Η διαφορετικότητα στο σχολείο και τη μάθηση

-«Μαμά, γιατί ο Γιάννης είναι πιο ψηλός;»
-«Τα άλλα παιδάκια λένε πως ο Νίκος είναι κακό παιδί»
-«Η Μαρία τελειώνει πάντα τελευταία την ορθογραφία»
-«Στη γυμναστική, με διαλέγουν τελευταίο στο ποδόσφαιρο»
Δε μπορεί, θα έχετε σίγουρα ακούσει το παιδάκι σας να λέει κάτι παρόμοιο γυρνώντας από το σχολείο. Μπορεί ακόμα και οι ίδιοι να έχετε σκεφτεί πως η άλλη δασκάλα είναι πιο όμορφη από αυτή του παιδιού σας, το άλλο παιδάκι μπορεί και μετράει πιο γρήγορα, η άλλη μαμά προλαβαίνει και μαγειρεύει με τέσσερα παιδιά, κτλ.
Έχουμε την τάση να νομίζουμε πως κάτι διαφορετικό συμβαίνει με/στους άλλους και ξεχνάμε πως κι εμείς οι ίδιοι διαφέρουμε. Το σχολείο, είναι η καλύτερη αφορμή να μιλήσουμε στα παιδάκια για τη διαφορετικότητα!
Μπορεί να ακούγεται λίγο δύσκολη σαν έννοια, όμως μέσα στην τάξη τα παραδείγματα είναι πολλά και μπορούν εύκολα να γίνουν κατανοητά από ένα παιδί μικρής ηλικίας. Οι απλές διαφορές στην εξωτερική μας εμφάνιση μπορούν να αποτελέσουν την καλύτερη και πιο εύκολη αρχή διδασκαλίας της διαφορετικότητας:
- Ναι, η Γιωργίτσα είναι πιο ψηλή γιατί δε ψηλώνουν όλα τα παιδάκια το ίδιο, όπως και οι μεγάλοι.
- Ο Νίκος έχει γαλάζια μάτια γιατί δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι το ίδιο χρώμα ματιών.
- Η Μαίρη είναι παχουλή γιατί οι άνθρωποι μπορούν να φάνε περισσότερο ή λιγότερο και να κάνουν περισσότερη ή λιγότερη γυμναστική.
Μέχρι εδώ είναι όλα κατανοητά και εύκολα. Οι περισσότεροι θα σκέφτεστε πως ήδη μιλάτε γι’ αυτά στα παιδιά σας (και πολύ σωστά κάνετε). Ωστόσο, το πιο σύνηθες λάθος είναι πως ξεχνάμε τη διαφορετικότητα του ίδιου μας του παιδιού, του ίδιου μας του εαυτού. Μέσα από τα παραδείγματα, πρέπει να μιλήσουμε και για εμάς τους ίδιους! Δεν είναι μόνο οι άλλοι διαφορετικοί, ΟΛΟΙ είμαστε! Δεν είναι οι άλλοι ψηλοί, είμαστε κι εμείς κοντύτεροι. Δεν είναι οι άλλοι μόνο παχουλοί – να σαν κι εμάς – έχουμε κι εμείς τα κιλάκια μας!
Κάποιοι από εσάς μπορεί να αναρωτιέστε «γιατί τώρα, γιατί σε τόσο μικρή ηλικία ένα τόσο δύσκολο μάθημα;». Η απάντηση είναι απλή: Η διαφορετικότητα στη μάθηση και τις σχολικές επιδόσεις!
Μέσα σε μια τάξη, στο ίδιο σχολείο, με τον ίδιο δάσκαλο και την ίδια ύλη, δε μαθαίνουν όλα τα παιδάκια το ίδιο, όσοι έχετε περισσότερα από ένα παιδάκια το γνωρίζετε ήδη. Μπορεί η ειδική αγωγή να σημαίνει αυτό ακριβώς, δηλαδή το διαφορετικό τρόπο διδασκαλίας προσαρμοσμένο στον κάθε μαθητή Δυστυχώς όμως, τις περισσότερες φορές αυτός ο τρόπος δεν εφαρμόζεται και μέσα στη σχολική τάξη. Έτσι, βλέπουμε τις διαφορές ανάμεσα στις επιδόσεις των παιδιών στην ανάγνωση, τη γραφή, τα μαθηματικά και τα υπόλοιπα σχολικά μαθήματα. Οι επιδόσεις, κάνουν τα παιδιά να συγκρίνονται μεταξύ τους και πολλές φορές να νιώθουν τα ίδια άσχημα γι’ αυτές. Κάποια από αυτά μπορεί να εμφανίσουν άρνηση για το σχολείο και το διάβασμα, ακόμα και επιθετική συμπεριφορά στο σπίτι ή στο σχολείο.
