ρωμαίων» (962)

Μετά από ανταλλαγή πρεσβειών, ο πρεσβευτής του Όθωνα, Λιουτπράνδος (επίσκοπος Κρεμώνας) ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη το 968 για να προτείνει :  

1. ειρήνη    
2. γάμο του γερμανού διαδόχου με μια βυζαντινή πριγκίπισσα 
3.  προίκα για το γάμο αυτό τις βυζαντινές κτήσεις στη Νότια Ιταλία                                         

  Ο Νικηφόρος Φωκάς απέρριψε τις προτάσεις και ταπείνωσε τον Λιουτπράνδο, που γύρισε άπρακτος στη Δύση.

Ο Ιωάννης Τζιμισκής (969-976)

·         Συνένωσε τα τρία ιταλικά θέματα και ίδρυσε το κατεπανάτο Ιταλίας (975). Ο κατεπάνω (=διοικητής) της Ιταλίας έδρευε στο Μπάρι.

·         Ακολούθησε μετριοπαθή πολιτική απέναντι στους Γερμανούς.

·         Το 972 η ανεψιά του αυτοκράτορα Θεοφανώ παντρεύτηκε στη Ρώμη τον Όθωνα Β’ (διάδοχο του γερμανικού θρόνου)

Ο Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος (976-1025)

• Στα χρόνια του, ο Όθων Β’ διέσχισε τη Νότια Ιταλία που αποτελούσε βυζαντινό έδαφος, αλλά συντρίφτηκε από τους Άραβες σε ναυμαχία που έγινε στον Κρότωνα (λιμάνι της νότιας Ιταλίας) το 982.
• Μετά το θάνατο του Όθωνα, οι σχέσεις Βυζαντίου και Γερμανών βελτιώθηκαν, ενώ η επιρροή του βυζαντινού πολιτισμού στη Γερμανία ενισχύθηκε, ειδικά όταν η Θεοφανώ επιτρόπευε τον ανήλικο διάδοχο του γερμανικού θρόνου.
• Αντιμετώπισε με επιτυχία τους εξωτερικούς κινδύνους με τη βοήθεια της Βενετίας και της Πίζας.
• Παραχώρησε τα πρώτα εμπορικά προνόμια στους Βενετούς, τα οποία αργότερα διευρύνθηκαν από τους Κομνηνούς.

 επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης

 

Πηγή:http://skapanefs.blogspot.gr/2013/02/blog-post.html

Βυζάντιο - Βυζαντινή Ιστορία

Η πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

Περιηγήσου στο... google maps της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ    ή πάνω στο χάρτη

Είσαι στο γραφείο ή στο σπίτι και θέλεις να σκοτώσεις λίγη από την ώρα σου, αλλά να το κάνεις λέγοντας ότι ασχολείσαι με κάτι εποικοδομητικό; Τι θα έλεγες για ένα ταξίδι μέχρι την αρχαία Αμφίπολη, την Τύρο, τα Μεδιόλανα (το σημερινό Μιλάνο) και το Λονδίνιουμ (τη σημερινή πρωτεύουσα της Βρετανίας) - γενικά, μία περιήγηση σε όποια άκρη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας θέλεις εσύ; Παρόλο που δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμα η χρονομηχανή, μπορείς να κάνεις αυτό το ταξίδι νοερά, χάρη σε έναν λεπτομερέστατο χάρτη της πάλαι ποτέ κραταιάς αυτοκρατορίας, ο οποίος διαθέτει τη φόρμα του google maps.

Ο χάρτης αποτελεί καρπό της δουλειάς του Γιόχαν Άλφελτ, ερευνητή στο Πανεπιστήμιο του Λουντ (Σουηδία), ο οποίος με την υποστήριξη του πρότζεκτ Pelagios τον κατασκεύασε αντλώντας στοιχεία από την έκδοση Barrington Atlas of the Greek and Roman World και από τη βάση δεδομένων Pleiades που στηρίζεται στον συγκεκριμένο άτλαντα. Αν και κύριο μέλημά του ίδιου και του Pelagios είναι να διευκολύνουν την έρευνα της ακαδημαϊκής κοινότητας προσφέροντας χρήσιμα δεδομένα πάνω σε έναν χάρτη, την εξαιρετική δουλειά μπορεί να απολαύσει και ο απλός κόσμος, μια και είναι ανοικτός σε όλους.

Συνολικά ο χάρτης διαθέτει οκτώ επίπεδα ζουμ, τα οποία αυξάνονται σε εννέα σε περιοχές με πλούσια δεδομένα: στην Κεντρική και Νότια Ιταλία, τη Βόρεια Τυνησία, την Ελλάδα, την Τουρκία, τη Συρία, τον Λίβανο, το Ισραήλ, την Παλαιστίνη, την Αίγυπτο και την Ιορδανία. Επίσης, κάτω αριστερά διακρίνεται το λογότυπο της Google. Εάν το πατήσεις, παραπέμπεσαι στη σημερινή εκδοχή του χάρτη που κοιτάς εκείνη της στιγμή, όπως απεικονίζεται από την υπηρεσία χαρτών του διαδικτυακού κολοσσού.

Το... google maps της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας περιλαμβάνει τις τοποθεσίες πόλεων, οχυρών, ναών, οικισμών, δρόμων, λουτρών, τύμβων, νεκροταφείων και πολλών άλλων. Ο χάρτης είναι χρωματισμένος ανάλογα με το υψόμετρο κάθε περιοχής, ενώ από φυσικές τοποθεσίες αναφέρονται μόνο ορισμένοι ποταμοί και λίμνες. Σκοπός σύμφωνα με τον Άλφελτ είναι δημιουργηθεί «ένας χάρτης εύληπτος, κάτι που είναι αναγκαίο για τις online εκδόσεις, ιδιαίτερα για interactive χάρτες στους οποίους οι χρήστες θέλουν να κάνουν ζουμ ή να κάνουν κλικ σε συγκεκριμένα σημεία».

[ΠΗΓΗ: ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ]

Η Ρώμη και το ρωμαϊκό κράτος από την ίδρυση της πόλης (753 π.Χ.) ως το τέλος της δημοκρατίας (31 π.Χ.).

Επανάληψη ύλης της Α΄ Γυμνασίου

Η Ρώμη και το ρωμαϊκό κράτος από την ίδρυση της πόλης (753 π.Χ.) ως το τέλος της δημοκρατίας (31 π.Χ.).

*Επισήμανση: Η γνώση της ιστορίας του ρωμαϊκού κράτους είναι απαραίτητη για την κατανόηση της ιστορίας που θα διδαχθούμε φέτος, αφού η βυζαντινή αυτοκρατορία, την οποία θα μελετήσουμε, αποτελεί τη συνέχεια της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

**Χρήσιμοι όροι: Αυτοκρατορία ονομάζουμε ένα μεγάλο σε έκταση κράτος, στο οποίο κατοικούν πολλοί διαφορετικοί λαοί. Ο κυβερνήτης του κράτους, ο αυτοκράτορας, έχει απόλυτη εξουσία και την ασκεί, χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανέναν. Δυναστεία ονομάζουμε μια σειρά από διαδοχικούς αυτοκράτορες, οι οποίοι ανήκουν στην ίδια οικογένεια ή προέρχονται από την ίδια περιοχή.

Η Ρώμη σύμφωνα με την αρχαία παράδοση ιδρύθηκε το 753 π.Χ.  Ήταν χτισμένη πάνω σε επτά λόφους, γι’ αυτό και της απέδιδαν το επίθετο επτάλοφος. Η περιοχή γύρω από τη Ρώμη ονομαζόταν Λάτιον (Latium), γι’ αυτό και η γλώσσα την οποία μιλούσαν οι Ρωμαίοι ονομάζεται Λατινική. Από τη Λατινική προέρχονται τα σημερινά Ιταλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Πορτογαλικά, Ρουμάνικα. Στην αρχή η Ρώμη ήταν αδύναμη και την εξουσίαζε ένας γειτονικός λαός, οι Ετρούσκοι, οι οποίοι επέβαλαν στους Ρωμαίους το πολίτευμα της βασιλείας. Τελικά οι Ρωμαίοι απαλλάχτηκαν το 509 π.Χ. και από τους Ετρούσκους και από τους βασιλιάδες τους. Το πολίτευμα έγινε ένα είδος δημοκρατίας, αν και δεν ήταν τόσο δημοκρατικό όσο της Αθήνας. Στα Λατινικά η δημοκρατία λεγόταν Respublica.

Στους επόμενους αιώνες οι Ρωμαίοι σταδιακά κατακτούν όλη την ιταλική χερσόνησο, πρώτα στο βορρά και ύστερα στο νότο, όπου υπήρχαν οι ελληνικές αποικίες. Το 212 π.Χ. καταλαμβάνουν τη μεγαλύτερη ελληνική αποικία στη Σικελία, τις Συρακούσες. Οι Ρωμαίοι εντυπωσιάστηκαν και θαύμασαν απεριόριστα τον ελληνικό πολιτισμό, από τον οποίο πήραν αναρίθμητα στοιχεία, ανάμεσα στα οποία το πιο σημαντικό ήταν ίσως το ελληνικό αλφάβητο. Στη συνέχεια από τους Ρωμαίους πήραν το ελληνικό αλφάβητο σχεδόν όλοι οι ευρωπαϊκοί λαοί.

