Ἡ ευθύνη τῆς μοναξιάς μας

Ἄνθρωπο οὕκ ἔχω

( Ἡ ευθύνη τῆς μοναξιάς μας)

π. Λίβυος

Είναι γνωστή στους περισσοτέρους η ευαγγελική περικοπή του επί τριανταοκτώ χρόνια παραλυτικού, ο οποίος βρισκόμενος δίπλα στην ΄΄προβατική κολυμβήθρα΄΄ αδυνατούσε να εισέλθει σ' αυτή και να θεραπευθεί από τα νερά της. Νερά τα οποία αποκτούσαν ιαματικές ιδιότητες, κατά την στιγμή εκείνη όπου άγγελος Κυρίου ΄΄ετάρατε΄΄ το ύδωρ.

Ο λόγος δε, της αδυναμίας του να θεραπευθεί κρυβόταν στην μοναχικότητα του. Δηλαδή στο γεγονός ότι δεν είχε κανένα άνθρωπο δίπλα του για να τον βοηθήσει την κατάλληλη στιγμή.

Η μοναξιά και η απελπισία είχαν καταβάλει την ψυχή του και γι' αυτόν τον λόγο όταν ο Ιησούς τον ρωτάει εάν θα ήθελε να γίνει καλά, του απαντάει με παράπονο, άνθρωπο ουκ έχω.

Δηλαδή δεν είχε κανένα να τον βοηθήσει όταν ο άγγελος τάρασσε τα νερά. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα άλλοι να παίρνουν τη θέση του και κατά συνέπεια να γεύονται την χαρά της θεραπείας.

Η ευαγγελική αυτή ιστορία μας φανερώνει το αναμφισβήτητο γεγονός ότι, μία από τις βασικότερες ανάγκες του ανθρώπου για την υγιή ανάπτυξη και ολοκλήρωση του, αλλά και για την ομαλή βιωσιμότητα του είναι η δυνατότητα να αγαπάει και να αγαπιέται, να ζει και να υπάρχει μέσα σε μια κοινωνία προσώπων.

Για αυτό το λόγο οι πατέρες της Εκκλησίας παρομοίασαν την κόλαση σαν την αιώνια και απόλυτη μοναξιά, τον τόπο όπου δεν πραγματοποιείται συνάντηση, κοινότητα, κοινωνία προσώπων, ΄΄που το βλέμμα έχει ξεραθεί σε κόγχες κενές και οι έρωτες είναι προδομένοι στην λήθη του χθες, νεκροί και απραγματοποίητοι στην οδύνη του ανεκπλήρωτου΄΄.

Όταν λοιπόν ακούμε την «θλιβερή» αυτή υπόθεση της ευαγγελικής περικοπής αυτομάτως δημιουργούνται μέσα μας συναισθήματα αγάπης και συμπάθειας προς το πρόσωπο του δυστυχισμένου παραλυτικού.

Αυτή είναι η συνήθης συναισθηματική προσέγγιση και ερμηνευτική ανάλυση της περικοπής. Είναι όμως όλη η αλήθεια αυτή;

Ποιος άραγε είναι ο λόγος όπου ο παραλυτικός βρίσκεται επί τόσα χρόνια μόνος του;

Αιτία είναι μόνο το φαινόμενο της ανθρώπινης αδιαφορίας και αναλγησίας; ή μήπως και ο ίδιος ο ΄΄παραλυτικός΄΄ είναι υπεύθυνος για την κατάσταση του, για την όντως αληθή τραγωδία που ζει ;

Εάν κανείς παρακολουθήσει τις ιαματικές θεραπείες του Ιησού, αυτό που θα αντιληφθεί είναι ότι, σε καμία των θλιβερών περιπτώσεων που αντιμετώπισε, δεν απέδωσε την ίδια αιτία παθογένειας.

Πολλές φορές θεωρεί την αιτία της ασθένειας στην ενέργεια του Σατανά, άλλες φορές για να φανερωθεί η ΄΄δόξα΄΄ του Θεού και αρκετές στην υπαιτιότητα του ίδιου του πάσχοντος.

