Σίβα Ναταράγια o πρίγκιπας του κοσμικού χορού

Από το ιστολόγιο της Ξανθής

Ο πρίγκιπας Σίβα Ναταράγια είναι ο νεαρός θεός της ινδικής μυθολογίας που χορεύει το χορό της κοσμογονίας.

Τα υπέροχα γλυπτά του 12ου αιώνα διασώζουν τη μορφή του, έτσι όπως την αντιλήφθηκαν οι καλλιτέχνες. ‘Έτσι όπως συλλάβανε και συμβολίσανε την πορεία της δημιουργίας, της αρμονίας και της εσωτερικής συνοχής της θεϊκής δραστηριότητας της φύσης και του ανθρώπου.

Πρόκειται, σίγουρα, για μια από τις πιο όμορφες περιγραφές της δημιουργίας σε κάθε μορφή. Κι επειδή κι η γνωριμία με τον εαυτό μας, η αποδοχή του, η επανεκπαίδευσή μας σε νέους δημιουργικούς τρόπους σχέσης με μας, με τους συνανθρώπους μας, με το σύμπαν είναι μια μορφή δημιουργίας, γι’ αυτό ο μύθος του κοσμικού χορού του νεαρού πρίγκιπα μας αφορά.

Τα πανέμορφα γλυπτά παρουσιάζουν τον πρίγκιπά μας με τέσσερα χέρια, σε μια στάση υπέροχης ισορροπίας, που εκφράζει τη δυναμική της κίνησης, τη μεταμόρφωση και, συγχρόνως, την αλληλεξάρτηση και την ενότητα.

Το πάνω δεξί χέρι του θεού κρατά ένα ντέφι, που συμβολίζει τον αρχέγονο ήχο της δημιουργίας. Κι είναι ο ήχος αυτός η έκφραση της έμφυτης ανάγκης για ζωή και δημιουργία. Ο αρχέγονος ήχος έχει τη δύναμη με τα κύματά του να ξυπνήσει κάθε αδρανές στοιχείο γύρω του και να το κάνει να χορεύει σε ένα κύκλο όλο λάμψη.

Ο αρχέγονος ήχος είναι ακόμα η έμφυτη ανάγκη για μια νέα γνωριμία με τον εαυτό μας που μπορεί να δώσει ζωή σε κάθε στοιχείο μέσα μας. Τα στοιχεία που αδρανούν παίρνουν ζωή από αυτή την έμφυτη ανάγκη-ενέργεια, αποκτούν σημασία και γίνονται την ίδια στιγμή πηγές που μας πληροφορούν για τον εαυτό μας και συνάμα αντικείμενο που μπορούμε να γνωρίσουμε.

Κι έτσι, πρίγκιπες της δικιάς μας δημιουργίας εμείς οι ίδιοι, ξυπνούμε τα αδρανή στοιχεία μέσα μας και τα καλούμε σε ένα κοσμογονικό χορό γύρω μας, για να αποκαλύψουν κάθε τους άποψη, για να μας δείξουν τόσο τις φανερές όσο και τις κρυμμένες τους πλευρές, για να φανερωθούν τέλεια.
Το πάνω αριστερό χέρι του πρίγκιπα κρατά μια φλόγα-το στοιχείο της καταστροφής και της μεταμόρφωσης / μετάπλασης. Η φλόγα μας επιτρέπει να δουλεύουμε το σίδερο και να του δίνουμε νέα σχήματα. Η φλόγα μας επιτρέπει να καίμε το ξύλο και να αλλάζουμε την ταυτότητά του- να το καταστρέφουμε στο επίπεδο των φαινομένων, για να το κάνουμε να περάσει σε μια νέα μορφή ύπαρξης.

Η φλόγα του Σίβα είναι η ενεργειακή δύναμη της μεταμόρφωσης /μετάπλασης και της καταστροφής. Με αυτή τη δύναμη επεξεργάζεται τα στοιχεία του κόσμου. Τα τεμαχίζει, τα ανασυνδέει, τα καταστρέφει, τα μεταπλάθει. Κι όλα αυτά συμβαίνουν την ώρα που τα στοιχεία χορεύουν γύρω του, εξ αιτίας του και για χάρη του.

