"Η απίστευτη ιστορία των Εβραίων της Ζακύνθου"

Λεόρα Γκόλντμπεργκ (Leora Goldberg)

Η απίστευτη ιστορία των Εβραίων της Ζακύνθου 

The Jerusalem Post 13.12.09

Χρειαζόμουν ένα διάλειμμα μετά από ένα μακρύ και κουραστικό εξάμηνο. Η οικογένειά μου είχε φύγει για το νότιο άκρο της Βαλκανικής Χερσονήσου, για ένα άγνωστο νησί στην Ελλάδα. Αποφάσισα να πάω να τους συναντήσω.

Πετάξαμε αεροπορικώς από το Τελ Αβίβ για την Αθήνα και από κει για την πασίγνωστη ανατολή του ηλίου των ανατολικών νησιών και προσγειωθήκαμε στο νησί της Ζακύνθου – το "Φιόρο του Λεβάντε" (λουλούδι της Ανατολής) - που είναι επίσης γνωστό και με την Ιταλική ονομασία του - Zante.

Κατά τη διάρκεια της διαδρομής, διάβασα τον ταξιδιωτικό οδηγό και έμαθα κάποια πράγματα για την ιστορία, τα γεωργικά προϊόντα και τον καιρό του νησιού αλλά και για την ποιητική καταγωγή του Ελληνικού εθνικού ύμνου. Δεν είχα διαβάσει όμως ούτε λέξη γι’ αυτό που πραγματικά επρόκειτο ν’ ανακαλύψω στο νησί.

Η διαδρομή από το αεροδρόμιο προς τη βίλα μας διήρκεσε μερικά λεπτά. Από το παράκτιο οροπέδιο και ακολουθώντας το στενό και στριφογυριστό δρόμο μέσα από τα χωριά φτάσαμε τελικά στον προορισμό μας.

Μια ηλικιωμένη κυρία, μια τυπική Ελληνική χωρική ντυμένη στα μαύρα, μας καλωσόρισε στο σπίτι της μ’ ένα ζεστό χαμόγελο. Μας πρότεινε να μας ξεναγήσει στο αγαπημένο της αρχοντικό. Ήταν προφανές ότι αυτό το μέρος ήταν το καμάρι της. Η σπιτονοικοκυρά μας μας έδειξε τα διακοσμημένα σε παλαιό στυλ υπνοδωμάτια, το μπάνιο και το σαλόνι. Στην κουζίνα, παρατηρήσαμε τα όμορφα αυθεντικά Ελληνικά πιάτα που κρέμονταν πάνω από τις παλαιές εστίες. Όλα αυτά προορίζονταν για μας.

Της εξηγήσαμε ότι για θρησκευτικούς λόγους δεν θα μπορούσαμε, δυστυχώς, να χρησιμοποιήσουμε τα σκεύη της κουζίνας της και ότι είχαμε φέρει τα δικά μας.

Τότε ήταν που άρχισαν όλα.

Έδειξε μπερδεμένη. Κοίταξε τον πατέρα μου και ξαφνικά τα μάτια της φωτίστηκαν. Πρόσεξε το kippa του (yarmulke). Μας ζήτησε να την ακολουθήσουμε έξω στον κήπο. Από το ύψωμα που στεκόμασταν, αντικρίσαμε μια φανταστική θέα του ωκεανού και των πλοίων. Όμως, εκείνη έδειχνε στην αντίθετη κατεύθυνση.

"Κοιτάξτε εκεί!", είπε.

Ήθελε να μάθει τι βλέπαμε.

"Δέντρα, βλάστηση", της απαντήσαμε.

"Κοιτάξτε ξανά και εστιάστε!", επέμεινε.

"Κάτι απροσδιόριστο που μοιάζει με δόντια, άσπρες κουκκίδες", είπε ο μπαμπάς μου.

Μας κοίταξε για μια στιγμή και είπε: "Αυτό είναι το Εβραϊκό νεκροταφείο".

Σοκαρίστηκα. Μείναμε όλοι κατάπληκτοι. Ήμασταν εδώ, σ’ ένα απομονωμένο νησί στην Ελλάδα. Ποιος είχε ακούσει εδώ ποτέ για Εβραίους; Προσπάθησα να φέρω στο νου μου ιστορίες και εμπειρίες που είχα ακούσει από φίλους που είχαν έρθει εδώ. Τίποτα δεν μου ήρθε στο μυαλό. Από τη στιγμή εκείνη πάντως και μέχρι που έφυγα από την Ελλάδα, οι καλοκαιρινές χαλαρωτικές διακοπές πίνοντας ούζο στην παραλία έγιναν ένα συναρπαστικό ταξίδι. Στο τέλος του, είχα αποκαλύψει μια αξέχαστη ιστορία.

Το επόμενο πρωί, ανέβηκα στο νοικιασμένο μου μοτοποδήλατο και πήγα στο νεκροταφείο. Το ρίγος που με διαπέρασε άρχισε όταν πρωτοαντίκρισα στη μικρή μαύρη πύλη το αστέρι του Δαβίδ. Το τρέμουλο μεγάλωσε καθώς μπήκα μέσα. Ήταν ένα τεράστιο νεκροταφείο που περιείχε εκατοντάδες τάφους από τον 16ο αιώνα ως το 1955. Ο χώρος ήταν καλοδιατηρημένος και σε κάποιους τάφους είχαν στηθεί πέτρες λες και κάποιοι τους είχαν πρόσφατα επισκεφθεί.

1955. Σκέφτηκα για μια στιγμή. Όποιος γνωρίζει έστω και λίγο την ιστορία της Ελλάδας και των νησιών της, ξέρει ότι δεν υπάρχει μέρος που επλήγη περισσότερο από τους Ναζί. Ρόδος, Κέρκυρα, Θεσσαλονίκη, Αθήνα. Οι Εβραϊκές απώλειες στην Ελλάδα ήταν δυσβάσταχτες. Από το 1944, δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου Εβραίοι ακόμη και στις μεγαλύτερες κοινότητες. Δεν είχα, όμως, ακόμη καταλάβει την έννοια των τάφων του "1955" και αποφάσισα να το ερευνήσω.

Σε ένα μικρό σπιτάκι στο κέντρο του νεκροταφείου, βρήκα το φύλακα, τρίτη γενιά φυλάκων του Εβραϊκού νεκροταφείου στη Ζάκυνθο. Η αδυναμία μου να μιλήσω τη γλώσσα δεν μου επέτρεψε να έχω μια ουσιαστική συνομιλία μαζί του. Θέλησα να συνεχίσω την έρευνά μου για την Εβραϊκή ιστορία αυτής της πόλης και μέσα σε πέντε λεπτά ήμουν στο Δημαρχείο. Όταν είπα στον υπάλληλο στη ρεσεψιόν τι ζητούσα, εκείνος με ρώτησε αν είχα ήδη επισκεφθεί τη συναγωγή. Η ερώτηση αυτή είχε γίνει εντελώς φυσικά λες και μιλούσε για κάτι συνηθισμένο.

"Συγνώμη;" Νόμιζα ότι δεν είχα ακούσει καλά. "Μια συναγωγή σ’ αυτό το νησί;"

Μου έδωσε οδηγίες. Η συναγωγή βρισκόταν σ’ έναν πολυσύχναστο δρόμο στο κέντρο του νησιού. Σ’ έναν παράπλευρο δρόμο, ανάμεσα σε δύο κτίρια, ήταν μια μαύρη σιδερένια πύλη σαν αυτή που είχα δει πριν από λίγο στο νεκροταφείο. Πάνω της ήταν μία πέτρινη αψίδα μ’ ένα ανοικτό βιβλίο. Σε μια χαλαρή μετάφραση από το πρωτότυπο Εβραϊκό, ανέφερε: "Σε αυτό το ιερό μέρος βρισκόταν η Συναγωγή Shalom. Εδώ, την εποχή του σεισμού του 1953, κάηκαν παλιοί πάπυροι Torah που είχαν αγοραστεί πριν από την ίδρυση της κοινότητας".

Μέσα από την κλειδωμένη πόρτα είδα δύο αγάλματα. Κρίνοντας από τις μακριές γενειάδες τους, μου φάνηκαν σαν ραβίνοι." Τα λόγια στον τοίχο με διέψευσαν: "Αυτή η πλάκα μνημονεύει την ευγνωμοσύνη των Εβραίων της Ζακύνθου προς το Δήμαρχο Καρρέρ και το Μητροπολίτη Χρυσόστομο".

Προς τι αυτή η αναγνώριση; Ποιοι ήταν αυτοί οι άνθρωποι; Γιατί τα αγάλματα; Τι έγινε εδώ; Είχα πολλές ερωτήσεις. Έπρεπε να βρω ένα ίχνος, αν όχι μια απάντηση. Επέστρεψα στο Δημαρχείο, ταραγμένη και τρέμοντας. Πλησίασα τον υπάλληλο, ο οποίος με αναγνώρισε, και άρχισα να τον ρωτάω σχετικά με το τι είχε συμβεί εδώ. Με παρέπεμψε στον αντιδήμαρχο στον τρίτο όροφο. Βρήκα το γραφείο του, χτύπησα την πόρτα και τον ρώτησα αν μπορεί να μου διαθέσει λίγα λεπτά. Δέχτηκε με προθυμία. Μισή ώρα αργότερα βγήκα από το γραφείο του με αυτές τις πληροφορίες:

Στις 9 Σεπτεμβρίου 1943, ο Γερμανός διοικητής κατοχής ονόματι Berenz είχε ζητήσει από το δήμαρχο, Λουκά Καρρέρ, έναν κατάλογο όλων των Εβραίων του νησιού. Μετά από διαβουλεύσεις με το Μητροπολίτη Χρυσόστομο απέρριψαν το αίτημα και αποφάσισαν να πάνε μαζί στο γραφείο του κυβερνήτη την επόμενη μέρα. Όταν ο Berenz επέμεινε ξανά στο αίτημά του για τον κατάλογο, ο Μητροπολίτης εξήγησε ότι οι Εβραίοι αυτοί μπορεί να μην ήταν Χριστιανοί αλλά ζούσαν εδώ για εκατοντάδες χρόνια με ειρήνη και ησυχία. Ποτέ δεν ενόχλησαν κανέναν, είχε πει. Ήταν Έλληνες όσο και όλοι οι άλλοι και, ενδεχόμενη φυγή τους, θ’ αποτελούσε προσβολή για όλους τους κατοίκους της Ζακύνθου. Ο κυβερνήτης όμως επέμενε να του δώσουν τα ονόματα. Ο Μητροπολίτης τότε του έδωσε ένα κομμάτι χαρτί που περιείχε μόνο δύο ονόματα: Μητροπολίτης Χρυσόστομος και Δήμαρχος Καρρέρ. Επιπλέον, ο Μητροπολίτης έγραψε μια επιστολή προς τον ίδιο το Χίτλερ στην οποία ανέφερε ότι οι Εβραίοι της Ζακύνθου ήταν υπό την εποπτεία του.