Στη συνέχεια οι Ρωμαίοι κυριαρχούν σταδιακά σε όλη τη Μεσόγειο, την οποία αποκαλούσαν mare nostrum (= η θάλασσά μας). Νικούν όλα τα ελληνικά βασίλεια, κατακτούν τη βόρεια Αφρική, στην Ασία φτάνουν μέχρι τη Μεσοποταμία, στην Ευρώπη μέχρι την Αγγλία. Οι κατακτήσεις αυτές έκαναν τους Ρωμαίους δυνατούς και πλούσιους, αλλά ενίσχυσαν τη δύναμη των στρατηγών που κέρδιζαν τις μάχες. Πολλοί από αυτούς μπήκαν στον πειρασμό να καταργήσουν τη δημοκρατία και να εξουσιάσουν μόνοι τους το τεράστιο ρωμαϊκό κράτος. Πρώτος τα κατάφερε ο περίφημος Ιούλιος Καίσαρας,  ο οποίος για 5 χρόνια (49-44 π.Χ.) ήταν ουσιαστικά απόλυτος κυβερνήτης του ρωμαϊκού κράτους. Όταν ο Καίσαρας δολοφονήθηκε, η εξουσία πέρασε μετά από πολλούς αγώνες και εμφύλιες συγκρούσεις στα χέρια του ανεψιού και θετού γιου του, ο οποίος ονομαζόταν Οκταβιανός και πήρε τον τίτλο Αύγουστος (=Σεβαστός) το 30 π.Χ. Το έτος αυτό θεωρείται ως το τέλος της ρωμαϊκής δημοκρατίας και ως η αρχή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (imperium. Ο αυτοκράτορας στα Λατινικά λεγόταν imperator). 

Πηγή: http://diavatagirgenis.blogspot.gr/2012/11/753-31.html

Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία από την άνοδο στο θρόνο του Οκταβιανού (30 π.Χ.) ως το Μέγα Κωνσταντίνο και την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης (330 μ.Χ.)

Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία από την άνοδο στο θρόνο του Οκταβιανού (30 π.Χ.) ως το Μέγα Κωνσταντίνο και την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης (330 μ.Χ.)

Από το 30 π.Χ., όταν ο Οκταβιανός Αύγουστος γίνεται ο πρώτος Ρωμαίος αυτοκράτορας, και για δύο αιώνες (1^ος και 2^ος αιώνας μ.Χ.) στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία επικρατεί ειρήνη και ευημερία. Το κράτος διαιρείται σε επαρχίες, οι οποίες διοικούνται από κυβερνήτες που τους διορίζει ο αυτοκράτορας. Οι κυβερνήτες των επαρχιών έχουν στη διάθεσή τους στρατεύματα εγκατεστημένα στα σύνορα, για να προστατεύουν το κράτος από τις επιδρομές των βαρβαρικών λαών. Ο ρωμαϊκός στρατός φτάνει τους 400.000 άνδρες και διαιρείται σε 30 λεγεώνες.

Επειδή οι Ρωμαίοι διατηρούν την ειρήνη και βοηθούν την ευημερία της οικονομίας (ιδιαίτερα το εμπόριο) με την κατασκευή δρόμων (π.χ. Εγνατία οδός) και λιμανιών, οι λαοί της αυτοκρατορίας αντιμετωπίζουν σε γενικές γραμμές φιλικά τους Ρωμαίους και δεν ξεσηκώνονται εναντίον τους. Σ’ αυτή την ηρεμία βοηθά το γεγονός ότι οι Ρωμαίοι παραχωρούν το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη σε όλο και περισσότερους λαούς και πολίτες της αυτοκρατορίας, ώσπου στο τέλος ο αυτοκράτορας Καρακάλας το έτος 212 μ.Χ. παραχωρεί το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη σε όλους τους κατοίκους της αυτοκρατορίας. Ακόμη και οι Έλληνες, οι οποίοι ήταν τόσο υπερήφανοι για τον πολιτισμό και την καταγωγή τους, αρχίζουν να αποκαλούν τον εαυτό τους όλο και πιο συχνά Ρωμαίο. Αυτή η ονομασία στη λαϊκή γλώσσα έγινε με το πέρασμα των αιώνων Ρωμιός και η λέξη Ρωμιοσύνη έγινε στη δημοτική παράδοση συνώνυμη με τη λέξη Ελληνισμός.  

Ωστόσο τον 3^ο αιώνα μ.Χ. το ρωμαϊκό κράτος περνά μεγάλη κρίση. Ο στρατός συχνά αναμειγνύεται στα εσωτερικά ζητήματα, ξεσπούν εμφύλιοι πόλεμοι, πολλοί υποψήφιοι αυτοκράτορες διεκδικούν τον θρόνο ταυτόχρονα και πολεμούν μεταξύ τους. Η άμυνα του κράτους αδυνατίζει και διάφοροι βαρβαρικοί λαοί, κυρίως γερμανικής καταγωγής (Γότθοι, Αλαμανοί, Φράγκοι, Βάνδαλοι, Λομβαρδοί κ.ά.), βρίσκουν την ευκαιρία, εισβάλλουν στα εδάφη της αυτοκρατορίας και λεηλατούν τις πόλεις, καταστρέφοντας την οικονομία.

Τα πράγματα θα αρχίσουν να καλυτερεύουν, όταν αυτοκράτορας θα γίνει ο Διοκλητιανός το 284 μ.Χ. Αυτός καταλαβαίνει ότι σ’ αυτή την κρίσιμη στιγμή το κράτος δεν μπορεί να κυβερνηθεί από έναν μόνο άνθρωπο, γι’ αυτό και διαιρεί την αυτοκρατορία σε τέσσερα μέρη και διορίζει άλλους τρεις βοηθούς. Συνολικά, λοιπόν, τέσσερεις άνδρες (Τετραρχία) διοικούν την αυτοκρατορία, ο καθένας με τη δική του πρωτεύουσα. Ο ίδιος ο Διοκλητιανός φεύγει από τη Ρώμη και μετακινείται στη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας.  

Ο Διοκλητιανός παραιτήθηκε το 305 μ.Χ. και οι υπόλοιποι της Τετραρχίας άρχισαν να συγκρούονται για το ποιος θα κυριαρχήσει. Κυριότεροι αντίπαλοι είναι ο (Μέγας) Κωνσταντίνος, ο Λικίνιος και ο Μαξέντιος. Τελικά το 324 ο Κωνσταντίνος νικά τους αντιπάλους του και μένει μόνος αυτοκράτορας. Ο Κωνσταντίνος καταλαβαίνει ότι η Ρώμη δεν μπορεί πια να είναι η πρωτεύουσα του κράτους, επειδή είναι εκτεθειμένη στις επιδρομές των βαρβαρικών λαών. Αποφασίζει να χτίσει μια νέα πρωτεύουσα στην περιοχή του Βυζαντίου, στο στενό του Βοσπόρου, σε ένα στρατηγικό σημείο με καλή οχύρωση, το οποίο ελέγχει το πέρασμα από τη Μεσόγειο στον Εύξεινο Πόντο (Μαύρη Θάλασσα). Αν και ο ίδιος ονόμασε την πόλη Νέα Ρώμη, επικράτησε τελικά η ονομασία Κωνσταντίνου πόλη, Κωνσταντινούπολη ή απλώς Πόλη. Σ’ αυτή γρήγορα θα κυριαρχήσει ο ελληνικός πολιτισμός και γλώσσα και σταδιακά το ανατολικό κομμάτι της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας θα μετατραπεί σε μια νέα αυτοκρατορία, τη βυζαντινή, η οποία θα διαρκέσει μέχρι την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους το 1453 μ.Χ. 

Πηγή: http://diavatagirgenis.blogspot.gr/2012/11/30-330.html

Σχεδιάγραμμα σελίδων 10-12 (Εξελίξεις ως τις αρχές του 6ου αιώνα)

Ιστορία

Σχεδιάγραμμα σελίδων 10-12 (Εξελίξεις ως τις αρχές του 6^ου αιώνα)

1.Ποια ήταν τα κυριότερα χαρακτηριστικά της οικονομίας του Πρώιμου Βυζαντινού Κράτους;

α)Κύρια πηγή πλούτου ήταν η γεωργία β)το κράτος καθόριζε με νόμους τις οικονομικές συναλλαγές (παρεμβατική πολιτική) γ)Στην οικονομία κυριαρχεί η χρήση του νομίσματος, του χρήματος (εκχρηματισμένη οικονομία) δ)Οι πόλεις έχουν μεγάλη οικονομική σημασία.

2.Μεγάλοι γαιοκτήμονες-μικροί αγρότες-πάροικοι

Η πλούσιοι που κατείχαν μεγάλα κτήματα (μεγαλογαιοκτήμονες) έδιναν δάνεια στους φτωχούς μικρούς αγρότες. Οι τελευταίοι δεν μπορούσαν να τα ξεπληρώσουν και έτσι οι πλούσιοι τους άρπαζαν τα χωράφια. Οι μικροί αγρότες στη συνέχεια πλήρωναν ενοίκιο στους πλούσιους για τα ίδια τους τα χωράφια και ήταν αναγκασμένοι να μείνουν για όλη τους τη ζωή στα χωράφια που καλλιεργούσαν. Την υποχρέωση αυτή την κληρονομούσαν και τα παιδιά τους. Οι αγρότες αυτοί ονομάζονταν πάροικοι.

3.Φόροι-μονές-μεγαλουπόλεις

Το κράτος έβαζε περισσότερους φόρους στον αγροτικό πληθυσμό παρά στον πληθυσμό των πόλεων. Επίσης οι μονές (μοναστήρια) πλήρωναν λίγο ή καθόλου φόρο. Έτσι πολλοί φτωχοί αγρότες άφηναν τη γη τους και πήγαιναν στις μεγάλες πόλεις (μεγαλουπόλεις) ή στα μοναστήρια. Έτσι ο πληθυσμός των πόλεων συνεχώς μεγάλωνε. Οι αγρότες που πήγαιναν στις πόλεις δεν έβρισκαν δουλειά και ζούσαν στη φτώχεια, με αποτέλεσμα να γίνονται φασαρίες και ταραχές. Για να μην γίνονται τέτοιες ταραχές το κράτος μοίραζε στον κόσμο δωρεάν σιτάρι και οργάνωνε θεάματα στον Ιππόδρομο.

