Μεγάλη Τετάρτη - Ο Χριστός επιάστη

Η Μ. Τετάρτη είναι αφιερωμένη στην αμαρτωλή γυναίκα, που κατάλαβε ότι ο Ιησούς ήταν ο Θεός και μετανιωμένη για τα λάθη της άλειψε τα πόδια του με πολύτιμο μύρο, ενώ τα έβρεχε με τα δάκρυά της

Και κάπου εδώ αρχίζει η παρανόηση για το ποια είναι αυτή η αμαρτωλή  γυναίκα. Και με ποια την ταυτίζουν κάποιοι;Με την Μαρία την Μαγδαληνή!!!Την Αγία Μαρία Μαγδαληνή!!!Γιατί;

Και στα τέσσερα Ευαγγέλια περιγράφεται ένα γεγονός το οποίο παρουσιάζει ομοιότητες αλλά δεν είναι το ίδιο.Είναι δυο διαφορετικά περιστατικά, με δυο διαφορετικές "πρωταγωνίστριες"

 Μάρκος, Ματθαίος,  και Ιωάννης περιγράφουν το γεγονός κατά το οποίο μια γυναίκα (μάλλον η Μαρία η αδερφή του Λαζάρου) άλειψε με μύρο τα πόδια του Ιησού.

Όμως ο  Λουκάς αναφέρει τον όρο "αμαρτωλή". Γιατί; Γιατί απλά περιγράφει ενα εντελώς διαφορετικό περιστατικό από αυτό που περιγράφουν οι υπόλοιποι τρεις Ευαγγελιστές.

Ας δούμε και τις τέσσερις διηγήσεις

α) Ευαγγέλιο του Μάρκου:

 Στο μεταξύ, ενώ ο Iησούς βρισκόταν στη Bηθανία, στο σπίτι του Σίμωνα του λεπρού, την ώρα που έτρωγε ήρθε μια γυναίκα κρατώντας ένα δοχείο από αλάβαστρο με γνήσιο, πολύτιμο μύρο από ναρδόσταγμα, και σπάζοντας το αλάβαστρο έχυσε το μύρο στο κεφάλι του. Eκεί, όμως, υπήρχαν και μερικοί που με αγανάκτηση έλεγαν μεταξύ τους: Για ποιο λόγο έγινε η σπατάλη αυτή του μύρου; Γιατί μπορούσε το μύρο αυτό να πουληθεί πάνω από τριακόσια δηνάρια και να δοθούν στους φτωχούς. Kαι της εκδήλωναν έντονα την αγανάκτησή τους. Aλλα ο Iησούς είπε: Aφήστε την. Γιατί τη στενοχωρείτε; Mια καλή πράξη έκανε για μένα. Άλλωστε τους φτωχούς τους έχετε πάντοτε μαζί σας κι όποτε θέλετε μπορείτε να τους κάνετε το καλό. Eμένα όμως δε με έχετε πάντοτε. Aυτή έκανε εκείνο που της υπαγόρευσε η καρδιά της. Mύρωσε προκαταβολικά το σώμα μου για τον ενταφιασμό μου. Σας βεβαιώνω πως όπου κι αν κηρυχτεί το Eυαγγέλιο αυτό, σε όλον τον κόσμο, θα διαλαληθεί κι αυτό που έκανε αυτή για να τη θυμούνται.

β)  Ευαγγέλιο του Ματθαίου:

 " Στο μεταξύ, ενώ ο Iησούς βρισκόταν στη Bηθανία, στο σπίτι του Σίμωνα του λεπρού, τον πλησίασε μια γυναίκα κρατώντας ένα αλαβάστρινο δοχείο με πανάκριβο μύρο και το έχυσε στο κεφάλι του την ώρα που αυτός καθόταν στο τραπέζι. Kι όταν το είδαν αυτό οι μαθητές του, έλεγαν αγανακτισμένοι: Γιατί τάχα αυτή η σπατάλη; Kαθότι μπορούσε το μύρο αυτό να πουληθεί έναντι ενός μεγάλου ποσού και να δοθεί στους φτωχούς. Tο κατάλαβε όμως ο Iησούς και τους είπε: Tι στενοχωρείτε τη γυναίκα; Mια καλή πράξη έκανε σ' εμένα. Άλλωστε, τους φτωχούς τους έχετε πάντοτε μαζί σας, εμένα όμως δε με έχετε πάντοτε. Γιατί, βάζοντας αυτή το μύρο τούτο πάνω στο σώμα μου, το έκανε για τον ενταφιασμό μου. Σας βεβαιώνω πως όπου κι αν κηρυχτεί το ευαγγέλιο τούτο, σε όλον τον κόσμο, θα γίνει λόγος και γι αυτό που έκανε αυτή, σε ανάμνησή της."

