Ο Θεός μου ο αλλοδαπός

 

    «Ζημιωνόμαστε τα μέγιστα αν παραβλέψουμε την οικουμενικότητα τής Ορθοδοξίας, την πολυεθνικότητα τής Εκκλησίας, τον αντικομφορμισμό του Ευαγγελίου του Χριστού» (...)

    Ή θετική στάση απέναντι στη συνάντηση με τον «άλλον», δε σημαίνει ούτε απεμπόληση ούτε σχετικοποίηση τής ορθόδοξης πίστης, αλλά εντελώς το αντίθετο: Εμμονή σ’ αυτή την πίστη και διάθεση έμπρακτης Βίωσης της. Ή χριστιανικότητα του «απέναντι» δεν είναι όρος για τη συνάντησή μου μαζί του· ή συνάντηση μου όμως με τον «απέναντι» είναι όρος για τη χριστιανικότητά μου. (...)

 

Ο Χριστός ως ξένος

    Χριστός είναι Υιός Θεού, Θεός και αυτός πού ξενιτεύεται από τούς ουρανούς του για να κατέλθει στη γη ωσάν σε ξένο τόπο...

    Εργάτης, λοιπόν, σε ξένο τόπο (Ίω. 5,17). Μα και εκεί ένας διαρκής μετανάστης υπήρξε:

    Από την Παναγία συνελήφθη στη Ναζαρέτ, γεννήθηκε στη Βηθλεέμ, φυγαδεύτηκε στην Αίγυπτο, ανατράφηκε στη Ναζαρέτ, έζησε σε ασταμάτητη μετακίνηση... Μήπως δεν το ‘πε ό ίδιος; «Οι αλεπούδες έχουν καταφύγιο, και τα πουλιά έχουν φωλιές. Ό Υιός όμως τού Ανθρώπου δεν έχει πού να γείρει το κεφάλι» (Ματθ. 8,20)...

    Ό παράξενος Θεός μου ταύτισε τον εαυτό του μαζί τους. «Ήμουνα ξένος... Όποιος περιθάλπει έναν απ’ αυτούς τούς άσημους αδελφούς μου, περιθάλπει εμένα» (Ματθ. 25, 31-46)...

    Ό Θεός μου «πήρε μορφή δούλου κι έγινε άνθρωπος» (Φιλ. 2,7), διότι «δεν ήρθε για να τον υπηρετήσουν, αλλά για να υπηρετήσει και να προσφέρει τη ζωή του» (Ματθ. 20,28)...

    Το ‘πε ο ίδιος· στάλθηκα για να «αναγγείλω το χαρμόσυνο μήνυμα στους φτωχούς, να θεραπεύσω τούς τσακισμένους ψυχικά, στους αιχμαλώτους να κηρύξω λευτεριά και στους τυφλούς ότι θα βρουν το φως τους· να φέρω λευτεριά στους τσακισμένους...» (Λουκ. 4,18-19)...

 

Οι Μ. Πατέρες και οι μετανάστες

    «Ήρθαν έτσι τα πράγματα, ώστε γύρω μας να αφθονούν οι γυμνοί και οι άστεγοι. Είναι πάμπολλοι οι πρόσφυγες που χτυπούνε τις πόρτες μας. Πάμπολλοι είναι και οι ξένοι και οι μετανάστες. Όπου κι αν κοιτάξεις, θα δεις χέρια απλωμένα σε ζητιανιά. Για σπίτι έχουν το ύπαιθρο. Κατάλυμα βρίσκουν στις στοές, τις παρόδους και τα ερημικότερα σημεία της αγοράς. Φωλιάζουν σε τρύπες, όπως οι νυχτοκόρακες κι οι κουκουβάγιες...» (Γρηγορίου Νύσσης, Περί φιλοπτωχείας και ευποιΐας λογ. A', P.G. 46...).

    Τέτοιες μαρτυρίες τής εκκλησιαστικής γραμματείας... εισπράττονται μάλλον ως εξαιρέσεις μέσα στο σημερινό καταιγισμό αμυντικού λόγου, ο οποίος βλέπει το μετανάστη πρωτίστως ως απειλή -είτε για τη φυλετική καθαρότητα, είτε για την εθνική συνοχή, είτε για την πολιτιστική ταυτότητα και τη θρησκευτική φυσιογνωμία μας. (...)

    Το προανάκρουσμα αυτής τής ταύτισης Θεού και ξένου το βρίσκουμε ήδη στην Παλαιά Διαθήκη...

    «Αν κάποιος ξένος έρθει να μείνει μαζί σας στη χώρα σας, μην τον εκμεταλλευτείτε. Να του φέρεστε όπως σ’ έναν συμπατριώτη σας. Να τον αγαπάτε σαν τον εαυτό σας, γιατί κι εσείς ξένοι ήσασταν στην Αίγυπτο» (Λευιτ. 19,33-34)...

    Αυτά τα βιβλικά κριτήρια αναζητούν μέσα στην Ιστορία τη σάρκωσή τους σε κοινωνικό όραμα και πράξη. Ήδη τον 4ο αιώνα ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αφενός ελεεινολόγησε την εμπορευματοποίηση της ανάγκης του άλλου και αφετέρου επισήμανε ότι συχνά ή κοινωνική εξαθλίωση οδηγεί στη βία, πραγματικοί ένοχοι τής οποίας είναι όσοι συντηρούν την κοινωνική αδικία κι ας παριστάνουν τούς καλούς χριστιανούς ('Ιωάννου Χρυσοστόμου, P.G. 51,97)...

    Στην ιδία πνευματική τροχιά και ό Γρηγόριος Νύσσης προτείνει... ως λύση στο πρόβλημα των μεταναστών την ισοκατανομή των αγαθών, σα να έχει μπρος στα μάτια του την ανισορροπία μεταξύ καπιταλιστικής ευημερίας αφενός και τριτοκοσμικής εξαθλίωσης αφετέρου... (Γρηγορίου Νύσσης, Περί φιλοπτωχείας, P.G. 46,457)...

    Ή φιλοξενία... δεν φαίνεται ως συμμετοχή στο ψωμί μονάχα, αλλά και ως συμμετοχή στη δημιουργικότητα, στην υπευθυνότητα, στην αξιοπρέπεια.

 

Θανάσης Ν. Παπαθανασίου Ο Θεός μου ο αλλοδαπός, ΕΚΔ. ΑΚΡΙΤΑΣ 2004

«ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ» 18 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ

http://pmeletios.com