4.Το γερμανικό πρόβλημα στην Ανατολή και τη Δύση

Από τον 3^ο μ.Χ. διάφοροι γερμανικοί λαοί έκαναν επιδρομές στο βυζαντινό κράτος. Οι αυτοκράτορες, για να τους αντιμετωπίσουν α)τους άφηναν να εγκατασταθούν μέσα στο κράτος, δίνοντάς τους χωράφια β)τους έδωσαν θέσεις στο στρατό και τη διοίκηση του κράτους γ)έδιναν χρήματα στους αρχηγούς των Γερμανών, για να φύγουν προς τη Δύση. Ωστόσο μ’ αυτό τον τρόπο το κράτος κινδύνευε να γίνει γερμανικό (εκγερμανισμός). Οι βυζαντινοί μορφωμένοι (λόγιοι) και πολιτικοί αντέδρασαν και οργάνωσαν ένα αντιγερμανικό κόμμα. Το κόμμα αυτό ξεσήκωσε το λαό της Κωνσταντινούπολης που το 400 μ.Χ. εξόντωσε τους Γότθους και τον αρχηγό τους Γαϊνά. Έτσι το ανατολικό κομμάτι του κράτους προς το παρόν απαλλάχτηκε από τους Γερμανούς.

Το 395 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος πεθαίνοντας μοίρασε με τη διαθήκη του το ρωμαϊκό κράτος στα δύο: στο ανατολικό ρωμαϊκό κράτος με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη και στο δυτικό με πρωτεύουσα τη Ρώμη. Το δυτικό ρωμαϊκό κράτος γρήγορα έπαψε να υπάρχει, επειδή το κατέλαβαν οι Γερμανοί. Ο Γερμανός Οδόακρος εκθρόνισε τον τελευταίο αυτοκράτορα της Ρώμης Ρωμύλο Αυγουστύλο το 476 μ.Χ., ενώ λίγο αργότερα (493) ο Οστρογότθος Θευδέριχος ίδρυσε το Οστρογοτθικό βασίλειο της Ιταλίας με πρωτεύουσα τη Ραβέννα.

5.Πολιτιστικές εξελίξεις

Οι κυριότερες εξελίξεις στον πολιτισμό ήταν οι εξής: α)Στη Δύση (Ρώμη) ο πολιτισμός παρακμάζει β)Στην Ανατολή (Κωνσταντινούπολη) κυριαρχεί σιγά-σιγά το ελληνικό στοιχείο και ο ελληνικός πολιτισμός γ)ιδρύεται το πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης δ)εκδίδεται το 438 ο Θεοδοσιανός Κώδικας (=βιβλίο με νόμους), ο οποίος περιλάμβανε όλες τα αυτοκρατορικά διατάγματα μετά το 312. Το βιβλίο αυτό διευκόλυνε τους δικαστές να βγάζουν αποφάσεις στις δίκες, ενώ για μας είναι πολύτιμη πηγή πληροφοριών για τις κοινωνικές συνθήκες της εποχής. 

Πηγή:http://diavatagirgenis.blogspot.gr/2012/11/10-12-6.html

Σχεδιάγραμμα σελίδων 13-15 (Η πάλη της Ορθοδοξίας με τις αιρέσεις και την αρχαία θρησκεία)

Ιστορία

Σχεδιάγραμμα σελίδων 13-15 (Η πάλη της Ορθοδοξίας με τις αιρέσεις και την αρχαία θρησκεία)

1.Τι ήταν οι αιρέσεις και πώς καταδικάζονταν;

Αίρεση ονομάζουμε κάθε λανθασμένη διδασκαλία που δεν είναι σύμφωνη με τα διδάγματα της ορθόδοξης πίστης. Οι αιρέσεις καταδικάζονταν στις Οικουμενικές Συνόδους.

2.Ποιες ήταν οι κυριότερες αιρέσεις, τι πίστευαν, πότε καταδικάστηκαν; Ποιες οι συνέπειες για το κράτος;

Οι κυριότερες αιρέσεις ήταν: ο Αρειανισμός (από τον ιδρυτή του επίσκοπο Άρειο) που δίδασκε ότι ο Υιός ήταν δημιούργημα του Πατρός και αμφισβητούσε τη θεότητα του Χριστού. Διαδόθηκε πολύ ανάμεσα στους κατοίκους της αυτοκρατορίας, όσο και ανάμεσα στους Γερμανούς. Καταδικάστηκε στις οικουμενικές συνόδους της Νίκαιας (325) και της Κωνσταντινούπολης (381).

Νεστοριανισμός: Ονομάστηκε έτσι από τον ιδρυτή του Νεστόριο. Τόνιζε ότι η ανθρώπινη φύση του Χριστού υπερίσχυε της θείας του φύσης. Καταδικάστηκε στη σύνοδο της Εφέσου (453).

Μονοφυσιτισμός: έλεγε ότι ο Χριστός είχε μόνο μια φύση, τη θεϊκή, η οποία απορρόφησε την ανθρώπινη. Καταδικάστηκε από τη σύνοδο της Χαλκηδόνας (451).

Συνέπειες: οι αιρέσεις, αν και καταδικάστηκαν από την επίσημη Εκκλησία, διαδόθηκαν ιδιαίτερα στη Συρία, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο. Οι κάτοικοι των περιοχών αυτών ένιωθαν καταπιεσμένοι από το κράτος και την Εκκλησία, γι’ αυτό, όταν αργότερα εμφανίστηκαν οι Άραβες (630-650), οι περιοχές αυτές παραδόθηκαν εύκολα, για να απαλλαγούν από την καταπίεση της κυβέρνησης της Κωνσταντινούπολης.

3.Η παρακμή της αρχαίας θρησκείας.

Αν και ο αυτοκράτορας Ιουλιανός (361-363) προσπάθησε να αναστήσει την αρχαία θρησκεία και να καταπιέσει τους Χριστιανούς, δεν τα κατάφερε, γιατί οι ιδέες του ήταν πια εκτός τόπου και χρόνου. Η Εκκλησία τον αποκάλεσε Παραβάτη ή Αποστάτη. Το τέλος της αρχαίας θρησκείας το έφερε ουσιαστικά ο Θεοδόσιος, ο οποίος α) έκλεισε τους αρχαίους ναούς και β) απαγόρευσε τους ολυμπιακούς αγώνες και τα ελευσίνια μυστήρια (392-393).

4.Η σχέση Χριστιανισμού-Ελληνισμού

Στην αρχή οι Χριστιανοί, οδηγούμενοι από κάποιους φανατικούς, α) κατέστρεφαν τους αρχαίους ναούς ή τους μετέτρεπαν σε εκκλησίες, β) καταδίωκαν τους ειδωλολάτρες και γ) κατέστρεφαν τα γυμνά αγάλματα. Σύντομα όμως οι Μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας (Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος Ναζιανζηνός, Γρηγόριος Νύσσης, Ιωάννης Χρυσόστομος), οι οποίοι είχαν σπουδάσει στις φημισμένες σχολές της Αθήνας και των άλλων κέντρων του Ελληνισμού κατάλαβαν την αξία της αρχαίας ελληνικής παιδείας και αξιοποίησαν τα διδάγματα των αρχαίων Ελλήνων σοφών, για να διατυπώσουν το χριστιανικό δόγμα. Έτσι πέτυχαν μια συμφιλίωση και μια σύνθεση ανάμεσα στο Χριστιανισμό και τον Ελληνισμό (=ελληνική παιδεία), η οποία κράτησε για όλη τη βυζαντινή ιστορία.

Πηγή: http://diavatagirgenis.blogspot.gr/2012/11/13-15.html

Διάγραμμα σελίδων 16-18 (Ο Ιουστινιανός και το έργο του)

Ιστορία

Διάγραμμα σελίδων 16-18 (Ο Ιουστινιανός και το έργο του)

1.Η Στάση του Νίκα

Ο Ιουστινιανός (527-565) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους αυτοκράτορες του Βυζαντίου. Στην αρχή της βασιλείας του (532) αντιμετώπισε με τη βοήθεια της συζύγου του Θεοδώρας την εξέγερση των δήμων του Ιπποδρόμου. Οι δήμοι ήταν κάτι σαν αθλητικά σωματεία, αλλά είχαν και πολιτική δύναμη (ήταν κάτι σαν πολιτικά κόμματα). Οι κυριότεροι δήμοι ήταν οι Βένετοι (=Γαλάζιοι) και οι Πράσινοι. Ονομάστηκαν έτσι από το χρώμα της στολής που φορούσαν οι αθλητές της αγαπημένης τους ομάδας. Ο Ιουστινιανός κατέπνιξε την εξέγερση, που άφησε πίσω της 30.000 νεκρούς. Ονομάστηκε Στάση του Νίκα από την κραυγή «Νίκα» που φώναζαν οι φίλαθλοι στον Ιππόδρομο για τον αγαπημένο τους αγωνιζόμενο. Μετά το τέλος της εξέγερσης ο Ιουστινιανός ενίσχυσε την εξουσία του αυτοκράτορα και περιόρισε τη δύναμη των δήμων.

2.Ιουστινιανός και θρησκεία

Ο Ιουστινιανός προσπάθησε να ενισχύσει την Ορθοδοξία με τα ακόλουθα μέτρα: α) προσπάθησε να την επιβάλει σε όλη την έκταση της αυτοκρατορίας, β) καταδίωξε τους αιρετικούς και τους ειδωλολάτρες, γ) έκλεισε το 529 την Πλατωνική Ακαδημία (φιλοσοφική σχολή) στην Αθήνα, δ) προσπάθησε να διαδώσει το Χριστιανισμό στον Καύκασο και την Ανατολική Αφρική.

