Το χρέος το πιο εύκολο (Νίκος Καζαντζάκης: "Ο τελευταίος πειρασμός")

Στον Τελευταίο Πειρασμό ο Ιούδας είναι σιδεράς. Φτιάχνει τσάπες, δρεπάνια, στεφάνια για κρασοβάρελα, πεταλώνει άλογα μα αυτή είναι μόνο η φανερή του ασχολία. Στα κρυφά είναι Ζηλωτής, δηλαδή επαναστάτης Εβραίος που αγωνίζεται εναντίον των Ρωμαίων.

Τίποτε το περίεργο ως εδώ, το περίεργο είναι αλλού, στο επάγγελμα του Ιησού που είναι μαραγκός. Σας μπέρδεψα; Μη βιάζεστε. Ο Ιησούς του Καζαντζάκη δεν είναι απλός μαραγκός, είναι μαραγκός που κατασκευάζει σταυρούς για τις σταυρικές εκτελέσεις των Ρωμαίων! Να γιατί οι Ζηλωτές αναθέτουν στον Ιούδα να δολοφονήσει τον Ιησού στην έρημο -σε ένα μοναστήρι- όπου πάει ο Ιησούς για να προσευχηθεί. Η σκηνή της απόπειρας δολοφονίας είναι από τις πιο συγκλονιστικές του βιβλίου.

- Ορκίστηκα στους αδελφούς μου τους Ζηλωτές, ορκίστηκα στη μάνα του σταυρωμένου να σε σκοτώσω. Καλώς ήρθες, σταυρωτή· σούριξα κι ήρθες.
Πετάχτηκε απάνω, έβαλε το μάνταλο της πόρτας, γύρισε και κουλουριάστηκε πάλι στη γωνιά, με το πρόσωπο γυρισμένο κατά τον Ιησού.
- Άκουσες τι είπα; Μην αρχίσεις τα κλάματα· ετοιμάσου.
- Είμαι έτοιμος.
- Μη βάλεις τις φωνές· γρήγορα! όσο ’ναι ακόμα νύχτα να φύγω.
- Καλώς σε βρήκα, Ιούδα, αδερφέ μου· είμαι έτοιμος. Δε σούριξες εσύ, σούριξε ο Θεός κι ήρθα· όλα καλά τα βόλεψε η χάρη του, ήρθες την ώρα που έπρεπε, Ιούδα αδερφέ μου· απόψε η καρδιά μου καθάρισε, αλάφρωσε, μπορώ να παρουσιαστώ στο Θεό. Κουράστηκα να ζω και να παλεύω μαζί του. Απλώνω το λαιμό, Ιούδα, είμαι έτοιμος.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ “Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ”

Ο Ιούδας έμεινε έκπληκτος. Δε ήθελε να σκοτώσει κάποιον που δεν αντιστέκεται. ”Ήθελε αυτός αντίσταση, να πιαστούν κορμί με κορμί, να ζεσταθούν  τα αίματά τους και να ‘ρθει, όπως ταιριάζει στους άντρες, ολοστερνή δίκαιη αμοιβή της πάλης, ο σκοτωμός”. Έτσι μπήκαν μέσα του οι πρώτοι σπόροι της αμφιβολίας. 

 ”Αν δε σε σκοτώσω, είπε τέλος, τι έχεις σκοπό να κάμεις;”
“Δεν ξέρω. Ό,τι αποφασίσει ο Θεός. Λέω να σηκωθώ και να μιλήσω στους ανθρώπους”.
“Τι θα τους πεις;”
“Πώς θες να ξέρω, Ιούδα, αδερφέ μου; Εγώ θ’ ανοίξω το στόμα μου κι ο Θεός θα μιλήσει”.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ “Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ”

Από τότε ο Ιησούς παρατάει το παλιό του επάγγελμα και αρχίζει τα κηρύγματα. Ο Ιούδας τον ακολουθεί γιατί έχει την υποψία ότι μπορεί να είναι ο Μεσίας, που θα  ξεσηκώσει τις καρδιές του Εβραίων.
Όταν ο Ιησούς -προσπαθώντας να σώσει τη Μαγδαληνή- έρχεται αντιμέτωπος με τον Βαραβά, ο Ιούδας θα αρπάξει από το μπράτσο το Βαραβά, τη στιγμή ακριβώς που ετοιμαζόταν ”να χυθεί στο γιο της Μαρίας”. Δεύτερη σωτήρια επέμβαση του Ιούδα. Θα γίνει μάλιστα και μαθητής του, ο τρίτος μετά τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη. Χωρίς όμως να ξεχνάει την αποστολή του:

