Η οικολογική κρίση

Ανακάλυψα στο ίντερνετ ένα κατηχητικό βοήθημα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών το οποίο έχει επιμεληθεί ο Πρωτ. Θεμιστοκλής Μουρτζανός με θέμα : 

Σύγχρονα τραγούδια: αφορμή συζήτησης με τους νέους μας
(συνέχεια)

 

Θέμα 17: Η οικολογική κρίση

Στοχοθεσία: Α. Η Εκκλησία πιστεύει ότι κύρια αιτία του οικολογικού προβλήματος είναι η αμαρτία, η αποξένωση του ανθρώπου από τον Θεό, τον συνάνθρωπο, τον κόσμο και η έλλειψη ευχαριστιακής διάθεσης, δηλαδή δοξολογίας του Θεού για ό,τι όμορφο μας έχει προσφέρει, τον κόσμο και τη ζωή

Β. Η Εκκλησία δεν αρνείται την ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον. Θεωρεί όμως ότι αν δεν αλλάξουμε στάση ζωής, τότε ό,τι κι αν κάνουμε θα είναι ημιτελές

I ‘m calling earth

(Μουσική, στίχοι, τραγούδι  Χ. & Πάνος Κατσιμίχας, από τον δίσκο Της αγάπης μαχαιριά)

Είδα ένα όνειρο, όνειρο κι αυτό… Άκουγα κάτι παράξενα τραγούδια

Σε γκρίζες παραλίες ανάβανε ηλεκτρικά λουλούδια

κι ένας άνεμος ζεστός με τύλιγε , θυμάμαι…

Λουλούδια που ‘ παιρναν τις λάμψεις τους από τα πλοία των απάνω ωκεανών

Θάλασσας, θάλασσες βουβές. Μέσα στην ερημιά,

Μέσα στην ερημιά, μέσα στη μοναξιά του τίποτα

Περαστικοί μετεωρίτες διασταυρώνουνε τροχιές

Με θαλαμίσκους του ’60, με πεθαμένους αστροναύτες

Με θαλαμίσκους του ’60 ξεχασμένους

Το S.O.S. ακόμα αναμμένο.

Do you read me? Do you read me? Do you read me down there?

I ‘m calling earth!

Ερμηνευτικά σχόλια

Είδα ένα όνειρο: Το τραγούδι είναι από τα πιο δυνατά των αδερφών Κατσιμίχα, μολονότι δεν έχει ακουστεί πολύ. Μας μιλά για την αποξένωση και την εγκατάλειψη της φύσης, όπως επίσης και την καταστροφή της, αλλά και, ταυτόχρονα, για το πόσο εκτός κόσμου ζει ο άνθρωπος όταν δεν αγαπά τη φύση και το περιβάλλον, είναι ένα τραγούδι οικολογικής αφύπνισης, που μας βοηθά να συζητήσουμε για το οικολογικό πρόβλημα. Αφορμή ένα όνειρο παράξενο, συνηθισμένη μέθοδος για να μιλήσει κάποιος γι’  αυτό που πρόκειται να συμβεί.

Σε γκρίζες παραλίες ανάβανε ηλεκτρικά λουλούδια: Ο άνθρωπος έχει φτάσει στο σημείο να καταστρέφει τον κόσμο σήμερα. Γκρίζες είναι οι παραλίες από το γεγονός ότι δεν κυριαρχεί το φως που δίνει ο ήλιος, η ομορφιά της φύσης, αλλά το νέφος, η μόλυνση, η ρύπανση. Ηλεκτρικά λουλούδια είναι η κυριαρχία των κάθε λογής κτισμάτων, που βρίσκουμε σήμερα παντού, αυθαίρετα, πολυκατοικίες, καταστροφή των δασών και χτίσιμο παράνομων εξοχικών σπιτιών, μεγάλων ή μικρών νυχτερινών κέντρων διασκέδασης, ό,τι είναι αφύσικο και έξω από τη λογική της φύσης…

Κι ένας άνεμος ζεστός: ο άνεμος και η ατμόσφαιρα δε δροσίζουν πια, αλλά κυριαρχεί ο καύσωνας και η υπερβολική ζέστη του θερμοκηπίου που περιτριγυρίζει τη γη (καταστροφή του όζοντος, άνοδος της θερμοκρασίας, λιώσιμο των παγετώνων κ. ο. κ.)