Ο αποσβολωμένος κυβερνήτης πήρε τα δύο έγγραφα και τα έστειλε στο στρατιωτικό διοικητή των Ναζί στο Βερολίνο. Εν τω μεταξύ, μη ξέροντας τι θα συμβεί, οι ηγέτες του νησιού έστειλαν τους Εβραίους σε Χριστιανικά σπίτια στους λόφους για να τους κρύψουν. Ωστόσο, η Ναζιστική εντολή συγκέντρωσης των Εβραίων ανακλήθηκε σύντομα - χάρη στους αφοσιωμένους ηγέτες που έθεσαν σε κίνδυνο τη ζωή τους για να τους σώσουν. Τον Οκτώβριο του 1944, οι Γερμανοί αποχώρησαν από το νησί, αφήνοντας πίσω τους 275 Εβραίους. Το σύνολο του Εβραϊκού πληθυσμού είχε επιζήσει τη στιγμή που σε πολλές άλλες περιοχές οι Εβραϊκές κοινότητες είχαν εξολοθρευτεί.

Αυτή η μοναδική ιστορία περιγράφεται στο βιβλίο του Διονυσίου Στραβόλεμου Μια Πράξη Ηρωισμού – Μια Δικαίωση καθώς και στην ταινία μικρού μήκους του Τόνυ Λυκουρέση "Το Τραγούδι της Ζωής". Σύμφωνα με τον ξεναγό Haim Ischakis, το 1947, ένας μεγάλος αριθμός Ζακυνθινών Εβραίων μετανάστευσε (Aliya) ενώ άλλοι μετακόμισαν στην Αθήνα. Το 1948, σε αναγνώριση του ηρωισμού των Ζακυνθινών κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, η Εβραϊκή κοινότητα δώρισε τα βιτρό για τα παράθυρα της εκκλησίας του Αγίου Διονυσίου. Τον Αύγουστο του 1953, το νησί χτυπήθηκε από ένα φοβερό σεισμό και ολόκληρη η Εβραϊκή συνοικία, συμπεριλαμβανομένων των δύο συναγωγών της, καταστράφηκε. Λίγο αργότερα, οι υπόλοιποι 38 Εβραίοι μετακόμισαν στην Αθήνα. Το 1978, το Yad Vashem τίμησε το Μητροπολίτη Χρυσόστομο και το Δήμαρχο Λουκά Καρρέρ απονέμοντάς τους τον τίτλο του "Δικαίου των Εθνών". Το Μάρτιο του 1982, ο τελευταίος εναπομείνας Εβραίος της Ζακύνθου, ο Ermandos Mordos, πέθανε στο νησί και θάφτηκε στην Αθήνα. Έτσι, ο κύκλος της Εβραϊκής παρουσίας έφτασε στο τέλος του μετά από πέντε αιώνες. Το 1992, στο χώρο όπου έστεκε πριν από τον σεισμό η Σεφαραδίτικη συναγωγή, το Ισραηλιτικό Συμβούλιο στην Ελλάδα έστησε δύο μαρμάρινα μνημεία ως φόρο τιμής στο Μητροπολίτη και το Δήμαρχο.

Λίγες ημέρες πριν από την προγραμματισμένη αναχώρησή μου από το νησί και την επιστροφή μου στην πατρίδα, πήγα σε μια τράπεζα για ν’ αλλάξω κάποια δολάρια σε ευρώ. Ακόμη όμως και σ’ ένα τέτοιο απλό μέρος όπως είναι μια τράπεζα, κατάφερα να προσθέσω άλλο ένα κομμάτι σ’ αυτό το Εβραϊκό παζλ. Όταν έφτασε η σειρά μου, με φώναξε μία υπάλληλος που μιλούσε στο τηλέφωνο και έτρωγε ένα σάντουιτς. Όταν της έδωσα τα δολάρια, αυτή έβαλε κάποια ευρώ σ’ ένα φάκελο χωρίς να ζητήσει ταυτότητα.

Όταν αργότερα άνοιξα το φάκελο, είδα με έκπληξη περισσότερα χρήματα απ’ όσα έπρεπε. Τα χρήματα που είχαν μπει στο φάκελο δεν είχαν υπολογιστεί σωστά και, αντί να μου δώσει ευρώ που αντιστοιχούσαν σε $1.000, εκείνη μου είχε δώσει ευρώ που αντιστοιχούσαν σε $10.000! Το γεγονός βέβαια δεν μου προκάλεσε μεγάλη έκπληξη γιατί η υπάλληλος δεν μου είχε δώσει καμία προσοχή. Τελικά, όμως, όταν η τράπεζα θα καταλάβαινε το λάθος, δεν θα υπήρχε τρόπος να επικοινωνήσει μαζί μου καθώς δεν μου είχε ζητηθεί κάποιο στοιχείο ταυτότητας.

Το επόμενο πρωί, τηλεφώνησα στην τράπεζα και ζήτησα να μιλήσω στον διευθυντή. Ζήτησα να μάθω αν υπήρξε κάποιο πρόβλημα στους λογαριασμούς της προηγούμενης μέρας.

"Πρέπει να είστε η γυναίκα με τα δολάρια", μου είπε προσκαλώντας με αμέσως στο γραφείο του.

Μια ώρα αργότερα, ήμουν στην τράπεζα. Όταν μπήκα στο γραφείο του διευθυντή, ένας άντρας που καθόταν απέναντί του σηκώθηκε και μου παραχώρησε τη θέση του. Μοιράστηκα την εμπειρία μου μαζί του, επισημαίνοντας πόσο εύκολο θα μου ήταν να εξαφανιστώ με τα χρήματα. Ο ίδιος ο διευθυντής μου ζήτησε συγνώμη για τον αντιεπαγγελματικό τρόπο που με αντιμετώπισαν και με ευχαρίστησε επανειλημμένα για την επιστροφή των χρημάτων.

Για να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του, κάλεσε εμένα και την οικογένειά μου σε δείπνο σ’ ένα αριστοκρατικό εστιατόριο. Του εξήγησα ότι το θέμα του φαγητού είναι πολύ περίπλοκο για μας λόγω του ότι ήμασταν θρησκευόμενοι Εβραίοι. Μου ζήτησε τότε τη διεύθυνσή μου για να μας στείλει ένα κιβώτιο κρασί.

"Αυτό είναι επίσης πρόβλημα", είπα. Του εξήγησα ότι είχα έρθει από το Ισραήλ πριν από μία εβδομάδα για διακοπές αλλά είχα παρασυρθεί σε μια αναζήτηση.

"Λίγες ημέρες μετά την άφιξή μου, ανακάλυψα με μεγάλη μου έκπληξη την Εβραϊκή κοινότητα που υπήρχε εδώ μέχρι πριν από 25 χρόνια", του εξήγησα. "Δεν μου χρωστάτε τίποτα. Στην πραγματικότητα, δώσατε σ’ εμένα και το λαό μου πάρα πολλά. Το λιγότερο που μπορώ να κάνω ως Εβραία για να δείξω την εκτίμησή μου για τα όσα κάνατε για τους Εβραίους της Ζακύνθου είναι να επιστρέψω τα χρήματα που δεν ανήκουν σε μένα και να σας πω 'Ευχαριστώ!'".

Έπεσε σιωπή που φάνηκε να κράτησε πολύ ώρα.

Ο άντρας που μου είχε δώσει τη θέση του όταν μπήκα μέσα και δεν είχε πει ούτε λέξη κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας, σηκώθηκε τότε με δάκρυα στα μάτια, γύρισε προς εμένα και είπε:

"Ως εγγονός του Δημάρχου Καρρέρ, είμαι ιδιαίτερα συγκλονισμένος και θέλω να σας ευχαριστήσω!"

[http://www.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1260447422761&pagename=JPost/JPArticle/ShowFull]

 

Αναδημοσίευση: http://www.nyxthimeron.com/2014/01/128.html

1. Η διαμόρφωση της μεσαιωνικής ελληνικής βυζαντινής αυτοκρατορίας.

1. Η διαμόρφωση της μεσαιωνικής ελληνικής βυζαντινής αυτοκρατορίας. from Χρήστος Τσατσούρης

Πηγή: http://www.slideshare.net/christostsatsouris/ss-43130217

Ο Ηράκλειος και η δυναστεία του: Εσωτερική μεταρρύθμιση και αγώνας επιβίωσης

Ο Ηράκλειος και η δυναστεία του: Εσωτερική μεταρρύθμιση και αγώνας επιβίωσης. from Χρήστος Τσατσούρης

1.Οι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο

1.Οι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο from Χρήστος Τσατσούρης

Οι Βούλγαροι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο

Οι Βούλγαροι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο. from Χρήστος Τσατσούρης

Εικονομάχοι εναντίον εικονολατρών! Ένα παιχνίδι ρόλων

Δραστηριότητα

Αν ζούσατε στο βυζάντιο την εποχή της εικονομαχίας ποια πλευρά θα υποστηρίζατε; Αναπτύξτε την άποψη σας με τα κατάλληλα επιχειρήματα σε έναν πραγματικό διάλογο με έναν συμμαθητή/τρια σας που θα παρουσιάσετε στην ολομέλεια της τάξης:

Πλήθος πιστών προσκυνούν, φιλούν κι αγγίζουν την εικόνα τής «Αχειροποιήτου», για να θεραπευτούν

Αφού διαβάσετε προσεκτικά τα δύο κειμενα –μαρτυρίες για την εικονομαχία στη σελ. 34 του βιβλίου σας καθώς και τις πληροφορίες του βιβλίου σας, εντοπίστε ποια ήταν τα κυριότερα επιχειρήματα των εικονομάχων και των εικονολατρών και φτιάξτε το δικό σας λόγο.

Επιχειρήματα των εικονομάχων Ι

Οι εικόνες αναπληρώνουν τα είδωλα και άρα αυτοί που τις προσκυνούν είναι ειδωλολάτρες [...]. Όμως δεν πρέπει να προσκυνούμε κατασκευάσματα των ανθρώπινων χεριών και κάθε είδους ομοίωμα [...]. Πληροφόρησέ με ποιος μας κληροδότησε αυτή την παράδοση, δηλαδή να σεβόμαστε και να προσκυνούμε κατασκευάσματα χεριών, ενώ ο Θεός απαγορεύει την προσκύνηση, και εγώ θα συμφωνήσω ότι αυτό είναι νόμος του Θεού.

Από επιστολή του Λέοντος Γ' στον πάπα Γρηγόριο Β', Travaux et memoires 3 (1968) 279.






Επιχειρήματα των εικονομάχων

 ΙΙ Απόψεις Λέοντος Ε' για την εικονολατρία

Γιατί οι Χριστιανοί παθαίνουν ήττες από τους εθνικούς; Επειδή λατρεύονται οι εικόνες [...]! Γι' αυτό σκοπεύω να τις καταστρέψω. [...] Οι αυτοκράτορες που δέχτηκαν και λάτρεψαν τις εικόνες πέθαναν στην εξορία ή στη μάχη. Αυτοί όμως που δεν τις λάτρεψαν πέθαναν στο κρεβάτι τους και τάφηκαν με τιμές στους αυτοκρατορικούς τάφους κοντά στο ναό των Αγ. Αποστόλων. Εγώ επιθυμώ να μιμηθώ τη δεύτερη κατηγορία και να τις καταστρέψω, για να μακροημερεύσω και εγώ και ο γιος νου και η δυναστεία μας να βασιλεύσει ως την 4η και 5η γενιά. Scriptor incertus de Leone Bardae filio,
έκδ. I. Bekker, Bonn 1842, 349.