‘Έτσι και εμείς, πρίγκιπες της δικιάς μας δημιουργίας, με τη φλόγα της δικιάς μας ενέργειας, καταστρέφουμε τα στοιχεία του εαυτού μας που μας εμποδίζουν να ζούμε δημιουργικά και να χαιρόμαστε. Κι αυτό θα πει ότι τα τεμαχίζουμε, τα ανασυνδέουμε, τους δίνουμε νέα μορφή. Κι αλλάζει έτσι κι η δικιά μας μορφή.

Το πρόσωπο του πρίγκιπα απέχει εξίσου από τα δυό του χέρια κι είναι ήρεμο και απόμακρο. Κι έτσι συμβολίζει δυο σημαντικέ αλήθειες. Πρώτα τη δυναμική ισορροπία ανάμεσα στη δημιουργία και την καταστροφή – που είναι και οι δυό απαραίτητες και αρμόζουν εξίσου στο έργο του. Κι ακόμα την υπέρβαση- το ξεπέρασμα- και της δημιουργίας και της καταστροφής.

Όσο ο πρίγκιπας δημιουργεί, είναι γεμάτος πάθος κι έρωτα για τη δημιουργία. Όσο μεταπλάθει/ μεταμορφώνει/ καταστρέφει, είναι γεμάτος πάθος κι έρωτα για την καταστροφή. Το πέρασμα από τη δημιουργία στην καταστροφή, που γίνεται φυσικά, χωρίς προτίμηση για τη μια ή την άλλη λειτουργία, μια και είναι και οι δυο το ίδιο απαραίτητες, δίνει τη δυναμική ισορροπία. Τέλος, η υπέρβαση αναιρεί κάθε πιθανότητα διπολικότητας, κάθε ψευδοαντίληψη αντίθεσης μεταξύ των δυο φαινομένων. Δεν είναι, δηλαδή, η δημιουργία αντίθετη από την καταστροφή. Δεν είναι η μια θετική κι ή άλλη αρνητική. Πρόκειται απλά για δύο φαινόμενα, δυο γεγονότα, τίποτε περισσότερο, τίποτε λιγότερο. Το κάτω αριστερό χέρι του Σίβα μας το επιβεβαιώνει.

Το κάτω αριστερό χέρι δείχνει προς τα κάτω το αριστερό πόδι του που είναι ανασηκωμένο και συμβολίζει έτσι την απελευθέρωση από την κακοποιό γοητεία του Μάγια, κι η γοητεία του, που είναι η γοητεία των ψευδαισθήσεων συνίσταται στο εξής. Κάθε φαινόμενο είναι και μια ψευδαίσθηση. Αν πιστέψουμε ότι η πραγματικότητα ενός φαινομένου είναι μια πραγματικότητα καθεαυτή, μια υπέρτατη πραγματικότητα , μια αυταξία, μια καθαυτό χρησιμότητα ή σημασία, η πίστη μας αυτή αποτελεί ανθρώπινη άγνοια. Το Μάγια αντιπροσωπεύει τη γοητεία που ασκούν αυτές οι ψευδαισθήσεις. Το αριστερό πόδι του πρίγκιπα καθώς είναι ανασηκωμένο, συμβολίζει την απελευθέρωση από την γοητεία αυτή, την απελευθέρωση από την άγνοια αφού το δεξί πόδι του πατά το κορμί ενός δαίμονα, του δαίμονα αυτής της ανθρώπινης άγνοιας. Η άγνοια πρέπει να καταπατηθεί, ο δαίμονας πρέπει να ελέγχεται από το δεξί πόδι, ώστε το αριστερό πόδι να ελευθερωθεί και να ανασηκωθεί.

Ο πρίγκιπας Σίβα χορεύει πάνω στο κορμί του δαίμονα. Ο πρίγκιπας Σίβα δεν μπορεί να δημιουργήσει τον κοσμικό χορό του, το χορό της δημιουργίας, πριν απελευθερωθεί από την κακοποιό γοητεία του Μάγια, της βασικής άγνοιας. Τέλος, το δεξί κάτω χέρι είναι ανασηκωμένο σα να λέει: «Μη φοβάσαι». Και συμβολίζει την έγνοια, την προστασία, την ειρήνη.