 γ)  Ευαγγέλιο του Ιωάννη:

Ο Iησούς, λοιπόν, έξι μέρες πριν από το Πάσχα ήρθε στη Bηθανία, όπου βρισκόταν ο Λάζαρος που είχε πεθάνει και τον είχε αναστήσει από τους νεκρούς. Tου παρέθεσαν, λοιπόν, δείπνο εκεί και η Mάρθα υπηρετούσε, ενώ ο Λάζαρος ήταν ένας απ αυτούς που παρακάθονταν στο τραπέζι μαζί με τον Iησού. Tότε η Mαρία πήρε ένα δοχείο που περιείχε τριακόσια είκοσι εφτά γραμμάρια πολύτιμο μύρο από γνήσιο ναρδόσταγμα και άλειψε τα πόδια του Iησού. Kατόπιν σκούπισε με τα μαλλιά της τα πόδια του και όλο το σπίτι γέμισε από την ευωδιά του μύρου. Λέει τότε ένας από τους μαθητές, ο Iούδας ο Iσκαριώτης, ο γιος του Σίμωνα, αυτός που επρόκειτο να τον προδώσει. Γιατί τάχα να μην πουληθεί το μύρο αυτό για τριακόσια δηνάρια και να μη δοθεί στους φτωχούς; Aυτό όμως το είπε, όχι γιατί τον ένοιαζε για τους φτωχούς, μα γιατί ήταν κλέφτης και γιατί κρατούσε το ταμείο κι έκλεβε τα χρήματα που έβαζαν σε αυτό. Tου είπε τότε ο Iησούς: Άφησέ την. Tο έχει φυλάξει αυτό για την ημέρα του ενταφιασμού μου. Kι όσο για τους φτωχούς, αυτούς θα τους έχετε πάντοτε μαζί σας, ενώ εμένα δε θα με έχετε πάντοτε.

Και οι τρείς τους αναφέρονται σε ένα γεγονός που έλαβε χώρα στη Βηθανία, όπου μια γυναίκα, μάλλον η Μαρία η αδερφή του Λαζάρου άλειψε τα πόδια του Ιησού με πολύτιμο μύρο. Και μάλιστα το γεγονός αυτό προκάλεσε την οργή των μαθητών (του Ιούδα (!)συγκεριμένα κατά τον Ιωάννη). Γιατί; Γιατι το μύρο αυτό , επειδή ήταν πανάκριβο, θα μπορούσαν  να το  πουλήσουν και τα χρήματα που θα συγκεντρώνονταν να τα μοίραζαν στους φτωχούς!!!Είδατε όμως με ποιόν τρόπο τους απάντησε ο Ιησούς.Προσέξατε πως πουθενά ΔΕΝ αναφέρεται η λέξη "αμαρτωλή" ή κάποια άλλη σχετική;Ούτε αναφέρεται κάτι για "άφεση αμαρτιών"...

Ας δούμε τώρα και το γεγονός το οποίο θυμόμαστε το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης (Από την Κυριακή των Βαΐων και κάθε βράδυ ψάλλεται στις εκκλησίες ο Όρθρος της επόμενης ημέρας)

δ) Ευαγγέλιο του Λουκά:

  Τον παρακαλούσε τότε κάποιος από τους Φαρισαίους να φάει μαζί του. Και αφού εισήλθε στον οίκο του Φαρισαίου, κάθισε, για να φάει.  Και ιδού μια γυναίκα που ήταν αμαρτωλή μέσα στην πόλη, και που έμαθε ότι γευματίζει στην οικία του Φαρισαίου, αφού έφερε αλαβάστρινο δοχείο με μύρο  και στάθηκε πίσω, κλαίγοντας κοντά στα πόδια του, με τα δάκρυά της άρχισε να βρέχει τα πόδια του και με τις τρίχες της κεφαλής της τα σκούπιζε, και καταφιλούσε τα πόδια του και τα άλειφε με το μύρο.  Όταν είδε τότε αυτά ο Φαρισαίος που τον κάλεσε, είπε μέσα του: “Αυτός, αν ήταν προφήτης, θα γνώριζε ποια και τι είδους είναι η γυναίκα που τον αγγίζει, γιατί είναι αμαρτωλή”. Και αποκρίθηκε ο Ιησούς και είπε προς αυτόν: “Σίμωνα, έχω κάτι να σου πω”. Εκείνος του λέει: “Δάσκαλε, πες το”.  “Κάποιος δανειστής είχε δύο χρεοφειλέτες: ο ένας όφειλε πεντακόσια δηνάρια, και ο άλλος πενήντα.  Επειδή δεν είχαν να αποδώσουν το χρέος, το χάρισε και στους δύο. Ποιος λοιπόν από αυτούς θα τον αγαπήσει περισσότερο;”  Αποκρίθηκε ο Σίμωνας και είπε: “Υποθέτω, αυτός στον οποίο χάρισε τα περισσότερα”. Εκείνος είπε σ’ αυτόν: “Ορθά έκρινες”.  Και αφού στράφηκε προς τη γυναίκα, είπε στο Σίμωνα: “Βλέπεις αυτήν τη γυναίκα; Εισήλθα στην οικία σου, νερό δε μου έδωσες για τα πόδια. Αυτή, όμως, με τα δάκρυά της μου έβρεξε τα πόδια και με τα μαλλιά της τα σκούπισε. Φίλημα δε μου έδωσες. Αυτή, όμως, από τη στιγμή που εισήλθα δε σταμάτησε να μου καταφιλά τα πόδια.  Με λάδι το κεφάλι μου δεν το άλειψες. Αυτή, όμως, με μύρο άλειψε τα πόδια μου.  Γι’ αυτό, σου λέω, έχουν αφεθεί οι αμαρτίες της οι πολλές, γιατί αγάπησε πολύ. σ’ όποιον όμως λίγο αφήνεται, λίγο αγαπά”.  Είπε τότε σ’ αυτήν: “Σου έχουν αφεθεί οι αμαρτίες”.  Και εκείνοι που κάθονταν μαζί του για να φάνε άρχισαν να λένε μεταξύ τους: “Ποιος είναι αυτός που αφήνει και αμαρτίες;” Είπε τότε προς τη γυναίκα: “Η πίστη σου σε έχει σώσει. πήγαινε με ειρήνη”.