Επιχειρήματα των εικονολατρών

Εφόσον προσκυνώ και σέβομαι το σταυρό και τη λόγχη, τον κάλαμο και τον σπόγγο, με τα οποία οι θεοκτόνοι Ιουδαίοι προσέβαλαν και σκότωσαν τον Κύριό μου, γιατί όλα αυτά στάθηκαν όργανα του έργου της σωτηρίας των ανθρώπων, πώς να μην προσκυνήσω και τις εικόνες που κατασκευάζουν οι πιστοί με αγαθή προαίρεση και με σκοπό τη δοξολογία και την ανάμνηση των παθημάτων του Χριστού; Και εφόσον προσκυνώ την εικόνα του σταυρού που κατασκευάζεται από οποιοδήποτε υλικό, πώς να μην προσκυνήσω την εικόνα του Χριστού που κατέστησε σωτήριο τον σταυρό; Ότι δεν προσκυνώ την ύλη είναι φανερό, διότι, αν καταστραφεί το εκτύπωμα ενός σταυρού που είναι κατασκευασμένος από ξύλο, παραδίδω το ξύλο στη φωτιά. Το ίδιο συμβαίνει και με το ξύλο των εικονισμάτων, όταν αυτά καταστραφούν.

Ιωάννης Δαμασκηνός, Περί εικόνων, Λόγος δεύτερος, κεφ. 19, Migne, Patrologia Graeca, τ. 94, στήλη 1305.

 

Πηγή:http://history-gymelliniko.blogspot.gr/2014/11/blog-post_18.html

Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους

Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους from Χρήστος Τσατσούρης

Το εμπόριο και ο πολιτισμός του Ισλάμ.

Το εμπόριο και ο πολιτισμός του Ισλάμ. from Χρήστος Τσατσούρης

Αναδημοσίευση 

Ο κόσμος του Ισλάμ κατά την περίοδο του Μεσαίωνα. 1. Η εξάπλωση των Αράβων.

Ο κόσμος του Ισλάμ κατά την περίοδο του Μεσαίωνα. 1. Η εξάπλωση των Αράβων. from Χρήστος Τσατσούρης

Αναδημοσίευση: http://www.slideshare.net/christostsatsouris/

Θεός για μια μέρα

Η σειρά «ΕΞΑΝΤΑΣ» παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ με τον τίτλο «ΘΕΟΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΡΑ». Ο Συνταξιούχος Μηχανικός ΕΡΝΕΣΤ ΑΣΧΜΟΝΕΙΤ, επιβιβάζεται στο αεροπλάνο από τη χώρα του, τη ΓΕΡΜΑΝΙΑ, με κατεύθυνση την ΕΛΒΕΤΙΑ.
 Είναι χήρος, 81 ετών, πάσχει από μια ανίατη ασθένεια και μέχρι το τέλος της ημέρας, θα έχει δώσει τέλος στη ζωή του με τη βοήθεια των γιατρών. «Θα κάνω ευθανασία, δεν είναι εύκολο να πω ότι αυτή είναι η τελευταία μου ημέρα», λέει κοιτώντας τον φακό, «πιστεύω όμως ότι κάνω αυτό που είναι το πιο σωστό για ‘μένα»… Έχει ο σύγχρονος άνθρωπος το δικαίωμα να αποφασίσει πότε και με ποιόν τρόπο θα φύγει από τη ζωή;
 Όσοι πάσχουν από ανίατες ασθένειες και βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο της ζωής τους, έχουν δικαίωμα να επιλέξουν έναν θάνατο ήρεμο και αξιοπρεπή, χωρίς αφόρητους πόνους και ταλαιπωρία, στον τόπο και τον χρόνο που οι ίδιοι θα ορίσουν;
 Έχουν οι γιατροί το δικαίωμα να απαλλάξουν τους ασθενείς που τους το ζητούν, από μια ζωή που έχει γίνει μαρτυρική; Ποιος αντέχει και ποιος επιτρέπεται να γίνει Θεός για μια μέρα;
Το ζήτημα της ευθανασίας και της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας, συζητιέται συνήθως χαμηλόφωνα πίσω από τις κλειστές πόρτες των δωματίων των νοσοκομείων και των σπιτιών των ασθενών που βρίσκονται κοντά στο τέλος της ζωής τους. Το βάρος των συγγενών και των γιατρών που καλούνται κάθε φορά να πάρουν μια απόφαση, είναι αβάσταχτο. Οι ασθενείς όμως, είναι αυτοί που βρίσκονται μπροστά σε έναν πραγματικό Γολγοθά.
Πέρα από τον σωματικό πόνο, αλλά και αυτόν που προκαλεί η ιδέα του επερχόμενου τέλους, μια σειρά από ηθικά και φιλοσοφικά προβλήματα μεγεθύνουν το βασανιστήριο. Ενώ, ταυτόχρονα, η ανυπαρξία στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη ενός νομοθετικού πλαισίου που να ορίζει με σαφήνεια το «εάν», το «πότε» και το «πως» μπορεί κανείς να προχωρήσει σε υποβοηθούμενη αυτοκτονία, τους οδηγεί συχνά σε ακραίες επιλογές.
 Το ντοκιμαντέρ μας μεταφέρει θραύσματα από τον σιωπηλό πόλεμο που διεξάγεται καθημερινά γύρω από τα κρεβάτια των μελλοθάνατων ασθενών, πίσω από τις κλειστές πόρτες των οικογενειακών εστιών και των ιατρείων. Έναν πόλεμο ιδεολογιών, θρησκευτικών πεποιθήσεων, κοσμοθεωριών και στάσεων ζωής… γύρω από το θέμα του θανάτου. Και αναζητά την σημερινή αξία του αποστροφής του όρκου του ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ που επιτάσσει: «Δεν θα χορηγήσω θανατηφόρο φάρμακο σε κανένα, όσο και αν παρακληθώ, ούτε θα υποδείξω τέτοια συμβουλή», μέσα από τα λόγια γιατρών που βοήθησαν ασθενείς τους να πεθάνουν θεωρώντας το υποχρέωσή τους, και άλλων που το αρνήθηκαν όσο πιεστικά κι αν τους το ζήτησαν.
 Τις απόψεις των ασθενών που επιθυμούν να τους προσφερθεί η δυνατότητα της ευθανασίας, διαδέχονται οι απόψεις όσων θεωρούν ότι κάτι τέτοιο θα σηματοδοτούσε την πορεία της ανθρωπότητας προς τον ολοκληρωτισμό και την επιστροφή στις χιτλερικές θεωρίες περί «χρήσιμων» και «άχρηστων» ανθρώπων.
 Πίσω απ’ τις εικόνες, τα λόγια, τη ζωή και τον θάνατο των «πρωταγωνιστών» του ντοκιμαντέρ, ξεπροβάλουν τα άλυτα φιλοσοφικά και υπαρξιακά ερωτήματα του ανθρώπου του 21ου αιώνα, αλλά και η επιβεβαίωση της αξίας της ζωής μέσα από την, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, επιλογή του τερματισμού της.

•  Εξάντας: Θεός για μια μέρα (μέρος 1ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
•  Εξάντας: Θεός για μια μέρα (μέρος 2ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
•  Εξάντας: Θεός για μια μέρα (μέρος 3ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)

Στερεότυπα

Είναι αλήθεια ότι στα πλαίσια των ομάδων οι πάντες σχηματίζουν θετικά στερεότυπα για τους δικούς τους (εσω ομάδα) και προκαταλήψεις για τους τρίτους (την εξω ομάδα). Προκαταλήψεις διαμορφώνουμε όλοι από τα πρώτα στάδια της ανατροφής μας εφόσον δεν μπορούμε να σχηματίσουμε ταυτότητα χωρίς τη διάκριση «εμείς-αυτοί». Αυτό συμβαίνει ανέκαθεν. Εκείνο όμως που δεν είναι αναπόφευκτο είναι η δια παντός εμμονή και καθήλωση κάποιου στις κληρονομημένες από το κοινωνικό του περιβάλλον προκαταλήψεις. Ρατσιστής, ακριβώς, είναι εκείνος που δεν δέχεται ποτέ να υποβάλει σε κριτική συζήτηση τις προκαταλήψεις του. Ο ρατσιστής δεν είναι απλώς δύσπιστος στο ένα ή το άλλο επιχείρημα. Απορρίπτει την ίδια τη χρήση του λόγου. Αυτό συμβαίνει γιατί δίπλα στις υπαρκτές διαφορές προσαρτά ο ίδιος ορισμένες φαντασιακές διαφορές, έτσι ώστε οι πρώτες να αποτελούν άλλοθι για τις δεύτερες. Ουσιαστικά, ο ρατσισμός δεν αποτελεί μια στάση που προέρχεται από μια πραγματική διαφορά με τους άλλους. Απεναντίας, ο ρατσισμός δημιουργεί μια αιτία προκειμένου να εκδηλωθεί.

Ας σκεφθούμε:

Λέξεις, φράσεις, στερεότυπες εκφράσεις, εικόνες, ήχοι, παράγραφοι, προτάσεις, διάλογοι,

κινήσεις: Φορείς λεκτικών ή μη λεκτικών μηνυμάτων . Φορείς ιδεολογίας, κοινωνικών,

φιλοσοφικών, θρησκευτικών πεποιθήσεων, θεμέλια, εφαλτήρια, εκκολαπτήρια προσωπικών-

ατομικών και κοινωνικών συμπεριφορών και ταυτόχρονα με την επανατροφοδότηση παράγωγά

τους.

 

Ο ρόλος της Παιδείας:

Έχοντας συναίσθηση οι φορείς της ,της τρομακτικής δύναμης της επικοινωνίας καλούνται να την καταστήσουν φάτνη γέννησης ειρηνικής συνύπαρξης, αλληλεγγύης και συνεργασίας ανθρώπων, λαών και κοινωνιών κι

έχουν την ευθύνη πρόληψης και εξάλειψης εκκολαπτόμενων συμπεριφορών, αρχών και στάσεων μίσους στο παγκοσμιοποιημένο, πλέον, «αυγό του φιδιού»

Άποψη πρώτη

"Ο ρατσισμός προσπαθεί να αποδείξει ότι οι πρόσφυγες είναι δειλοί, παράσιτα, ανίκανοι να ζήσουν τη ζωή τους και επομένως εγκατέλειψαν τις χώρες τους και ήρθαν εδώ για να καταναλώσουν τους πόρους μας χωρίς κόπο. Και εξαιτίας όλων αυτών αυξάνουν την ανεργία, προκαλούν προβλήματα στο σύστημα κοινωνικής ασφάλειας και γενικότερα προκαλούν διάφορες κοινωνικές αναστατώσεις, γίνονται κακό παράδειγμα για την κοινωνία, στελεχώνουν τις μαφιόζικες ομάδες, τη διακίνηση ναρκωτικών και λαθρομεταναστών".