3.Ιουστινιανός και νομοθεσία

Ο αυτοκράτορας προσπάθησε να βάλει σε τάξη (=να κωδικοποιήσει) το ρωμαϊκό δίκαιο, αφού μερικές φορές ένας νόμος έλεγε το αντίθετο από έναν άλλο για το ίδιο θέμα. Οργάνωσε με τη βοήθεια σοφών νομικών τη νομοθεσία σε 4 βιβλία: 1) Ιουστινιάνειος κώδικας που περιλάμβανε τους νόμους πριν από την εποχή του Ιουστινιανού. 2) Πανδέκτης που περιλάμβανε γνώμες Ρωμαίων νομικών του παρελθόντος για διάφορα ζητήματα 3) Εισηγήσεις, ένα βιβλίο για τους αρχάριους σπουδαστές της Νομικής. 4) Νεαρές: οι νέοι νόμοι του Ιουστινιανού, οι οποίοι ήταν γραμμένοι στα Ελληνικά, αφού οι κάτοικοι της ανατολικής αυτοκρατορίας δεν καταλάβαιναν πια καλά τα Λατινικά.

4.Εξωτερική πολιτική του Ιουστινιανού

Ο Ιουστινιανός με τη βοήθεια των περίφημων στρατηγών του Ναρσή και Βελισάριου προσπάθησε να ανακτήσει τα χαμένα εδάφη της δυτικής αυτοκρατορίας. Νίκησε μετά από πολύχρονους και σκληρούς αγώνες τους Βανδάλους στη Βόρεια Αφρική, τους Οστρογότθους στην Ιταλία και τους Βησιγότθους στα νότια παράλια της Ισπανίας. Ωστόσο στην Ανατολή το Βυζάντιο είχε εδαφικές απώλειες από τους Πέρσες και το βασιλιά τους Χοσρόη Α΄. Τελικά έγινε ειρήνη ανάμεσα σε Βυζαντινούς και Πέρσες το 562. Στα Βαλκάνια ο Ιουστινιανός δεν μπόρεσε να εμποδίσει με επιτυχία τις εισβολές των Σλάβων. Τελικά οι φιλόδοξοι πόλεμοι του Ιουστινιανού στη Δύση εξάντλησαν οικονομικά και στρατιωτικά το κράτος και μετά το θάνατό του το Βυζάντιο γρήγορα έχασε τα περισσότερα από τα εδάφη που κατέκτησε.

5.Η Αγία Σοφία

Ο Ιουστινιανός έχτισε πολλές εκκλησίες, κάστρα κ.τ.λ., αλλά το πιο σπουδαίο από τα κτίσματά του ήταν η Αγία Σοφία (532-537). Αρχιτέκτονες ήταν ο Ισίδωρος και ο Ανθέμιος. Το κτίριο ανήκει στις λεγόμενες βασιλικές με τρούλο, ένα νέο για την εποχή είδος ναού που συνδυάζει τις βασιλικές (μακρόστενα κτίρια) με τους θόλους (κυκλικά ή πολυγωνικά κτίρια). Το κτίριο είναι σχεδόν τετράγωνο και στο κέντρο του σχηματίζεται ένα μικρότερο τετράγωνο από τέσσερεις γιγάντιους πεσσούς (τετραγωνικές κολόνες). Πάνω στο μικρότερο τετράγωνο στηρίζεται ο γιγάντιος τρούλος (θόλος). Στη βάση του τρούλου υπάρχουν δεκάδες μικρά παράθυρα, τα οποία αφήνουν να μπαίνει το φως και έτσι ο τρούλος μοιάζει να κρέμεται στον αέρα. Η Αγία Σοφία υμνήθηκε όσο καμιά άλλη εκκλησία της ορθοδοξίας, υπήρξε πηγή έμπνευσης για τον Ελληνισμό, έγινε σύμβολο του Βυζαντίου και της Ορθοδοξίας, επηρέασε τα σχέδια των ναών στους επόμενους αιώνες, ενώ υπήρξε πηγή έμπνευσης και για τα τζαμιά που έχτισαν οι Άραβες και οι Τούρκοι.   

Πηγή:http://diavatagirgenis.blogspot.gr/2012/11/16-18.html

Σχεδιάγραμμα σελ. 19-21 (Ο Ηρἀκλειος και η δυναστεία του 610-717: εσωτερική μεταρρύθμιση και αγώνας επιβίωσης)

Ιστορία

Σχεδιάγραμμα σελ. 19-21 (Ο Ηρἀκλειος και η δυναστεία του 610-717: εσωτερική μεταρρύθμιση και αγώνας επιβίωσης)

1.Η κρίση του Βυζαντίου μετά το θάνατο του Ιουστινιανού

Η εξάντληση του Βυζαντίου από τους συνεχείς πολέμους του Ιουστινιανού σε Ανατολή και Δύση, αλλά και άλλες ατυχίες (λοιμοί, κακές σοδειές, σεισμοί, εισβολές ξένων λαών) οδήγησαν στα τέλη του 6^ου και στις αρχές του 7^ου αιώνα α) στην παρακμή των πόλεων, β) στη μείωση του πληθυσμού, γ) στην υποχώρηση του εμπορίου και της χρήσης του νομίσματος, δ) στην παραμέληση του στρατού, ε) στην εισβολή των Σλάβων στα Βαλκάνια, στ) στην κατάληψη από τους Πέρσες των περισσότερων ασιατικών περιοχών του κράτους. Γενικά το κράτος φαινόταν έτοιμο να διαλυθεί.

2.Ο Ηράκλειος (610-641) και η αντεπίθεση του Βυζαντίου

Την κατάσταση ανέλαβε να διορθώσει ένας από τους σημαντικότερους αυτοκράτορες του Βυζαντίου, ο Ηράκλειος (610-641), ο οποίος α) αναδιοργάνωσε το στρατό με την οικονομική βοήθεια της Εκκλησίας και του Πατριάρχη Σέργιου, β) νίκησε τους Πέρσες μετά από συνεχείς εκστρατείες (622-628) και ξαναπήρε πίσω όλα τα εδάφη του Βυζαντίου που εκείνοι είχαν κατακτήσει, γ) νίκησε τους Άβαρους και τους Σλάβους που πολιόρκησαν την ίδια την Κωνσταντινούπολη. (626), δ) πήρε πίσω τον Τίμιο Σταυρό του Χριστού που είχαν αρπάξει οι Πέρσες. Ωστόσο οι βυζαντινές επιτυχίες αποδείχτηκαν προσωρινές, αφού τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Ηράκλειου θα εμφανιστεί ένας νέος ισχυρός εχθρός, οι Άραβες, οι οποίοι θα νικήσουν τους κουρασμένους από τους συνεχείς μεταξύ τους πολέμους Πέρσες και Βυζαντινούς.

3.Ο θεσμός των θεμάτων

Οι ανάγκες της άμυνας του κράτους εναντίον των Αράβων οδήγησαν τους διαδόχους του Ηρακλείου να αναδιοργανώσουν το κράτος χωρίζοντάς το σε ένα καινούργιο σύστημα επαρχιών κατά τον 7^ο αιώνα, τα θέματα. Τα θέματα ήταν μικρότερα από τις παλιές επαρχίες, είχαν το δικό τους στρατό και διοικούνταν από έναν στρατηγό, ο οποίος είχε και την πολιτική και τη στρατιωτική εξουσία. Σε αντίθεση με τις παλιές λεγεώνες, ο στρατός των θεμάτων δεν αποτελούνταν από μισθοφόρους, αλλά από ελεύθερους αγρότες, στους οποίους το κράτος παραχωρούσε στρατιωτικά κτήματα, τα στρατιωτόπια. Οι αγρότες μ’ αυτά συντηρούσαν την οικογένειά τους, αγόραζαν τον οπλισμό τους και κάλυπταν τα έξοδα των εκστρατειών. Επειδή οι στρατιώτες αγωνίζονταν πια για την πατρίδα, τις οικογένειες και τα χωράφια τους, ο στρατός έγινε πιο αποτελεσματικός από τον παλιό μισθοφορικό στρατό.

4.Ο εξελληνισμός του κράτους

Την εποχή αυτή α) η ελληνική γλώσσα αντικαθιστά τα Λατινικά στην πολιτική και στρατιωτική διοίκηση, β) οι ελληνικοί τίτλοι αντικαθιστούν τους ρωμαϊκούς (π.χ. χιλίαρχος αντί λογγίνος, εκατόνταρχος αντί κεντουρίωνας, στρατηγός αντί κόμης. Και η λέξη θέμα για τις νέες επαρχίες είναι ελληνική και προερχόταν από τη λέξη θέση), γ) ο Ηράκλειος υιοθέτησε πρώτος τον ελληνικό τίτλο βασιλεύς και μάλιστα με τη χριστιανική προσθήκη πιστός εν Χριστώ. 

 

Πηγή: http://diavatagirgenis.blogspot.gr/2012/11/19-21-610-717.html

Σχεδιάγραμμα σελ. 23 (Οι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο) και σελ. 24 (Οι Βούλγαροι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο)

Ιστορία

Σχεδιάγραμμα σελ. 23 (Οι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο) και σελ. 24 (Οι Βούλγαροι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο)

1.Σλάβοι και Άβαροι

Οι Σλάβοι ήταν αρχικά λαός νομαδικός, δηλαδή είχαν τη συνήθεια να μετακινούνται από περιοχή σε περιοχή. Στις αρχές του 6ου αιώνα ήταν εγκατεστημένοι βόρεια του ποταμού Δούναβη, ο οποίος αποτελούσε το σύνορο του βυζαντινού κράτους στα Βαλκάνια. Από εκεί έκαναν εισβολές στα εδάφη του Βυζαντίου. Στα τέλη του 6ου και στις αρχές του 7ου αιώνα υποτάχτηκαν στους Άβαρους, οι οποίοι είχαν ιδρύσει ένα εκτεταμένο κράτος στην κεντρική Ευρώπη. Σλάβοι και Άβαροι μαζί συχνά έκαναν επιθέσεις στα βαλκανικά εδάφη του Βυζαντίου και πολιόρκησαν πολλές φορές τη Θεσσαλονίκη, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

2.Σκλαβηνίες και εξελληνισμός των Σλάβων

Σκλαβηνίες ονόμαζαν οι Βυζαντινοί περιοχές με σλαβικό πληθυσμό, διάσπαρτες ανάμεσα στους Έλληνες της ηπειρωτικής Ελλάδας. Οι Σλάβοι αυτοί κατέβηκαν στην Ελλάδα για πρώτη φορά στις αρχές του 7ου αιώνα και αρχικά έκαναν λεηλασίες και επιδρομές, εμποδίζοντας την εύκολη επικοινωνία μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Θεσσαλονίκης. Σταδιακά όμως ήρθαν σε επαφή με τους ελληνικούς πληθυσμούς και επηρεάστηκαν από τον πολιτισμό τους. Κατά τον 9ο και 10ο αιώνα οι Σλάβοι της Ελλάδας σταδιακά εξελληνίστηκαν σε τρία στάδια: 1) νικήθηκαν στρατιωτικά από το Βυζάντιο, 2) έγιναν Χριστιανοί (εκχριστιανισμός), 3) αφομοιώθηκαν γλωσσικά και εθνολογικά από τους Έλληνες.

