Nέλλη Πανάγου:Ο Θεός , η αγάπη και άλλες ιστορίες....

Μπροστά μου στο ταμείο ήταν μια κυρία γύρω στα σαράντα, συνομήλικη μου σχεδόν. Μακριά φούστα, μαλλί μαζεμένο ψηλά..Παραπονιόταν στην υπάλληλο που το φουρνάδικο δεν έκανε σάντουιτς με τόνο(!), ώστε να αγοράζει για τα παιδιά της κατά τη διάρκεια της νηστεία των 12 Απόστολων.
Συνέχισε μ ένα κρεσέντο σχετικά με την μη ύπαρξη αληθινών χριστιανών, αφού δεν νηστεύουμε σε όλες τις νηστείες για να καταλήξει πως γρήγορα θα βρεθούμε ενώπιον Θεού και θα τρέμουμε από φόβο μπροστά του και πως πάμε κατά διαόλου, γιατί οι γυναίκες βάφουν τα μαλλιά και τα νύχια τους! ‘Γραφική’ σκέφτηκα και μάλλον θα είχα ξεχάσει το συμβάν , αν δεν είχα προλάβει ν΄ ακούσω , πως η εν λόγω κυρία ήταν εκπαιδευτικός και μοιραζόταν αυτές της τις σκέψεις (μαζί με άλλες παρόμοιες προφανώς) με παιδιά δημοτικού.
Ας σκεφτούμε λίγο τι συναισθήματα θα δημιουργηθούν στην ψυχή ενός παιδιού , όταν του περιγράφουν το Θεό, ως μία ανατριχιαστική μορφή που ελέγχει και τιμωρεί. Στην καλύτερη περίπτωση θα του δημιουργηθεί μια αποστροφή για το χριστιανισμό. Στη χειρότερη ενδέχεται και να καλλιεργήσει μέσα του μια εντελώς στρεβλή σχέση μ αυτό που ονομάζουμε Θεό που σταδιακά ενδέχεται και να το οδηγήσει σε ψυχοπαθολογικές καταστάσεις.
Δεν είναι μάλλον τυχαίο πως στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι μαθητές γυμνασίου και λύκειο, δεν έχουν καμία σχέση με την εκκλησία και τον χριστιανισμό και όταν προσπαθείς ν ανακαλύψεις το γιατί συνήθως πέφτεις πάνω σε μία αντίστοιχη ιστορία, μίσους, φόβου, απόρριψης. Τραυματικής κάποιες φόρες.
Η λαβυρινθώδης πορεία από τον Φόβο στην Αγάπη, από την Τιμωρία στην Ελευθερία, από το Σκοτάδι στο Φως είναι πορεία βαριά και δύσκολη, όπως την περιγράφουν μέσα στους αιώνες οι Νηπτικοί Πατέρες, ωστόσο είναι μία πορεία Απ- ελευθερωτική, ένα ταξίδι Ερωτικό, μία Επ –Ανάσταση! Ο Θεός, για εμάς τους Χριστιανούς, δεν είναι μία άνωθεν επιβολή, πολλώ δε μάλλον δεν είναι μία ατομική ή συλλογική νεύρωση, ούτε η υποταγή σε ένα Θεώθεν lifestyle… Ο Θεός είναι ο Ιησούς Χριστός.
Ο Θεός μας έχει (και είναι) Πρόσωπο! Και μόνον έτσι μπορεί να κατανοηθεί – σωστότερα: να βιωθεί. Ως Προσωπική σχέση – και οι σχέσεις εάν δεν βασίζονται στην ελευθερία και την αλληλοφανέρωση (τουτέστιν στην Αποκάλυψη) δεν είναι σχέση, είναι μεταμφιεσμένη τυραννία! Ο Θεός, όπως τουλάχιστον κατανοήθηκε και βιώθηκε από την Ορθόδοξη πατερική σκέψη, δεν είναι Προσταγή. Ο Θεός μας, για να θυμηθώ τον τέταρτο Ευαγγελιστή, ‘αγάπη εστί’.
Και εάν ο Φόβος είναι ενδεχομένως χρήσιμος στον νήπιο άνθρωπο στον βαθμό που κατευνάζει την πηγή της αμαρτίας, τον εγωισμό, (όπως, για παράδειγμα, οι Δέκα Εντολές, αλλά και ολόκληρη η Παλαιά Διαθήκη ήταν μέρος της Θείας Οικονομίας, για να προετοιμαστεί το έδαφος ώστε ο πρωτόπλαστος άνθρωπος, ο σκλάβος της Αιγύπτου, αλλά και ο δούλος – επίδοξος Θεός της Βαβέλ να δεχτούν τον Λυτρωτή Χριστό), ωστόσο αποδεικνύεται η μεγαλύτερη τροχοπέδη στο να γνωρίσει και να βιώσει ο πνευματικός άνθρωπος το μεγάλο δώρο της Απελευθέρωσης, την Σωτηρία που του υπόσχεται ο φιλεύσπλαχνος Θεός! Ο ίδιος ο Χριστός δεν δίστασε να βάλλει εναντία στη σημαντικότερη, για τους σύγχρονούς του ραβίνους και τους φαρισαίους, εντολή της αργίας του Σαββάτου - ας θυμηθούμε το πολλαπλά διδακτικό θαύμα του εκ γενετής τυφλού. Για να μην μιλήσω για την πιο ‘ακραία’ πράξη Του, να εκδιώξει τους εμπόρους από το Ναό! Και είναι βεβαίως γνωστό πως (για να το πω απλά και λαϊκά) αυτό ακριβώς πλήρωσε με την επίγεια ζωή Του! Οι ‘άνθρωποι του Νόμου’ στάθηκαν απολύτως αδύναμοι να Τον αναγνωρίσουν – εμμένοντας στο νεκρό γράμμα των Εντολών – και Τον σταύρωσαν! Ο Ντοστογέφσκυ στον Μεγάλο Ιεροεξεταστή του καταδεικνύει με την μέγιστη δυνατή ευκρίνεια το δίπολο: ο Χριστός προτείνει στους ανθρώπους την Ελευθερία, η Εξουσία όμως έχει ανάγκη από ανθρώπους εθελόδουλους… γι’ αυτό θα πρέπει να θανατωθεί! Ακόμη κι αν αυτή η θανάτωση χρειάζεται να γίνει στο όνομά Του!
