Οι τρείς Σταυροί

Οἱ τρεῖς Σταυροί
τοῦ Μητροπολίτου
Καισαριανῆς, Βύρωνος καὶ Ὑμηττοῦ
Δανιὴλ

«Παρέλαβον δὲ τὸν Ἰησοῦν καὶ ἤγαγον· καὶ βαστάζων
τὸν σταυρὸν αὐτοῦ ἐξῆλθεν εἰς τὸν λεγόμενον κρανίου
τόπον, ὃς λέγεται ἑβραϊστὶ Γολγοθᾶ, ὅπου αὐτὸν
ἐσταύρωσαν, καὶ μετ’ αὐτοῦ ἄλλους δύο ἐντεῦθεν καὶ
ἐντεῦθεν, μέσον δὲ τόν Ἰησοῦν» ( Ἰωάννου ιθ΄ 17-18).

Ὅταν γεννήθηκε ὡς ἄνθρωπος ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ
Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός εἶχε συντροφιά τά ἄκακα
ζῶα τῆς Φάτνης (Λουκᾶ β΄ 7). ὅταν πέθανε περιβαλ-
λόταν ἀπό τήν κτηνώδη κακία πού ὑποστασιαζόταν στά
πρόσωπα τῶν δύο ληστῶν (Ματθαίου κζ΄ 38).
Στήν ἔλευσή Του στόν κόσμο ἡ «δόξα Κυρίου πε-
ριέλαμψε» (Λουκᾶ β΄ 9) τούς ἁγνούς βοσκούς τῆς Βη-
θλεέμ καί τό λαμπερό ἀστέρι ὁδηγοῦσε τούς ἀναζη-
τοῦντες τήν Ἀλήθεια σοφούς (Ματθαίου β΄ 1).

 Στήν
ἔξοδό Του ἀπό τόν κόσμο ὁ ἥλιος σκοτίσθηκε καί ἀπέ-
κρυψε τίς ἀκτίνες του (Λουκᾶ κγ΄ 44), ἐπειδή δέν ἄντεχε
νά βλέπει τό στυγερό ἔγκλημα πού διαπραττόταν, νά
τιμωρεῖται ὁ ἀθῶος (Ματθαίου κζ΄ 24) ὡς ἔνοχος (Ματ-
θαίου κστ΄ 66), ὁ διελθών τήν ζωήν Του «εὐεργετῶν καὶ
ἰώμενος» (Πράξεων ι΄ 38) ὡς κακοῦργος (Λουκᾶ κβ΄ 37).
Σ’ ὅλη Του τήν ζωή ἀντιμετώπισε τήν κακία τῶν
ἀνθρώπων. Πολέμησε τήν ἁμαρτία καί συγχώρησε τούς
ἁμαρτωλούς. Οἱ τελῶνες, οἱ πόρνες, οἱ ἁμαρτωλοί ζη-
τοῦσαν τό ἔλεος, τήν λύτρωση ἀπ’ Αὐτόν καί τούς ἔδινε
τή θεϊκή ἄφεση. Οἱ τυφλοί, οἱ χωλοί, οἱ πάσχοντες ζη-
τοῦσαν τή θεραπεία τους καί λάμβαναν τήν ἴαση μέ ἕνα
Του λόγο. Ὁ ἰατρός τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων δέν
ἀποστράφηκε «τοὺς κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένους»
(Ματθαίου ια΄ 28) τῆς ζωῆς.
Ληστές δέν συναναστράφηκε. Μόνο αὐτοί δέν Τόν
πλησίασαν.Κι’ αὐτούς τούς συνάντησε στό τέλος τῆς ζωῆς
Του. Τούς ἔστησαν δεξιά Του καί ἀριστερά Του οἱ σταυ-
ρωτέςΤου.Αὐτός, πού ὅταν γεννήθηκεΤόν δοξολογοῦσαν
τά οὐράνια, θανατώθηκε ὡς πιό ἐπικίνδυνος καί ἀπό τόν
ἐπώνυμο ληστή Βαραββᾶ «τὸν διὰ στάσιν καὶ φόνον βε-
βλημένον εἰς τὴν φυλακήν» (Λουκᾶ κγ΄ 25).Ὡς κακοῦργος με-
ταξύ δύο ληστῶν σταυρώθηκε «καὶ ἐπληρώθη ἡ γραφὴ ἡ
λέγουσα· καὶ μετὰ ἀνόμων ἐλογίσθη» (Μάρκου ιε΄ 28).
Οἱ τρεῖς πού κρεμάσθηκαν πάνω στούς σταυρούς τοῦ
Γολγοθᾶ κατά τή μαρτυρία τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων διαφέ-
ρουν στά ἑξῆς:
α. Ὁ μετανοημένος ληστής
Ἡ ἁμαρτία ἦταν μέσα του· ὄχι ὅμως ἐπάνω του.
«Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ἕτερος ἐπετίμα αὐτῷ λέγων· οὐδὲ φο-
βῇ σύ τόν Θεόν, ὅτι ἐν τῷ αὐτῷ κρίματι εἶ;» (Λουκᾶ κγ΄ 40).
«Καὶ εἶπεν αὐτῶ ὁ Ἰησοῦς· ἀμὴν λέγω σοι, σήμερον μετ’
ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ» (Λουκᾶ κγ΄ 43).
β. Ὁ Ἰησοῦς Χριστός
Ἡ ἁμαρτία ἦταν ἐπάνω του ὄχι ὅμως μέσα του.
«Καὶ ὅτε ἀπῆλθον ἐπὶ τὸν τόπον τὸν καλούμενον Κρα-
νίον, ἐκεῖ ἐσταύρωσαν αὐτὸν καὶ τοὺς κακούργους, ὃν μὲν
ἐκ δεξιῶν ὃν δὲ ἐξ ἀριστερῶν» (Λουκᾶ κγ΄ 33).
«Ὃς (δηλαδή ὁ Ίησοῦς Χριστός) τάς ἁμαρτίας ἡμῶν
αὐτὸς ἀνήνεγκεν ἐν τῷ σώματι αὐτοῦ ἐπὶ τὸ ξύλον, ἵνα ταῖς
ἁμαρτίαις ἀπογενόμενοι τῇ δικαιοσύνῃ ζήσωμεν· οὗ τῷ
μώλωπι αὐτοῦ ἰάθητε» (Α΄ Πέτρου β΄ 24).
γ. Ὁ ἀμετανόητος ληστής
Ἡ ἁμαρτία ἦταν μέσα του καί ἐπάνω του.
«Εἷς δὲ τῶν κρεμασθέντων κακούργων ἐβλασφήμει
αὐτὸν λέγων· εἰ σύ εἶ ὁ Χριστός, σῶσον σεαυτόν καί ἡμᾶς»
(Λουκᾶ κγ΄ 39).

