Μάσκες και πρόσωπα

 

Ανακάλυψα στο ίντερνετ ένα κατηχητικό βοήθημα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών το οποίο έχει επιμεληθεί ο Πρωτ. Θεμιστοκλής Μουρτζανός με θέμα : 

Σύγχρονα τραγούδια: αφορμή συζήτησης με τους νέους μας
(συνέχεια)

Θέμα 13: Μάσκες και πρόσωπα

Στοχοθεσία: Α. Ο κόσμος μας προβάλλει την ασχήμια ως ομορφιά, γιατί δεν αποκαλύπτει το αληθινό του πρόσωπο, αυτό της αμαρτίας και της αμετανοησίας. Η Εκκλησία βλέπει στον κάθε άνθρωπο όχι την μάσκα της ψεύτικης ομορφιάς, αλλά την αμαυρωθείσα εικόνα του Θεού, που είναι αληθινά όμορφη όταν πιστεύει, μετανοεί, αγαπά, γίνεται παιδί

Β. Η Εκκλησία ζητά από τους νέους να αντισταθούν στον μασκαρεμένο κόσμο

Καθρέφτης

(Μουσική, στίχοι, ερμηνεία Αλκίνοος Ιωαννίδης, από τον δίσκο Ο δρόμος, ο χρόνος, ο πόνος)

Μια μέρα ήρθε στο χωριό η γυναίκα ταραντούλα και όλοι τρέξαν να τη δουν.

Άλλος της πέταξε ψωμί κι άλλοι της ρίξαν πέτρα, απ’ την ασχήμια να σωθούν.

Κι ένα παιδί της χάρισε ένα κόκκινο λουλούδι, ένα παιδί.

Ένα παιδί της ζήτησε να πει ένα τραγούδι, ένα παιδί.

Κι είπε :

Ποτέ σου μην τους πεις τι άσχημοι που μοιάζουν

αυτοί που σε σιχαίνονται, μα στέκουν και κοιτάζουν.

Κι είπε :

Ποτέ σου μην κοιτάς τον άλλο μες στα μάτια,

Γιατί καθρέφτης γίνεσαι κι όλοι σε σπαν’  κομμάτια.

Μια μέρα ήρθε στο χωριό άγγελος πληγωμένος. Τον φέρανε σ’  ένα κλουβί.

Κι έκοβε εισιτήριο ο κόσμος αγριεμένος, την ομορφιά του για να δει.

Κι ένα παιδί σα δάκρυ ωραίο αγγελούδι, ένα παιδί.

Ένα παιδί του ζήτησε να πει ένα τραγούδι, ένα παιδί.

Κι είπε :

Αν θέλεις να σωθείς από την ομορφιά σου,

Πάρε τσεκούρι και σπαθί και κόψε τα φτερά σου.

Κι είπε :

Ποτέ σου μην κοιτάς τον άλλο μες στα μάτια,

Γιατί καθρέφτης γίνεσαι κι όλοι σε σπαν’  κομμάτια.

Ερμηνευτικά σχόλια

Η γυναίκα ταραντούλα: Είναι ένα τραγούδι που μιλάει για την αποτυχία του ανθρώπου να δει τον άλλο ως πρόσωπο, να ξεφύγει από την μάσκα της εξωτερικής εμφάνισης, της ιδέας που έχει γι’ αυτόν με βάση τις προκαταλήψεις του, της αδυναμίας να δει τον άλλο κατά πρόσωπον και να τον αγαπήσει. Η άσχημη γυναίκα –αράχνη έχει εσωτερική ομορφιά που δεν την προσέχει κανείς. Όλοι μένουν στην ασχήμια.

Όλοι τρέξαν να τη δουν: Όλοι παρασυρόμαστε από αυτό που είναι μόδα. Σπεύδουμε, όπου πάνε οι πολλοί. Το ίδιο και τις Απόκριες, μάσκες οι πολλοί, μάσκες κι εμείς. Διασκέδαση και ξεφάντωμα οι πολλοί, το ίδιο κι εμείς. Το πρόβλημα είναι ότι φοβόμαστε να έχουμε πρόσωπο, να φανούμε διαφορετικοί ακολουθώντας τις ιδέες μας

Ένα παιδί: Ένα παιδί που είναι αθώο και αγνό, όταν δηλαδή κανείς έχει αθωότητα στην ψυχή του και μπορεί να διακρίνει την ειλικρίνεια του άλλου και τι κρύβει πίσω από όσα φαίνονται, τότε έχει προσωπικότητα. Το παιδί χαρίζει το κόκκινο λουλούδι, την απόλυτη ομορφιά στην απόλυτη ασχήμια και ζητά ένα τραγούδι, δηλαδή την ομορφιά του να αισθάνεσαι άνθρωπος από την άσχημη γυναίκα.