Έτσι, λοιπόν, και εμείς, όταν ξεκινούμε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, σαν τον πρίγκιπα Σίβα, με την έμφυτη ανάγκη μας για γνώση, δίνουμε ζωή σε κάθε αδρανές στοιχείο μέσα μας. Κι ύστερα καλούμε τα στοιχεία αυτά να πάρουν μέρος στον κοσμικό χορό μιας νέας δημιουργίας.

Και τότε τα στοιχεία πάλλονται, κινούνται, μετατοπίζονται και οργανώνονται γύρω μας. Αποκτούν σημασίες, ξεδιπλώνονται και γίνονται πηγές ενημέρωσης. Όμως η ίδια δύναμη που τους έδωσε ζωή πρέπει να τα αναπλάσει με τη φλόγα της αναμόρφωσης / καταστροφής. Δουλεύουμε, λοιπόν, τα στοιχεία αυτά, τα τεμαχίζουμε, τα επανασυνδέουμε ή τα εξαφανίζουμε.

Κι έτσι, τα στοιχεία που χορεύουν γύρω μας αλλάζουν ουσία, αλλάζουν το δικό τους γίγνεσθαι, μέσα σε μια πορεία συνεχούς μετάπλασης.
Όμως, καθένας μας, πρέπει πρώτα και κύρια να απελευθερωθεί από την κακοποιό γοητεία του Μάγια. Πρέπει να απελευθερωθεί από το δαίμονα της άγνοιας. Κι αυτό είναι δύσκολο. Πρέπει να δημιουργήσει το δικό του χορό πάνω στο σώμα του δαίμονα. Ποιος είναι, όμως, ο δαίμονας αυτός;
Η ιεραρχία, η επιστήμη, οι πολλές γνώσεις, η ισχύς, έτσι όπως τα έχει προκαθορίσει η προηγούμενη πείρα μας, είναι ψευδαισθήσεις που τις θεωρούμε σαν υπέρτατες αλήθειες.

Κι ο δαίμονας της άγνοιας βασιλεύει μέσα από την κακοποιό γοητεία αυτών των ψευδαισθήσεων. Κι έτσι ο καθένας από μας- κι ένας πρίγκιπας Σίβα- δεν χρησιμοποιεί τη φλόγα του αριστερού του χεριού για να μεταπλάσει τα στοιχεία και να δημιουργήσει το δικό του χορό, για τη γνωριμία με τον εαυτό του. Και μένουμε ουσιαστικά αδρανείς, κρυμμένοι πίσω από μια κινητικότητα φαινομενική, όσο και κάθε άλλη ψευδαίσθηση.

Όταν όμως ο δαίμονας της άγνοιας νικηθεί, τότε καθένας μας κάνει το σύμπαν μέσα του και γύρω του να ξαναγεννηθεί. Και πρέπει στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι ο πρίγκιπας Σίβα της δικιάς μας εποχής, ο άνθρωπος που ζητά να γνωρίσει και να μεταπλάσει τον εαυτό του δεν χρειάζεται να απομακρυνθεί από το σύστημα της δημιουργίας του, για να αυτοπαρατηρηθεί.
Κι ούτε χρειάζεται πια να «δίνει», χωρίς να «παίρνει», κατά την πορεία του δημιουργικού χορού του, για να διαφυλάξει την ταυτότητά του και το δικαίωμα να «βλέπει».

Αντίθετα, ο σημερινός άνθρωπος / πρίγκιπας Σίβα, ζει μέσα στον κόσμο, ανταλλάσσει μαζί του, τον μεταπλάθει τόσο με την πράξη του όσο και με την ίδια την ύπαρξή του, και μεταπλάθεται / αναμορφώνεται κι ο ίδιος.

Ο πρίγκιπας Σίβα της εποχής μας δε φοβάται να αναπλάθεται. Ή καλύτερα, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του κόσμου του. Δημιουργεί τον κόσμο του. Κι έτσι αλλάζει, αναπλάθεται, μεταμορφώνεται ο ίδιος. Ο άνθρωπος-εσείς, εγώ, όλοι μας- με το χορό της γνωριμίας του εαυτού μας, μπαίνουμε στο ρεύμα της αέναης αλλαγής, κι αποκτούμε έτσι την πραγματική μας ταυτότητα.


Ινδικός μύθος
Απόδοση από τον Κώστα Φωτεινό
Αθήνα 1985
Αναδημοσίευση από http://www.cafecole.gr/civa.php