Δύο ληστές. Ἡ ἱστορία καί οἱ Γραφές δέν μᾶς δίνουν
πληροφορίες γι’ αὐτούς. Τί νά ποῦν ἄλλωστε! Ληστεῖες,
διαρρήξεις, κλοπές, φόνοι κατά συρροήν, τί ἄλλο μπορεῖ
νά ὁδήγησε δύο ληστές στήν καταδίκη τους στήν ἐσχάτη
τῶν ποινῶν, καί μάλιστα διά σταυρώσεως. Κοινή ἡ πορεία
τους μέχρι τόν σταυρό, ὡς λίγο πρίν τόν θάνατό τους.
Ὅταν σταυρώθηκαν ὅμως χώρισαν οἱ δρόμοι τους.
Συμπεριφέρονται μέ διαφορετικό τρόπο ὁ καθένας στόν
σταυρωμένο δίπλα τους Υἱό τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἕνας ὀνειδίζει,
χλευάζει, βλασφημεῖ. Ὁ ἄλλος μετανοεῖ γιά τή ζωή του,
ὑπερασπίζεται τόν Ἀθῶο, ἐλέγχει τόν βλάσφημο. Ὁ ὀνει-
δίσας χάνεται. Ὁ μετανοήσας σώζεται καί μένει αἰώνιο
παράδειγμα σωτηρίας.
Ὁ ἕνας ὁδηγεῖται στήν πόρωση. Σκληραίνει τό περί-
βλημα τῆς ψυχῆς του, καί δέν ἐπιτρέπει νά τό διαπερά-
σουν τά βέλη τῆς θείας Χάριτος πού Τήν βλέπει, Τήν
αἰσθάνεται, Τήν νοιώθει δίπλα του.
Ὁ ἄλλος ἀφήνει τήν ψυχή του νά μαλακώσει. Τό πα-
ρελθόν του σβήνει, λυώνει σάν τό κερί μπροστά στή
φωτιά. Συναισθάνεται, ὅτι ὅλη ἡ ζωή του ὑπῆρξε μάταιη,
τιποτένια, χαμένη, ἕνα μηδενικό. Νιώθει ὅτι πνίγεται στή
θάλασσα τῶν ἀνομημάτων του καί ζητεῖ ἀπεγνωσμένα
σανίδα σωτηρίας.