Στην προκειμένη περίπτωση του επί τριανταοκτώ χρόνια παραλυτικού, αιτία τόσο της παραλυσίας όσο και της πολυχρόνιας μοναχικότητας είναι ο ίδιος ο παράλυτος. Δηλαδή η αμαρτία του. Όχι βέβαια με την έννοια της νομικής παράβασης και ανταπόδοσης ΄΄εξ ουρανού δικαιοσύνης΄΄ αλλά της υπαρξιακής αστοχίας του ατόμου να ολοκληρωθεί ως πρόσωπο και μοναδική ετερότητα.

Ο Ιησούς για ακόμη μια φορά μας εισάγει σε μια νέα ερμηνευτική του κακού και των συνεπειών αυτού στην ζωή μας. Το κακό δεν είναι μια απρόσωπη αυτόνομη έννοια και πραγματικότητα. Είναι η προσωποποιημένη μας άρνηση στο κάλεσμα Του Θεού για ολοκλήρωση και πληρότητα ζωής.

Άρνηση στην κλήση Του Θεού να ανοίξουμε τα όρια της υπάρξεως μας. Να πλατύνουμε τον χώρο της καρδιάς μας.

Ο Χριστός θα ρωτήσει τον παραλυτικό εάν θα ήθελε να γίνει καλά ΄΄θέλεις υγιής γενέσθαι ;..΄΄. Ορθολογικά κρινόμενο το ερώτημα δεν είναι και τόσο πετυχημένο. Ποιος δεν θέλει την υγεία του; Στην γλώσσα όμως της ψυχής είναι απολύτως ορθό, διότι ο Ιησούς με αυτό τον τρόπο προσπαθεί να ενεργοποίηση το εσώτερο κέντρο της υπάρξεως του παραλυτικού. Προσπαθεί να ανοίξει την ύπαρξη στο θαυμαστό, στην δυνατότητα της συνάντησης, στην πίστη ως άφημα και ολοκληρωτική αυτοπαράδοση στον τρόπο και τις ενέργειές του ΄΄Αλλιώς΄΄.

Άξιο θαυμασμού και παρατηρήσεως είναι το γεγονός ότι μετά την θεραπεία του παραλυτικού, ο Χριστός τον αποχαιρετά τονίζοντας του με απόλυτο και κατηγορηματικό τρόπο ότι, εάν δεν αλλάξει και δεν προσέξει τον τρόπο ζωής του, θα πάθει τα ίδια και χειρότερα της παραλυσίας, ΄΄Ιδε, υγιής γέγονας, μηκέτι αμάρτανε, ίνα μη σοι χείρον τι γένηται΄΄ (Ιωάν.5, 14). Τι σημαίνουν τα λόγια αυτά;

Τις περισσότερες φορές η κοινωνική «παραλυσία» μας, η «αναπηρία» μας να υπάρξουμε στην δυνατότητα της σχέσης, στην ολοκλήρωση να υπάρχω με τον ΄΄άλλο΄΄ οφείλεται στην δική μας κλειστή ατομικότητα. Στο ότι δεν ανοίγουμε τα σύνορα του Εγώ μας, δεν έχουμε μάθει και δεν έχουμε την παραμικρή διάθεση να μάθουμε, να ζούμε για τους άλλους και με τους άλλους.

Στο οδυνηρό γεγονός της μοναξιάς μας, διερωτηθήκαμε άραγε εάν ο τρόπος ζωής μας, οι ενέργειες μας και η όλη παρουσία μας αφήνει χώρο να υπάρξουν άλλοι άνθρωποι δίπλα μας;

Όπως μας λέει ο π. Φιλόθεος Φάρος «για να υπάρχουν στη ζωή ενός ανθρώπου κάποιοι άνθρωποι που θα συμβάλουν στην ικανοποίηση των αναγκών του, είναι απαραίτητο να μπορεί και να θέλει και εκείνος να συμβάλει στην ικανοποίηση των δικών τους αναγκών….»