3.Ίδρυση του Βουλγαρικού Κράτους

Οι πρώτοι Βούλγαροι δεν ήταν Σλάβοι, αλλά ασιατικός λαός, μακρινός συγγενής με τους Τούρκους. Το 680 νίκησαν τους Βυζαντινούς στα Βαλκάνια και ίδρυσαν ένα κράτος που απλωνόταν ανάμεσα στο Δούναβη και τον Αίμο. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Δ΄ (668-685) αναγνώρισε το βουλγαρικό κράτος και υπέγραψε συνθήκη ειρήνης, με την οποία οι Βυζαντινοί πλήρωναν κάθε χρόνο ένα ποσό στους Βουλγάρους, για να μην κάνουν οι τελευταίοι επιδρομές.

4.Δημιουργία του βουλγαρικού έθνους (εθνογένεση των Βουλγάρων)

Οι Βούλγαροι στο κράτος που ίδρυσαν βρήκαν εγκατεστημένους πολυάριθμους Σλάβους. Σταδιακά οι δύο λαοί ενώθηκαν μεταξύ τους. Οι Βούλγαροι, που ήταν λίγοι αριθμητικά, έδωσαν το όνομα στον καινούργιο λαό που δημιουργήθηκε και οι Σλάβοι έδωσαν τη γλώσσα και τα έθιμα. Έτσι το σημερινό βουλγαρικό έθνος είναι σλαβικό έθνος.

5.Σχέσεις με το Βυζάντιο

Οι Βούλγαροι και οι Βυζαντινοί για αιώνες πολέμησαν πολλές φορές μεταξύ τους, αλλά είχαν και οικονομικές σχέσεις, όταν επικρατούσε η ειρήνη. Οι βασιλιάδες των Βουλγάρων (χάνοι) υιοθέτησαν την Ελληνική ως επίσημη γλώσσα του κράτους τους, ενώ το 864 δέχτηκαν την Ορθοδοξία από τους Βυζαντινούς και έγιναν Χριστιανοί. Έτσι επηρεάστηκαν πολύ από το βυζαντινό πολιτισμό και για αιώνες ονειρεύονταν να μοιάσουν στη βυζαντινή αυτοκρατορία.

Πηγή: http://diavatagirgenis.blogspot.gr/2012/11/23-24.html

Σχεδιάγραμμα σελ. 26-28 (Η εξάπλωση των Αράβων) και σελ. 29-30 (Το εμπόριο και ο πολιτισμός των Αράβων)

Ιστορία

Σχεδιάγραμμα σελ. 26-28 (Η εξάπλωση των Αράβων) και σελ. 29-30 (Το εμπόριο και ο πολιτισμός των Αράβων)

1.Ο Μωάμεθ και η ισλαμική πίστη

Στην αρχή οι Άραβες, οι οποίοι κατοικούσαν στην Αραβική Χερσόνησο, ήταν διασπασμένοι σε φυλές και πίστευαν στην ειδωλολατρία. Ωστόσο εμφανίστηκε ένας σπουδαίος προφήτης, ο Μωάμεθ (570-632), ο οποίος έδωσε μια καινούργια μονοθεϊστική πίστη στους Άραβες, την πίστη στον Αλλάχ (Θεό). Στην αρχή ο Μωάμεθ διώχτηκε από την πατρίδα του τη Μέκκα και πήγε στη Μεδίνα, μια άλλη πόλη της Αραβίας. Η μετακίνηση αυτή του Μωάμεθ ονομάζεται Εγίρα, έγινε το 622 και θεωρείται ως το έτος 1 για τους πιστούς του Ισλάμ. Η νέα πίστη ονομάστηκε Ισλάμ (=αφοσίωση και πίστη στο θέλημα του Θεού) και οι πιστοί της Μουσλίμ (=αυτός που υποτάσσεται στο Θεό). Το ιερό τους βιβλίο ήταν το Κοράνι (=ο λόγος του Θεού). Η νέα πίστη διαδιδόταν με τον ιερό πόλεμο (τζιχάντ) και όσοι σκοτώνονταν πολεμώντας τους απίστους θεωρούνταν ότι ήταν μάρτυρες και ότι πήγαιναν κατευθείαν στον παράδεισο.

2.Η επέκταση του Ισλάμ και οι αγώνες με το Βυζάντιο

Χάρη στο τζιχάντ γρήγορα η νέα πίστη διαδόθηκε ορμητικά. Οι Άραβες πρώτα κατέκτησαν τους Πέρσες και στη συνέχεια απέσπασαν από το Βυζάντιο όλες τις ασιατικές επαρχίες, εκτός από τη Μικρά Ασία. Έφτασαν να πολιορκήσουν δυο φορές την Κωνσταντινούπολη (674-678 και 717-718), αλλά οι Βυζαντινοί κράτησαν την πρωτεύουσα χάρη στα απόρθητα τείχη της και το υγρό πυρ, ένα νέο όπλο που έκαιγε τα πλοία των εχθρών και είχε εφεύρει ο Καλλίνικος. Οι Άραβες κατέλαβαν επίσης τη Βόρεια Αφρική και πέρασαν από το στενό του Γιβραλτάρ στην Ευρώπη. Κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος της Ισπανίας και πέρασαν στη Γαλλία, όπου όμως ηττήθηκαν από τον αρχηγό των Φράγκων Κάρολο Μαρτέλο στη μάχη του Πουατιέ (732). Έτσι σταμάτησε η εξάπλωσή τους στην Ευρώπη. Ίδρυσαν ισχυρό ναυτικό και κατέλαβαν την Κύπρο, τη Ρόδο, την Κω, τη Χίο, την Κρήτη και τη Σικελία στη Μεσόγειο. Οι Άραβες λοιπόν ίδρυσαν μια τεράστια αυτοκρατορία (χαλιφάτο), με επικεφαλής έναν χαλίφη (=διάδοχος του προφήτη Μωάμεθ). Αργότερα η αυτοκρατορία αυτή διασπάστηκε σε μικρότερα χαλιφάτα, τα οποία συγκρούονταν μεταξύ τους.

3.Γράμματα, τέχνες, επιστήμες των Αράβων

Οι Άραβες καλλιέργησαν τον πολιτισμό και μαζί με τους Βυζαντινούς έγιναν οι πιο πολιτισμένοι λαοί της εποχής εκείνης. Μεγάλες βιβλιοθήκες και πανεπιστήμια υπήρχαν στην Κόρδοβα (Ισπανία) και τη Βαγδάτη (Ιράκ). Η αραβική λογοτεχνία έγινε της μόδας ακόμη και ανάμεσα στους Χριστιανούς. Πολλοί χαλίφες ήταν μανιώδεις συλλέκτες βιβλίων, ενώ πολλά έργα των αρχαίων Ελλήνων, κυρίως του Αριστοτέλη και των Νεοπλατωνικών, μεταφράστηκαν στα Αραβικά και επηρέασαν βαθιά την αραβική σκέψη και επιστήμη. Η αραβική τέχνη επηρεάστηκε από τη βυζαντινή. Πολλοί βυζαντινοί τεχνίτες και αρχιτέκτονες δούλεψαν για τους Άραβες. Εντυπωσιάζουν τα αραβικά τεμένη (τζαμιά =ναοί), κυρίως της Κόρδοβας και της Δαμασκού. Επίσης εντυπωσιάζουν τα αραβικά ψηφιδωτά (μωσαϊκά), τα οποία συχνά ήταν έργα βυζαντινών καλλιτεχνών. Ωστόσο στους Άραβες δεν επιτρεπόταν να εικονιστεί η ανθρώπινη μορφή (ανεικονική τέχνη), γι’ αυτό κυριαρχούν τα πολύπλοκα γεωμετρικά σχέδια και οι παραστάσεις φυτών.

4.Επίδραση του αραβικού πολιτισμού

Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός της Δύσης επηρεάστηκε από τα επιτεύγματα των Αράβων, τα οποία ήταν τα εξής:1) καθιέρωσαν τη χρήση των ινδικών αριθμών στα Μαθηματικά, 2) οργάνωσαν μακρινά ταξίδια (Γεωγραφία), 3) υπολόγισαν την τροχιά του ήλιου και των πλανητών (Αστρονομία), 4) ανακάλυψαν το θειικό οξύ και το οινόπνευμα (Χημεία), 5) ανέπτυξαν νέα φάρμακα και έκαναν πολύπλοκες εγχειρήσεις (Ιατρική), 5) έφεραν στην Ευρώπη το χαρτί από την Κίνα, 6) έφεραν καινούργιες καλλιέργειες (βερίκοκο, βαμβάκι, λεμόνι, ζαχαροκάλαμο κ.ά.). Έτσι πολλές αραβικές λέξεις πέρασαν στις ευρωπαϊκές γλώσσες: άλγεβρα, ζενίθ, ναδίρ, αλχημεία, αλκοόλ, ρύζι, σιρόπι, τσεκ κ.ά.   

