Κάλαντα

Από την Εύη Βουλγαράκη-Πισίνα

 Τα κάλαντα δεν είναι παρά το ευαγγέλιο σε τραγούδι. Τα καλά νέα τα λένε τραγουδιστά, και οι άγγελοι των καλών νέων δέχονται τα συγχαρίκια σε κεράσματα και νομίσματα.

Σήμερα οι μικροί μας άγγελοι έπιασαν δουλειά πρωί πρωί με το αγιάζι. Και ανάμεσα στις δουλειές της παραμονής, ανασαίνουμε για λίγο με τις χαρμόσυνες φωνές.

Χριστούγεννα πρωτούγεννα, πρώτη γιορτὴ τοῦ χρόνου,
γιὰ ἐβγᾶτε, δέστε, μάθετε, πὼς ὁ Χριστὸς γεννιέται,
γεννιέται κι ἀναθρέφεται στὸ μέλι καὶ στὸ γάλα,
τὸ μέλι τρῶν᾿ οἱ ἄρχοντες, τὸ γάλα οἱ ἀφεντάδες
καὶ τὸ μελισσοχόρταρο τὸ λούζουντ᾿ οἱ κυράδες.
Κυρὰ ψιλή, κυρὰ λιγνή, κυρὰ γαϊτανοφρύδα,
κυρὰ μ᾿ ὅταν στολίζεσαι νὰ πᾷς στὴν ἐκκλησιά σου,
βάζεις τὸν ἥλιο πρόσωπο καὶ τὸ φεγγάρι ἀγκάλι
καὶ τὸν καθάριο αὐγερινὸ τὸν βάζεις δαχτυλίδι.
Ἐμεῖς ἐδῶ δὲν ἤρθαμε νὰ φᾶμε καὶ νὰ πιοῦμε,
μόνο σᾶς ἀγαπούσαμε κι ἤρθαμε νὰ σᾶς δοῦμε·
ἐδῶ ποὺ τραγουδήσαμε πέτρα νὰ μὴ ραγίσει
κι ὁ νοικοκύρης τοῦ σπιτιοῦ πολλοὺς χρόνους νὰ ζήσῃ.
Δῶστε μας καὶ τὸν κόκορα, δῶστε μας καὶ τὴν κότα,
δῶστε μας καὶ πέντ᾿ ἕξ᾿ αὐγά, νὰ πᾶμε σ᾿ ἄλλη πόρτα.


Το έθιμο δεν είναι μόνο ελληνικό. Σε όλο τον κόσμο τέτοια μέρα τα παδιά τραγουδούν τον ερχομό του Χριστού. Aς μεταφερθούμε στη βικτoριανή Αγγλία για να ακούσουμε πώς μας παραδίδει τα κάλαντα η Ελίζαμπεθ Γκάσκελ, σε ένα πολύ χαριτωμένο χριστουγεννιάτικο αφήγημα.

Στὸν Ἰωσὴφ ἀκούστηκε ἀγγελικὴ λαλιὰ

«Ἡ νύχτα θα γεννήσει τὸν οὐράνιο βασιλιά

Μήτε σὲ σπίτι ἔρχεται μήτε σ’ ἀρχοντικὰ

Ὴ παραδείσια δώματα, μ’ ἀνάμεσα στὰ ζά

Δὲν θὰ τὸν ντύοσυν ἁπαλὰ μὲ ροῦχα πορφυρὰ

Παρὰ μ’ ἁπλὰ λινόρουχα σὰν ὅλα τὰ μωρὰ

Καὶ δὲν θὰ τὸν λικνίσουνε σ’ ἀσήμι ἢ σὲ χρυσὸ

Ἀλλὰ σὲ κούνια ξύλινη σὲ χῶμα λασπερό»