Ο Λουκάς αναφέρεται σε άλλο γεγονός!!!Σε μια αμαρτωλή γυναίκα , η οποία μετανιωμένη για τις αμαρτίες της αλείφει με άγιο μύρο τα πόδια του Χριστού ως ένδειξη μετάνοιας.Την πράξη αυτής της γυναίκας θυμόμαστε την Μεγάλη Τετάρτη και γι΄αυτό ακούμε στις Εκκλησίες (το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης) το τροπάριο της Κασσιανής. 
Βέβαια δεν θέλει και πολύ να δημιουργηθεί η παρεξήγηση (;). Με μια γρήγορη ανάγνωση και των τεσσάρων Ευαγγελίων τι έχουμε; Γυναίκα, μύρο, Μαρία, αμαρτωλή.Έτοιμη η ετυμηγορία!!!Κι αν προσθέσουμε σε αυτό και την τάση κάποιων  δυτικών ζωγράφων να παρουσιάζουν την Μαρία τη Μαγδαληνή ως πόρνη με μακρια μαλλιά....ήρθε και έδεσε η υπόθεση.

 

Και ποιά είναι η Κασσιανή , της οποίας το τροπάριο ακούμε τη Μεγάλη Τρίτη;Η Κασσιανή ή Κασσία,ήταν ηγουμένη στη βυζαντινή εποχή, συνθέτρια, υμνωδός αλλά και ποιήτρια. Το Τροπάριο της Κασσιανής, το οποίο ψάλλεται στον όρθρο της Μεγάλης Τετάρτης (που παραδοσιακά γίνεται το απόγευμα της Μεγάλης Τρίτης) το έχει γράψει η ίδια και είναι το παρακάτω:
"Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή, την σήν αισθομένη Θεότητα μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν, οδυρομένη μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει.
Οίμοι! λέγουσα, οτι νύξ μοι υπάρχει, οίστρος ακολασίας, ζοφώδης τε και ασέληνος ερως της αμαρτίας.
Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων, ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας, ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει.
Καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας, αποσμήξω τούτους δε πάλιν τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις ων εν τω Παραδείσω Εύα το δειλινόν κρότον τοις ώσιν ηχηθείσα, τω φόβω εκρύβη.
Αμαρτιών μου τα πλήθη και κριμάτων σου αβύσσους τις εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ μου; Μη με την σήν δούλην παρίδης, Ο αμέτρητον έχων το έλεος."

Η απόδοση του "Τροπαρίου της Κασσιανής" από τον Φώτη Κόντογλου

" Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες,
σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα
και σε άλειψε με μυρουδικά πριν από τον ενταφιασμό σου
κι έλεγε οδυρόμενη.
Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη
και δίχως φεγγάρι, η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.
Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων,
εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας.
Λύγισε στ' αναστενάγματα της καρδιάς μου,
εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης
.Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου,
και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου·
αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό,
τ' άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της κρύφτηκε.
Των αμαρτιών μου τα πλήθη και των κριμάτων σου την άβυσσο,
ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου;
Μην καταφρονέσης τη δούλη σου, εσύ που έχεις τ' αμέτρητο έλεος."

Και κάπου εδώ υπάρχει κι άλλη παρανόηση.Πολλοί υποστηρίζουν πως η "εν πολλαίς αμαρτίαις" περιπεσούσα γυνή είναι η ίδια η Κασσιανή!!!
Όμως το τροπάριο αυτό δεν αποτελεί αυτοβιογραφία της Κασσιανής αλλά αναφέρεται στο γεγονός κατά το οποίο η αμαρτωλή γυναίκα άλειψε με μύρο τα πόδια του Ιησού και του ζήτησε να συγχωρέσει τις αμαρτίες της. Η Κασσιανή λοιπόν, εμπνευσμένη από το γεγονός αυτό , συνέθεσε τον παραπάνω ύμνο θέλοντας μάλλον να αποτυπώσει τα συναισθήματα της γυναίκας αυτής που τόλμησε να σταθεί μπροστά στον Ιησού, να παραδεχτεί τα λάθη της και να ζητήσει με όλη της την καρδιά άφεση αμαρτιών.

Επιμέλεια: Αθανασίου Ελένη