Το μοιραίο κρυφτό του ρατσισμού

- Μεσημέρι στο Παγκράτι. Ο Γιωργάκης παίζει με την Αννούλα και η μητέρα τους δουλεύει στο σπίτι. Τα παιδιά παρασυρμένα από το παιχνίδι χάνονται και η μάνα τρελαμένη ζητάει βοήθεια από την αστυνομία. Ξεσηκώνεται αμέσως όλη η γειτονιά. Ψάχνουν παντού, φωνάζουν δημοσιογράφους για να κάνουν τις περιγραφές των παιδιών. Ο επικεφαλής των ερευνών εισαγγελέας είναι δίπλα στη μάνα και της δίνει κουράγιο. Χτενίζουν όλη την περιοχή. Μια μέρα αργότερα βρίσκουν τα παιδιά ταλαιπωρημένα και φοβισμένα σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από το σπίτι τους. Είχαν παγιδευτεί σε ένα αφύλαχτο φρεάτιο και δεν μπορούσαν να βγούνε...

- Μεσημέρι στην Ορεστιάδα. Ο Αχμέτ παίζει με τον Αιχάν. Τα παιδιά παρασυρμένα από το παιχνίδι χάνονται και η τσιγγάνα μάνα τρελαμένη ζητάει βοήθεια. Ανακρίνεται και «ομολογεί», δεν μιλάει καλά ελληνικά, είναι τρομοκρατημένη, φοβάται μήπως φταίει ο πατέρας. Ο πατέρας φυλακίζεται ενώ αρνείται τα πάντα. Η αστυνομία βρίσκει και συνεργούς. Κινητοποιούνται όλοι μέσα από τα γραφεία τους και τα τηλέφωνά τους. Ψάχνουν στα σύνορα. Η γειτονιά βλέπει τηλεόραση ανατριχιασμένη. Ωσπου τα παιδιά πεθαίνουν από θερμοπληξία 100 μέτρα από το αστυνομικό τμήμα Ορεστιάδας και 40 μέτρα από την κεντρική πλατεία.

Αστυνομία, τηλεοπτικές εκπομπές ανεύρεσης επιζώντων, εισαγγελείς, δημοσιογράφοι βολεύτηκαν με το σενάριο ότι τα παιδιά πουλήθηκαν από τους ρομά γονείς τους. Από κοντά και τα μέσα ενημέρωσης: «Τσιγγάνα μάνα πουλάει τα παιδιά της», «ο πατέρας πούλησε τα παιδιά με τον κουνιάδο», «κυκλώματα τσιγγάνων εκμεταλλεύονται μικρά παιδιά». Ολα αυτά μαζί με τις υστερικές φωνές αγανακτισμένων πολιτών. Των πολιτών εκείνων που σωπαίνουν όταν δίπλα τους κάποιος γονιός χτυπάει το παιδί του ή το κακοποιεί πάνω σε ένα μεθύσι ή ακόμα και το βιάζει. Η συλλογική αυτή σιωπή μπροστά στην «ιερή οικογένεια» δεν ισχύει όμως για τα παιδιά μεταναστών ή ρομά. Εκεί ξεφωνίζονται όλα. Ακόμα και μετά το θάνατο των παιδιών οι ηθικοί αυτουργοί του συλλογικού εγκλήματος επιμένουν στα κυκλώματα διακίνησης παιδιών και στα αστυνομικά θρίλερ για να μην υποχρεωθούν να ομολογήσουν ότι άλλο ένα ρατσιστικό έγκλημα διαπράχτηκε κάτω από τα μάτια μας. Αντί να κάνουν όλοι το προφανές, να τρέξουν, να ψάξουν τα δυο παιδιά που έπαιζαν, αντί να θυμηθούν την περίπτωση του Αλέξ, άρχισαν να ερευνούν τα σύνορα και να ενοχοποιούν τους γονείς. Οι αστυνομία απέσπασε ομολογία της μάνας, οι εισαγγελείς προφυλάκισαν τον πατέρα, οι οργανώσεις ψάχνανε τα διεθνή κυκλώματα, οι δημοσιογράφοι ζητούσαν αυστηρότερους νόμους και οι πολίτες έβλεπαν τηλεόραση αγανακτισμένοι με τη συμπεριφορά των τσιγγάνων γονιών.
Μέχρι που τα νεκρά παιδιά άρχισαν να μυρίζουν. Μια μυρωδιά που απλώθηκε σε όλη την Ελλάδα του ρατσισμού και της αδιαφορίας.
Πηγή : (Ελευθεροτυπία, 21/6/2008)

Αναδημοσίευση: http://edu09.pbworks.com

Κατακόμβες Αγίου Καλλίξτου

Άλλο ένα βίντεο , λίγο μεγαλύτερο σε διάρκεια, για τη διδακτική ενότητα 10 της Γ Γυμνασίου

Ξενάγηση σε κατακόμβη

Νομίζω είναι ένα ωραίο βίντεο για τη σχετική ενότητα (10) της Γ΄ Γυμνασίου.
Μπορεί να μην έχει υπότιτλους αλλά, πιστέψτε με, θα σας φανεί πολύ χρήσιμο!
Καλή περιήγηση λοιπόν!!!

Σχολικοί Σύμβουλοι Θεολόγων για τα Θρησκευτικά

Με αφορμή την πρόσφατη συζήτηση για τη διαδικασία χορήγησης απαλλαγής από τα Θρησκευτικά αναθερμάνθηκε ο γενικότερος διάλογος γύρω από τη μορφωτική αποστολή και τον χαρακτήρα της σχολικής θρησκευτικής εκπαίδευσης, τις μαθησιακές ανάγκες που εξυπηρετεί, τη θέση της στο σύγχρονο σχολείο και το νομικό καθεστώς που τη διέπει.
Ο διάλογος αυτός γύρω από το μάθημα των Θρησκευτικών διαρκεί τώρα και μερικές δεκαετίες. Οι φάσεις του αποτυπώνονται σε συνέδρια, δημοσιεύματα, δημόσιες εκδηλώσεις και παρεμβάσεις. Πολύ συχνά, λόγω επίκαιρων αναγκών ή του ευρύτερου ενδιαφέροντος, ο διάλογος ξεπέρασε τα στενά όρια του θεολογικού κόσμου και ανοίχτηκε στον δημόσιο χώρο. Στο πλαίσιο αυτό, πήραν θέση ή κατέθεσαν απόψεις, εκτός από τους επίσημους θεσμούς της Εκπαίδευσης και τους εκπαιδευτικούς, η Εκκλησία και εκπρόσωποί της, οι αρμόδιες Ανεξάρτητες Αρχές της χώρας, οι θεολογικές σχολές, οι επιστημονικές ενώσεις των θεολόγων, σύλλογοι και ενώσεις πολιτών, μεμονωμένα πρόσωπα κ.ά. Στα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερη ώθηση στη διεξαγωγή του διαλόγου έδωσαν η δημοσίευση των Συστάσεων 1720 (2005) και (2008)12 του Συμβουλίου της Ευρώπης, η τροποποίηση του καθεστώτος χορήγησης απαλλαγής το 2008 και οι παλινωδίες της κεντρικής διοίκησης που ακολούθησαν, καθώς και η εκπόνηση νέων Προγραμμάτων Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου και πρόσφατα του Λυκείου.
  
Οι Σχολικοί Σύμβουλοι Θεολόγων που υπογράφουμε αυτό το κείμενο, προσηλωμένοι στο καθήκον της επιστημονικής υποστήριξης των εκπαιδευτικών της ειδικότητάς μας, θεωρούμε χρήσιμο να συμβάλλουμε στον διεξαγόμενο διάλογο, καταθέτοντας την εμπειρία από την πολύχρονη συνεργασία μας με τους εκπαιδευτικούς, επισημαίνοντας προς όλες τις κατευθύνσεις τα παρακάτω:

1. Τα Θρησκευτικά είναι υποχρεωτικό μάθημα της σχολικής εκπαίδευσης, με σαφές πλαίσιο λειτουργίας και καθορισμένη σκοποθεσία, η οποία θεμελιώνεται στο Σύνταγμα της χώρας και τους βασικούς νόμους της Εκπαίδευσης. Στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, το μάθημα είναι ενιαίο και υποχρεωτικό για όλους τους μαθητές. Οι μαθητές δεν χωρίζονται με βάση τη θρησκευτική επιλογή τους, όπως γίνεται στο λεγόμενο «πολυ-ομολογιακό» μοντέλο σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, στο οποίο λειτουργούν παράλληλα μαθήματα με διαφορετικές θρησκευτικές κατευθύνσεις. Αυτός ο τρόπος οργάνωσης της θρησκευτικής εκπαίδευσης στη χώρα μας έχει παιδαγωγικά πλεονεκτήματα, ενώ η τυχόν μεταβολή της εγκυμονεί κινδύνους. Μάλιστα, στην Ευρώπη, σήμερα, γίνεται πολλή συζήτηση για το κατά πόσον ο χωρισμός των παιδιών στο μάθημα των Θρησκευτικών θέτει σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή και δεν υπηρετεί τη δημοκρατικότητα, το δικαίωμα στη διαφορετικότητα, την καλλιέργεια της ανεκτικότητας και άρα την ειρηνική συμβίωση.

2. Ο εκπαιδευτικός σκοπός του μαθήματος των Θρησκευτικών συνδέεται με τον ευρύτερο σκοπό της Εκπαίδευσης, για τη δημιουργία ολοκληρωμένων πολιτών, μέσα από την ανάπτυξη αναγκαίων γνώσεων, στάσεων και δεξιοτήτων, που καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα της μάθησης. Το μάθημα σέβεται τη θρησκευτική ελευθερία και την πολιτισμική ταυτότητα των μαθητών, καθώς επίσης κάθε ετερότητα. Δίνει στους μαθητές τη δυνατότητα να κατανοήσουν τη δική τους θρησκευτική ταυτότητα και των άλλων, προσφέροντας μαθησιακές ευκαιρίες για προσωπική ανάπτυξη και καλλιέργεια της θρησκευτικής συνείδησής τους. Ταυτόχρονα, με έγκυρο και υπεύθυνο τρόπο, τους προετοιμάζει να ζήσουν δημιουργικά στον σύγχρονο κόσμο, ο οποίος χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα, αντινομίες και προκλήσεις.

