Για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των παιδιών

Από το δίκτυο για τα δικαιώματα του παιδιού

Τα παιδιά δεν είναι «μικρά ανθρωπάκια» με περιορισμένης εμβέλειας δικαιώματα. Είναι αυτόνομες οντότητες που πρέπει να απολαμβάνουν πλήρως σημαντικά δικαιώματα. Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού επιβεβαιώνει αυτή τη διαπίστωση κατοχυρώνοντας υπέρ τους ένα ευρύτατο φάσμα δικαιωμάτων.

Η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των παιδιών από διεθνή κείμενα, τα οποία και δεσμεύουν τη χώρα μας, είναι ένα σημαντικό βήμα. Δεν είναι όμως αρκετό, αν δε συνοδεύεται από τον ουσιαστικό σεβασμό τους στην πράξη. Η προσπάθεια για την επίτευξη ενός τέτοιου στόχου βασίζεται κατά κύριο λόγο στη συνειδητοποίηση των δικαιωμάτων αυτών από τους ίδιους τους αποδέκτες τους, τα παιδιά. Η έννοια αυτή της συνειδητοποίησης στηρίζεται σε δύο πυλώνες : στην πληροφόρηση και στην κατανόηση. Τα παιδιά θα πρέπει αρχικά να μάθουν ποια είναι τα δικαιώματα τους και στη συνέχεια θα πρέπει να καταλάβουν το περιεχόμενο τους. Και εκεί ακριβώς ξεκινάει ο ρόλος των μεγάλων. Ο αποτελεσματικότερος τρόπος, για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να εμπεδώσουν τα δικαιώματα τους είναι να συζητήσουμε μαζί τους. Ζητάμε τη γνώμη τους για το πώς αντιλαμβάνονται τα δικαιώματα τους και τα αφήνουμε να εκφραστούν ελεύθερα. Τα ενθαρρύνουμε να παρουσιάσουν τις απόψεις τους, τις εμπειρίες τους, ό,τι ακούνε από τους συνομηλίκους τους και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ό,τι ανακαλύπτουν στο Διαδίκτυο. Δεν τους επιβάλλουμε με αυτόματο και απόλυτο τρόπο την άποψη μας. Η συμβολή μας είναι καίρια αλλά διακριτική. Είμαστε δίπλα τους και τα βοηθάμε να φτάσουν μόνα τους στο συμπέρασμα, το οποίο θα έχουν κατανοήσει και αιτιολογήσει.

Η συνειδητοποίηση των δικαιωμάτων των παιδιών από τα ίδια τα παιδιά θα είναι γόνιμη, μόνο όταν αυτά καταλάβουν, χωρίς πίεση, την έννοια τους, την αξία τους, τα οφέλη τους, τις περιπτώσεις παραβίασης τους, τους τρόπους διεκδίκησης και υπεράσπισης τους, τους ενδεχόμενους περιορισμούς τους και τις υποχρεώσεις στις οποίες αντιστοιχούν.

Κίνηση ματ για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος διαλόγου με τα παιδιά είναι η διεύρυνση των οριζόντων τους και η ενεργοποίηση της κριτικής τους σκέψης από πολύ νωρίς, ανάλογα με τα περιθώρια που αφήνει η ηλικία τους. Με άλλα λόγια, η σωστή παιδεία διαμορφώνει έξυπνα παιδιά, ανοιχτά σε πληροφορίες, δεινούς συζητητές που με τις σκέψεις, τις παρατηρήσεις τους και τις επισημάνσεις τους σε συνδυασμό με τις κατάλληλες συμβουλές μπορούν να αντιληφθούν τι δικαιούνται και τι όχι.

Παιδιά που έχουν συνειδητοποιήσει ουσιαστικά ποια είναι τα δικαιώματα τους εξελίσσονται σε ενήλικες με το ίδιο ακριβώς πλεονέκτημα, εμπλουτισμένο πλέον λόγω της πείρας του χρόνου. Μία τέτοια γενιά, συνειδητοποιημένη και ώριμη, θα έχει τη δύναμη και την ικανότητα να οραματιστεί, να σκεφτεί, να πάρει αποφάσεις, να δημιουργήσει, να συνεχίσει με επιμονή και υπομονή παρά την όποια τυχόν αποτυχία και με σεβασμό, όχι μόνο στα δικά της δικαιώματα αλλά και σε αυτά των συνανθρώπων της, να αλλάξει επιτέλους τη δοκιμαζόμενη ελληνική κοινωνία.

ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

«Ενημερώνομαι», «Σκέφτομαι», «Συζητώ». Αυτές είναι οι τρεις λέξεις κλειδιά που θα με βοηθήσουν να γνωρίζω καλά τα δικαιώματα μου.

«Ενημερώνομαι» → Πληροφορούμαι ποια είναι τα δικαιώματα μου. Ρωτάω τους γονείς μου. Ρωτάω τους ειδικούς για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών : τους εκπαιδευτικούς, τους ψυχολόγους, τους ιατρούς, τους νομικούς.

«Σκέφτομαι» → Επεξεργάζομαι τις πληροφορίες. Ποια είναι η δική μου άποψη για τα δικαιώματα μου; Ποιο πιστεύω ότι είναι το περιεχόμενο τους και πως τα αντιλαμβάνομαι ; Έχουν όρια και περιορισμούς; Έχω μόνο δικαιώματα ή έχω και υποχρεώσεις; Πρέπει να σέβομαι τα δικαιώματα των άλλων ή να κάνω ό,τι μου αρέσει; Με ποιους τρόπους διεκδικώ και υπερασπίζομαι τα δικαιώματα μου;

«Συζητώ» → Συζητώ με τους φίλους μου, ακούω τη γνώμη τους και λέω και εγώ τη δική μου. Ζητάω τις συμβουλές και την άποψη κάποιου μεγαλύτερου σε ηλικία αγαπημένου μου προσώπου, του λέω τι σκέφτομαι και τι έχω ακούσει για τα δικαιώματα μου. Ζητάω τη γνώμη των ειδικών για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών και συζητάω μαζί τους.

«Πάντoτε λέμε αυτό που πιστεύουμε για τα δικαιώματα μας και γιατί το πιστεύουμε. Έτσι, θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τα δικαιώματά μας, να πλουτίσουμε τις γνώσεις μας πάνω σε αυτά, να διορθώσουμε μία λανθασμένη σκέψη μας».