Πηγή:http://diavatagirgenis.blogspot.gr/2012/11/26-28-29-30.html

Σχεδιάγραμμα σελ. 34-35 (Η μεταβατική εποχή: οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων)

Ιστορία

Σχεδιάγραμμα σελ. 34-35 (Η μεταβατική εποχή: οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων)

1.Τι ήταν η Εικονομαχία και ποια τα αίτιά της;

Από το 726 μ.Χ. ως το 843 μ.Χ. το Βυζάντιο ταλαιπωρήθηκε από την Εικονομαχία. Εικονομαχία ονομάζουμε τη διαμάχη ανάμεσα σε όσους πίστευαν ότι η λατρεία-προσκύνηση των εικόνων των Αγίων, του Χριστού, της Παναγίας και άλλων ιερών προσώπων ήταν σύμφωνη με τις διδασκαλίες της Ορθοδοξίας και σε όσους πίστευαν ότι η λατρεία των εικόνων ήταν μια μορφή ειδωλολατρίας. Όσοι ήταν υπέρ των εικόνων ονομάζονταν εικονολάτρες ή εικονόφιλοι, ενώ όσοι ήταν εναντίον των εικόνων ονομάζονταν εικονομάχοι ή εικονοκλάστες (< κλάω = σπάζω, καταστρέφω). Τα αίτια που οδήγησαν στην Εικονομαχία και την εμφάνιση όσων απέρριπταν τις εικόνες φαίνεται ότι ήταν τα ακόλουθα:1) η επιρροή της ιουδαϊκής (εβραϊκής) και ισλαμικής θρησκείας, οι οποίες ήταν ανεικονικές, δηλαδή δεν επέτρεπαν την παράσταση εικόνων του Θεού και γενικότερα ιερών προσώπων. Η επιρροή αυτή ήταν ιδιαίτερα έντονη στους βυζαντινούς πληθυσμούς της Μικράς Ασίας. 2) Η λατρεία των εικόνων είχε φτάσει στην υπερβολή και έφτανε στα όρια της δεισιδαιμονίας, ειδικά ανάμεσα στα λαϊκά στρώματα. 3) Οι αυτοκράτορες της δυναστείας των Ισαύρων (717-802) υποστήριξαν τους εικονομάχους, επειδή ήθελαν να περιορίσουν την αυξανόμενη δύναμη των μοναχών, οι οποίοι προωθούσαν τη λατρεία των εικόνων και επηρέαζαν πολύ το λαό. 4) Κυκλοφόρησε η ιδέα ανάμεσα σε πολλούς ότι οι αποτυχίες των Βυζαντινών στους πολέμους, κυρίως με τους Άραβες, οφείλονταν στην οργή του Θεού, ο οποίος δήθεν δεν ήθελε τη λατρεία των εικόνων και τιμωρούσε έτσι τους Βυζαντινούς.

2.Οι φάσεις της Εικονομαχίας και το τέλος της διαμάχης

Η Εικονομαχία χωρίζεται σε δύο φάσεις:

1) 726-787. Στη φάση αυτή συμβαίνουν τα εξής: α) εκδίδεται αυτοκρατορικό διάταγμα το 730 που απαγορεύει τη λατρεία των εικόνων. β) Οι εικονόφιλοι τιμωρούνται με φυλακίσεις, εξορίες και δημεύσεις περιουσιών. γ) Διώκονται οι μοναχοί και καταστρέφονται πολλά μοναστήρια. δ) Την υπεράσπιση της λατρείας των εικόνων αναλαμβάνει ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο μεγαλύτερος θεολόγος της εποχής του. ε) Η πρώτη φάση τερματίζεται με τη Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο (787), την οποία συγκάλεσε η αυτοκράτειρα Ειρήνη η Αθηναία. Η σύνοδος αποκατέστησε τη λατρεία των εικόνων, διευκρινίζοντας ότι στις εικόνες απονέμεται μόνο τιμητική προσκύνηση.

2) 815-843. Στη δεύτερη φάση πρωταγωνιστεί ο εικονομάχος αυτοκράτορας Λέων Ε΄ ο Αρμένιος, ο οποίος απέδωσε στην εικονολατρία τις ήττες των Βυζαντινών στα πεδία των μαχών. Η φάση αυτή τελειώνει το με νέα σύνοδο το 843, την οποία συγκάλεσε η αυτοκράτειρα Θεοδώρα. Η σύνοδος αποφάσισε την οριστική αποκατάσταση και αναστήλωση των εικόνων.

3.Βλαβερές συνέπειες της Εικονομαχίας

1) Προκάλεσε εμφύλια διαμάχη μεταξύ των Βυζαντινών. 2) Η Εκκλησία της Ρώμης. δυσαρεστημένη από τους εικονομάχους αυτοκράτορες, γύρισε την πλάτη στο Βυζάντιο και στράφηκε προς τους Φράγκους, οι οποίοι τότε κυριαρχούσαν στη Δυτική Ευρώπη. 3) Καταστράφηκαν πολλές εικόνες που ήταν έργα τέχνης, απαγορεύτηκε η απεικόνιση ιερών προσώπων και οι εκκλησίες γέμισαν με φυτικά, ζωικά και γεωμετρικά διακοσμητικά μοτίβα. 4) Υποχώρησε η ενασχόληση με τα γράμματα. 5) Μετά την οριστική νίκη των εικονολατρών καταστράφηκαν πολλά σημαντικά κείμενα των εικονομάχων.

4.Συνέπειες από τη νίκη των εικόνων

1) Η ελληνική πνευματική παράδοση που ευνοούσε από τα αρχαία χρόνια την απεικόνιση των θεϊκών μορφών νίκησε την ασιατική ανεικονική παράδοση. 2) Τερματίστηκαν οι θρησκευτικές διαμάχες. 3) Η Εκκλησία μπόρεσε να αφοσιωθεί στο ιεραποστολικό της έργο και στη διάδοση του Χριστιανισμού σε ειδωλολατρικούς λαούς. 4) Τα μοναστήρια άρχισαν να πολλαπλασιάζονται και να πλουτίζουν. 5) Περιορίστηκαν οι υπερβολές στη λατρεία των εικόνων και των λειψάνων των αγίων.

     
http://diavatagirgenis.blogspot.gr/2012/11/34-35.html

Σχεδιάγραμμα σελ. 36-37 (Η βασιλεία του Μιχαήλ Γ΄ και η αυγή της νέας εποχής)

Ιστορία

Σχεδιάγραμμα σελ. 36-37 (Η βασιλεία του Μιχαήλ Γ΄ και η αυγή της νέας εποχής)

Από την εποχή της βασιλείας του Μιχαήλ Γ΄ (842-867) από το Αμόριο της Φρυγίας (στη Μικρά Ασία) αρχίζει μια σταδιακή ανάπτυξη της δύναμης του Βυζαντίου, η οποία κορυφώθηκε στα χρόνια της Μακεδονικής Δυναστείας (867-1025). Το τέλος της Εικονομαχίας το 843 επέτρεψε στο κράτος να ασχοληθεί περισσότερο με τον κίνδυνο των Αράβων και να περάσει από την άμυνα στην επίθεση. Επίσης έχουμε μια αναγέννηση των αρχαίων γραμμάτων και του πολιτισμού.

1.Η Σχολή της Μαγναύρας

Η ανώτερη σχολή της Μαγνάυρας αποτελεί σταθμό για τη βυζαντινή παιδεία. Ιδρύθηκε από το Βάρδα, θείο του Μιχαήλ Γ΄ και τη διεύθυνσή της ανέλαβε ο Λέων ο Φιλόσοφος ή Μαθηματικός, διάσημος επιστήμονας της εποχής. Στη σχολή διδάσκονταν τα μαθήματα της φιλοσοφίας, της γραμματικής, της γεωμετρίας και της αστρονομίας. Η έντονη πνευματική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε γύρω από τη σχολή οδήγησε στην αναβίωση των αρχαίων γραμμάτων από τον Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο (μέσα του 10^ου αιώνα) και μετά.

2.Οι αρχαίοι συγγραφείς και ο πατριάρχης Φώτιος

Οι λόγιοι (μορφωμένοι) της εποχής, αλλά και οι μοναχοί, άρχισαν να συλλέγουν, να μελετούν και να αντιγράφουν έργα των αρχαίων Ελλήνων. Ανάμεσα στους λόγιους ξεχωρίζει ο Φώτιος, ο οποίος έγινε και πατριάρχης Κωνσταντινούπολης. Έγραψε τη Μυριόβιβλο (μια σειρά από 300 μελέτες και περιλήψεις αρχαίων κειμένων), ένα λεξικό, ομιλίες και θεολογικά έργα. Υπό την καθοδήγησή του έγινε ο εκχριστιανισμός των Σλάβων.

3.Αραβικοί πόλεμοι και επική ποίηση

Μέχρι τα μέσα του 9^ου αιώνα οι Άραβες έκαναν ανενόχλητοι επιδρομές στη Μικρά Ασία και έφτασαν να καταλάβουν το ισχυρότερο φρούριό της, το Αμόριο, πατρίδα του Μιχαήλ Γ΄ και της δυναστείας του. Μετά τα μέσα του 9^ου αιώνα οι Βυζαντινοί περνάν στην αντεπίθεση, διασχίζουν τον Ευφράτη και νικούν τον εμίρη (άρχοντα) της Μελιτηνής (863).