Ο παραλυτικός της ευαγγελικής περικοπής ίσως να ευθύνεται για την απελπιστική μοναξιά του, για το ότι δηλ, δεν υπήρχε άνθρωπος που να τον αγαπάει ή να τον νοιάζεται. Είναι μόνος διότι επί χρόνια αρνήθηκε κάθε ανάπτυξη σχέσεως με τους συνανθρώπους του.

Πολλές φορές η φίλαυτη εγωκεντρική ανάπτυξη της προσωπικότητας μας δεν αφήνει περιθώρια να αναπτυχθούν στην ζωή μας ουσιαστικές ανθρώπινες σχέσεις.

Οι «παραξενιές» και υπερβολές του Εγώ μας, οι συνεχείς και πολλές φορές παράλογες απαιτήσεις μας, οι άδικες πράξεις και κρίσεις, οι ισοπεδωτικές παρατηρήσεις και η εν γένει «πληθωρική» παρουσία του Εγώ μας, καταπνίγει και εξοβελίζει κάθε πρόσωπο που με καλή διάθεση προσπαθεί να μας πλησιάσει. Το αποτέλεσμα όλης αυτής της άρνησης είναι να μένουμε μόνοι στη ζωή. Να βιώνουμε την κόλαση της μοναξιάς ως ναρκισσιστικό κοίταγμα στο καθρέπτη της υπάρξεως μας, στην απουσία του διαφορετικού στην ζωή μας.

Ο παραλυτικός δεν μπορεί να κατανοήσει ότι η αιτία της ασθένειας του αλλά και της μοναχικότητας του είναι ο ίδιος ο εαυτός του, ο τρόπος που υπάρχει. Παίζει το ιστορικώς αενάως παρόν, παιγνίδι του θύματος. Της αυτολύπησης και εταιρολύπησης.

«Το ίδιον της ψυχικής ανωριμότητος δεν είναι τόσο η εξάρτηση από το περιβάλλον, όσο η απόδοση στα αρνητικά του περιβάλλοντος της εσωτερικής μας διασπάσεως και του υπαρξιακού μας κενού. Όταν δεν διακρίνουμε μέσα μας, προβάλουμε τις εσωτερικές μας συγκρούσεις στους τρίτους. Μιλούμε για «συνωμοσίες» ή «καταπιεστικό» σύστημα και πασχίζουμε να τα ανατρέψουμε. Όμως δεν αλλάζουμε τίποτα αν δεν αρχίσουμε από τον ευατό μας».[1]

Ο Ιησούς τόσο μέσα από την ζωή Του όσο και μέσα από τους λόγους Του μας δίνει την λύση στο δράμα της ανθρώπινης μοναξιάς, που δεν είναι άλλο από το άνοιγμα της υπάρξεως μας. Μια πλάτυνση των ορίων μας, που μετατρέπει το παρόν σε αιωνιότητα και Βασιλεία Του Θεού. Το να δίνεις ή να δίνεσαι, όσο και αν πολλές φορές δεν έχει την ανάλογη ανταπόκριση, είναι για τον Ιησού κέρδος ζωής και πληρότητα υπάρξεως.

Η μοναξιά δεν υπάρχει, όταν σπάσουμε την κλειστή ατομικότητα μας στο άνοιγμα του συνανθρώπου και της κτίσης ολόκληρης, ως κοινωνίας του διαφορετικού και συγχρόνως αποκαλυπτικού. Στην ομορφιά να υπάρχεις σε κοινωνία με την δημιουργία Του Θεού, με αυτόν ή αυτό που ο Θεός σου έδωσε.

π. Λίβυος

---

[1] Στέλιος Ράμφος, Το Μυστικό Του Ιησού σελ. 165

Πηγή: http://plibyos.blogspot.gr/2009/05/blog-post_11.html