 Ὁ ἐπουράνιος Πατέρας, πού «βρέχει ἐπὶ
δικαίους καὶ ἀδίκους» (Ματθαίου ε΄ 25) συνεχῶς, ἔστω κι
ἄν αὐτοί δέν τό ἀντιλαμβάνονται καί ἐκχέει τήν χάρη Του
κρουνηδόν σέ ὅλους μέ τίς εὐκαιρίες πού δίνει στή ζωή
τους, ἔδωσε καί στόν ληστή πολλές εὐκαιρίες γιά νά διορ-
θώσει τή ζωή του, τοῦ δίνει καί τήν τελευταία εὐκαιρία:
Νά πεθάνει δίπλα στόν Υἱό Του.
Κι’ αὐτός σέ μιά ἀναλαμπή συλλαμβάνει τό μήνυμα.
Σπάζει τό σκληρό κέλυφος τῆς ἁμαρτίας πού περιβάλλει
τήν ψυχή του καί ἐλευθερώνεται ἀφήνοντας τήν ψυχή του
νά λουσθεῖ ἀπό τήν θεία Χάρη. Ἔρχεται ἡ πίστη, τήν
ἀποδέχεται καί τήν ὁμολογεῖ. Δείχνει τήν μετάνοιά του.
Ζητεῖ τό ἔλεος τοῦ Κυρίου «ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ βασιλείᾳΤου».
Ὁ ληστής πού σταυρώθηκε στά δεξιά τοῦ Ἰησοῦ Χρι-
στοῦ, ἄν καί ἡ ζωή του ἦταν γεμάτη ἀπό στυγερές πράξεις,
σώθηκε ἐπειδή πίστεψε, ὅτι ὁ συσταυρωμένος μαζί του
ἦταν ὁ Χριστός, ὁ Μεσσίας, ὁ ἀναμενόμενος λυτρωτής.
Αὐτή του τήν πίστη τήν ὁμολόγησε δημόσια, ἐπιπλήττον-
τας τόν βλάσφημο συν-κακοῦργο. Τά λόγια του δείχνουν
τήν βαθιά καί εἰλικρινῆ μετάνοιά του.
«Οὐ φοβῇ σὺ τὸν Θεόν, ὅτι ἐν τῷ αὐτῷ κρίματι εἶ, καί
ἡμεῖς μὲν δικαίως ἄξια ὧν ἐπράξαμε ἀπολαμβάνομε οὗτος
δὲ οὐδὲν ἄτοπον ἔπραξε. Καὶ ἔλεγε τῷ Ἰησοῦ· μνήσθητί μου
Κύριε ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκᾶ κγ΄ 40-42).
Στά λίγα λόγια του πάνω στόν σταυρό ἔδειξε α) τόν
φόβο Θεοῦ πού γεννήθηκε μέσα του, β) τήν συναίσθηση
τῆς ἁμαρτωλότητάς του, ὅταν βρέθηκε μπροστά στόν
Ἅγιο καί Δίκαιο πού ὑπέφερε ἄδικα, γ) τήν πίστη στόν
Ἰησοῦ Χριστό, δ) τήν ὁμολογία τῆς θεότητός Του, ε) τήν
μετάνοια γιά τήν προηγούμενη ζωή του καί στ) τήν κατα-
φυγή στό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ἀνάμεσα στούς φρικτούς
πόνους τῆς σταυρώσεως βρῆκε τήν δύναμη, ἔστω καί ξε-
ψυχισμένα, ξέπνοα νά τά ψελλίσει.
Κι αὐτά τά λόγια τόν ἔσωσαν «μιᾷ ροπῇ ἐσώθη καί
πρῶτος Παραδείσου τάς πύλας ἀνοίξας εἰσῆλθε» (Τροπάριο
τοῦ ιδ΄ Ἀντιφώνου τῆς Ἀκολουθίας τῶν ἁγίων Παθῶν).
«Μιᾷ ροπῇ ἐσώθη». Στήν πλάστιγγα τῶν πεπραγμένων
τῆς ζωῆς του, πού τό ἕνα μέρος της ἔγερνε ἀπειλητικά πρός
τήν ἄβυσσο τῆς ἀπώλειας, τοποθετήθηκε στό ἄλλο μέρος
ἕνα φαινομενικά ἀσήμαντο ἀντίβαρο μιά μικρή φωνή, μιά
σύντομη φράση τό: «Μνήσθητί μου....». Κι’ αὐτό ἀνέτρεψε
τήν ροπή τῆς πλάστιγγας κι ἔσωσε τόν ληστή.
«Κεκλεισμένας ἤνοιξε τῆς Ἐδέμ πύλας·
Βαλὼν ὁ ληστής κλεῖδα τὸ “μνήσθητί μου”»
(Στίχοι στό εὐγνώμονα ληστή τῆς Ἀκολουθίας τῶν ἁγ. Παθῶν).
«Τὸν ληστήν αὐθημερόν,
τοῦ Παραδείσου ἠξίωσας Κύριε·
κἀμέ τῷ ξύλῳ τοῦ Σταυροῦ,
φώτισον καί σῶσόν με»
(Ἐξαποστειλάριον τῆς Ἀκολουθίας τῶν ἁγίων Παθῶν).