- Γιατί το μετάνιωσες, Ιούδα, αδερφέ μου; Εγώ ήμουν έτοιμος.
- Περίμενα.
- Περίμενες τι;
- Να δω αν είσαι Αυτός που περιμένει ο Ισραήλ.
Ο Ιησούς ανατρίχιασε· ακούμπησε στον κορμό της ελιάς, έτρεμε όλος.
- Δε θέλω να βιαστώ και να σκοτώσω το Λυτρωτή, δε θέλω! ξεφώνισε ο Ιούδας, και σφούγγιξε το κούτελό του, που άξαφνα γέμισε ιδρώτα· κατάλαβες; Δε θέλω! φώναξε σα να τον έπνιγαν.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ “Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ”

Ο Χάρβεϊ Καϊτέλ έπαιξε το ρόλο του Ιούδα στην ταινία του Μάρτιν Σκορτσέζε “Τελευταίος Πειρασμός”
(η φωτογραφία είναι από τοhttp://www.tovima.gr/culture/article/?aid=109935)

Στην Βάπτιση του Ιησού στον Ιορδάνη ποταμό, ο Ιούδας είναι ο μόνος μαθητής που ακολουθεί τον Ιησού μέχρι τον Βαπτιστή. Μάλιστα τον σπρώχνει κιόλας να εμφανιστεί μπροστά του γιατί για μια στιγμή ο Ιησούς είχε μείνει πίσω από κάτι καλάμια. Εκεί θα αντικρίσει το θαύμα: Τη στιγμή της Βάπτισης το ρεύμα του Ιορδάνη στέκεται ακίνητο, κοπάδια πολύχρωμα ψάρια περικυκλώνουν τον Ιησού κι ένα άσπρο φτερωτό πουλί κάθεται πάνω στο κεφάλι του.Μετά τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη του Βαπτιστή, οι μαθητές έχουν χάσει το θάρρος τους. Ο Ιησούς βρίσκεται στην έρημο κι αναρωτιούνται αν πρέπει να τον περιμένουν όπως τους έχει παραγγείλει ή αν πρέπει να επιστρέψουν στην ασφάλεια της Γαλιλαίας, όπως επιμένει ο Πέτρος. Κάποια στιγμή ο Ιωάννης τους λέει: “Κι αν ο Ιησούς είναι ο Μεσίας;” Όλοι βρίσκουν αμέσως το χαμένο τους θάρρος.

Μεσίας! Πάει να πει: σπαθί του Δαβίδ, παντοκρατορία του Ισραήλ, πόλεμος! Κι αυτοί, οι Μαθητές, οι πρώτοι που τον ακολούθησαν, αρχόντοι μεγάλοι, τετράρχες και πατριάρχες γύρα από το θρόνο του! Πώς έχει ο Θεός στον ουρανό ολόγυρά του τους αγγέλους κι αρχαγγέλους: Όμοια κι αυτοί εθνάρχες και πατριάρχες απάνω στη γης! Τα μάτια τους έλαμψαν.
- Παίρνω πίσω το λόγο μου, παιδιά, έκαμε ο Πέτρος και κατακοκκίνησε· δε θα τον παρατήσω εγώ ποτέ μου!
- Μήτε εγώ! Μήτε εγώ! Μήτε εγώ!
Έφτυσε ο Ιούδας με θυμό, χτύπησε τη γροθιά του στον παραστάτη της πόρτας.
- Μωρέ παληκαράδες, τους φώναξε· όσο τον θαρούσατε ανήμπορο, όπου φύγει φύγει· και τώρα που μυριστήκατε μεγαλεία: δε θα τον παρατήσω εγώ ποτέ μου! Μωρέ όλοι θα τον παρατήσετε σύξυλο, μια μέρα, και να μου το θυμηθείτε, κι εγώ μονάχα, εγώ, δε θα τον προδώσω· Σίμωνα Κυρηναίε, μάρτυρας!
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ “Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ”

Όταν ο Ιησούς επιστρέφει από την έρημο πιο άγριος και αποφασισμένος να επιτελέσει το έργο του, ο Ιούδας χαίρεται γιατί “του αρέσει το πρόσωπο κι η αγριάδα κι η φωνή του δασκάλου”.

Δε γίνεται, μια από τις νύχτες ετούτες, προτού φτάσουμε στη λίμνη, θ’ ανοίξει το στόμα του, να μιλήσει· να μας πει το μυστικό, τι έκαμε στην έρημο κι αν είδε το Θεό του Ισραήλ και τι κουβέντιασαν οι δυο τους – και τότε θα κρίνω.