Οι πόλεμοι με τους Άραβες και ήρωες που αναδείχτηκαν μέσα από αυτούς τραγουδήθηκαν από περιπλανώμενους στη Μικρά Ασία επικούς ποιητές, οι οποίοι συνέθεταν άσματα (τραγούδια) που υμνούσαν τους Ακρίτες (ακριτικά τραγούδια), δηλαδή τους στρατιώτες που φύλαγαν τα άκρα (σύνορα) του Βυζαντίου. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν τα τραγούδια για το Βασίλειο Διγενή Ακρίτα και τον Αρμούρη (ίσως από το Αμόριο της Φρυγίας). Πληροφορίες γι’ αυτά τα τραγούδια μας δίνει ο Αρέθας, μαθητής του Φωτίου, επίσκοπος Καισαρείας και σπουδαίος λόγιος. Τα τραγούδια αυτά βασίζονται στη γλώσσα του λαού, γι’ αυτό και λέμε ότι ανήκουν στη δημώδη γραμματεία, σε αντίθεση με τα έργα των λογίων (λόγια γραμματεία), τα οποία είναι γραμμένα σε μια γλώσσα που μιμείται τα αρχαία Ελληνικά.  

Πηγή:http://diavatagirgenis.blogspot.gr/2012/11/36-37.html

Σχεδιάγραμμα σελ. 39-40 (Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους)

Ιστορία: Σχεδιάγραμμα σελ. 39-40 (Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους)

1.Ο εκχριστιανισμός των Μοραβών

Οι πρώτοι Σλάβοι που έγιναν Χριστιανοί ήταν οι Μοραβοί, οι οποίοι είχαν το κράτος τους εκεί που είναι σήμερα η ανατολική Τσεχία. Ο ηγεμόνας τους Ραστισλάβος ζήτησε το 862 από τους Βυζαντινούς να του στείλουν ιεραποστόλους για να διδάξουν στο λαό του την Ορθοδοξία. Πίστευε ότι μ’ αυτό τον τρόπο θα γινόταν σύμμαχος με το Βυζάντιο και θα αντιμετώπιζε με τη βοήθεια των Βυζαντινών την απειλή των Γερμανών και των Βουλγάρων.

            Ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Γ΄ και ο πατριάρχης Φώτιος έστειλαν στους Μοραβούς δυο αδέλφια από την Θεσσαλονίκη, τον Κύριλλο και το Μεθόδιο. Αυτοί ήταν έμπειροι διπλωμάτες, μορφωμένοι και γνώριζαν τη σλαβική γλώσσα. Ο Κύριλλος δημιούργησε ένα καινούργιο σλαβικό αλφάβητο, βασισμένο στο ελληνικό, το λεγόμενο κυριλλικό αλφάβητο. Επίσης μετέφρασε τη Θεία Λειτουργία και τα ιερά βιβλία στα σλαβικά, για να μπορεί να καταλαβαίνει ο απλός λαός το κήρυγμα και τη λειτουργία. Έτσι τα δύο αδέρφια είχαν μεγάλη επιτυχία στο έργο τους και μαζί με το Χριστιανισμό διέδωσαν και στοιχεία του Βυζαντινού πολιτισμού στους Σλάβους.

2.Ο εκχριστιανισμός των Βουλγάρων

Η εκκλησία της Ρώμης και ο πάπας Νικόλαος ήθελαν να εκχριστιανίσουν τους Βουλγάρους, για να περιορίσουν τη δύναμη του πατριάρχη της Βυζαντινής Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης. Ωστόσο οι Βυζαντινοί με την απειλή των όπλων ανάγκασαν τον βασιλιά των Βουλγάρων Βόρη (Boris) να δεχτεί το χριστιανισμό από τον Κωνσταντινούπολη και να βαφτιστεί από τον ίδιο τον Μιχαήλ Γ΄ το 864. Ο Βόρης προσπάθησε να καλέσει στη Βουλγαρία απεσταλμένους από την εκκλησία της Ρώμης, για να απαλλαγεί από τη βυζαντινή επιρροή, αλλά ο πατριάρχης Φώτιος αντέδρασε άμεσα: 1) κατηγόρησε την εκκλησία της Ρώμης για αιρετικές απόψεις, 2) αναθεμάτισε τον πάπα, 3) καταδίκασε το δόγμα της ρωμαϊκής εκκλησίας ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται όχι μόνο από τον Πατέρα, αλλά και από τον Υιό, 4) ανακήρυξε την εκκλησία της Βουλγαρίας ως τμήμα του πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης.     

Πηγή:http://diavatagirgenis.blogspot.gr/2012/11/39-40_18.html

Σχεδιάγραμμα σελ. 41-42 (Η βυζαντινή εποποιία. Επικοί αγώνες και επέκταση της αυτοκρατορίας)

Ιστορία: Σχεδιάγραμμα σελ. 41-42 (Η βυζαντινή εποποιία. Επικοί αγώνες και επέκταση της αυτοκρατορίας)

1.Πόλεμοι με τους Άραβες

Από τα χρόνια του αυτοκράτορα Ρωμανού Λακαπηνού (920-944) το Βυζάντιο κερδίζει απανωτές νίκες κατά των Αράβων. Ο στρατηγός Ιωάννης Κουρκούας υποτάσσει την Έδεσσα της Συρίας (944), ενώ οι 3 αυτοκράτορες Νικηφόρος Φωκάς (963-969), Ιωάννης Τζιμισκής (969-976) και Βασίλειος ο Β΄ (976-1025) καταλαμβάνουν από τους Άραβες την Κιλικία στη Μικρά Ασία, τμήματα της Συρίας και της Παλαιστίνης, την Κρήτη (961) και την Κύπρο (965). Στα χρόνια τους έχουμε τη μεγαλύτερη ακμή του Βυζαντίου.

2.Πόλεμοι με τους Βουλγάρους

Ο ελληνομαθής τσάρος των Βουλγάρων Συμεών (893-927) θαύμαζε το βυζαντινό κράτος και ήθελε να καταλάβει την ίδια την Κωνσταντινούπολη (όπου είχε σπουδάσει ως νέος), την οποία και πολιόρκησε αρκετές φορές ανεπιτυχώς. Στα χρόνια του το βουλγαρικό κράτος ίσως έφτασε στη μεγαλύτερη ακμή του. Πήρε από μόνος του τον φιλόδοξο τίτλο Βασιλεύς Βουλγάρων και Ρωμαίων και το όνειρό του ήταν να ιδρύσει ένα βουλγαροβυζαντινό κράτος. Ωστόσο, όταν πέθανε, ο διάδοχός του Πέτρος (927-969) έκανε συνθήκη ειρήνης με τους Βυζαντινούς και παντρεύτηκε τη Μαρία, ανεψιά του Ρωμανού Λακαπηνού. Στα χρόνια του τσάρου Σαμουήλ (997-1014) ξεκίνησε πάλι ο πόλεμος με τους Βυζαντινούς, αλλά οι Βούλγαροι υπέστησαν δύο συντριπτικές ήττες: στη μάχη του Σπερχειού (997) και του Κλειδίου (1014). Ο Βασίλειος ο Β΄ διέλυσε το βουλγαρικό κράτος και το έκανε επαρχία της βυζαντινής αυτοκρατορίας το 1018 (ως το 1185). Έτσι τα σύνορα του Βυζαντίου ξαναέφτασαν στο Δούναβη.

3.Συνέπειες των πολέμων και των βυζαντινών νικών

-ανθίζει η οικονομία

-προστέθηκαν νέα εδάφη, πληθυσμοί και έσοδα στο κράτος

-η διακοπή των αραβικών επιδρομών επέτρεψε στους γεωργούς να καλλιεργήσουν με ηρεμία τα χωράφια τους

-έτσι αυξήθηκε η γεωργική παραγωγή και ο πλούτος του κράτους

-το Βυζάντιο απέκτησε διεθνές κύρος, με αποτέλεσμα οι κάτοικοί του να νιώθουν περήφανοι που ήταν Βυζαντινοί

Πηγή:http://diavatagirgenis.blogspot.gr/2012/11/41-42.html

Σχεδιάγραμμα σελ. 43-44 (Η ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός του ρωσικού κράτους) και 45-47 (Σχέσεις Βυζαντίου-Δύσης. Αγώνες για τη διατήρηση των ιταλικών κτήσεων)

Ιστορία

Σχεδιάγραμμα σελ. 43-44 (Η ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός του ρωσικού κράτους) και 45-47 (Σχέσεις Βυζαντίου-Δύσης. Αγώνες για τη διατήρηση των ιταλικών κτήσεων)

1.Πώς διαμορφώθηκε το ρωσικό έθνος.

Από τον 9ο αιώνα εμφανίζονται στο ιστορικό προσκήνιο οι προερχόμενοι από τη Σκανδιναβία Βάραγγοι, τους οποίους οι ανατολικοί Σλάβοι ονόμαζαν Ρως, ενώ οι λαοί της Δύσης τούς ονόμαζαν Βίκιγκς και Νορμανδούς. Αυτοί ήταν ταυτόχρονα έμποροι, ισχυροί πολεμιστές και πειρατές. Οι Ρως κατέλαβαν το χώρο της σημερινής Ρωσίας και αναμίχθηκαν με τους πολυάριθμους Σλάβους που κατοικούσαν εκεί. Οι Ρως έδωσαν το όνομα στο λαό και τη χώρα, ενώ οι Σλάβοι έδωσαν τη γλώσσα, τα ήθη και τις παραδόσεις. Το πρώτο ρωσικό κράτος (μέσα 9ου αιώνα) είχε πρωτεύουσα το Κίεβο και έκανε μέσω του ποταμού Ντον εμπόριο με το Βυζάντιο.

