Ανυπαρξία του Θεού ή ανυπαρξία του ανθρώπου;

Του Νίκου Κοσμίδη, στο amen.gr

«Τα δυσθεώρητα γεγονότα δεν είναι πρόκληση για τον άπιστο, είναι πρόκληση για τον πιστό». Με αυτά τα λόγια κάλεσε ο Γιώργος Ανανδρανιστάκης, μέσα από χθεσινό του άρθρο στην εφημερίδα «Αυγή», σε προβληματισμό περί της ύπαρξης ή μη του Θεού. Αφορμή για τα όσα αναφέρει στο άρθρο «Ο Θεός και το Μπόινγκ», τα δυο αεροπορικά δυστυχήματα των Μαλαισιανών αερογραμμών και οι περιπτώσεις οικογενειακών τραγωδιών ή απίστευτης καλοτυχίας, που σχετίζονται και με τις δυο πτήσεις.

Πράγματι, η περίπτωση, για παράδειγμα, του Μάαρτεν Ντε Γιόνγκε, που ακύρωσε και τις δυο φορές την επιβίβασή του στις δυο πτήσεις, γλιτώνοντας έτσι τον θάνατο, τον καθιστά όχι μόνο έναν από τους πιο τυχερούς ανθρώπους του κόσμου, τίτλος που ήδη του αποδόθηκε από τα διεθνή ΜΜΕ, αλλά και αντικείμενο μεταφυσικού σχολιασμού. Το ερώτημα είναι ασφαλώς υπαρκτό. Πού οφείλει ο Ντε Γιόνγκε τη διπλή σωτηρία του; Στην τύχη, στο κάρμα, σε κάποια ανεξήγητη εσωτερική πρόγνωση του μέλλοντος, όπως γράφτηκε, ή στο χέρι του Μέγα Γεωμέτρη, όπως αναρωτιέται με μια γερή δόση ειρωνείας ο Γιώργος Ανανδρανιστάκης;

Μπορεί ο αρθρογράφος να περιπαίζει εύκολα την θρησκευτική πίστη και να τη συσχετίζει με προνεωτερικές αφηγήσεις περί των μεγάλων και αναπάντητων ερωτηματικών της ζωής. Το γεγονός όμως παραμένει, πως τόσο ο άνθρωπος που ασπάζεται την ιδέα την ύπαρξης του Θεού, όσο και εκείνος που οριοθετεί τη σκέψη του σε ορθολογιστικά και μόνο πλαίσια, αδυνατούν εξίσου να απαντήσουν το «γιατί;».

Δε μας ενδιαφέρει να μπούμε στη σκέψη των συγχρόνων επιγόνων του υλιστικού αθεϊσμού. Δεν μπορούμε όμως να αγνοήσουμε και την πρόκληση που μας καλεί να απαντήσουμε στο «πού είναι ο Θεός όταν υποφέρει ο άνθρωπος;».

Γιατί ο Θεός δεν προστάτεψε τους επιβάτες των δυο πτήσεων; Γιατί δεν έσωσε τουλάχιστον τα παιδιά; Γιατί δε μεριμνά καν για τον δεύτερο θάνατο που οι νεκροί υφίστανται, στοιβαγμένοι σε βαγόνια-ψυγεία; Γιατί αγνοεί και το δράμα των Χριστιανικών πληθυσμών στο Ιράκ; Γιατί δε βλέπει το συνεχιζόμενο έγκλημα στη Λωρίδα της Γάζας, που σκορπά τον θάνατο αδιακρίτως; Πόσο σκληρός είναι, ώστε να αντέχει τις εικόνες από τα αιμόφυρτα σώματα εγκύων γυναικών και νηπίων; Πώς μπορεί και ανέχεται τα αισχρά πολιτικά παιχνίδια και τις ανίερες συμμαχίες των κατεχόντων την εξουσία ένθεν και ένθεν του Ατλαντικού, όταν αυτές γεννούν μόνο δυστυχία;

Που είναι η δύναμη και η αγάπη Του για τον άνθρωπο, τον δημιουργημένο κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση; Γιατί δεν ενεργεί και σήμερα όπως ενεργούσε την εποχή της πρώτης Εκκλησίας; Είναι, τελικά, οι ιστορίες για τις θαυμαστές και σωτήριες επεμβάσεις Του, που καταγράφουν η Βίβλος, οι Συναξαριστές και ιστοριογράφοι του Μεσαίωνα, απλά αποκυήματα της φαντασίας; Είναι η ανθρώπινη ιστορία μια «απλή συνάρθρωση γεγονότων», όπως αναφέρει το άρθρο;