Όσο πλησιάζει το τέλος τόσο η σχέση Ιησού – Ιούδα γίνεται πιο στενή. Μόνο σ’ αυτόν ο Ιησούς εμπιστεύεται το μυστικό του. Γιατί πιστεύει πως είναι ο πιο δυνατός από τους μαθητές του. Πιστεύει πως μόνο αυτός μπορεί να αντέξει την αλήθεια. Του λέει λοιπόν πως πρόκειται να θυσιαστεί “δίχως αντίσταση, σαν αρνί που το πάνε στο μακελιό και το σφάζουν”. Ο Ιούδας μπερδεύεται. “Δεν είσαι το λοιπόν ο Μεσίας;” λέει με απορία. “Είμαι”, του απαντάει ο Ιησούς. “Για να σωθεί ο κόσμος, πρέπει εγώ, θεληματικά μου, να πεθάνω”.Έτσι μπαίνοντας στα Ιεροσόλυμα, ο Ιησούς τον Ιούδα φωνάζει για βοήθεια.

Σακάτες πολλοί, άρρωστοι, κουρελήδες. Κάπου κάπου γυρνούσε πίσω το κεφάλι του ο Ιησούς και κοίταζε το στρατό του· κι άξαφνα ένιωσε ερημιά μεγάλη. Στράφηκε, φώναξε:
- Ιούδα! μα ο αράβολος μαθητής πήγαινε πίσω, δεν άκουσε.
- Ιούδα! ξαναφώναξε ο Ιησούς απελπισμένος.
- Παρών! απηλογήθηκε ο κοκκινογένης κι αναμέρισε τους Μαθητές να περάσει.
- Τι με θες, ραβή;
- Στάσου δίπλα μου, Ιούδα, κράτα μου συντροφιά.
- Έγνια σου και δε σε αφήνω, ραβή! είπε, άρπαξε από το χέρι του Πέτρου το σκοινί κι οδηγούσε.
- Μη με αφήνεις ολομόναχο, Ιούδα αδερφέ μου, είπε πάλι ο Ιησούς.
- Γιατί να σε αφήσω, ραβή; Δε μείναμε σύμφωνοι;
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ “Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ”

Η απόφαση για προδοσία παίρνεται από κοινού μεταξύ Ιησού και Ιούδα:

- Ιούδα, αδερφέ μου, ήρθε η ώρα· είσαι έτοιμος;
- Ακόμα μια φορά, ραβή· γιατί να διαλέξεις εμένα;
- Είσαι ο πιο δυνατός, το ξέρεις· οι άλλοι δεν αντέχουν· πήγες, μίλησες του αρχιερέα Καϊάφα;
- Μίλησα· θέλει, λέει να ξέρει πότε και πού;
- Τη νύχτα του Πάσχα, να του πεις, μετά το πασχαλιάτικο δείπνο, στη Γεθσημανή· κάνε κουράγιο, Ιούδα αδερφέ μου· κάνω κι εγώ.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ “Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ”

Ο Καζαντζάκης όμως βάζει τον Ιούδα να προβληματίζεται, να έχει αμφιβολίες. “Κι άλλη φορά σε ρώτησα, ραβή, δεν υπάρχει άλλος δρόμος;” ρωτάει με απόγνωση τον Ιησού. “Όχι, Ιούδα, αδερφέ μου, άλλος δρόμος δεν υπάρχει” απαντάει ο Ιησούς. Ο Ιούδας όμως επιμένει:

- Μου το λες για να με παρηγορήσεις, για να με κάμεις να σε προδώσω, δίχως να σπαραχτεί η καρδιά μου· λες πως αντέχω, για να μου δώσεις κουράγιο· όχι, όσο ζυγώνουμε στη φοβερή στιγμή, όχι, δεν αντέχω, ραβή μου!
- Αντέχεις, Ιούδα αδερφέ μου· ο Θεός να σου δώσει τη δύναμη, όση σου λείπει, γιατί πρέπει· πρέπει εγώ να σκοτωθώ και συ να με προδώσεις· εμείς οι δυο πρέπει να σώσουμε τον κόσμο· βοήθα με.
Ο Ιούδας έσκυψε το κεφάλι και σε λίγο:
- Αν ήταν εσύ να πρόδινες το δάσκαλό σου, θα το ‘κανες;
Πολλήν ώρα έμεινε ο Ιησούς συλλογισμένος· τέλος:
- Όχι, είπε, φοβούμαι πως δε θα μπορούσα· γι’ αυτό κι ο Θεός με λυπήθηκε και μου ‘δωκε το χρέος το πιο εύκολο: να σταυρωθώ.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ “Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ”

Πηγή