3. Το ειδικό μορφωτικό ενδιαφέρον του μαθήματος των Θρησκευτικών έχει αφετηρία την επικρατούσα τοπική θρησκευτική παράδοση, δηλαδή την Ορθόδοξη πίστη και παράδοση, με τις ποικίλες πολιτιστικές και κοινωνικές εκφάνσεις της, επεκτείνεται στη διερεύνηση του φαινομένου της θρησκευτικότητας και περιλαμβάνει σε θεμιτό βαθμό τη μελέτη των κύριων θρησκευτικών παραδόσεων της Ευρώπης και του σύγχρονου κόσμου, με βάση τις μαθησιακές προσδοκίες και ανάγκες των προεφήβων και εφήβων μαθητών. Η προσέγγιση αυτή είναι συμβατή με το ισχύον νομικό καθεστώς, καθώς επίσης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και την κουλτούρα της διαπολιτισμικότητας και τεκμηριώνεται από τα πορίσματα της σύγχρονης θρησκειοπαιδαγωγικής επιστήμης. Η εφαρμογή μιας θρησκειολογικής εκπαίδευσης, άποψη η οποία υποστηρίζεται συνήθως από μη θεολόγους, θα περιορίσει το σύνολο του μαθήματος των Θρησκευτικών σε ένα μόνο τομέα της θεολογικής επιστήμης, δεν εξυπηρετεί τις μορφωτικές ανάγκες των μαθητών και δεν έχει παιδαγωγικό έρεισμα.

4. Το μάθημα των Θρησκευτικών, όπως και τα άλλα μαθήματα, αξιοποιεί σύγχρονες θεωρίες μάθησης και διδακτικής, σύμφωνα με τις αρχές της παιδαγωγικής επιστήμης. Η διδακτική μεθοδολογία, οι στρατηγικές μάθησης, οι τεχνικές διδασκαλίας και τα διδακτικά μέσα που χρησιμοποιεί έχουν παιδαγωγικό περιεχόμενο και μορφωτική αποστολή, η οποία διαφέρει από εκείνη της εκκλησιαστικής κατήχησης, η οποία αρμόζει να γίνεται σε άλλο χώρο, για άλλους σκοπούς και με άλλα μέσα. Αυτή η παιδαγωγική προσέγγιση είναι συνεπής και με τη θεολογική διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας ως προς τον σκοπό και το περιεχόμενο της κατήχησης. Αυτή τη θέση εκφράζουν τόσο τα τρέχοντα αναλυτικά προγράμματα όσο και τα νέα Προγράμματα Σπουδών. Τα τελευταία θεωρούμε ότι προάγουν με επιτυχία τη διερευνητική, βιωματική και συνεργατική μάθηση και οδηγούν στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης, που ως παιδαγωγική τάση είναι κοινός τόπος στα σύγχρονα εκπαιδευτικά δρώμενα.

5. Τα Προγράμματα Σπουδών δεν μπορεί να είναι στατικά. Καθώς εξελίσσονται οι κοινωνικές συνθήκες, οι μορφωτικές ανάγκες και τα επιστημονικά δεδομένα, θεωρούμε επιβεβλημένο να αναμορφώνονται. Κατά την ανάπτυξη νέων προγραμμάτων ή την παραγωγή νέων διδακτικών μέσων πρέπει να αξιοποιούνται θετικές εμπειρίες και καλές πρακτικές από το παρελθόν και ταυτόχρονα να προωθούνται καινοτόμες ιδέες και προτάσεις από τους ειδικούς, με στόχο τη δημιουργική ανανέωση της διδακτικής διεργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρούμε θετικό γεγονός την εκπόνηση των νέων Προγραμμάτων Σπουδών στα Θρησκευτικά, καθώς και την πιλοτική εφαρμογή τους στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Η συγκροτημένη δόμησή τους, οι αναλυτικές αναφορές στην ιστορία και την παιδαγωγική θεμελίωση του μαθήματος, η διεξοδική ανάλυση των διδακτικών θεμάτων, η οργάνωσή τους σε μια ενιαία πορεία από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο, η εισαγωγή καινοτόμων διδακτικών και μαθησιακών προσεγγίσεων, η παρουσίαση πλήθους διδακτικών τεχνικών στην κατεύθυνση της διερευνητικής και βιωματικής μάθησης, καθώς και η ταυτόχρονη παραγωγή Οδηγών του Εκπαιδευτικού, με την παράθεση πλήθους δειγματικών σχεδίων-σεναρίων διδασκαλίας και τη μεθοδική καθοδήγηση του εκπαιδευτικού για την αξιοποίησή τους, είναι στοιχεία που αποτιμώνται θετικά. Τα στοιχεία αυτά απουσίαζαν ή ήταν ελλιπή στα μέχρι σήμερα υφιστάμενα αναλυτικά προγράμματα. Τα νέα Προγράμματα Σπουδών δεν είναι απλά διδακτικά εγχειρίδια. Η αξιολογική εκτίμησή τους, που δεν είναι εύκολη υπόθεση, πρέπει να γίνεται με επιστημονικούς όρους και κυρίως ύστερα από την εφαρμογή τους στη σχολική τάξη. Η αποτίμηση της πιλοτικής εφαρμογής τους στην υποχρεωτική Εκπαίδευση -Δημοτικό και Γυμνάσιο- είναι θετική και γι’ αυτό θεωρούμε ότι η καθολική εφαρμογή τους μπορεί να συντελέσει στην ανανέωση της θρησκευτικής εκπαίδευσης και την προαγωγή της σύγχρονης μαρτυρίας της, καθώς επίσης στην προάσπιση του μαθήματος των Θρησκευτικών στο δημόσιο σχολείο.
Για να είναι αποδοτική η εφαρμογή τους, θεωρούμε ότι είναι επιβεβλημένη η παραγωγή κατάλληλου διδακτικού υλικού για τους μαθητές, (εγχειριδίων κλπ.), όπως ακριβώς και για τα άλλα μαθήματα, καθώς επίσης η συνεχής και συστηματική επιμόρφωση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών.

6. Ο δημόσιος διάλογος είναι πάντοτε ευπρόσδεκτος με όποια θεμιτή μορφή και εάν γίνεται, επειδή συμβάλλει στη δημόσια ενημέρωση, παρέχει τη δυνατότητα να αποτυπώνονται και να κρίνονται όλες οι απόψεις, να κατατίθενται προτάσεις, να υπερβαίνονται παρανοήσεις. Πέρα από την αυτονόητη αυτή διαπίστωση, ο διάλογος είναι αποτελεσματικός όταν διακρίνεται από νηφαλιότητα και σεβασμό στη διαφορετική άποψη, λειτουργεί χωρίς αποκλεισμούς, ευνοεί τη σύνθεση διαφορετικών προσεγγίσεων και στοχεύει στην εξαγωγή έγκυρων συμπερασμάτων. Αναμφίβολα, πάντοτε εμφιλοχωρούν κίνδυνοι όπως είναι η «ιδεολογικοποίηση» ζητημάτων με επιστημονικό χαρακτήρα, οι παροδικές εντυπώσεις, η υπερίσχυση προβληματικών προσεγγίσεων, ο εγκλωβισμός σε συγκρουσιακές καταστάσεις κ.ά.
Εκφράζουμε τη διαφωνία και την ανησυχία μας για ορισμένες παρεκτροπές που έχουν σημειωθεί στο πλαίσιο του διεξαγόμενου διαλόγου για τη φύση και το περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών. Οι απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί, οι μειωτικές εκφράσεις, οι επιθετικές συμπεριφορές, η παραπληροφόρηση, ο αποκλεισμός της διαφορετικής άποψης, η άρνηση συμμετοχής στον διάλογο και οι διχαστικές τάσεις δεν συνάδουν με το θεολογικό και εκπαιδευτικό ήθος, ούτε ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καιρών.

7. Αναμένουμε από τις επιστημονικές ενώσεις των θεολόγων να ηγηθούν στην προσπάθεια για συνεννόηση. Να επιδιώξουν ένα πλαίσιο διαλόγου το οποίο θα οδηγήσει στην εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Να λειτουργήσουν συνεργατικά και συνθετικά, απομονώνοντας ακραίες φωνές. Στους θρησκευόμενους πιστούς οι οποίοι εκφράζουν το ενδιαφέρον τους, τους πολίτες που δεν είναι εκπαιδευτικοί και όλους όσοι διατυπώνουν καλοπροαίρετα την άποψή τους προτείνουμε το αυτονόητο, δηλαδή να αναγνωρίσουν ότι η διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών είναι παιδαγωγική υπόθεση και είναι αρμοδιότητα καταρχήν των ειδικευμένων εκπαιδευτικών. Παρόμοια είναι η ευθύνη της διοικούσας Εκκλησίας η οποία μπορεί να συμβάλλει στην υπέρβαση τυχόν δυσκολιών κατά τη διεξαγωγή του διαλόγου, «εν τω συνδέσμω της ειρήνης», με απώτερο στόχο τη μορφωτική και πνευματική καλλιέργεια των παιδιών μας με τους καλύτερους δυνατούς όρους.


ΟΙ ΣΧΟΛΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΘΕΟΛΟΓΩΝ


Αργυρόπουλος Ανδρέας
Βαλλιανάτος Άγγελος
Δημακόπουλος Δημήτριος
Καλογεράκης Ευτύχιος
Μιχαλοπούλου Ελένη
Μπαλή Αικατερίνη-Μαρία
Μπιτσάκης Αντώνιος
Σταλίκα Φωτεινή
Στράντζαλης Πολύβιος
Στριλιγκάς Γεώργιος
Συργιάννη Μαρία
Τσάγκας Ιωάννης
Φύκας Δημήτριος
Χριστόπουλος Νικόλαος

 

Πηγή: http://e-theologia.blogspot.gr/2015/11/blog-post_28.html

10 . Kατακόμβες

10.ΚΑΤΑΚΟΜΒΕΣ

View more presentations or Upload your own.

10. Οι κατακόμβες:τόποι καταφυγής και μνήμης

Γ΄ γυμνασίου Μάθημα 10. Οι κατακόμβες: τόπος καταφυγής και μνήμης.

Δείτε τις περισσότερες παρουσιάσεις από Hera Karahalios

Πηγή: http://slideplayer.gr/slide/1935129/#

10.Οι κατακόμβες: τόποι καταφυγής και μνήμης

10. οι κατακόμβες τόπος καταφυγής και μνήμης from Giannis Psifas

Πηγή:http://www.slideshare.net/giannispsifas/10-39564188 

Είναι πιο εύκολο να διασπάσεις το άτομο παρά κάποια προκατάληψη!

 

Το λαϊκό παραμύθι «Οι τέσσερις εποχές» αφηγείται την ιστορία ενός ανθρώπου που είχε τέσσερις γιους και ήθελε να τους μάθει να μην κρίνουν τα πράγματα επιπόλαια. Με αυτόν τον σκοπό, και έναν έναν, τους έστειλε να επισκεφτούν μια αχλαδιά που βρισκόταν σε μεγάλη απόσταση.

Ο πρώτος γιός έφυγε τον χειμώνα, ο δεύτερος την άνοιξη, ο τρίτος το καλοκαίρι και ο μικρότερος γιος το φθινόπωρο.

Όταν επέστρεψε ο τελευταίος από τους γιούς του, ο άντρας τους κάλεσε όλους μαζί και τους ζήτησε να περιγράψουν τι είχαν δει.

Ο πρώτος γιος ανέφερε ότι το δέντρο ήταν φρικτό, γερμένο και στραβό.


Ο δεύτερος είπε πως όχι, ήταν πηγμένο στα πράσινα μπουμπούκια και γεμάτο υποσχέσεις.

Ο τρίτος γιος δε συμφώνησε και δήλωσε ότι ήταν φορτωμένο λουλούδια, ότι είχε ένα πολύ γλυκό άρωμα και ότι φαινόταν πολύ όμορφο, πράγματι, ήταν κατά τη γνώμη του ότι πιο χαριτωμένο είχε δει ποτέ.

Ο τελευταίος από τους γιούς διαφοροποιήθηκε από τους προηγούμενους και διαβεβαίωσε ότι η αχλαδιά ήταν ώριμη και μαραινόταν από τόσον καρπό, γεμάτη ζωή και ικανοποίηση.

Τότε ο άντρας εξήγησε στους γιους του ότι όλοι είχαν δίκιο, γιατί είχαν δει μόνο μια φάση της ζωής του δέντρου ο καθένας.

Είπε και στους τέσσερις ότι δεν πρέπει να κρίνουν ένα δέντρο ή έναν άνθρωπο μόνο βλέποντας τον σε κάποια περίοδο της ζωής του, και ότι η ουσία αυτού που ήταν, δηλαδή η ευχαρίστηση, η αγαλλίαση και η αγάπη που έρχεται με τη ζωή, μπορεί να μετρηθεί μόνο στο τέλος, όταν όλες οι εποχές έχουν ήδη περάσει.
aienaristeyein/αντιγραφή

Αναδημοσίευση:http://proskynitis.blogspot.gr/2015/11/blog-post_12.html

Περιγραφή και σχολιασμός της εικόνας των Εισοδίων.

Απόσπασμα από την εργασία:
Η ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ
(των εκπαιδευτικών :πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου-πρεσβυτέρας Χαρούλας Τσουλιάη )



H είσοδος της Θεοτόκου στο Ναό είναι το προοίμιο της εύνοιας του Θεού στους ανθρώπους, η προκήρυξη της σωτηρίας των ανθρώπων, η προαγγελία του Χριστού και η πραγματοποίηση του σχεδίου της θείας Οικονομίας για την σωτηρία του Κόσμου. Αυτά διακηρύσσει το Απολυτίκιο της εορτής:

«Σήμερον της ευδοκίας Θεού το προοίμιον και της των ανθρώπων σωτηρίας ηπροκήρυξις. Εν Ναώ του Θεού τρανώς η Παρθένος δείκνυται και τον Χριστόν τοις πάσι προκαταγγέλλεται. Αυτή και ημείς μεγαλοφώνως βοήσωμεν· Χαίρε της οικονομίας του Κτίστου η εκπλήρωσις»

Ο ορθόδοξος αγιογράφος με βάση την διήγηση του πρωτευαγγελίου του Ιακώβου και την δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας περί της Θεοτόκου συνθέτει την εικόνα των Εισοδίων.

Η παράσταση των Εισοδίων είναι ένα εικονογραφικό θέμα ,που αφορά την παιδική ηλικία της Παναγίας .Το συναντάμε από τον 9ο αιώνα στις τοιχογραφίες στο Goreme και στο Kizil Cukur της Καππαδοκίας ενταγμένο στον ευρύτερο εικονογραφικό κύκλο του βίου της Θεοτόκου. Κατά τον 11ο αιώνα αποκτά επίσης χαρακτήρα περισσότερο θεολογικό-συμβολικό ,με σκοπό τον τονισμό του σωτηριώδους έργου του Θεανθρώπου Χριστού.Έτσι συναντάμε την παράσταση των Εισοδίων και σαν μεμονωμένη σκηνή ,ενταγμένη και στο λειτουργικό κύκλο του Δωδεκάορτου ,με αποτέλεσμα την ευρύτερη διάδοσή της.Από τον 12οαιώνα το εικονογραφικό αυτό θέμα παγιώθηκε σε γενικές γραμμές και περιλαμβάνει:

Α.Τα κύρια πρόσωπα που είναι η Θεοτόκος, οι Θεοπάτορες Ιωακείμ και Άννα, η ομάδα των λαμπαδηφόρων παρθένων, ο Αρχιερέας Ζαχαρίας .

Β.Τα επιμέρους στοιχεία που είναι ο ναός , τα αρχιτεκτονήματα και η σκηνή της διατροφής της μικρής Μαρίας από τον Άγγελο.

Α.Η Θεοτόκος.




Το κεντρικό πρόσωπο της παράστασης είναι η μικρή Παναγία, στην ηλικία των τριών χρονών. Τίποτα, εκτός από το μικρό μέγεθος του σώματός της, δε θυμίζει την ηλικία της. Όπως αναφέρει ο Χατζηδάκης, περιγράφοντας μια εικόνα των Εισοδίων, η Παναγία αποδίδεται «με χαρακτηριστικά άχρονης και πανάχραντης κόρης». Αυτό οφείλεται όχι μόνο στα χαρακτηριστικά του προσώπου της που αποδίδουν σοβαρότητα και ωριμότητα, αλλά και στην αποφασιστικότητα της κίνησής της.

Επίσης ίδια εντύπωση προκαλείται και από την ενδυμασία της.

Εικονίζεται να φορά ρούχα ενήλικων γυναικών, δηλαδή το μαφόριο και μακρύ χιτώνα, σε αντίθεση με άλλες σκηνές της παιδικής ηλικίας της Παναγίας. Τα ρούχα είναι απλά και λιτά και σπανίως διακοσμημένα με λιγοστά στολίδια. Μάλιστα η ανάγκη κάποιων ζωγράφων να φανερώσουν, μέσα από όλη αυτή τη σοβαρότητα και το μικρό της ηλικίας της, τους οδήγησε ώστε να την απεικονίσουν αισθητά πιο μικρή σε σχέση με τα υπόλοιπα πρόσωπα της παράστασης ( με εξαίρεση σε ορισμένες περιπτώσεις την ομάδα των λαμπαδηφόρων παρθένων).

Η θέση της μέσα στη σκηνή είναι στο μέσο της παράστασης, αφού ηγείται της πομπής. Εικονίζεται να προχωρά μόνη της και να κατευθύνεται προς τον αρχιερέα που στέκεται μπροστά στην πύλη του ιερού ή στέκεται ήδη μπροστά του. Σε κάποιες περιπτώσεις εικονίζεται να βρίσκεται ήδη πάνω στο τελευταίο σκαλοπάτι, χωρίς όμως να λείπουν και ορισμένες εξαιρέσεις, όπου παριστάνεται πριν ακόμη ανεβεί τα σκαλοπάτια, ενώ σε άλλες, στην προσπάθεια να δοθεί περισσότερη κίνηση στη σκηνή, παριστάνεται η Θεοτόκος να ανεβαίνει τα δύο σκαλοπάτια που οδηγούν στο ιερό του ναού.

H στάση της Θεοτόκου, όπως την παρατηρούμε στις παραστάσεις των Εισοδίων εκφράζει τη συναίσθηση της ιερότητας της στιγμής. Εικονίζεται να προχωρά προς τον αρχιερέα χωρίς κανένα δισταγμό, και στις περισσότερες περιπτώσεις απλώνοντας τα δυο της χέρια προς αυτόν. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα χέρια της είναι σκεπασμένα με το μαφόριό της. Σε άλλες σκύβει ευλαβικά το κεφάλι, καθώς δέχεται την ευλογία του ιερέα και σε άλλες τρέχει ορμητικά προς την αγκαλιά του.

Β.Οι Θεοπάτορες Ιωακείμ και Άννα.

Από τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν την απεικόνιση της σκηνής των Εισοδίων είναι οι μορφές των γονέων της μικρής Παναγίας, ο Ιωακείμ και η Άννα. Είναι αυτοί που αποφάσισαν να την αφιερώσουν στον ναό, και τώρα έφτασε η στιγμή να εκπληρώσουν το τάμα τους.

Η σοβαρότητα και η σχετική αυστηρότητα της στάσης και των κινήσεών τους, φανερώνουν ότι γνωρίζουν την ιδιαιτερότητα, τη σπουδαιότητα αλλά και την ιερότητα του γεγονότος στο οποίο συμμετέχουν.

Γεγονός σημαντικό και μεγάλο όχι μόνο γι’ αυτούς, που αποχωρίζονται την κόρη τους, αλλά και για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Έτσι ο συνήθης τρόπος απεικόνισής τους είναι να παραδίδουν τη μικρή Μαρία με κινήσεις ήρεμες και συγκρατημένες, απλώνοντας ελαφρά τα χέρια τους προς το μέρος της, προτρέποντάς την να προχωρήσει, ακριβώς όπως αναφέρεται στα απόκρυφα κείμενα και την υμνογραφία. Η ελαφρά αυτή κίνηση των χεριών υποδηλώνει ίσως και μια στάση δέησης. Συνήθως απεικονίζονται ο ένας δίπλα στον άλλο.


Γ.Η ομάδα των λαμπαδηφόρων Παρθένων.
Άλλο ένα από τα βασικά στοιχεία του εικονογραφικού θέματος των Εισοδίων είναι και η ομάδα των λαμπαδηφόρων παρθένων που συνόδεψαν την Παναγία στο ιερό, όχι τόσο για το ρόλο τους στην πραγματοποίηση του γεγονότος, όσο από εικονογραφική άποψη, για τη διαμόρφωση της διάταξης της συγκεκριμένης σκηνής. Στις περισσότερες περιπτώσεις η ομάδα των λαμπαδηφόρων παρθένων ακολουθεί τους γονείς της Θεοτόκου. Σε άλλες η πομπή μεταφέρεται στο κέντρο της παράστασης καθώς οι κοπέλες είναι αυτές που οδηγούν την Παναγία στον ναό.

Σύμφωνα με το συριακό, το γεωργιανό, το αιθιοπικό και το αρμενικό κείμενο, οι κόρες των Ιουδαίων που συνόδευαν τη μικρή Παναγία κρατούσαν αναμμένες λαμπάδες ή φανάρια, με σκοπό να αποσπάσουν την προσοχή της μικρής και να μη θελήσει να γυρίσει προς τα πίσω –προς τους γονείς-.

Τον εορταστικό χαρακτήρα του γεγονότος στο οποίο συμμετέχουν οι κοπέλες τονίζουν και τα ενδύματά τους, που είναι εορταστικά και σε αρκετές περιπτώσεις ιδιαίτερα στολισμένα. Μάλιστα, η κίνηση των ενδυμάτων σε συνδυασμό με τις έντονες κινήσεις των παρθένων και των άλλων προσώπων της σκηνής, δίνει κινητικότητα στο σύνολο της παράστασης.

Στις περισσότερες περιπτώσεις , οι κοπέλες είναι ζωγραφισμένες με ακάλυπτο κεφάλι με περιποιημένα χτενίσματα και συχνά στολισμένα με πέρλες και κορδέλες-ταινίες Οι μορφές τους ζωγραφίζονται ιδιαίτερα ραδινές για να τονιστεί ο χαρακτήρας πομπής του γεγονότος. Κατά κανόνα η ομάδα αυτή της συνοδείας της Παναγίας απεικονίζεται με ανάστημα όμοιο με αυτό των γονέων της, τονίζοντας έτσι την παιδική ηλικία της, καθώς βρίσκεται μεταξύ ενήλικων.

Ο αριθμός των παρθένων κυμαίνεται από έξι ως πάνω από εννιά και πολλές φορές σχετίζεται και με τον διαθέσιμο χώρο που υπάρχει.

Ανάλογη με τον αριθμό των παρθένων και τον διαθέσιμο χώρο είναι και η παράταξή τους μέσα στη σκηνή. Συνήθως παρατάσσονται σε δύο ή τρεις σειρές, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για επτά κοπέλες, ενώ σε άλλες περιπτώσεις – και ειδικά όταν εικονίζονται πάνω από δέκα – τοποθετούνται σε ομάδες και σε άτακτη σειρά.

Δ.Ο Αρχιερέας-Ο Ναός.
Ο αρχιερέας, που υποδέχεται τη μικρή Μαρία απεικονίζεται ντυμένος με την επίσημη αρχιερατική ενδυμασία, άλλοτε ιδιαίτερα πολυτελή ή με διακοσμημένο μανδύα με κουφικά σχέδια και φορά στο κεφάλι του μίτρα. Σε ορισμένες περιπτώσεις εικονίζεται να κρατά θυμιατό.

Ο Ναός αποδίδεται συμβολικά με την απεικόνιση του ιερού βήματος, το οποίο προσδιορίζεται από χαμηλό φράγμα, το κιβώριο και την Αγία Τράπεζα. Το Άγιο βήμα εικονίζεται πιο πίσω και το κιβώριο βρίσκεται στο κέντρο της σύνθεσης, πάνω από τους πρωταγωνιστές της. Βέβαια δεν λείπουν και οι περιπτώσεις στις οποίες δεν έχουμε τη συμβολική απεικόνιση του ναού, αλλά την απεικόνιση του εσωτερικού ή του εξωτερικού του, χωρίς το κιβώριο του ιερού βήματος.

Υπάρχουν και περιπτώσεις στις οποίες ο ναός αποδίδεται προοπτικά σχηματίζοντας στη μέση κόγχη, όπου βρίσκεται και το ιερό. Σε άλλες πάλι το ιερό με το κιβώριο και την Αγία Τράπεζα εικονίζονται στο βάθος, πίσω από δύο ανοιγμένα βήλα. Σε ορισμένες δε περιπτώσεις από τον ουρανό του κιβωρίου κρέμονται μία ή δύο καντήλες.

Ο αρχιερέας λοιπόν εικονίζεται στην πύλη του Ιερού Βήματος, έτοιμος να υποδεχτεί ή υποδέχεται κιόλας την Παναγία. Συνήθως παριστάνεται πίσω ή μπροστά από τα βημόθυρα, που είναι κλειστά.

Η πιο συνηθισμένη στάση στην οποία απεικονίζεται ο αρχιερέας είναι η στάση υποδοχής, δηλαδή να στέκεται μπροστά στην πύλη με ανοιχτά τα χέρια, έτοιμος να υποδεχτεί την μικρή Μαρία. Σε ορισμένες περιπτώσεις παρουσιάζεται με λυγισμένα τα γόνατα ή να σκύβει, προκειμένου να έρθει πιο κοντά στο ανάστημα της τρίχρονης κόρης.

Ο αρχιερέας παριστάνεται στραμμένος προς την Παναγία, ενώ σε λίγες παραστάσεις έχει το χέρι του σε θέση ευλογίας. Η ευλογία του αρχιερέα ανταποκρίνεται προς το περιεχόμενο του σχετικού χωρίου του Πρωτευαγγελίου «και εδέξατο αυτήν ο ιερεύς και φιλήσας ευλόγησεν αυτήν».

Ε.Τα Αρχιτεκτονήματα.


Σημαντικό, αν και συμπληρωματικό, ρόλο στη διαμόρφωση του εικονογραφικού θέματος των Εισοδίων και στην εξέλιξη αυτού, παίζουν και τα κτίρια και τα διάφορα οικοδομήματα που πλαισιώνουν τα βασικά πρόσωπα της παράστασης, καθώς και τα υφάσματα, συνήθως ερυθρά, που στολίζουν το βάθος τη σύνθεσης.

Συνήθως πρόκειται για κτίρια στα άκρα της σύνθεσης, τα οποία συνδέει χαμηλότερος τοίχος ή για ένα κτίριο στα αριστερά και χτιστή σκάλα με πολλά σκαλοπάτια, στην κορυφή της οποίας κάθεται η Παναγία, στο επεισόδιο της διατροφής της από τον άγγελο.

Τα κατακόκκινα υφάσματα συνδέουν τα κτίρια με το κιβώριο με όμορφα δεσίματα και με τα παραπετάσματα που κρέμονται από το κιβώριο, εντείνουν τη χρωματική λαμπρότητα και τονίζουν τον τελετουργικό και εορταστικό χαρακτήρα των Εισοδίων.


ΣΤ.Η σκηνή της διατροφής της Θεοτόκου από τον Άγγελο.



Ένα συμπληρωματικό γεγονός που αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της σύνθεσης

του εικονογραφικού θέματος των εισοδίων, είναι η διατροφή της Παναγίας κατά τη διάρκεια της παραμονής της στα Άγια των Αγίων, από το χέρι ενός αγγέλου. Αναφέρεται στο Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου ότι : «ην δε Μαρία εν τω ναώ κυρίου, ως περιστερά νεμομένη, και ελάμβανεν τροφήν εκ χειρός αγγέλου».


Σύμφωνα λοιπόν με το κείμενο, η Παναγία εικονίζεται συνήθως πίσω από τον αρχιερέα, μέσα στο χώρο του ιερού βήματος, καθισμένη σε θρόνο που βρίσκεται στην κορυφή χτιστής σκάλας. Παριστάνεται να απλώνει τα χέρια της για να πάρει τον στρογγυλό άρτο που της προσφέρει ένας ιπτάμενος άγγελος. Αξίζει να σημειώσουμε ότι εικονίζεται και ο αρχιερέας, που έκθαμβος παρακολουθεί τον θαυμαστό τρόπο της διατροφής της από τον άγγελο, ενώ την έχει ήδη οδηγήσει στα άδυτα του ναού.

Ο άγγελος που φέρνει την τροφή παριστάνεται ιπτάμενος και στο ένα χέρι να κρατά ένα στρογγυλό άρτο –που τον προτείνει προς την Παναγία- ενώ στο άλλο, ένα μακρύ σταυρό. Σε κάποιες ελάχιστες περιπτώσεις, ο άγγελος προσφέρει στην Παναγία εκτός από τον άρτο και ένα μικρό πήλινο δοχείο νερού, το οποίο είναι διακοσμημένο με γεωμετρικά σχήματα και η Παναγία δεν κάθεται σε θρόνο, αλλά στο τελευταίο σκαλοπάτι ή μπροστά σε μικρό τραπέζι.

Κατά κανόνα ο άγγελος απεικονίζεται ολόσωμος, σε οριζόντια θέση. Σε μερικές παραστάσεις φαίνεται σα να κρύβεται από τη μέση και κάτω, πίσω από το κιβώριο του ιερού βήματος.


Το θέμα της διατροφής από τον άγγελο είναι αναπόσπαστο τμήμα της παράστασης των Εισοδίων. Γι’ αυτό και είναι σπάνιες οι περιπτώσεις από τις οποίες απουσιάζει, κυρίως λόγω έλλειψης χώρου.


Πηγή/Αναδημοσίευση:http://naosagiasbarbaras.blogspot.gr/2015/11/blog-post_20.html?spref=fb

Τὰ Εισόδια της Θεοτόκου - Ερμηνεία Εικόνας.

Η ιερή ακολουθία της εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου και η σχετική εικόνα υπηρετούν ένα βαθύτερο σκοπό: χειραγωγούν τον πιστό στο μυστήριο της σάρκωσης του Υιού και Λόγου του Θεού. Η είσοδος της Θεοτόκου στο ναό είναι το προοίμιο της εύνοιας του Θεού στους ανθρώπους, η προκήρυξη της σωτηρίας των ανθρώπων, η αναγγελία του Χριστού και η πραγματοποίηση του σχεδίου της θείας, οικονομίας. Αυτά διακηρύσσει το απολυτίκιο της εορτής. 

«Σήμερον της ευδοκίας Θεού το προοίμιον και της των ανθρώπων σωτηρίας η προκήρυξις. Εν Ναω του Θεού τρανώς η Παρθένος δείκνυται και τον Χριστόν τοις πάσι προκαταγγέλλεται. Αυτή και ημείς μεγαλοφώνως βοήσωμεν Χαίρε της οικονομίας του Κτιστού η εκπλήρωσις.» 

Ο ορθόδοξος αγιογράφος με βάση τις παραπάνω πληροφορίες της απόκρυφης διήγησης και τη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας για τη Θεοτόκου συνθέτει την εικόνα των Εισοδίων.

Το κύριο πρόσωπο της εικόνας είναι η τριετής Παναγία. Εικονίζεται τη στιγμή που την υποδέχεται στο ναό ο ιερέας Ζαχαρίας, ο μετέπειτα πατέρας του Προδρόμου, καθώς την παραδίδουν ευλαβικά οι θεοσεβείς γονείς της. Πίσω τους ακολουθούν οι παρθένες, «οι αμίαντες θυγατέρες των Εβραίων», που κρατούν αναμμένες λαμπάδες. 

Η Παναγία δε ζωγραφίζεται φυσιοκρατικά. Δεν εμφανίζει δηλαδή τίποτε το παιδικό, εκτός από το μικρό μέγεθος του σώματός της. Αυτό γίνεται σκόπιμα. Ο ορθόδοξος αγιογράφος θέλει να μάς απομακρύνει από το γράμμα της διήγησης («τριετής η παις»), για να συλλάβουμε το πνεύμα της, την εκκλησιολογική της διάσταση. Η Παναγία είναι η Θεοτόκος, η Μητέρα του Θεού. Γι’; αυτό ο υμνωδός μάς καλεί «την νηπιάζουσαν φύσει και υπέρ φύσιν Μητέρα αναδειχθείσαν του Θεού ευφημήσωμεν ύμνοις» (Τροπάριο του όρθρου). 

Η Παναγία εικονίζεται ως ώριμη γυναίκα με το γνωστό μαφόριό της, όπως τη βλέπουμε στις εικόνες της. 

Το ίδιο κάνει και ο υμνωδός της Εκκλησίας και για τις λαμπάδες των παρθένων. Οι αναμμένες λαμπάδες δεν είχαν σκοπό να εμποδίσουν την τριετή παιδίσκη να γυρίσει πίσω, στο σπίτι της, καθώς ήταν στο δρόμο προς το ναό -αυτό λέει η απόκρυφη διήγηση- αλλά τούτο: να υποδείξουν τη νοητή λαμπάδα, την Παναγία, και προδηλώσουν έτσι την ανείπωτη μελλοντική αίγλη. Αυτή η αίγλη θα ήταν ο Χριστός, γιατί από την Παναγία θα ανέλαμπε (θα γεννιόταν) φωτίζοντας τους καθισμένους στο σκοτάδι της αμαρτίας ανθρώπους. Αυτόν το συμβολισμό παρουσιάζει το δ’; στιχηρό προσόμοιο του εσπερινού, ήχος δ’; «Αι νεανίδες χαίρουσαι και λαμπάδας κατέχουσαι, της λαμπάδος σήμερον προπορεύονται της νοητής και εισάγουσιν αυτήν εις τα Άγια των Αγίων ιερώς προσηλούσαι την μέλλουσαν αίγλην άρρητον εξ αυτής αναλάμψειν και φωτίσειν τους εν σκότει καθημένους, της αγνωσίας εν Πνεύματι». 