Άγνωσται αι βουλαί του Κυρίου, λένε. Ίσως η πιο ψευδής απάντηση που μπορεί να δώσει ο θρησκευόμενος άνθρωπος στον εαυτό σήμερα, στην προσπάθεια να εξηγήσει τον πόνο και τη δυστυχία που συναντά γύρω του και στη ζωή του. Και είναι ψευδής γιατί γεννά την πλάνη που κάθε τόσο μας φορτώνουν συλλογικά οι αρνητές της ύπαρξης του Θεού. Αν ο Θεός, όπως τουλάχιστον τον ομολογούμε οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, δεν επιθύμησε τη πτώση των πρωτοπλάστων, πώς Του φορτώνουμε τώρα τη βούληση για την πραγματοποίηση αυτών των γεγονότων; Δυστυχώς, ένθεοι και άθεοι, συνεχίζουμε να καταφεύγουμε στην πιο φρικτή δικαιολογία της ανθρώπινης ιστορίας. Δεν φταίω εγώ, φταίει ο «άλλος», ο κάθε «άλλος», κάποτε και ο Θεός!

Είναι απολύτως αναγκαία η εκ νέου κατανόηση της ελευθερίας και του αυτεξούσιου που έχει δώσει ο Θεός στον άνθρωπο. Όσο και αν κρύβουμε μέσα μας, λίγο ή πολύ, έναν Μέγα Ιεροεξεταστή, σαν αυτόν του Ντοστογιέφσκι, εντούτοις, καλούμαστε να εμβαθύνουμε στο μυστήριο της ελευθερίας του ανθρώπου. Αναλογιζόμενοι τις επιπτώσεις που αυτή έχει όχι μόνο ως προς τη σχέση μας με τον Θεό ή τη χάραξη της προσωπικής μας πορείας, αλλά και ως προς τον αντίκτυπό της στις σχέσεις με τους συνανθρώπους μας. Και αν η ελευθερία αυτή δε μπορεί να εξηγήσει καθολικά τα δεινά της ανθρωπότητας (αρρώστιες, φυσικές καταστροφές κτλ), μπορεί όμως να ξεκαθαρίσει σημαντικές πτυχές της θλιβερής πραγματικότητας που προσποιούμαστε ότι αποτελούν συμπαντικό μυστήριο για μας.

Ο άνθρωπος για τον άνθρωπο καθίσταται λύκος όχι νομοτελειακά, αλλά εξαιτίας της ελευθερίας του να ενεργεί ως έτσι. Και αυτή η επιλογή του ή η αδιαφορία του μπροστά στις γενεσιουργές αιτίες της δυστυχίας, τον καθιστά ένοχο και συνένοχο αντίστοιχα, ακυρώνοντας στην ουσία την ίδια του την ύπαρξη. Γίνεται ένας μη-άνθρωπος.

Ασφαλώς τα ερωτήματα δε σταματούν εδώ. Ήδη ακούμε τον αντίλογο. Εντάξει, μπορεί ο Θεός να μην επιχαίρει με τη δυστυχία. Μπορεί να μην είναι υπεύθυνος για τον πόνο που προκαλείται από τον άνθρωπο στον άνθρωπο. Τον επιτρέπει όμως. Άρα είναι και Αυτός συνένοχος, μένοντας απαθής. Ομολογώ πως δεν μπορώ να απαντήσω αλλιώς σε αυτόν το ισχυρισμό, πέρα από το να πω πως ο Θεός σέβεται την ανθρώπινη ελευθερία που Αυτός χάρισε. Δεν είναι όμως περίεργο, οι θεωρούμενοι πολιτικοί και ιδεολογικοί εκφραστές της ελευθερίας και της χειραφέτησης του ανθρώπου, να «αποζητούν» τώρα έναν Θεό που να ενεργεί φασιστικά, δικτατορικά και απολυταρχικά, και που να καταργεί το ανθρώπινο αυτεξούσιο; Γιατί, αν πράγματι κατανοούμε την ελευθερία ως υπέρτατο και πανανθρώπινο αγαθό, πρέπει να αναλογιστούμε και την ευθύνη που τη συνοδεύει. Εκτός και αν η ελευθερία μας, είναι ελευθερία κατά το δοκούν

- See more at: http://www.amen.gr/article18740#sthash.dIz9HCq4.dpuf