Η Εικονομαχία: μια τραγωδία που συγκλόνισε την Εκκλησία

Ας δούμε τι λέει για τις εικόνες ο πρώτος υπερασπιστής τους, ο Ιωάννης Δαμασκηνός

"Στα παλιά τα χρόνια ο Θεός, ο ασώματος και απερίγραπτος, δεν αναπαριστανόταν καθόλου. Τώρα όμως που εμφανίστηκε με σάρκα ο Θεός και έζησε ανάμεσα στους ανθρώπους, ζωγραφίζω την εικόνα του Θεού που μπορεί να γίνει ορατή (τον Ιησού). Δε λατρεύω την ύλη (από μόνη της), αλλά το Δημιουργό της ύλης. Αυτόν που για χάρη μου έγινε ύλη και καταδέχτηκε να κατοικήσει στην ύλη, που μέσω της ύλης κατεργάστηκε τη σωτηρία μου. Δε θα πάψω να σέβομαι την ύλη (την αγιασμένη με τη σάρκωση του Κυρίου) που έγινε αιτία της σωτηρίας μου"

(Ι. Δαμασκηνού, Προς τους διαβάλλοντας τας αγίας εικόνας 1, 16 PG 94, 1245A).

Για ποιον λόγο οι άνθρωποι της εποχής της Παλαιάς Διαθήκης ΔΕΝ εικόνιζαν τον Θεό; Μα γιατί ο Θεός δεν είχε γίνει άνθρωπος!Δεν είχε πάρει ανθρώπινη μορφή, οπότε δεν μπορούσαν να εικονίσουν τον αόρατο και ασώματο Θεό.

Γιατί τώρα μπορούμε να εικονίζουμε το Θεό;Γιατί ο Θεός έγινε άνθρωπος, σαρκώθηκε, πήρε σάρκα και οστά κι ετσι μπορούμε να τον "περιγράψουμε". Η σάρκωση του Χριστού μας επιτρέπει να τον απεικονίζουμε.

Όπως αναφέρει και το σχολικό βιβλίο στη σελίδα 74
 "Η σάρκωση του Κυρίου μας επιτρέπει να Τον απεικονίσουμε, χωρίς όμως να λατρεύουμε ή να τιμούμε το υλικό της απεικόνισης αυτής ή ακόμη και τη συγκεκριμένη απεικόνιση. Ο νους του πιστού οδηγείται στο πρωτότυπο (τον Θεό) και Αυτόν μόνο λατρεύει. Η ενανθρώπηση του Θεού μας επιτρέπει την απεικόνισή Του. Εξάλλου, η άρνηση της απεικόνισης του Χριστού αποτελεί και άρνηση της ενανθρώπησης του Θεού στο πρόσωπο του Ιησού και, κατά συνέπεια, υποτίμηση του ανθρώπου και της ύλης. Αντίθετα, η ενανθρώπηση του Θεού οδηγεί την ανθρώπινη φύση στη θέωση και καθαγιάζει την ύλη. Γι' αυτό και η τιμή στα πρόσωπα των αγίων είναι και τιμή στη ανθρώπινη φύση."

Οι εικόνες λοιπόν του Χριστού που υπάρχουν στις Εκκλησίες μαρτυρούν πως ο Χριστός, ο Θεός, έγινε άνθρωπος για να σώσει τους ανθρώπους

Και η ύλη;Ποια η θέση της Εκκλησιάς απέναντι στην ύλη;Ας δούμε τι λέει και γι αυτο ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός:

" Σέβομαι, λοιπόν, την ύλη και τη θεωρώ σαν κάτι ιερό˙ και την προσκυνώ, επειδή μέσω αυτής συντελέστηκε η σωτηρία μου˙ και τη σέβομαι όχι ως Θεό, αλλά ως κτίσμα γεμάτο θεία ενέργεια και χάρη. Πράγματι, δεν είναι ύλη το ξύλο του σταυρού το τόσο χαριτωμένο και μακαριστό; Πράγματι, δεν είναι ύλη το σεπτό και άγιο όρος, ο τόπος του Γολγοθά; Πράγματι, δεν είναι ύλη η πέτρα που δώρισε τη ζωή, ο άγιος τάφος, η πηγή της ανάστασης μας; Πράγματι, δεν είναι ύλη η μελάνη και τα δέρματα των Ευαγγελίων; Πράγματι, δεν είναι ύλη η ζωογόνα τράπεζα που μας χορηγεί τον άρτο της ζωής; Πράγματι, δεν είναι ύλη το χρυσάφι και το ασήμι, από τα οποία κατασκευάζονται σταυροί και άγιες εικόνες και ποτήρια; Πράγματι, δεν είναι ύλη πάνω από όλα το σώμα του Κυρίου μου και το αίμα Του; Λοιπόν, ή πρέπει να παύσεις να σέβεσαι και να προσκυνάς όλα αυτά ή να παραδεχτείς την εκκλησιαστική παράδοση και την προσκύνηση των εικόνων του Θεού και των φίλων του που… δέχονται ως δώρο πάνω τους το θείο πνεύμα."

"Οι εικόνες στην Ορθόδοξη Εκκλησία, εκτός από τη θεολογική, έχουν και παιδαγωγική σημασία. Είναι τα παραστατικά και ζωντανά μέσα με τα οποία ο πιστός θυμάται και ενατενίζει τη ζωή και την προσωπικότητα των αγίων της Εκκλησίας και, προπάντων, του ίδιου του Χριστού. Είτε βρίσκονται στους ναούς είτε στα σπίτια των χριστιανών αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της λατρευτικής παράδοσης και βοηθούν τους πιστούς να ανάγονται ευκολότερα προς το Θεό και τα πρόσωπα που τιμά η Εκκλησία" (Απο το σχολικό βιβλίο)

Αυτός που πιστεύει στον Θεό , τον αγαπάει και θέλει να τον έχει κοντά του, να του μιλάει, να τον φιλάει ακόμα για να δείξει την αγάπη του.Πώς; Με τον ίδιο τρόπο που όντας ερωτευμένος έχεις στο πορτοφόλι σου την εικόνα της καλής σου. Με τον ίδιο τρόπο που ζώντας μακριά από τον αγαπημένο σου, το βράδυ πριν πέσεις για ύπνο φιλάς την φωτογραφία του για να τον νιώσεις κοντά σου...

Επιμέλεια: Αθανασίου Ελένη