Σε πολλές εικόνες πίσω από το Ζαχαρία, αριστερά, παριστάνεται η Παναγία να κάθεται σε καθέδρα με τρία σκαλιά (είναι η αναβαθμοί του θυσιαστηρίου του απόκρυφου κειμένου) και να περιμένει την τροφή που της φέρνει ο άγγελος Γαβριήλ. Η Παναγία να παραμείνει στο Άγιο των Αγίων ως νέα Κιβωτός της Διαθήκης, ως η «έμψυχος κιβωτός» και στα δώδεκα χρόνια της παραμονής της εκεί θα τρέφεται θαυματουργικά με ουράνια τροφή. 

Από το βιβλίο: 

Ο Μυστικός κόσμος των Βυζαντινών Εικόνων (τόμος δεύτερος) 

Χρήστου Γ. Γκότση, Εκδ. Αποστολική Διακονία

http://agios-dimitrios.blogspot.gr/2013/11/blog-post_3445.html

Στα Εισόδια της Παναγίας μας !

 

Ξημερώνει η γιορτή των Εισοδίων της Παναγίας,
μου θυμίζει την ομορφιά κι αξία του σώματός μου.
Ο καθαρώτατος ναός του Σωτήρος!
Το σώμα της Παναγίας μας.
Μα και το δικό μου σώμα μπορεί να γίνει ναός του Σωτήρος.
Και το δικό σου, κι όλων μας. Αυτή είναι η κλίση του κορμιού μας.
Το σώμα αυτό, που το γεμίζω τοξίνες, θλίψεις, πίκρες, ενοχές.
Ξέρω, θα βιαστείς να πεις «και αμαρτίες».
Πιστεύω όμως τελικά ότι πιο πολλές είναι οι ενοχές μας, 

παρά οι αμαρτίες μας.

Απ' τα χρόνια που εξομολογώ , γύρω στα 15,
συναντώ περισσότερο ενοχικά άτομα, παρά αμαρτωλά.
Πιο βαθύς ο πνιγμός, το κουβάρι, ο μπερδεμένος ψυχισμός, 

ο ενοχικός εθισμός, παρά το αμάρτημα το ίδιο.

Αυτό λέει η πείρα μου, ζώντας μέσα στο ράσο. Μέσα.
Άτομα που κοινωνούν, εξομολογούνται, λαμβάνουν άφεση απ' το Θεό,
κι όμως, δεν βλέπω ακόμα τη χαρά ν' ανθίζει
ούτε στο κορμί τους, ούτε στην ψυχή τους.

Η Παναγία μας, είχε χαρά! Πάλι θα βιαστείς να πεις, 

«μα αυτή ήταν αλλιώς»!!Ε, αυτό ρωτώ κι εγώ:
εμείς, πότε θα γίνουμε αλλιώς;.. Μετά θάνατον;;;;
Και να φανταστείς, και πέρυσι γιορτάσαμε Εισόδια,
και πάλι λέγαμε τα ίδια.
Και πάλι μείναμε στην κλάψα των αμαρτιών μας.
Και φέτος, το ίδιο. Και του χρόνου το ίδιο.

Κάτι σαν τους πολιτικούς καταντήσαμε.
Είμαστε όλο με το «να» και με το «θα».
«Να»γίνουμε κάποτε σαν την Παναγία.
«Θα» γίνουμε κάποτε αλλιώς. Κάτι δεν πάει καλά...

Τελικά, πιστεύουμε σ' αυτά που λέμε;...
Ισχύουν αυτά που λέμε; Ζούμε αυτά που λέμε;
Εννοώ, με αποδείξεις.

                                                                                         π.Ανδρέας Κονάνος

 

                                                                                 ( Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου )


Πηγή : http://sophia-siglitiki.blogspot.gr/2013/11/Eisodos-Exodos-konanos-Eisodia.html
Αναδημοσίευση: http://odevontas.blogspot.gr/2015/11/blog-post_79.html

Εισόδια.. η Παναγία εγκαινιάζει την ιερά ησυχία

ΕΙΣ ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (1988)

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο οποίος εκτός των άλλων είναι και θεομητορικός θεολόγος, στην γνωστή ομιλία του εις τα Εισόδια της Θεοτόκου αναφέρει, ότι η Παναγία μας εισελθούσα εις τα Άγια των Αγίων πρώτη αυτή στον κόσμο εγκαινίασε την οδό της νήψεως, της αναβάσεως του νου εις τον Θεόν και της ενώσεως του νου του ανθρώπου με τον Θεόν, την ησυχαστική δηλαδή οδό θεώσεως του ανθρώπου. Έτσι, για όσους εφίενται της μυστικής και ησυχαστικής ανόδου προς τον Θεόν και της μυστικής θεωρίας και γνώσεως του Θεού, η Παναγία μας είναι το πρότυπο και η oδός. Δεν είναι μόνον οδός και πρότυπο για τους εν τω κόσμο βιούντας, για τους εν παρθενία και σεμνό γάμο, για τις μητέρες, αλλά είναι πρότυπο και για τους ιερώς ησυχάζοντας.Επειδή λοιπόν Εκείνη εγκαινίασε τον τρόπο αυτό της θεώσεως, την ιερά ησυχία, γι’ αυτό και εμείς ιδιαιτέρως ενατενίζομε προς την παναγία μορφή της και το πανάγιο πρόσωπό της και θερμώς την παρακαλούμε και την ικετεύομε να μας βοηθήσει και μας, πρώτα να ποθήσωμε αυτό που για κάθε Μοναχό είναι το ακρότατο εφετό. Τί περισσότερο να ποθήσει ένας Μοναχός από την εν ησυχία θεωρία του Θεού; Από την συγκέντρωση του νου και την συνεχή ενατένισι του νου προς τον Θεόν, την μνήμη του Θεού; Τι περισσότερο να ποθήσει ένας Μοναχός από την νίψη, την συνεχή ανάταση προς τον Θεό και την πνευματική εγρήγορση και αγρυπνία;
Ευλογημένοι οι Μοναχοί και οι Χριστιανοί, οι οποίοι ποθούν την νήψι και έχουν συνειδητοποιήσει τι μεγάλη σημασία και αξία έχει η νήψις για τον άνθρωπο. Ευλογημένοι οι Μοναχοί και οι λαϊκοί Χριστιανοί, οι οποίοι αγωνιζόμενοι για την νίψη έχουν κάνει αυτό που λέει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος· έχουν βρει τον πολύτιμο μαργαρίτη και γι’ αυτό προσέχουν την αργολογία, την κατάκριση, τον σκοτισμό του νου, και είναι αυτοί περί των οποίων λέγει ο θείος Απόστολος, ότι όντως «εξαγοράζονται τον καιρόν αυτών, ότι αι ημέραι πονηραί είσιν»[1].
Ο Μοναχός, ο οποίος έχει τον νου του στον Θεό, έχει την ευλογημένη νήψι, έχει την προσοχή να μη φεύγει ο νους του από τον Θεό – ει δυνατόν κάθε δευτερόλεπτο — αυτός ο Μοναχός έχει βρει τον πολύτιμο μαργαρίτη και έχει καταλάβει πόσο μεγάλη ευλογία είναι αυτή η κατάστασις της μοναχικής ζωής και αυτός, όπως είπα, εξαγοράζεται τον καιρόν. Διότι άμα δεν γίνεται αυτό, άμα δεν υπάρχει αυτός ο πόθος και αυτός ο αγώνας, δεν εξαγοραζόμεθα τον καιρόν. Και περνούν οι ημέρες και οι ώρες και οι μήνες και τα χρόνια και οι εορτές και οι νηστείες, και μας διαφεύγει αυτό που είναι το πολυτιμότερο και αυτό για το οποίο εξήλθαμε στην ευλογημένη έρημο.
Γι’ αυτό, πατέρες, σας παρακαλώ θερμώς -το καλεί η ημέρα· το καλεί η Κυρία Θεοτόκος, η Διδάσκαλός μας και Προστάτις μας και Έφορός μας και Ηγούμενη μας και πνευματική μας Μητέρα- να αγωνισθούμε όλοι στο αγώνισμα της νήψεως. Για να μετανοήσωμε πρώτον, διότι πολύς χρόνος της ζωής μας πέρασε, χωρίς να έχωμε τον νου μας στον Θεό, χωρίς να έχωμε την μνήμη του Θεού, αλλά με λογισμούς άσκοπους και ανωφελείς, με περιηγήσεις του νου εδώ και εκεί, με αργολογίες και άλλα πράγματα μη πρέποντα στον θεοειδή νου του ανθρώπου, και να συνειδητοποιήσουμε πόσα χρόνια χάσαμε στην ζωή μας, που θα έπρεπε να τα είχαμε κερδίσει και θα έπρεπε να τα είχαμε αξιοποιήσει έχοντες την μνήμη του Θεού. Ας τα πούμε τώρα στον εαυτό μας, για να μη τα πούμε στο τέλος της ζωής μας, τότε που δεν θα μπορεί να γίνει απανόρθωσις. Τώρα μπορεί να γίνει επανόρθωσις· υπάρχει καιρός μετανοίας για όλους μας, και για μένα που σας τα λέγω αυτά και για σας που με ακούτε. Ο Θεός το ζητάει και η Παναγία το ζητάει, και από σας και από εμένα. Μας το ζητάει τώρα· θα μας το ζητήσει και την ώρα της κρίσεως.
Λοιπόν, πατέρες, ζητούμε την βοήθεια της Παναγίας, την χάρη της και την ευλογία της, από σήμερα πάλι βάζοντες αρχήν μετανοίας, για να επιποθήσωμε και αγωνισθούμε περισσότερο για την ευλογημένη νήψι. Και μακάρι όλος ο αγώνας που έχετε κάνει όλοι μέχρι σήμερα για την υπακοή, για την κάθαρση της καρδιάς από τα πάθη, για την αγάπη προς τον Θεό και προς τον άνθρωπο και προς τους αδελφούς, μακάρι όλος αυτός ο αγώνας που έχετε κάνει να είναι προετοιμασία, για να προχωρήσωμε στο δεύτερο και πιο ουσιαστικό στάδιο της μοναχικής μας ζωής, που είναι το στάδιο της νήψεως, της ιεράς ησυχίας, στην οποία η Κυρία Θεοτόκος είναι οδηγός μας.

Πρβλ. Εφεσ. ε΄ 16.

Πηγή: http://www.pemptousia.gr/

Αναδημοσίευση: http://lllazaros.blogspot.gr/2015/11/blog-post_21.html