Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία από την άνοδο στο θρόνο του Οκταβιανού (30 π.Χ.) ως το Μέγα Κωνσταντίνο και την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης (330 μ.Χ.)

Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία από την άνοδο στο θρόνο του Οκταβιανού (30 π.Χ.) ως το Μέγα Κωνσταντίνο και την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης (330 μ.Χ.)

Από το 30 π.Χ., όταν ο Οκταβιανός Αύγουστος γίνεται ο πρώτος Ρωμαίος αυτοκράτορας, και για δύο αιώνες (1^ος και 2^ος αιώνας μ.Χ.) στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία επικρατεί ειρήνη και ευημερία. Το κράτος διαιρείται σε επαρχίες, οι οποίες διοικούνται από κυβερνήτες που τους διορίζει ο αυτοκράτορας. Οι κυβερνήτες των επαρχιών έχουν στη διάθεσή τους στρατεύματα εγκατεστημένα στα σύνορα, για να προστατεύουν το κράτος από τις επιδρομές των βαρβαρικών λαών. Ο ρωμαϊκός στρατός φτάνει τους 400.000 άνδρες και διαιρείται σε 30 λεγεώνες.

Επειδή οι Ρωμαίοι διατηρούν την ειρήνη και βοηθούν την ευημερία της οικονομίας (ιδιαίτερα το εμπόριο) με την κατασκευή δρόμων (π.χ. Εγνατία οδός) και λιμανιών, οι λαοί της αυτοκρατορίας αντιμετωπίζουν σε γενικές γραμμές φιλικά τους Ρωμαίους και δεν ξεσηκώνονται εναντίον τους. Σ’ αυτή την ηρεμία βοηθά το γεγονός ότι οι Ρωμαίοι παραχωρούν το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη σε όλο και περισσότερους λαούς και πολίτες της αυτοκρατορίας, ώσπου στο τέλος ο αυτοκράτορας Καρακάλας το έτος 212 μ.Χ. παραχωρεί το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη σε όλους τους κατοίκους της αυτοκρατορίας. Ακόμη και οι Έλληνες, οι οποίοι ήταν τόσο υπερήφανοι για τον πολιτισμό και την καταγωγή τους, αρχίζουν να αποκαλούν τον εαυτό τους όλο και πιο συχνά Ρωμαίο. Αυτή η ονομασία στη λαϊκή γλώσσα έγινε με το πέρασμα των αιώνων Ρωμιός και η λέξη Ρωμιοσύνη έγινε στη δημοτική παράδοση συνώνυμη με τη λέξη Ελληνισμός.  

Ωστόσο τον 3^ο αιώνα μ.Χ. το ρωμαϊκό κράτος περνά μεγάλη κρίση. Ο στρατός συχνά αναμειγνύεται στα εσωτερικά ζητήματα, ξεσπούν εμφύλιοι πόλεμοι, πολλοί υποψήφιοι αυτοκράτορες διεκδικούν τον θρόνο ταυτόχρονα και πολεμούν μεταξύ τους. Η άμυνα του κράτους αδυνατίζει και διάφοροι βαρβαρικοί λαοί, κυρίως γερμανικής καταγωγής (Γότθοι, Αλαμανοί, Φράγκοι, Βάνδαλοι, Λομβαρδοί κ.ά.), βρίσκουν την ευκαιρία, εισβάλλουν στα εδάφη της αυτοκρατορίας και λεηλατούν τις πόλεις, καταστρέφοντας την οικονομία.

Τα πράγματα θα αρχίσουν να καλυτερεύουν, όταν αυτοκράτορας θα γίνει ο Διοκλητιανός το 284 μ.Χ. Αυτός καταλαβαίνει ότι σ’ αυτή την κρίσιμη στιγμή το κράτος δεν μπορεί να κυβερνηθεί από έναν μόνο άνθρωπο, γι’ αυτό και διαιρεί την αυτοκρατορία σε τέσσερα μέρη και διορίζει άλλους τρεις βοηθούς. Συνολικά, λοιπόν, τέσσερεις άνδρες (Τετραρχία) διοικούν την αυτοκρατορία, ο καθένας με τη δική του πρωτεύουσα. Ο ίδιος ο Διοκλητιανός φεύγει από τη Ρώμη και μετακινείται στη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας.  

Ο Διοκλητιανός παραιτήθηκε το 305 μ.Χ. και οι υπόλοιποι της Τετραρχίας άρχισαν να συγκρούονται για το ποιος θα κυριαρχήσει. Κυριότεροι αντίπαλοι είναι ο (Μέγας) Κωνσταντίνος, ο Λικίνιος και ο Μαξέντιος. Τελικά το 324 ο Κωνσταντίνος νικά τους αντιπάλους του και μένει μόνος αυτοκράτορας. Ο Κωνσταντίνος καταλαβαίνει ότι η Ρώμη δεν μπορεί πια να είναι η πρωτεύουσα του κράτους, επειδή είναι εκτεθειμένη στις επιδρομές των βαρβαρικών λαών. Αποφασίζει να χτίσει μια νέα πρωτεύουσα στην περιοχή του Βυζαντίου, στο στενό του Βοσπόρου, σε ένα στρατηγικό σημείο με καλή οχύρωση, το οποίο ελέγχει το πέρασμα από τη Μεσόγειο στον Εύξεινο Πόντο (Μαύρη Θάλασσα). Αν και ο ίδιος ονόμασε την πόλη Νέα Ρώμη, επικράτησε τελικά η ονομασία Κωνσταντίνου πόλη, Κωνσταντινούπολη ή απλώς Πόλη. Σ’ αυτή γρήγορα θα κυριαρχήσει ο ελληνικός πολιτισμός και γλώσσα και σταδιακά το ανατολικό κομμάτι της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας θα μετατραπεί σε μια νέα αυτοκρατορία, τη βυζαντινή, η οποία θα διαρκέσει μέχρι την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους το 1453 μ.Χ. 

Πηγή: http://diavatagirgenis.blogspot.gr/2012/11/30-330.html