Στο άρθρο μας για τις μαθησιακές δυσκολίες περιγράφουμε παρόμοια συμπτώματα σε περιπτώσεις που κάποιος μαθητής παρουσιάζει δυσκολίες σε κάποιον τομέα μάθησης. Ωστόσο, σε αυτό το κείμενο δε θέλουμε να δώσουμε έμφαση σε εγγενείς και ορισμένες διαταραχές, αλλά στην απλή διάσταση της μάθησης, αυτή της διαφορετικότητας!
Δε μπορεί όλοι οι μαθητές (αργότερα ενήλικοι εργαζόμενοι) να είναι το ίδιο καλοί σε όλα τα μαθήματα. Κάποια παιδιά έχουν εμφανή κλίση στα μαθηματικά, κάποια άλλα στο γραπτό λόγο, κάποια παιδιά παρουσιάζουν εξαιρετικές επιδόσεις στα αθλήματα, κάποια άλλα έχουν ταλέντο στη ζωγραφική, κ.ο.κ. Αυτό μπορούμε να το αντιληφθούμε εύκολα εμείς «οι μεγάλοι» από τον περίγυρό μας, τους συγγενείς, τους συναδέλφους μας και τους ίδιους μας τους εαυτούς. Συνήθως όμως, η κλίση μας σε κάτι σημαίνει και την ταυτόχρονη δυσκολία μας σε κάτι άλλο, το οποίο εμείς οι ίδιοι σε αυτή την ηλικία πια το έχουμε εντοπίσει, παραδεχτεί και σε ορισμένες περιπτώσεις, έχουμε βρει και τρόπους να το «κρύβουμε καλά» ή και να το ξεπερνάμε. Στα παιδάκια, δε συμβαίνει το ίδιο κι εδώ καλούμαστε εμείς να τα διδάξουμε τη διαφορετικότητα.
Ένας μαθητής δεν πρέπει να βιώνει ένα μέτριο ή κακό βαθμό ως αποτυχία και απόρριψη από το δάσκαλο και τους γονείς. Πρέπει να εξηγούμε στα παιδιά πως οι βαθμοί διαφέρουν σε κάθε δοκιμασία και πως αν δεν αποδώσουν με το μέγιστο βαθμό, ακόμα κι αν έχουν προετοιμαστεί καλά, υπάρχουν και άλλες εξηγήσεις πριν κατηγορήσουν τον εαυτό τους και πριν «ζηλέψουν» τους συμμαθητές τους. Πρέπει να επαινούμε τα παιδιά μας για τις πολύ καλές επιδόσεις τους, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε να επαινέσουμε την προσπάθειά τους ακόμα και σε περιπτώσεις που ο τελικός βαθμός δεν είναι τόσο καλός.
Πιο επιστημονικά, η διαφορετικότητα στη μάθηση εξηγείται με τις πολλαπλές νοημοσύνες (Gardner H.) οι οποίες παραθέτονται έξυπνα, απλά και κατανοητά στην παρακάτω εικόνα (κάντε κλικ για να μεγαλώσει). Αυτές οι πολλαπλές νοημοσύνες κάνουν τα συνήθη IQ τεστ να φαίνονται αστεία και ανακριβή και διαφοροποιούν τις δεξιότητες, επομένως τη μαθησιακή και αργότερα επαγγελματική πορεία του καθενός από εμάς.

Το γεγονός ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα δε βοηθά αυτήν τη διαφορετικότητα που μόλις εξηγήσαμε, δε σημαίνει πως δεν πρέπει εμείς να τη σεβαστούμε και να τη διδάξουμε στα παιδιά μας. Μπορεί ακόμα και σήμερα «ο καλός μαθητής» να έχει δεκάρια σε μαθηματικά και γλώσσα και να του βάζει δέκα και ο δάσκαλος της γυμναστικής, παρόλο που το παιδί είναι υπέρβαρο και δυσκολεύεται πολύ την ώρα των αθλημάτων. Ωστόσο, εμείς μπορούμε να εξηγήσουμε σε ένα παιδί με εξαιρετικό ταλέντο στη ζωγραφική ότι είναι λογικό να δυσκολεύεται λίγο στη γλώσσα και στο σκέφτομαι και γράφω.
Τέλος, να θυμόμαστε πως παιδιά που σέβονται τη διαφορετικότητα του άλλου και ταυτόχρονα αντιλαμβάνονται τη δική τους, γίνονται αργότερα άνθρωποι που σέβονται τη δυσκολία του συνανθρώπου τους, εμπνέονται από το ταλέντο του φίλου τους, συνεργάζονται και μοιράζονται καθήκοντα και υποχρεώσεις με τους συναδέλφους τους, συμβιώνουν αρμονικά σε οποιαδήποτε κοινωνία.
 Πηγή: