Το κείμενο που ακολουθεί είναι από το "Λαυσαϊκόν", ένα βιβλίο του 5ου αιώνα με ιστορίες ασκητών της Εκκλησίας. Με αφηγηματικό και απλό τρόπο δίνει μεγάλες αλήθειες της χριστιανικής πίστης και εμπειρίας.
Και άγιος και κλέφτης;
Ζούσε στην Αλεξάνδρεια μια ανύπαντρη Χριστιανή γυναίκα που φαινόταν ταπεινή, στην πραγματικότητα όμως ήταν περήφανη και πολύ φυλαργυρη.
Ηταν μάλλον φιλόχρυση παρά φιλόχριστη. Δεν είχε προσφέρει ποτέ κάτι από την περιουσία της, ούτε σε ξένο ούτε σε φτωχό, ούτε σε καταπιεσμένο, ούτε σε μοναχό, ούτε σε φτωχό κορίτσι ...
Αυτή η γυναίκα που στο όνομα ήταν παρθένα και όχι στον τρόπο ζωής, ο αγιότατος Μακάριος ο πρεσβύτερος και προϊστάμενος του λεπροκομείου, θέλησε - κατά κάποιον τρόπο- να την εγχειρίσει σαν γιατρός για να την ανακουφίσει από την πλεονεξία και επινόησε το εξής τέχνασμα.
Πήγε και τη βρήκε και της είπε:
-Εχουν πέσει στα χέρια μου πολύτιμοι λίθοι, σμαράγδια και υάκινθοι. Δεν ξέρω αν προέρχονται από κλοπή ή από νόμιμο εμπόριο.Δεν έχουν αποτιμηθεί, μιας και είναι πέρα από κάθε αποτίμηση. Ο ιδιοκτήτης τους τους πουλάει πεντακόσια νομίσματα ...
Πέφτει αυτή στα πόδια του και του λέει:
- Να μη τους αγοράσει άλλος, σε παρακαλώ, αγόρασέ τους εσύ για λογαριασμό μου ...
Πήρε, λοιπόν, ο Μακάριος απ' αυτήν τα πεντακόσια νομίσματα, τα διέθεσε όμως για τις ανάγκες του λεπροκομείου.
Περνούσε ο καιρός, μα αυτή δίσταζε να του το υπενθυμίσει, επειδή ο Άγιος είχε μεγάλη υπόληψη στην Αλεξάνδρεια ...Τελικά, κάποια στιγμή που τον συνάντησε στην Εκκλησία, του είπε:
-Σε παρακαλώ, πες μου τι έγινε με εκείνους τους πολύτιμους λίθους για τους οποίους έδωσα τα πεντακόσια νομίσματα; Αυτός της απάντησε:
- Από την ημέρα που έδωσες τα χρήματα πλήρωσα την αξία των λίθων. Αν θέλεις να τους δεις, έλα στο σπίτι μου.Εκει βρίσκονται.Δες αν σου αρέσουν, αλλιώς πάρε πίσω τα χρήματά σου. Κι εκείνη πήγε πολύ ευχαρίστως
Στους επάνω ορόφους του λεπροκομείου βρισκόταν οι λεπρές γυναίκες και στους κάτω οι λεπροί άνδρες. Όταν φτάσανε στην είσοδο τη ρώτησε:
-Τι θέλεις να δεις πρώτα; Τους υάκινθους ή τα σμάραγδα; Του απάντησε:
-Ότι νομίζεις.
Τότε την ανεβάζει στους επάνω ορόφους, της δείχνει ακρωτηριασμένες γυναίκες με πληγιασμένα πρόσωπα και της λέει:
- Να οι υάκινθοι. Κατόπιν την κατεβάζει στα κάτω πατώματα και της δείχνει τους άνδρες λέγοντας:
- Να τα σμαράγδια. Και νομίζω ότι δε θα βρεθούν πολυτιμότερα. Αν, λοιπόν, σου αρέσουν, πάει καλά, αλλιώς πάρε πίσω τα χρήματά σου.
Μετανιωμένη αυτή, βγήκε και αφού πήγε στο σπίτι της, αρρώστησε από τη στενοχώρια της που δεν έκανε ένα τέτοιο καλό σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, αλλά αναγκαστικά.
Αργότερα ευχαρίστησε τον Μακάριο και πορεύτηκε στη ζωή της όπως έπρεπε.
Σύμφωνα με την ηθική της κοινωνίας και με το νόμο, ο άγιος Μακάριος έκανε μια απάτη. Γιατί, όμως, στη συνείδηση της Εκκλησίας είναι άγιος;
Το φιλί δεν είναι πάντα και από μόνο του εκδήλωση αγάπης. Μπορεί να γίνει και σημάδι προδοσίας.( Η προδοσία του Ιούδα, από την αγιορείτικη Μονή Βατοπεδίου, 14ος αι.)
Στην εικόνα αυτή, κάθε μάτι του Χριστού έχει διαφορετική έκφραση.
Ας καλύψουμε με το χέρι μας το αριστερό προς εμάς τμήμα της, θα δούμε έναν Χριστό με αυστηρό βλέμμα, ενώ αν καλύψουμε το δεξί τμήμα της, θα δούμε έναν Χριστό ήρεμο και καταδεκτικό. Ο αγιογράφος έχει κατορθώσει επιδέξια να αποδώσει την πίστη της Εκκλησίας ότι ο Χριστός προσφέρεται σε όλους ανεξαίρετα ως Αγάπη. Όμως ο καθένας μας, ανάλογα με το βαθμό της δικής του πνευματικής προκοπής, βιώνει την παρουσία Του ως χαρά ή ως έλεγχο.
(Εικόνα από τη Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Όρος Σινά, π. 6ου αιώνα).
Ζούσε στην Αλεξάνδρεια μια ανύπαντρη Χριστιανή γυναίκα που φαινόταν ταπεινή, στην πραγματικότητα όμως ήταν περήφανη και πολύ φυλαργυρη.
Ηταν μάλλον φιλόχρυση παρά φιλόχριστη. Δεν είχε προσφέρει ποτέ κάτι από την περιουσία της, ούτε σε ξένο ούτε σε φτωχό, ούτε σε καταπιεσμένο, ούτε σε μοναχό, ούτε σε φτωχό κορίτσι ...
Αυτή η γυναίκα που στο όνομα ήταν παρθένα και όχι στον τρόπο ζωής, ο αγιότατος Μακάριος ο πρεσβύτερος και προϊστάμενος του λεπροκομείου, θέλησε - κατά κάποιον τρόπο- να την εγχειρίσει σαν γιατρός για να την ανακουφίσει από την πλεονεξία και επινόησε το εξής τέχνασμα.
Πήγε και τη βρήκε και της είπε:
-Εχουν πέσει στα χέρια μου πολύτιμοι λίθοι, σμαράγδια και υάκινθοι. Δεν ξέρω αν προέρχονται από κλοπή ή από νόμιμο εμπόριο.Δεν έχουν αποτιμηθεί, μιας και είναι πέρα από κάθε αποτίμηση. Ο ιδιοκτήτης τους τους πουλάει πεντακόσια νομίσματα ...
Πέφτει αυτή στα πόδια του και του λέει:
- Να μη τους αγοράσει άλλος, σε παρακαλώ, αγόρασέ τους εσύ για λογαριασμό μου ...
Πήρε, λοιπόν, ο Μακάριος απ' αυτήν τα πεντακόσια νομίσματα, τα διέθεσε όμως για τις ανάγκες του λεπροκομείου.
Περνούσε ο καιρός, μα αυτή δίσταζε να του το υπενθυμίσει, επειδή ο Άγιος είχε μεγάλη υπόληψη στην Αλεξάνδρεια ...Τελικά, κάποια στιγμή που τον συνάντησε στην Εκκλησία, του είπε:
-Σε παρακαλώ, πες μου τι έγινε με εκείνους τους πολύτιμους λίθους για τους οποίους έδωσα τα πεντακόσια νομίσματα; Αυτός της απάντησε:
- Από την ημέρα που έδωσες τα χρήματα πλήρωσα την αξία των λίθων. Αν θέλεις να τους δεις, έλα στο σπίτι μου.Εκει βρίσκονται.Δες αν σου αρέσουν, αλλιώς πάρε πίσω τα χρήματά σου. Κι εκείνη πήγε πολύ ευχαρίστως
Στους επάνω ορόφους του λεπροκομείου βρισκόταν οι λεπρές γυναίκες και στους κάτω οι λεπροί άνδρες. Όταν φτάσανε στην είσοδο τη ρώτησε:
-Τι θέλεις να δεις πρώτα; Τους υάκινθους ή τα σμάραγδα; Του απάντησε:
-Ότι νομίζεις.
Τότε την ανεβάζει στους επάνω ορόφους, της δείχνει ακρωτηριασμένες γυναίκες με πληγιασμένα πρόσωπα και της λέει:
- Να οι υάκινθοι. Κατόπιν την κατεβάζει στα κάτω πατώματα και της δείχνει τους άνδρες λέγοντας:
- Να τα σμαράγδια. Και νομίζω ότι δε θα βρεθούν πολυτιμότερα. Αν, λοιπόν, σου αρέσουν, πάει καλά, αλλιώς πάρε πίσω τα χρήματά σου.
Μετανιωμένη αυτή, βγήκε και αφού πήγε στο σπίτι της, αρρώστησε από τη στενοχώρια της που δεν έκανε ένα τέτοιο καλό σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, αλλά αναγκαστικά.
Αργότερα ευχαρίστησε τον Μακάριο και πορεύτηκε στη ζωή της όπως έπρεπε.
Σύμφωνα με την ηθική της κοινωνίας και με το νόμο, ο άγιος Μακάριος έκανε μια απάτη. Γιατί, όμως, στη συνείδηση της Εκκλησίας είναι άγιος;
- Οι δυνάμεις που ωθούν τον άνθρωπο σε κάποια δραστηριότητα ονομάζονται κίνητρα και πηγή τους είναι το ασυνείδητο.
- Η στάση ζωής του ανθρώπου διαμορφώνεται από την πρόθεση, τα κίνητρα και τις πράξεις.
- Στο χριστιανισμό οι πράξεις του ανθρώπου αξιολογούνται με κριτήριο την αγάπη και την ελευθερία και αποδοκιμάζονται αυτοί που που έχουν ως κίνητρο τον ατομισμό, την ιδιοτέλεια τον εγωισμό και το συμφέρον. Αυτό τονίζει ο Χριστός στην παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου: «Είπε ο Κύριος αυτήν εδώ την παραβολή. «Δυό άνθρωποι ανέβηκαν στο ναό για να προσευχηθούν ο ένας Φαρισαίος και ο άλλος Τελώνης. Ο Φαρισαίος στάθηκε και προσευχόταν στον εαυτό του με αυτά τα λόγια. “Θεέ μου, σε ευχαριστώ, γιατί εγώ δεν είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους, τους κλέφτες, τους άδικους, τους άτιμους ή και σαν τούτον εδώ τον Τελώνη· νηστεύω δυό φορές την εβδομάδα και δίνω το δέκατο απ’ όλα τα εισοδήματα μου”. Κι ο Τελώνης στεκόταν από μακρυά και δεν ήθελε μηδέ τα μάτια του να σηκώσει στον ουρανό, μόνο χτυπούσε το στήθος του κι έλεγε· “Θεέ μου, συγχώρεσε με τον αμαρτωλό”. Σας λέγω λοιπόν πως αυτός κατέβηκε στο σπίτι του δικαιωμένος μπροστά στο Θεό παρά ο άλλος. Γιατί όποιος περηφανεύεται θα ταπεινωθεί κι όποιος ταπεινώνεται θα υψωθεί». Καταδικάζει τον Φαρισαίο που ζει παγιδευμένος στη φαινομενική του ηθικότητα και προσεύχεται για να ικανοποιήσει την ιδιοτέλειά του και τον εγωισμό του. Και επιδοκιμάζει τον Τελώνη γιατί παρά το γεγονός πως γνωρίζει πως έχει αμαρτίες, επιδιώκει μέσα από την προσευχή να επανενωθεί με το Θεό και τους συνανθρώπους του.