Από τα πλοία των απάνω ωκεανών: Το πέταγμα του αεροπλάνου φωτίζει την περιοχή, γεμίζοντάς την θόρυβο και αλλοτριώνοντας το φυσικό περιβάλλον για μια ακόμη φορά!

Θάλασσες βουβές…μέσα στη μοναξιά του τίποτα: Απουσιάζει για την ώρα ο ανθρώπινος παράγοντας, σ’  ένα φυσικό περιβάλλον όπου τα πάντα έχουν αλλοτριωθεί από την επέμβαση του ανθρώπου με τρόπο ξένο σε σχέση με  την αισθητική της φύσης, αλλά και την ομορφιά της, υπάρχει μια απέραντη μοναξιά…

Περαστικοί μετεωρίτες…αναμμένο: Τα ναυάγια της ανθρώπινης προόδου μολύνουν ακόμα περισσότερο το περιβάλλον. Ο άνθρωπος διαλύει τη γη και ξεχνά τον ουρανό, ακριβώς διότι έχει πάψει ν’  αγαπά τη φύση, έχει πάψει να αγαπά γνήσια και αληθινά τη ζωή, το νόνο που απομένει είναι ένα SOS ζωής, ο άνθρωπος να ξαναβρεί την επαφή του με τη γη, την επαφή με τη ζωή, κι αυτό δεν μπορεί να γίνει παρεκτός αν στρέψει γνήσια και αληθινά το πρόσωπό του προς τον ουρανό!

Συμπεράσματα- Ερωτήσεις

1. Η Εκκλησία πιστεύει ότι το οικολογικό πρόβλημα είναι καρπός της αλλοτρίωσης του ανθρώπου από το Θεό, τον συνάνθρωπο και το περιβάλλον. Επειδή δεν αγαπούμε το Θεό, δεν αγαπούμε και τα δημιουργήματά Του, που είναι ο άνθρωπος και η φύση. Αιτία της οικολογικής κρίσης είναι ο ανθρώπινος εγωισμός που χρησιμοποιεί τη φύση για να εκπληρώσει τα συμφέροντά του. Επομένως, δεν μπορούμε να μιλούμε για αντιμετώπιση του οικολογικού προβλήματος, αν δεν ξαναδούμε γενναία τη σχέση μας με τον εαυτό μας, το Θεό, τον συνάνθρωπο, αν δεν υπερβούμε τον εγωισμό μας.

2. Η Εκκλησία δεν αρνείται τις οικολογικές πρωτοβουλίες. Τις θεωρεί όμως αποσπασματικές. Είναι χρήσιμες γιατί καλλιεργούν μια στάση ζωής με σεβασμό απέναντι στη φύση, αλλά δεν μπορούν να επιλύσουν το πρόβλημα, το οποίο έγκειται στη δομή του κόσμου μας. Χρειάζεται να αλλάξει όλος ο τρόπος σκέψης μας και αντιμετώπισης της ζωής, της οικονομίας, της φύσης, για να αλλάξει η στάση μας έναντι της φύσης. Αυτό σημαίνει «μετάνοια», όπερ δύσκολο.

3. Η Εκκλησία θεωρεί ότι ο άνθρωπος που ζει την πίστη αγκαλιάζει την κτίση. Την αγαπά και τη φροντίζει ως δημιουργία του Θεού. Η Εκκλησία μιλά για την ευχαριστιακή χρήση του κόσμου στο «Τα Σα εκ των σων» της λειτουργίας, όπου ο ιερέας προσφέρει το ψωμί και το κρασί για να μεταβληθούν σε Σώμα και Αίμα Χριστού, προσφέρει τα δώρα του Θεού (τα δικά σου, το ψωμί και το κρασί τα οποία ανήκουν στα δημιουργήματα του Θεού, «εκ των σων») ολοκληρωτικά και ευχαριστώντας Τον για ό,τι μας χαρίζει («κατά πάντα και δια πάντα»). Η Εκκλησία βλέπει το περιβάλλον ως αφορμή δοξολογίας του Θεού και δεν μπορεί παρά να σταθεί με αγάπη προς αυτό.