2.Ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

Ο αυτοκράτορας Βασίλειος ο Β΄ ήρθε αντιμέτωπος με μια επανάσταση των πλούσιων γαιοκτημόνων (=δυνατοί) της Μικράς Ασίας και ζήτησε τη βοήθεια του Ρώσου τσάρου Βλαδίμηρου, υποσχόμενος να του δώσει ως σύζυγο την αδερφή του Άννα. Οι Ρώσοι έστειλαν στρατό και βοήθησαν το Βασίλειο να καταστείλει την εξέγερση, αλλά ο Βασίλειος ανέβαλλε συνεχώς να εκπληρώσει το δικό του μέρος της συμφωνίας. Ο Βλαδίμηρος, για να πιέσει την κατάσταση, κατέλαβε τη βυζαντινή πόλη Χερσώνα και τότε ο Βασίλειος δέχτηκε να στείλει τη νύφη, με τον πρόσθετο όρο ότι ο Βλαδίμηρος θα γινόταν χριστιανός. Ο Βλαδίμηρος δέχτηκε και μαζί με το γάμο και τη βάφτισή του βαφτίστηκαν ομαδικά και οι Ρώσοι στον ποταμό Δνείπερο (989). Το γεγονός σήμαινε ότι η Ρωσία έμπαινε στη σφαίρα επιρροής του βυζαντινού πολιτισμού και της Ορθοδοξίας.

3.Ο Ελληνισμός της Κάτω Ιταλίας

Ήδη από την εποχή του Β΄ Ελληνικού Αποικισμού (8ος και 7ος αιώνας π.Χ.) υπήρχαν πλήθος Έλληνες στη Νότια Ιταλία και τη Σικελία. Καινούργιοι ελληνικοί πληθυσμοί κατέφτασαν τον 7ο και 8ο αιώνα μ.Χ., όταν έφυγαν από τα μέρη των Βαλκανίων που κατέλαβαν οι Σλάβοι. Η κατάκτηση της Σικελίας από τους Άραβες στις αρχές του 10ου αιώνα έφερε κι άλλους Έλληνες στη νότια Ιταλία, η οποία ακόμη ήταν σε βυζαντινά χέρια, αλλά κινδύνευε από τους Γερμανούς, οι οποίοι έλεγχαν το βορρά της Ιταλίας. Ο Τζιμισκής, για να προστατεύσει τα βυζαντινά εδάφη της Ιταλίας από την επιθετικότητα των Γερμανών, έδωσε ως σύζυγο στο Γερμανό βασιλικό διάδοχο Όθωνα Β΄ την ανεψιά του Θεοφανώ (972). Στα χρόνια της Θεοφανώς η επιρροή του βυζαντινού πολιτισμού στη Γερμανία ήταν έντονη, γιατί οι Γερμανοί αγάπησαν και θαύμασαν τη βυζαντινή πριγκίπισσα για τους καλλιεργημένους τρόπους της. Ο Βασίλειος ο Β΄, για να προστατέψει τα ιταλικά του εδάφη, συμμάχησε με το ναυτικό κράτος της Βενετίας, παραχωρώντας στους Βενετούς πολλά εμπορικά προνόμια. Αυτά τα προνόμια θα ενισχυθούν αργότερα από τη δυναστεία των Κομνηνών και θα αποτελέσουν τελικά μεγάλη πληγή για τη βυζαντινή οικονομία. Τέλος, στα μέσα του 11ου αιώνα εμφανίστηκε ακόμη ένα πρόβλημα, οι Νορμανδοί, οι οποίοι κατέκτησαν πολλά εδάφη στην Ιταλία και απειλούσαν τις βυζαντινές κτήσεις της Ιταλίας.

Πηγή: http://diavatagirgenis.blogspot.gr/2012/11/43-44-45-47.html

Σχολιασμός επιλεγμένων πηγών από το βιβλίο της Μεσαιωνικής και Νεότερης Ιστορίας (Σελίδες 55-68)

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΠΗΓΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΣΕΛ. 55-68

24.Σελ. 55 (Η πολιτική του Μανουήλ έναντι των Λατίνων): Για ποιους λόγους, σύμφωνα με το κείμενο, ο Μανουήλ Κομνηνός έδωσε στους Λατίνους τα υψηλότερα αξιώματα; Ποια ήταν η αντίδραση των Ελλήνων;

Ο Μανουήλ προτίμησε τους Λατίνους α) επειδή οι Έλληνες ήταν μαλθακοί και θηλυπρεπείς, β) οι Λατίνοι ήταν αφοσιωμένοι και δυνατοί, γ) οι Λατίνοι εκπλήρωναν άριστα τα καθήκοντά τους. Οι Έλληνες μίσησαν τους Λατίνους, επειδή με τη συμπεριφορά του Μανουήλ αποκλείονταν από τα υψηλότερα αξιώματα του κράτους.

25.Σελ. 57. Ποια προνόμια παραχωρούσε το Χρυσόβουλο του 1082 στους Βενετούς;

α) Τους παραχωρούσε τα εργαστήρια μαζί με τους πάνω ορόφους στη συνοικία του Περάματος, β) τρεις σκάλες (αποβάθρες πλοίων) στην ίδια περιοχή, γ) τους έδινε το δικαίωμα να κάνουν εμπόριο με κάθε λογής εμπορεύματα σε όλα τα μεγάλα λιμάνια της αυτοκρατορίας, δ) τους απάλλασσε από την πληρωμή δασμών, ε) τους απάλλασσε από κάθε έλεγχο για τις δραστηριότητές τους.

26. Σελ. 59. (Ο Αλέξιος Α΄ και η πρώτη σταυροφορία). Γιατί ο Αλέξιος χρειαζόταν τη βοήθεια των Λατίνων; Πώς τους έπεισε να τον βοηθήσουν; Ποια ήταν τα αποτελέσματα των ενεργειών του;  

Ο Αλέξιος χρειαζόταν την βοήθεια των Λατίνων, γιατί συνειδητοποίησε ότι ήταν αδύνατον να αντιμετωπίσει μόνος του τους Τούρκους. Τους έπεισε στέλνοντας απεσταλμένους στον Πάπα της Ρώμης και τους άρχοντες της Δύσης, για να τους υπενθυμίσει ότι οι Τούρκοι έλεγχαν τα Ιεροσόλυμα και τους Αγίους Τόπους. Έτσι πολλές χιλιάδες Λατίνοι ξεκίνησαν για να απελευθερώσουν τους Αγίους Τόπους από τους Τούρκους. Τότε ο Αλέξιος βρήκε την ευκαιρία να εκστρατεύσει κι αυτός εναντίον των Τούρκων και να τους διώξει από τις βυζαντινές επαρχίες που είχαν καταλάβει στη Μικρά Ασία (=Ανατολή στο κείμενο).

27.Σελ. 60 (Η συμφωνία σταυροφόρων και Αγγέλων). Ποιες υποσχέσεις έδωσε η οικογένεια των Αγγέλων στους σταυροφόρους, αν οι τελευταίοι τους βοηθούσαν να πάρουν πίσω το θρόνο του Βυζαντίου;

Οι Άγγελοι υποσχέθηκαν στους σταυροφόρους: α) την υποταγή της Κωνσταντινούπολης στη Ρώμη, β) χρήματα και τρόφιμα γ) στρατιωτικό σώμα 10000 ανδρών με δικά τους έξοδα για ένα χρόνο.

28. Σελ. 63 (Η φραγκική καταπίεση στη Στερεά Ελλάδα). Με ποιες πράξεις ο Φράγκος ηγεμόνας καταπίεζε τους κατοίκους στα Σάλωνα; Ποιο περιστατικό προκάλεσε την έκρηξη οργής των κατοίκων; Πώς αντέδρασαν;

Ο Φράγκος ηγεμόνας ξεγύμνωνε, έδερνε και βασάνιζε με αγγαρείες και ταλαιπωρίες τους Σαλωνίτες. Όταν έμαθε ότι ο επίσκοπος Σεραφείμ είχε μια ωραία ανεψιά και πλούτη, προσπάθησε να του τα αρπάξει. Ο Σεραφείμ τότε ξεσήκωσε τους Σαλωνίτες και έστειλε μια επιστολή καλώντας τους Τούρκους να επέμβουν με το σκεπτικό ότι ήταν προτιμότερο να έχουν τους Τούρκους για αφέντες παρά τους Φράγκους.

29. Σελ. 63. Τι αρνητικό παρατήρησε ο Βατάτζης ότι έκαναν οι συμπατριώτες του; Με ποιο νόμο προσπάθησε να αντιμετωπίσει την κατάσταση;

Ο Βατάτζης παρατήρησε ότι οι κάτοικοι του βασιλείου του σπαταλούσαν τα χρήματά τους για να αγοράζουν ρούχα από το εξωτερικό. Έτσι εξέδωσε νόμο με τον οποίο απαγόρευε την αγορά ξένων ρούχων και υποχρέωνε τους Βυζαντινούς να αγοράζουν ρούχα που κατασκευάζονταν στο Βυζάντιο από βυζαντινούς υφαντουργούς.

30. Σελ. 65. Πώς δημιουργήθηκε ο στρατός των γενιτσάρων μέσω του παιδομαζώματος;

Οι Τούρκοι έκαναν επιδρομές και άρπαζαν τα μικρά αγόρια των χριστιανών. Στη συνέχεια τους μάθαιναν την τουρκική γλώσσα, τους έδιναν στρατιωτική εκπαίδευση και τους έκαναν μουσουλμάνους. Έτσι δημιουργήθηκε ο «νέος στρατός» των Τούρκων, οι γενίτσαροι.

31. Σελ. 67. Ποια πόλη αποκαλεί ο Φιλόθεος «Τρίτη Ρώμη»; Ποιες ήταν οι άλλες δύο Ρώμες; Τι προβλέπει για το παρόν και το μέλλον του ρωσικού κράτους;

Ο Φιλόθεος αποκαλεί Τρίτη Ρώμη την Μόσχα, τη νέα πρωτεύουσα των Ρώσων. Οι προηγούμενες δύο Ρώμες, που έπεσαν στα χέρια των απίστων, ήταν η Ρώμη της Ιταλίας και η Κωνσταντινούπολη. Ο Φιλόθεος θεωρεί ότι τώρα η Ρωσία είναι ο ισχυρότερος εκπρόσωπος της Ορθόδοξης πίστης σε όλη την Οικουμένη, ότι είναι ο κυρίαρχος όλων των χριστιανών και ότι δεν πρόκειται να υπάρξει στο μέλλον τέταρτη Ρώμη.