Το φιλί δεν είναι πάντα και από μόνο του εκδήλωση αγάπης. Μπορεί να γίνει και σημάδι προδοσίας.( Η προδοσία του Ιούδα, από την αγιορείτικη Μονή Βατοπεδίου, 14ος αι.) - Ο χριστιανισμός δεν εκδίδει κατάλογο αμαρτημάτων αλλά ούτε και αρκείται στην τήρηση εξωτερικών τύπων. Είναι μια διαρκής επανάσταση σε κάθε κατεστημένο.Δεν έχει έτοιμα ηθικά συνταγολόγια .Και γι'αυτό είναι επαναστατικός μέσα στις κοινωνίες που συνήθως επαναπαύονται στην τήρηση εξωτερικών τύπων.
- .Στο χριστιανισμό καμιά πράξη δεν είναι από μόνη της (αυτομάτως) καλή ή κακή. Καμιά πράξη δεν σώζει αυτόματα, μαγικά μηχανικά. Αυτό που μετράει είναι αν ο άνθρωπος είναι συνειδητά και ελεύθερα προσανατολισμένος προς τον αγαπητικό τρόπο ύπαρξης, υπόδειγμα του οποίου είναι η Αγία Τριάδα. Δεν υπάρχει λοιπόν κατάλογος καλών και κακών πράξεων αλλά κάθε πράξη θ" αξιολογηθεί αν έγινε με κίνητρο την αγάπη και την ελευθερία και θα αποδοκιμαστεί αν έγινε με κίνητρο τη διασφάλιση του ατομικισμού, του εγωισμού και του συμφέροντος
- Σύμφωνα με τον Ιησού Χριστό (λίγο μετά το Μυστικό Δείπνο, μιλώντας στους μαθητές Του, μεταξύ άλλων τους είπε: "Δεν σας ονομάζω πια δούλους, γιατί ο δούλος δεν ξέρει τι κάνει ο κύριό του. Εσάς όμως σας ονόμασα φίλους, γιατί σας έκανα γνωστά όλα όσα άκουσα από τον Πατέρα μου" (Ιωαν.15,15) και τους Πατέρες, τα κίνητρα που ωθούν τον άνθρωπο στη σχέση του με το Θεό είναι τρία : ο φόβος, ο μισθός και η αγάπη. Αντιστοιχούν σε τρείς κατηγορίες ανθρώπων:
- Ο δούλος : φοβάται την κόλαση και τηρεί τις εντολές για να αποφύγει την αμαρτία.δούλος έχει μπροστά του ενΟα Θεό δικαστή
- Ο μισθωτός: επιδιώκει την ανταπόδοση και χτίζει μια υπαλληλική σχέση με τον Θεό. Ο μισθωτός έχει μπροστά του ένα Θεό ταμία.
- Ο ελεύθερος υιός: έχει κίνητρο την αγάπη και βιώνει μια πατρική σχέση με τον Θεό.Ο Θεός, επι τέλους, βιώνεται ως φίλος και ως πατέρας.
Στην εικόνα αυτή, κάθε μάτι του Χριστού έχει διαφορετική έκφραση.Ας καλύψουμε με το χέρι μας το αριστερό προς εμάς τμήμα της, θα δούμε έναν Χριστό με αυστηρό βλέμμα, ενώ αν καλύψουμε το δεξί τμήμα της, θα δούμε έναν Χριστό ήρεμο και καταδεκτικό. Ο αγιογράφος έχει κατορθώσει επιδέξια να αποδώσει την πίστη της Εκκλησίας ότι ο Χριστός προσφέρεται σε όλους ανεξαίρετα ως Αγάπη. Όμως ο καθένας μας, ανάλογα με το βαθμό της δικής του πνευματικής προκοπής, βιώνει την παρουσία Του ως χαρά ή ως έλεγχο.
(Εικόνα από τη Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Όρος Σινά, π. 6ου αιώνα).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.