Ο σύγχρονος άνθρωπος και μαζί του κι η Θεολογία, βρίσκεται ναυαγισμένος κατά μέσους του πελάγους… Ειδικά στην Ελλάδα (αλλά και στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο) τα τελευταία χρόνια που οι ‘λάγνες υποσχέσεις’ του πιο ψεύτικου ευδαιμονισμού κατέρρευσαν και συμπαρέσυραν μαζί τους ολόκληρο τον κοινωνικό ιστό, η αγωνία, η απελπισία και ο τρόμος είναι η νέα μας καθημερινότητα…
Η δύναμή του είναι τέτοια που κατάφερε να νεκραναστήσει ακόμη και το φάντασμα του Φασισμού – σε μία χώρα που υπέφερε όσο λίγες από το τερατώδες προσωπείο του! Καλούμαστε, ως θεολόγοι, να πάρουμε επειγόντως και επιτακτικά θέση… Το να αντιπροτείνουμε στον σύγχρονο Φόβο έναν φαρισαϊκό Θεό, που μετράει τις ημέρες της νηστείας μας ή τις βαμμένες τρίχες στα μαλλιά μας για να μας τιμωρήσει (και, προς Θεού, δεν αντιτάσσομαι μ’ αυτό που λέω στην ανάγκη για την καταπολέμηση των παθών, κάθε άλλο), δεν είναι απλά νεκρό γράμμα – είναι κάτι επικίνδυνο! Και, βεβαίως, είναι αμαρτία: δεν τιμούμε τον Χριστό παίρνοντας την θέση των Σταυρωτών του – το αντίθετο!…
Η Θεολογία σήμερα, θα πρέπει να βρει τον τρόπο, την δύναμη και τα λόγια, να αποκαλύψει εκ νέου στον σύγχρονο άνθρωπο τον Ιησού Χριστό, τον ζώντα. Τον Θεό που έγινε σαν κι εμάς για να αγκαλιάσει ΟΛΟΥΣ τους ανθρώπους (σε ποια άραγε τσέπη, ερμητικά κλειστή έχουμε καταχωνιάσει τον Καλό Σαμαρείτη κάθε πρωί που ο Πακιστανός αδερφός μας έρχεται να μας καθαρίσει, εμάς τους ‘προνομιούχους’ το παρμπρίζ του αυτοκινήτου;), που συμ-πάσχει μαζί μας και που μας δίνει την Ελπίδα ότι δεν μπορεί, η Κόλαση δεν είναι το έσχατο ακρωτήρι μας – ένας Άλλος Κόσμος ΕΙΝΑΙ εφικτός!
Αυτή μπορεί και πρέπει, νομίζω, να είναι η απάντηση στην απελπισία, στην ανεστιότητα και στις αυτοκτονίες που οδηγείται ο σύγχρονος συν-άνθρωπος… Στην Λατινική Αμερική του ’60 και του ’70 ιερείς και θεολόγοι, όπως ο Γκουσταύο Γκουτιέρεζ, ο Καμίλο Τόρες ή ο Αρχιεπίσκοπος του Σαλβαδόρ Όσκαρ Ρομέρο (ο οποίος δολοφονήθηκε από παρακρατικές ακροδεξιές ομάδες κατά την διάρκεια της Θ. Λειτουργίας) κατάφεραν, μέσα από πολύ πιο δύσκολες συνθήκες, ‘να γίνουν η φωνή για τους ανθρώπους που δεν έχουν καμία φωνή’, κατά την ακριβή ρήση του Χέλντερ Καμάρα…
Εδώ ακριβώς νομίζω πως συμπυκνώνεται το ιερό χρέος της Θεολογίας σήμερα απέναντι στα παιδιά της: να συν-στρατευτεί στον καθημερινό αγώνα και στην καθημερινή αγωνία του συν-ανθρώπου, στον καθημερινό του Γολγοθά, με έμπρακτη αγάπη, απροσχημάτιστα και ριζοσπαστικά, μεταλαμπαδεύοντάς του από τα ματωμένα χέρια του Χριστού την ελπίδα: η Ανάσταση γαρ εγγύς.

Αναδημοσίευση: http://e-theologia.blogspot.gr/2012/06/n.html