Ποτέ σου μην τους πεις: Η αλήθεια ενοχλεί. Δεν είμαστε έτοιμοι να τη δεχτούμε γιατί θίγει ό,τι πιστεύουμε. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο μας ενδιαφέρει η μάσκα, το προσωπείο, το ψέμα. Ακόμα κι αν αυτοί που μας αγαπούνε μας λένε την αλήθεια, θίγεται ο εγωισμός μας και αντιδρούμε, μένοντας στο ψέμα.

Ποτέ σου μην κοιτάς: Το να είσαι γνήσιος και αληθινός κρύβει πολλούς κινδύνους, όμως είναι προτιμότερο κανείς να σπάει κομμάτια από τη γνησιότητα του καθρέφτη που είναι η καρδιά του, παρά να κοροϊδεύει τον εαυτό του και τους άλλους.

Άγγελος πληγωμένος: Η απόλυτη ομορφιά. Δεν προκαλεί το ενδιαφέρον από αγάπη, ούτε θεραπεύει τις πληγές το ενδιαφέρον, αλλά μόνο η περιέργεια είναι το κίνητρο. Ένας φωτισμένος άνθρωπος που θα κάνει λάθος είναι βορά στην κατάκριση και την ισοπέδωση των άλλων. Ο κόσμος αγριεμένος ενδιαφέρεται για το θέαμα, την εξωτερική εμφάνιση και όχι για το τι κρύβει ο άλλος στην καρδιά του. Εδώ είναι και η αποτυχία των ωραίων ανθρώπων ή των ανθρώπων με ικανότητες, όταν δεν τους αγαπούνε για το μέσα τους, αλλά μονάχα για το έξω τους (η τραγωδία των μοντέλων)

Πάρε τσεκούρι και σπαθί: Φαίνεται κάπως απότομη και βάναυση λύση, αλλά τελικά αν ο άνθρωπος αυτοκολακεύεται με τα χαρίσματα που έχει, καλύτερα να τα χάσει και να γίνει άνθρωπος ξανά, παρά να καταστρέφεται από αυτά…

Καθρέφτης: Παίζουμε όλοι ένα παιχνίδι. Προσποιούμαστε. Αυτό ίσως κάπου να χρειάζεται, όμως όταν γίνεται «δευτέρα φύσις» και το πρόσωπό μας αλλοτριώνεται, τότε έχουμε πρόβλημα. Όταν ανακαλύπτουμε ανθρώπους που μας αγαπούνε αληθινά, θα πρέπει να μάθουμε να δίνουμε το αληθινό μας πρόσωπο!

Συμπεράσματα – Ερωτήσεις

1. Η εποχή μας βιώνει την βασιλεία της μάσκας και της υποκρισίας. Οι γνήσιοι άνθρωποι περιορίζονται. Κανείς δεν θέλει να φανερώνει τον πραγματικό του εαυτό είτε για να μην απορριφθεί από τους άλλους  ειτε για να μη γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από αυτούς. Όλοι σχεδόν παίζουμε το παιχνίδι της υποκρισίας, προσποιούμαστε, ονομάζουμε όμορφο το άσχημο, κρύβουμε τον εαυτό μας

2. Η Εκκλησία βλέπει στον καθένα άνθρωπο την εικόνα του Θεού. Δεν την νοιάζει ο χαρακτήρας του ανθρώπου, τα πάθη του και οι αμαρτίες του, αλλά αυτό που μπορεί να ξαναγίνει, δηλαδή παιδί του Θεού, μέσα από τη φανέρωση του αληθινού εαυτού του, την ταπείνωση και την μετάνοιά του

3. Τι σημαίνουν οι όροι «πρόσωπο», «μάσκα», «υποκρισία», «ειλικρίνεια»;  Γιατί ο άνθρωπος, και ο νέος ακόμη, προτιμά την μάσκα, από την αλήθεια;

4. Πρέπει στις σχέσεις μας με τους άλλους να φανερώνουμε το αληθινό μας πρόσωπο ή μονάχα σ’ αυτούς που αγαπάμε; Πρέπει να κατακρίνουμε τους άλλους, όπισθεν τους;

5. Πόσο σπουδαίο είναι να είμαστε προσωπικότητες, ξεχωριστές οντότητες, που κάνουν τις δικές τους επιλογές σε κάθε τι, στο επάγγελμα, στη σχέση, στο ντύσιμο, τη διασκέδαση; Γιατί η Εκκλησία στέκεται επιφυλακτικά απέναντι στη μόδα;

Βοηθητικό κείμενο

Ο Χριστός δέχεται τον άνθρωπο όπως είναι. “Οι τελώναι και αι πόρναι προάγουσιν υμάς εις την βασιλείαν των ουρανών”, έλεγε στους Φαρισαίους. Γιατί; 

Πηγή