4. Ποιες είναι οι αιτίες του οικολογικού προβλήματος στην εποχή μας; Ποια σχέση έχει με την κυριαρχία των συμφερόντων στη ζωή του ανθρώπου;

5. Πώς κρίνετε τα κινήματα προστασίας του περιβάλλοντος, την Green peace, τις  άλλες περιβαλλοντικές ομάδες, την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση; Λύνουν τελικά το πρόβλημα;

6. Είναι δύσκολο να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος βλέπει τη ζωή και να υπερβούμε τα συμφέροντά μας. Μπορούμε να προσπαθήσουμε ενεργά ή μάλλον τα αποτελέσματα είναι προδιαγεγραμμένα;

Βοηθητικά κείμενα

«Οι εφτά άγγελοι που κρατούσαν τις εφτά σάλπιγγες ετοιμάστηκαν να σαλπίσουν. Σάλπισε ο πρώτος κι ήρθε χαλάζι και φωτιά ανακατωμένα με αίμα και ρίχτηκαν πάνω στη γη. Και κατακάηκε το ένα τρίτο της γης και το ένα τρίτο των δέντρων και κάθε χλωρό χορτάρι.

Σάλπισε κι ο δεύτερος άγγελος. Και κάτι σαν μεγάλο βουνό που καιγόταν ρίχτηκε στη θάλασσα. Το ένα τρίτο της θάλασσας έγινε αίμα, το ένα τρίτο από τα ζωντανά πλάσματα που είναι στη θάλασσα πέθανε και καταστράφηκε το ένα τρίτο από τα πλοία.

Σάλπισε κι ο τρίτος άγγελος. Κι έπεσε από τον ουρανό ένα μεγάλο αστέρι που καιγόταν σαν λαμπάδα. Έπεσε στο ένα τρίτο από τα ποτάμια και τις πηγές. Το όνομα του αστεριού  ήταν Αψιθιά, και πίκρισε το ένα τρίτο των νερών και πολλοί άνθρωποι πέθαναν γιατί το νερό έγινε φαρμάκι…

Σάλπισε κι ο πέμπτος άγγελος κι είδα ένα αστέρι να πέφτει από τον ουρανό στη γη. Του δόθηκε το κλειδί του πηγαδιού που οδηγεί στην άβυσσο. Το αστέρι άνοιξε το πηγάδι της αβύσσου απ’ όπου βγήκε καπνός, σαν τον καπνό που βγάζει ένα αναμμένο καμίνι. Ο ήλιος και η ατμόσφαιρα σκοτείνιασαν από τον καπνό του πηγαδιού, απ’ τον οποίο βγήκαν ακρίδες πάνω στη γη. Σ’ αυτές δόθηκε η εντολή να μην πειράξουν το χορτάρι της γης, αλλά τους ανθρώπους που ζούσαν μακριά από το Θεό. Οι ακρίδες έμοιαζαν στην εμφάνιση με άλογα έτοιμα για πόλεμο. Πάνω στα κεφάλια τους είχε κάτι σαν στεφάνια που έμοιαζαν χρυσά και τα πρόσωπά τους ήταν σαν πρόσωπα ανθρώπων. Είχαν θώρακες που έμοιαζαν με σιδερένιους και το πλατάγισμα των φτερών τους έμοιαζε με θόρυβο πολλών αρμάτων που πηγαίνουν στη μάχη. Είχαν ουρές σαν των σκορπιών και κεντριά. Στις ουρές τους βρισκόταν η δύναμή τους».

(Αποκάλυψη του Ιωάννη, κεφ. 8, στίχοι 6-13)

«Ο μοναχός ζει συμφιλιωμένος με την κτίσι, αντιμετωπίζοντάς την ευχαριστιακά καί λειτουργικά, διότι γνωρίζει ότι είναι έργο Θεού καί γι' αυτόν υπάρχει όχι δια να την υποτάσσει αλλά δια να την αναφέρει στο Θεό! Χαρακτηριστικόν είναι το παράδειγμα του Αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου, ο οποίος εβίωνε και δίδασκε ότι "το Πνεύμα του Θεού διδάσκει τη συμπόνοια για όλη την κτίση, ώστε να μην κόβουμε ούτε τα φύλλα του δένδρου χωρίς ανάγκη". Και έλεγε χαρακτηριστικά: Νά, ένα πράσινο φύλλο πάνω στο δέντρο, και συ το έκοψες χωρίς ανάγκη. Αν και δεν είναι αμαρτία, πώς να το πω, προκαλεί οίκτο. Η καρδιά που έμαθε ν' αγαπά, λυπάται όλη τήν κτίση". (Αρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ, Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης)

Πηγή